Stosunek do szczepień ochronnych dzieci

KOMUNIKAT Z BADAŃ ISSN 2353-5822 Nr 9/2019 Stosunek do szczepień ochronnych dzieci Styczeń 2019 Przedruk i rozpowszechnianie tej publikacji w całości dozwolone wyłącznie za zgodą CBOS. Wykorzystanie fragmentów oraz danych empirycznych wymaga podania źródła

Znak jakości przyznany CBOS przez Organizację Firm Badania Opinii i Rynku 11 stycznia 2018 roku Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej ul. Świętojerska 5/7, 00-236 Warszawa e-mail: sekretariat@cbos.pl; info@cbos.pl http://www.cbos.pl (48 22) 629 35 69

1 Obywatelski projekt ustawy znoszącej obowiązek szczepień ochronnych, który ostatecznie w listopadzie został odrzucony przez Sejm, a także doniesienia o pojawiających się w Polsce zachorowaniach na odrę sprawiły, że w ostatnich miesiącach wiele mówiło się na temat szczepień ochronnych. Skłoniło nas to do sprawdzenia, czy zmieniło się nastawienie Polaków do szczepienia dzieci. Powróciliśmy do tej problematyki w naszym grudniowym sondażu 1. Ogromna większość Polaków uważa, że szczepienia są najskuteczniejszym sposobem ochrony dzieci przed poważnymi chorobami (93%), że szczepienie dzieci powoduje więcej dobrego niż złego (90%) oraz że szczepionki są bezpieczne (86%). W zdecydowanej mniejszości zaś są ci, którzy sądzą, że szczepionki promowane są nie dlatego, że są potrzebne, lecz dlatego, że leży to w interesie koncernów farmaceutycznych (22%), oraz respondenci, którzy są zdania, że szczepionki dla dzieci mogą wywołać poważne zaburzenia rozwojowe (18%). Opinie na temat szczepień są słabo zróżnicowane społecznie. We wszystkich analizowanych grupach społeczno-demograficznych ogromna większość badanych uważa, że szczepienia są najskuteczniejszym sposobem ochrony dzieci przed poważnymi chorobami, są bezpieczne, a szczepienie dzieci powoduje więcej dobrego niż złego. Nieco bardziej zróżnicowany społecznie jest pogląd, że szczepienia promowane są głównie dlatego, że leży to w interesie koncernów farmaceutycznych. Z poglądem tym częściej niż pozostali zgadzają się respondenci w wieku 45 54 lata (26%), mieszkańcy miast od 20 tys. do niespełna 100 tys. mieszkańców (28%), ankietowani z wykształceniem zasadniczym zawodowym (27%), o dochodach per capita od 1300 zł do 1799 zł (28%), a uwzględniając kwestie światopoglądowe badani identyfikujący się z prawicą (28%). Natomiast częściej niż inni z przekonaniem tym nie zgadzają się osoby w wieku 25 34 lata (72%), absolwenci wyższych uczelni (76%), respondenci o najwyższych dochodach per capita (78%) oraz badani o lewicowych poglądach politycznych (75%). Z kolei związek szczepień z poważnymi zaburzeniami rozwojowymi najczęściej negują najmłodsi respondenci (73%), absolwenci wyższych uczelni (67%), badani o najwyższych dochodach per capita (67%) oraz identyfikujący się z lewicą (70%). 1 Badanie Aktualne problemy i wydarzenia (343) przeprowadzono metodą wywiadów bezpośrednich (face-to-face) wspomaganych komputerowo (CAPI) w dniach 29 listopada 9 grudnia 2018 roku na liczącej 942 osoby reprezentatywnej próbie losowej dorosłych mieszkańców Polski.

2 CBOS RYS. 1. Obecnie można spotkać się z różnymi opiniami na temat szczepień. Czy zgadza się Pan(i), czy też nie zgadza z następującymi stwierdzeniami? % 2013 37 42 7 1 13 Szczepienia są najskuteczniejszym sposobem ochrony dzieci przed poważnymi chorobami 2017 45 79 86 41 8 6 1 7 7 2018 57 36 313 93 4 2013 41 38 8 3 10 Ogólnie rzecz biorąc, szczepienie dzieci powoduje więcej dobrego niż złego 2017 45 79 11 40 6 1 85 7 8 2018 55 35 4 2 4 90 6 2013 25 49 9 1 16 Szczepionki dla dzieci są bezpieczne 2017 22 74 10 51 8 2 17 73 10 2018 31 55 41 9 86 5 Szczepienia są promowane nie dlatego, że są rzeczywiście potrzebne, lecz dlatego, że leży to w interesie koncernów farmaceutycznych 2013 2017 2018 10 30 28 40 9 22 30 31 50 6 16 41 11 39 20 25 21 19 12 22 66 2013 5 16 29 12 38 Szczepionki dla dzieci mogą wywoływać u nich poważne zaburzenia rozwojowe, np. autyzm 2017 21 41 5 17 29 22 45 16 33 2018 4 14 37 22 23 18 59 Zdecydowanie się zgadzam Raczej się nie zgadzam Raczej się zgadzam Zdecydowanie się nie zgadzam Trudno powiedzieć

3 W ciągu ostatnich pięciu lat, od kiedy monitorujemy tę kwestię, bardzo wyraźnie poprawiło się nastawienie Polaków do szczepień, a szczególnie duża poprawa nastąpiła w ciągu ostatniego półtora roku. W stosunku do lipca 2017 roku wyraźnie wzrósł odsetek badanych uważających, że szczepienia są bezpieczne (wzrost o 13 punktów procentowych) oraz negujących stwierdzenie, że szczepienia mogą wywoływać poważne zaburzenia rozwojowe (wzrost o 14 punktów). Przybyło również respondentów uważających, że szczepienia są najskuteczniejszym sposobem ochrony przed poważnymi chorobami (wzrost o 7 punktów w stosunku do lipca 2017 roku) oraz że szczepienie dzieci powoduje więcej dobrego niż złego (wzrost o 5 punktów). Bardzo znacząco zwiększył się także odsetek badanych sprzeciwiających się opinii, że szczepienia promowane są głównie dlatego, iż leży to w interesie koncernów farmaceutycznych (wzrost o 16 punktów). CBOS RYS. 2. W ostatnich latach przybywało rodziców, którzy z obawy przed szczepionkami nie szczepili swoich dzieci przeciwko chorobom zakaźnym. W dyskusji na ten temat z jednej strony pojawiają się argumenty o prawach rodziców do decyzji, z drugiej o ryzyku powrotu wielu groźnych chorób zakaźnych. Które z następujących stanowisk jest Panu(i) bliższe? % VII 2017 12 80 2 6 XII 2018 9 87 1 3 Żadne szczepienia ochronne nie powinny być obowiązkowe, a o zaszczepieniu bądź nieszczepieniu dziecka powinni decydować wyłącznie rodzice Szczepienia ochronne przeciwko najgroźniejszym chorobom zakaźnym powinny być obowiązkowe, a rodzice mogą decydować tylko o ewentualnych szczepieniach dodatkowych Mam inne zdanie Trudno powiedzieć Obecnie Polacy częściej niż półtora roku temu uważają, że szczepienia przeciw najgroźniejszym chorobom zakaźnym powinny być obowiązkowe (87%, wzrost o 7 punktów procentowych), a rzadziej opowiadają się za dobrowolnością szczepień (spadek o 3 punkty, do 9%). Mniej jest też badanych, którzy nie mają wyrobionej opinii na ten temat (o 3 punkty). Niewielka część respondentów miała inne zdanie w tej kwestii. Ankietowani mogli w swobodnej wypowiedzi rozwinąć ten temat. Niektórzy wspominali o wysokiej odpłatności za szczepienia i postulowali, aby były one darmowe. Inni mówili, że kalendarz szczepień w przypadku części dzieci powinien być bardziej zindywidualizowany, że powinny być wykonywane szczegółowe badania przesiewowe i zagwarantowana większa dostępność szczepionek pojedynczych dla osób, które nie chcą szczepić dzieci szczepionkami

4 skojarzonymi. Respondenci mówili również, że w przypadku, gdy rodzice z jakichś powodów obawiają się skutków ubocznych szczepień, powinno się z nimi rozmawiać. Pojawiały się też wątpliwości dotyczące bezpieczeństwa szczepień i jakości szczepionek, obaw o to, gdzie i w jakich warunkach są one produkowane, oraz czy szczepionki dostępne w Polsce są równie dobre i bezpieczne jak te w Europie Zachodniej. W ciągu ostatnich pięciu lat, od kiedy monitorujemy tę kwestię, poprawiło się nastawienie Polaków do szczepień, a szczególnie wyraźną poprawę odnotowaliśmy w ciągu ostatniego półtora roku. W tym czasie umocniło się wśród badanych przekonanie, że szczepienia przeciwko najgroźniejszym chorobom zakaźnym powinny być obowiązkowe, i obecnie taki pogląd podziela ogromna większość respondentów. Wzrost poparcia dla poglądu, że szczepienia powinny być obowiązkowe, można tłumaczyć ogólną poprawą nastawienia wobec szczepień. Polacy obecnie częściej niż półtora roku temu podzielają przekonanie, że szczepienia są najskuteczniejszym sposobem ochrony dzieci przed poważnymi chorobami, że szczepionki są bezpieczne oraz że szczepienie dzieci powoduje więcej dobrego niż złego. Coraz rzadziej natomiast uważają, że szczepionki dla dzieci mogą wywoływać u nich poważne zaburzenia rozwojowe oraz że są one promowane przede wszystkim dlatego, że leży to w interesie koncernów farmaceutycznych. Warto również podkreślić, że bardzo wyraźnie zmalał odsetek badanych niemających wyrobionego zdania na temat szczepień. Opracowała Małgorzata Omyła-Rudzka

A N E K S TABELA 1 Obecnie można spotkać się z różnymi opiniami na temat szczepień. Czy zgadza się Pan(i), czy też nie zgadza z następującymi stwierdzeniami? Ogólnie rzecz biorąc, szczepienie dzieci powoduje więcej dobrego niż złego Zgadzam się Nie zgadzam się Trudno powiedzieć % % % Liczba osób Ogółem 90 6 4 939 Płeć Mężczyźni 91 6 4 440 Kobiety 89 6 5 498 Wiek 18 24 lata 89 5 6 73 25 34 86 9 5 183 35 44 90 5 5 177 45 54 93 5 2 141 55 64 91 5 4 169 65 lat i więcej 89 5 6 197 Miejsce zamieszkania Wieś 91 5 3 374 Miasto do 19 999 88 7 5 131 20 000 99 999 92 3 5 208 100 000 499 999 85 11 4 147 500 000 i więcej mieszk. 88 5 8 79 Wykształcenie Podstawowe / gimnazjalne 89 5 7 170 Zasadnicze zawodowe 90 6 4 230 Średnie 89 6 4 286 Wyższe 90 6 4 253 Grupa społeczna i zawodowa Kadra kier., spec. z wyższym wykszt. 89 6 5 106 Średni personel, technicy 73 19 8 43 Pracownicy adm.-biurowi 93 3 4 64 Pracownicy usług 92 8 48 Robotnicy wykwalifikowani 94 5 1 111 Robotnicy niewykwalifik. 89 11 38 Rolnicy 96 4 42 Pracujący na własny rach. 84 11 5 51 Bezrobotni 95 2 3 22 Emeryci 90 4 6 226 Renciści 94 6 46 Uczniowie i studenci 92 3 5 48 Gospodynie domowe i inni 83 11 6 92 Pracuje w: inst. państw., publicznej 87 6 7 117 spółce właścicieli prywatnych i państwa 91 6 3 95 sekt. pryw. poza rolnict. 89 8 3 252 prywatnym gosp. rolnym 94 6 41 Dochody na jedną osobę Do 899 zł 91 4 5 131 Od 900 zł do 1299 zł 93 4 3 138 Od 1300 zł do 1799 zł 89 6 5 138 Od 1800 zł do 2499 zł 92 4 4 129 2500 zł i więcej 93 6 0 142 Ocena własnych war. mater. Złe 86 7 7 60 Średnie 90 5 5 271 Dobre 90 6 4 608 Udział w prakt. religijnych Kilka razy w tygodniu 86 2 12 51 Raz w tygodniu 92 5 3 393 1 2 razy w miesiącu 90 6 4 156 Kilka razy w roku 88 7 5 239 W ogóle nie uczestniczy 88 6 6 95 Poglądy polityczne Lewica 94 4 2 171 Centrum 91 6 4 255 Prawica 89 7 4 297 Trudno powiedzieć 87 6 8 206

6 TABELA 2 Obecnie można spotkać się z różnymi opiniami na temat szczepień. Czy zgadza się Pan(i), czy też nie zgadza z następującymi stwierdzeniami? Szczepienia są najskuteczniejszym sposobem ochrony dzieci przed poważnymi chorobami Zgadzam się Nie zgadzam się Trudno powiedzieć % % % Liczba osób Ogółem 93 4 3 938 Płeć Mężczyźni 91 4 5 440 Kobiety 94 4 2 498 Wiek 18 24 lata 92 8 73 25 34 90 6 4 183 35 44 92 5 3 177 45 54 94 2 4 141 55 64 93 4 3 168 65 lat i więcej 94 1 5 197 Miejsce zamieszkania Wieś 94 3 3 374 Miasto do 19 999 90 5 5 131 20 000 99 999 93 4 3 208 100 000 499 999 93 4 3 147 500 000 i więcej mieszk. 89 6 6 78 Wykształcenie Podstawowe / gimnazjalne 92 3 5 170 Zasadnicze zawodowe 93 2 5 230 Średnie 91 6 3 285 Wyższe 94 5 1 253 Grupa społeczna i zawodowa Kadra kier., spec. z wyższym wykszt. 94 4 2 106 Średni personel, technicy 73 16 11 43 Pracownicy adm.-biurowi 93 5 2 64 Pracownicy usług 88 3 9 48 Robotnicy wykwalifikowani 99 1 111 Robotnicy niewykwalifik. 94 3 2 38 Rolnicy 100 42 Pracujący na własny rach. 89 7 4 51 Bezrobotni 97 3 22 Emeryci 95 1 4 226 Renciści 88 3 8 46 Uczniowie i studenci 97 3 48 Gospodynie domowe i inni 85 12 3 92 Pracuje w: inst. państw., publicznej 93 3 4 116 spółce właścicieli prywatnych i państwa 88 10 3 95 sekt. pryw. poza rolnict. 93 4 3 252 prywatnym gosp. rolnym 98 2 41 Dochody na jedną osobę Do 899 zł 91 5 4 131 Od 900 zł do 1299 zł 94 4 2 138 Od 1300 zł do 1799 zł 92 5 3 138 Od 1800 zł do 2499 zł 98 1 2 129 2500 zł i więcej 94 6 0 142 Ocena własnych war. mater. Złe 94 1 5 60 Średnie 90 4 6 270 Dobre 94 4 2 608 Udział w prakt. religijnych Kilka razy w tygodniu 86 4 10 50 Raz w tygodniu 92 5 3 393 1 2 razy w miesiącu 95 3 2 156 Kilka razy w roku 92 4 4 239 W ogóle nie uczestniczy 94 5 1 95 Poglądy polityczne Lewica 95 3 1 171 Centrum 95 4 1 255 Prawica 91 4 5 296 Trudno powiedzieć 89 6 6 206

7 TABELA 3 Obecnie można spotkać się z różnymi opiniami na temat szczepień. Czy zgadza się Pan(i), czy też nie zgadza z następującymi stwierdzeniami? Szczepionki dla dzieci są bezpieczne Zgadzam się Nie zgadzam się Trudno powiedzieć % % % Liczba osób Ogółem 86 5 9 939 Płeć Mężczyźni 86 5 9 442 Kobiety 86 6 9 497 Wiek 18 24 lata 87 5 9 73 25 34 88 7 6 183 35 44 82 9 9 176 45 54 92 3 5 141 55 64 87 4 9 170 65 lat i więcej 82 4 15 197 Miejsce zamieszkania Wieś 88 4 8 374 Miasto do 19 999 81 6 13 131 20 000 99 999 86 5 9 207 100 000 499 999 86 6 7 147 500 000 i więcej mieszk. 82 9 9 80 Wykształcenie Podstawowe / gimnazjalne 84 4 12 172 Zasadnicze zawodowe 84 3 12 230 Średnie 86 6 8 286 Wyższe 88 8 4 252 Grupa społeczna i zawodowa Kadra kier., spec. z wyższym wykszt. 90 6 4 105 Średni personel, technicy 76 16 8 43 Pracownicy adm.-biurowi 88 8 4 64 Pracownicy usług 84 3 12 48 Robotnicy wykwalifikowani 95 2 3 111 Robotnicy niewykwalifik. 87 6 8 38 Rolnicy 94 2 4 42 Pracujący na własny rach. 80 13 8 51 Bezrobotni 93 4 3 22 Emeryci 83 3 14 226 Renciści 90 10 46 Uczniowie i studenci 88 2 10 49 Gospodynie domowe i inni 75 9 16 92 Pracuje w: inst. państw., publicznej 86 8 6 116 spółce właścicieli prywatnych i państwa 87 8 4 95 sekt. pryw. poza rolnict. 89 5 6 252 prywatnym gosp. rolnym 90 4 6 41 Dochody na jedną osobę Do 899 zł 87 4 9 131 Od 900 zł do 1299 zł 87 4 9 138 Od 1300 zł do 1799 zł 80 10 11 138 Od 1800 zł do 2499 zł 84 6 10 129 2500 zł i więcej 91 6 3 142 Ocena własnych war. mater. Złe 82 4 14 60 Średnie 84 4 12 272 Dobre 87 6 7 607 Udział w prakt. religijnych Kilka razy w tygodniu 69 7 24 53 Raz w tygodniu 87 6 7 392 1 2 razy w miesiącu 91 4 5 156 Kilka razy w roku 84 4 12 239 W ogóle nie uczestniczy 86 7 7 95 Poglądy polityczne Lewica 89 4 7 171 Centrum 87 4 9 254 Prawica 83 6 11 299 Trudno powiedzieć 85 6 9 206

8 TABELA 4 Obecnie można spotkać się z różnymi opiniami na temat szczepień. Czy zgadza się Pan(i), czy też nie zgadza z następującymi stwierdzeniami? Szczepienia są promowane nie dlatego, że są rzeczywiście potrzebne, lecz dlatego, że leży to w interesie koncernów farmaceutycznych Zgadzam się Nie zgadzam się Trudno powiedzieć % % % Liczba osób Ogółem 22 66 12 939 Płeć Mężczyźni 26 62 12 440 Kobiety 18 69 12 498 Wiek 18 24 lata 15 69 16 73 25 34 23 72 5 183 35 44 22 67 11 177 45 54 26 65 9 141 55 64 20 68 11 169 65 lat i więcej 23 56 21 197 Miejsce zamieszkania Wieś 22 64 14 374 Miasto do 19 999 21 62 17 131 20 000 99 999 28 64 8 208 100 000 499 999 14 80 6 147 500 000 i więcej mieszk. 23 59 18 79 Wykształcenie Podstawowe / gimnazjalne 22 54 24 170 Zasadnicze zawodowe 27 62 12 230 Średnie 20 67 12 286 Wyższe 19 76 5 253 Grupa społeczna i zawodowa Kadra kier., spec. z wyższym wykszt. 15 78 7 106 Średni personel, technicy 21 68 12 43 Pracownicy adm.-biurowi 23 67 10 64 Pracownicy usług 27 63 9 48 Robotnicy wykwalifikowani 17 75 8 111 Robotnicy niewykwalifik. 40 58 2 38 Rolnicy 11 77 12 42 Pracujący na własny rach. 35 54 10 51 Bezrobotni 26 69 5 22 Emeryci 24 58 18 226 Renciści 27 59 14 46 Uczniowie i studenci 13 70 17 48 Gospodynie domowe i inni 22 65 14 92 Pracuje w: inst. państw., publicznej 23 68 9 117 spółce właścicieli prywatnych i państwa 22 71 7 95 sekt. pryw. poza rolnict. 23 69 9 252 prywatnym gosp. rolnym 12 75 13 41 Dochody na jedną osobę Do 899 zł 23 62 15 131 Od 900 zł do 1299 zł 18 69 13 138 Od 1300 zł do 1799 zł 28 61 10 138 Od 1800 zł do 2499 zł 22 67 11 129 2500 zł i więcej 17 78 4 142 Ocena własnych war. mater. Złe 20 53 27 60 Średnie 21 64 15 271 Dobre 23 68 9 608 Udział w prakt. religijnych Kilka razy w tygodniu 35 48 17 51 Raz w tygodniu 24 64 12 393 1 2 razy w miesiącu 19 70 11 156 Kilka razy w roku 19 69 12 239 W ogóle nie uczestniczy 18 71 12 95 Poglądy polityczne Lewica 18 75 7 171 Centrum 21 67 12 255 Prawica 28 62 11 297 Trudno powiedzieć 19 62 19 206

9 TABELA 5 Obecnie można spotkać się z różnymi opiniami na temat szczepień. Czy zgadza się Pan(i), czy też nie zgadza z następującymi stwierdzeniami? Szczepionki dla dzieci mogą wywoływać u nich poważne zaburzenia rozwojowe, np. autyzm Zgadzam się Nie zgadzam się Trudno powiedzieć % % % Liczba osób Ogółem 18 59 23 938 Płeć Mężczyźni 17 59 23 440 Kobiety 18 60 22 498 Wiek 18 24 lata 13 73 14 73 25 34 20 64 16 183 35 44 23 59 18 177 45 54 20 59 21 141 55 64 13 61 26 168 65 lat i więcej 15 50 35 197 Miejsce zamieszkania Wieś 16 58 26 374 Miasto do 19 999 18 53 29 131 20 000 99 999 22 62 16 208 100 000 499 999 18 63 19 147 500 000 i więcej mieszk. 15 64 21 78 Wykształcenie Podstawowe / gimnazjalne 16 51 34 170 Zasadnicze zawodowe 15 56 29 230 Średnie 19 61 19 285 Wyższe 19 67 14 253 Grupa społeczna i zawodowa Kadra kier., spec. z wyższym wykszt. 21 65 14 106 Średni personel, technicy 19 66 15 43 Pracownicy adm.-biurowi 23 62 16 64 Pracownicy usług 20 61 19 48 Robotnicy wykwalifikowani 19 63 18 111 Robotnicy niewykwalifik. 17 56 27 38 Rolnicy 7 65 28 42 Pracujący na własny rach. 25 59 16 51 Bezrobotni 19 62 19 22 Emeryci 16 50 34 226 Renciści 16 61 23 46 Uczniowie i studenci 2 71 27 48 Gospodynie domowe i inni 21 58 20 92 Pracuje w: inst. państw., publicznej 22 65 13 116 spółce właścicieli prywatnych i państwa 20 61 19 95 sekt. pryw. poza rolnict. 20 61 19 252 prywatnym gosp. rolnym 7 64 29 41 Dochody na jedną osobę Do 899 zł 16 60 23 131 Od 900 zł do 1299 zł 9 62 29 138 Od 1300 zł do 1799 zł 22 59 19 138 Od 1800 zł do 2499 zł 19 58 22 129 2500 zł i więcej 20 67 13 142 Ocena własnych war. mater. Złe 17 65 18 60 Średnie 17 52 31 270 Dobre 18 62 20 608 Udział w prakt. religijnych Kilka razy w tygodniu 32 35 33 50 Raz w tygodniu 19 58 23 393 1 2 razy w miesiącu 11 69 20 156 Kilka razy w roku 14 61 25 239 W ogóle nie uczestniczy 24 61 15 95 Poglądy polityczne Lewica 14 70 16 171 Centrum 18 62 20 255 Prawica 20 55 24 296 Trudno powiedzieć 17 54 29 206

10 TABELA 6 W ostatnich latach przybywało rodziców, którzy z obawy przed szczepionkami nie szczepili swoich dzieci przeciwko chorobom zakaźnym Żadne szczepienia ochronne nie powinny być obowiązkowe, a o zaszczepieniu bądź nieszczepieniu dziecka powinni decydować wyłącznie rodzice Szczepienia ochronne przeciwko najgroźniejszym chorobom zakaźnym powinny być obowiązkowe, a rodzice mogą decydować tylko o ewentualnych szczepieniach dodatkowych Mam inne zdanie Trudno powiedzieć % % % % Ogółem 9 87 1 3 940 Płeć Mężczyźni 11 85 0 3 441 Kobiety 8 89 1 2 498 Wiek 18 24 lata 13 86 1 73 Miejsce zamieszkania 25 34 10 87 2 2 183 35 44 11 86 1 2 177 45 54 6 92 1 1 142 55 64 10 88 3 169 65 lat i więcej 9 86 1 4 197 Wieś 11 87 1 1 374 Miasto do 19 999 8 91 2 131 20 000 99 999 9 87 1 3 208 100 000 499 999 6 91 3 147 500 000 i więcej mieszk. 12 79 1 8 80 Wykształcenie Podstawowe / gimnazjalne 12 84 1 4 170 Grupa społeczna i zawodowa Zasadnicze zawodowe 9 87 1 3 230 Średnie 9 87 1 3 287 Wyższe 8 90 1 1 253 Kadra kier., spec. z wyższym wykszt. 4 93 3 107 Średni personel, technicy 14 76 4 6 43 Pracownicy adm.-biurowi 8 89 1 2 64 Pracownicy usług 18 80 2 48 Robotnicy wykwalifikowani 3 95 1 1 111 Robotnicy niewykwalifik. 10 90 38 Rolnicy 7 93 42 Pracujący na własny rach. 11 83 5 2 51 Bezrobotni 10 84 5 22 Emeryci 8 89 1 3 226 Renciści 20 74 7 46 Uczniowie i studenci 7 93 48 Gospodynie domowe i inni 16 81 3 92 Pracuje w: inst. państw., publicznej 5 91 4 118 Dochody na jedną osobę Ocena własnych war. mater. Udział w prakt. religijnych Poglądy polityczne spółce właścicieli prywatnych i państwa 11 87 2 95 sekt. pryw. poza rolnict. 8 88 2 1 252 prywatnym gosp. rolnym 7 93 41 Do 899 zł 11 87 2 131 Od 900 zł do 1299 zł 5 92 1 2 138 Od 1300 zł do 1799 zł 13 85 2 138 Od 1800 zł do 2499 zł 7 90 1 3 129 2500 zł i więcej 6 90 3 1 142 Złe 15 78 7 60 Średnie 9 87 0 3 271 Dobre 9 88 1 2 608 Kilka razy w tygodniu 11 79 2 8 52 Raz w tygodniu 8 89 1 2 393 1 2 razy w miesiącu 10 89 1 156 Kilka razy w roku 11 86 1 2 239 W ogóle nie uczestniczy 8 86 1 4 95 Lewica 6 92 1 1 171 Centrum 9 89 0 2 256 Prawica 11 85 2 3 297 Trudno powiedzieć 10 85 0 5 206 Liczba osób