dodane: 2006-04-05 Ignacy Antiocheński o Chrystusie Bogu Ignacy Antiocheński ( 107) to jeden z pierwszych chrześcijan po Apostołach, którego pisma (7 listów) zachowały się do dziś. Jacek Salij OP wspominając jego dzieciństwo napisał: warto sobie przypomnieć, że wedle legendy Ignacy znajdował się wśród dzieci, które przyprowadzono do Pana Jezusa, aby je pobłogosławił; otóż niezależnie od tego, ile prawdy jest w tej legendzie, Ignacy rzeczywiście urodził się w czasach ziemskiego życia Pana Jezusa ( Poszukiwania w wierze 1991 Poznań, rozdz. Spór o niedzielę ). Według Euzebiusza (260-339) Ignacy był następcą Piotra i Ewodiusza na stolicy biskupiej w Antiochii w latach 70-107 ( Historia Kościoła III:22 i III:36,2). Zginął śmiercią męczeńską rozszarpany przez dzikie zwierzęta na arenie w Rzymie ( Historia Kościoła III:36,2). Był on ponoć wcześniej uczniem Apostoła Jana. Św. Ignacy w swych pozostawionych listach broni prawdziwego człowieczeństwa Chrystusa (przeciw doketom) oraz Jego Bóstwa (przeciw ebionitom). Wskazuje też na odwieczność Syna Bożego, mówi o Duchu Św. i zamieszcza kilka wypowiedzi trynitarnych. Antytrynitarze rzadko wspominają naukę Ignacego o Bóstwie Chrystusa, bowiem ta nie sprzyja ich poglądom. Przykładowo Świadkowie Jehowy w ciągu ostatnich 55 lat (w polskich publikacjach) zaledwie 2 razy (w 1985 i 1992 r.) mówili o jego wykładni Jezusowego Bóstwa i na dodatek wyrazili dwie odmienne oceny (patrz poniżej rozdz. Bóstwo Chrystusa ). Poniżej przedstawiamy naukę Ignacego. Odwieczność Syna W listach Ignacego nie znajdziemy, jak sugerują Świadkowie Jehowy, stwierdzenia, że Jezus jest stworzony (patrz poniżej rozdz. Bóstwo Chrystusa, gdzie przedstawiono sprawę cytatu z apokryfu zaprezentowanego przez Świadków Jehowy). Raczej wskazuje on na odwieczne istnienie Syna przy Ojcu. Oto nauka Ignacego: Jeden jest Lekarz cielesny i zarazem duchowy, zrodzony i niezrodzony, przychodzący w ciele Bóg... [przypis Niezrodzony termin, którym oznaczano transcendencję Boga] ( Do Kościoła w Efezie 7:2). zaklinam was, starajcie się wszystko czynić w zgodzie Bożej pod kierunkiem biskupa, który zastępuje wam Boga, kapłanów zastępujących radę Apostołów i moich najdroższych diakonów, mających udział w posłudze Jezusa Chrystusa. On to przed wiekami u Ojca był i objawił się u kresu ( Do Kościoła w Magnezji 6:1). Wszyscy więc biegnijcie, by zjednoczyć się jakby w jedną świątynię Boga, (...) w jednym Jezusie Chrystusie, który wyszedł od Ojca jedynego, który był w Nim jedyny i do Jedynego powrócił ( Do Kościoła w Magnezji 7:2). (...) że Bóg jest jeden i że objawił się nam przez Jezusa Chrystusa, swojego Syna. On to jest Jego Słowem wychodzącym z milczenia, On też we wszystkim podobał się Temu, który Go posłał ( Do Kościoła w Magnezji 8:2). Wyczekuj Tego, który jest ponad wszelką zmiennością, poza czasem, niewidzialnego, który dla nas stał się widzialnym, niedotykalnego, nie znającego cierpienia, który dla nas cierpienie
poznał, który dla nas zniósł wszystko na wszelki sposób ( Do Polikarpa 3:2). Bóstwo Chrystusa Wydaje się, że Świadkowie Jehowy dopuścili się manipulacji tekstami Ignacego w sprawie Bóstwa Chrystusa. Otóż z siedmiu fragmentów, które zacytowali w Strażnicy Nr 3, 1992 s. 21, tylko jeden pochodzi z autentycznego dzieła Ignacego! Pozostałe sześć to cytaty z przypisywanych Ignacemu apokryfów powstałych w IV lub V wieku po Chr. Ks. J. Czuj o listach, na które prawdopodobnie powołują się Świadkowie Jehowy, napisał: Inne listy powstałe na początku V wieku w Syrii lub Egipcie w liczbie 8, a przypisywane Ignacemu, są na pewno nieautentyczne, autorem ich był jakiś apolinarysta ( Patrologia 1953 Poznań, s. 28). Mało tego. Chociaż wspomniana Strażnica podaje (cytując pewne źródło): «Zdaniem ogółu krytyków pierwszych osiem listów [z 15] rzekomo napisanych przez Ignacego jest fałszywych. Same w sobie zawierają one niezbite dowody tego, iż pochodzą z późniejszego okresu (...) i obecnie są zgodnie odrzucane jako podrobione», to jednak odwołuje się do nich i nie przyznaje się do tego, że cytuje apokryfy! Oto jeden z fragmentów przytoczonych przez Strażnicę Nr 3, 1992 s. 21: Ignacy wskazał, że Syn nie istniał zawsze, lecz został stworzony. Przytoczył jego słowa: Pan [Bóg Wszechmogący] stworzył Mnie, początek Jego dróg. (dwa inne ich cytaty patrz poniżej pkt Wszechmoc Boga Ojca i rozdz. Duch Święty ). Wystarczy jednak sprawdzić w książce pt. Ojcowie Apostolscy z serii Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy (Tom XLV 1990), która publikuje siedem prawdziwych pism Ignacego, aby przekonać się, że nie ma w jego autentycznych listach słów cytowanych przez Strażnicę. Ciekawe, że omawiana Strażnica zna tę książkę (!), bo na stronie 23 wymienia ją, gdy omawia innych pisarzy wczesnochrześcijańskich. Może tu zadziwić nas wybiórczość w stosowaniu cytatów. Nawet siódmy z kolei fragment, z autentycznego listu (ze źródła anglojęzycznego), został przez Świadków Jehowy okrojony o istotne słowa tzn. według ciała. Oto porównanie jego z przekładem dostępnym w Polsce: (...) Jezus Chrystus był podporządkowany Ojcu (Strażnica Nr 3, 1992 s. 21). Jezus Chrystus według ciała był poddany Ojcu ( Do Kościoła w Magnezji 13:2, wg Ojcowie Apostolscy 1990 Warszawa). Ale i Świadkowie Jehowy, jeszcze niedawno, potrafili co innego napisać o Ignacym. Oto ich słowa: Ojcowie żyjący w II wieku n.e., na przykład Ignacy z Antiochii, lub Ireneusz z Lyonu co prawda głosili poglądy, w których najwyżej można by się dopatrywać wiary w podwójnego Boga, złożonego z Ojca i Syna (Strażnica Rok CVI [1985] Nr 3 s.21). Teraz porównajmy to ze słowami innej Strażnicy: W żadnym wypadku nie chodziło mu o dwójcę równych sobie istot, gdyż Syna zawsze przedstawiał jako niższego od Boga (Strażnica Nr 3, 1992 s.21-22). Skąd te różne poglądy u Świadków Jehowy? Czy potrafią oni uzgodnić te obie swoje opinie o Ignacym? Oto nauka Ignacego: Ignacy (...) Kościołowi (...) aby żył zawsze na wieczną chwałę, niezachwianie zjednoczony i
wybrany w prawdziwym cierpieniu [Chrystusowym], z woli Ojca i Jezusa Chrystusa, Boga naszego ( Do Kościoła w Efezie wstęp). Jeden jest Lekarz cielesny i zarazem duchowy, zrodzony i niezrodzony, przychodzący w ciele Bóg, w śmierci życie prawdziwe, zrodzony z Maryi i zrodzony z Boga, najpierw podległy cierpieniu, a teraz mu już nie podlegający, Jezus Chrystus, nasz Pan ( Do Kościoła w Efezie 7:2). Ten, kto posiadł prawdziwe słowo Jezusa, może słuchać także Jego milczenia, aby stał się doskonały i umiał działać przez swoje słowo i dać się poznać przez swoje milczenie. Nic nie jest zakryte przed Panem, lecz nawet najgłębsze tajemnice są blisko Niego. Czyńmy więc wszystko świadomi, że On w nas mieszka, abyśmy byli Jego świątyniami i aby On był w nas Bogiem naszym, jak to jest w rzeczywistości ( Do Kościoła w Efezie 15:2). Bóg nasz bowiem, Jezus Chrystus, począł się w łonie Maryi zgodnie z planem Bożym, z rodu Dawida i z Ducha Świętego ( List do Kościoła w Efezie 18:2). A uczynicie to nie wpadając w pychę i trwając niewzruszenie przy Bogu Jezusie Chrystusie, a także przy waszym biskupie i przykazaniach Apostołów ( Do Kościoła w Tralleis 7:1). Ignacy (...) do Kościoła obdarzonego miłosierdziem przez hojność Najwyższego Ojca i Jego Jedynego Syna, Jezusa Chrystusa, Kościoła wielce umiłowanego i oświeconego z woli Tego, z którego woli istnieje wszystko, co istnieje, w miłości Jezusa Chrystusa, Boga naszego ( Do Kościoła w Rzymie wstęp). Pozdrawiam go w imię Jezusa Chrystusa, Syna Ojca. (...) serdeczne pozdrowienia w Jezusie Chrystusie, Bogu naszym i w nieskazitelności ( Do Kościoła w Rzymie wstęp). Bóg nasz Jezus Chrystus, będąc w łonie Ojca, bardziej daje się widzieć ( Do Kościoła w Rzymie 3:3). Pozwólcie mi naśladować mękę mojego Boga. Jeśli ktoś ma Go w sobie, pojmie, czego pragnę, i okaże mi współczucie, wiedząc co mnie przynagla [por. Flp 1:23] ( Do Kościoła w Rzymie 6:3). Życzę wam, abyście byli zawsze zdrowi w Bogu naszym Jezusie Chrystusie. Obyście trwali w Nim w jedności i pieczy Bożej ( Do Polikarpa 8:2). Krew Boga (Dz 20:28) Przyjąłem w Bogu wasze umiłowane imię, które zyskaliście przez wasza wrodzoną prawość dzięki wierze i miłości Chrystusa Jezusa, naszego Zbawcy. Naśladowcy Boga, ożywieni na nowo krwią Boga [por. Dz 20:28], dopełniliście w sposób doskonały dzieła zgodnego z waszą własną naturą ( Do Kościoła w Efezie 1:1). Bóg objawiony w ciele (1Tm 3:16 za Biblią Gdańską) Wówczas to zginęła wszelka magia i znikły więzy złości, skończyła się niewiedza i upadło dawne królestwo, kiedy Bóg objawił się jako człowiek [por. 1Tm 3:16] w nowości życia wiecznego: zaczynało się spełniać to, co Bóg postanowił ( Do Kościoła w Efezie 19:3). Wszechwiedza Syna
Godni byli kapłani, ale większy od nich jest Arcykapłan, któremu powierzono Święte Świętych. Jedyny, któremu powierzono tajemnice Boże. On jest Bramą Ojca, przez którą wchodzą Abraham i Izaak i Jakub i Prorocy i Apostołowie i Kościół. Wszystko to [prowadzi] do jedności z Bogiem ( Do Kościoła w Filadelfii 9:1). Poddanie Syna Bądźcie poddani biskupowi i sobie wzajemnie, jak Jezus Chrystus według ciała był poddany Ojcu, Apostołowie zaś Chrystusowi, Ojcu i Duchowi, aby jedność była zarazem cielesna i duchowa ( Do Kościoła w Magnezji 13:2). Patrz uwaga o tych słowach powyżej. Jezus dobry Jeden jest tylko Chrystus, od którego nic nie ma lepszego! ( Do Kościoła w Magnezji 7:1). Cześć dla Jezusa Wielbię Jezusa Chrystusa Boga, który uczynił was tak mądrymi ( Do Kościoła w Smyrnie 1:1). Wszechmoc Boga Ojca Nie możemy się dziwić temu, że Ignacy nie nazwał Jezusa Bogiem Wszechmocnym, bo i ani razu nie określił tak w swych listach Boga Ojca. Świadkowie Jehowy zaś wbrew temu piszą: Przeciwnie, pokazał, że Syn jest poddany wyższemu od niego Wszechmocnemu Bogu (Strażnica Nr 3, 1992 s. 21). Później dla potwiedzenia swych myśli posiłkują się oni cytatem z apokryfu: Jeden jest Bóg, Wszechmocny, który objawił się przez Jezusa Chrystusa, swego Syna. (j/w.). Ale czy to uczciwe zachowanie Świadków Jehowy, skoro prawdziwe listy Ignacego nie zawierają takiego rozróżnienia Ojca i Syna? Czemu nie podano, że cytowane jest nieautentyczne pismo Ignacego? Duch Święty Świadkowie Jehowy choć cytują fragment apokryficzny, przypisywany Ignacemu, to jednak przez to nieświadomie raczej potwierdzają osobowość Ducha Św., niż jej zaprzeczają. Strażnica Nr 3, 1992 s. 21 podaje: Duch Święty nie mówi o tym, co jest jego, lecz o tym, co jest Chrystusa..... Ignacy oczywiście nie napisał traktatu typu O Duchu Świętym, ale w swych listach wspomina Go kilkakroć, nie zaprzeczając bynajmniej Jego osobowości i Bóstwu (patrz też poniżej rozdz. Fragmenty trynitarne ). Zestawia też Jego osobę obok Ojca i Syna, co także ma swoją wymowę. Oto jego słowa: Znaleźli się tacy, co chcieli mnie zwieść na sposób ludzki, nie można jednak zwieść Ducha, który jest od Boga. On bowiem wie, skąd przychodzi i dokąd podąża [por. J 3:8] i ujawnia rzeczy zakryte ( Do Kościoła w Filadelfii 7:1). Duch to ogłosił mówiąc: Nie czyńcie nic bez biskupa, strzeżcie swego ciała jako świątyni Bożej [por. 1Kor 3:16, 6:19], kochajcie jedność.... ( Do Kościoła w Filadelfii 7:2).
Bądźcie silni mocą Ducha ( Do Kościoła w Smyrnie 13:1). Starajcie się więc utwierdzić w nauce Pana i Apostołów, aby wszystko, co czynicie, pomyślnie się układało, w ciele i w duchu, w wierze i w miłości, w Synu, Ojcu i Duchu na początku i na końcu ( List do Kościoła w Magnezji 13:1). Bądźcie poddani biskupom i sobie wzajemnie, jak Jezus Chrystus według ciała był poddany Ojcu, Apostołowie zaś Chrystusowi, Ojcu i Duchowi, aby jedność była zarazem cielesna i duchowa ( List do Kościoła w Magnezji 13:2). Patrz też poniżej rozdz. Fragmenty trynitarne oraz Do Kościoła w Filadelfii wstęp. Fragmenty trynitarne Świadkowie Jehowy o nauce Ignacego o Bogu piszą: Bez względu więc na to, co ktoś sądzi o pismach Ignacego, nie można się w nich doszukać doktryny o Trójcy (Strażnica Nr 3, 1992 s.22). Otóż każdy może odpowiedzieć Świadkom Jehowy podobnymi słowami, że w pismach Ignacego nie można się doszukać zaprzeczenia doktryny o Trójcy. Prócz tego, trudno wymagać od Ignacego, wleczonego na śmierć męczeńską do Rzymu, aby w listach pisanych w drodze, udzielał on wykładów trynitarnych, w których miałby wskazywać na relacje między osobami Bożymi. Jednak pomimo tego pozostawił w swych listach kilka sformułowań na które warto zwrócić uwagę. Oto one: Jesteście bowiem kamieniami świątyni Ojca, przygotowani na budowę jaką Sam wznosi. Dźwiga was do góry machina Jezusa Chrystusa, którą jest Krzyż, a Duch Święty służy wam za linę (...) żyjąc życiem nowym nie kochajcie już niczego innego poza jednym Bogiem ( Do Kościoła w Efezie 9:1-2). Starajcie się więc utwierdzić w nauce Pana i Apostołów, aby wszystko, co czynicie, pomyślnie się układało, w ciele i w duchu, w wierze i w miłości, w Synu, Ojcu i Duchu na początku i na końcu ( List do Kościoła w Magnezji 13:1). Bądźcie poddani biskupom i sobie wzajemnie, jak Jezus Chrystus według ciała był poddany Ojcu, Apostołowie zaś Chrystusowi, Ojcu i Duchowi, aby jedność była zarazem cielesna i duchowa ( List do Kościoła w Magnezji 13:2). Moje pragnienia [ziemskie] zostały ukrzyżowane [por. Ga 5:24] i nie ma już we mnie ognia miłości do rzeczy materialnych, jest tylko woda żywa [Duch Św. por. J 7:38-39] mówiąca we mnie, która z wnętrza mego woła: Pójdź do Ojca [por. J 14:12]. Nie znajduję przyjemności w pokarmie zniszczalnym ani w rozkoszach tego życia. Chcę chleba Bożego, którym jest Ciało Jezusa Chrystusa, z rodu Dawida ( Do Kościoła w Rzymie 7:2-3). Duch to ogłosił mówiąc: Nie czyńcie nic bez biskupa, strzeżcie swego ciała jako świątyni Bożej [por. 1Kor 3:16, 6:19], kochajcie jedność, unikajcie podziałów, stańcie się naśladowcami Jezusa Chrystusa tak, jak On jest naśladowcą swego Ojca [por. 1Kor 11:1]. ( Do Kościoła w Filadelfii 7:2). Jak z powyższego widać, Ignacemu obcy był antytrynitaryzm, a jego nauka o Chrystusie Bogu ukazuje go jako świadka nauki katolickiej [jego List do Kościoła w Smyrnie (8:2) zawiera najstarsze ocalałe świadectwo użycia nazwy Kościół Katolicki ].
Uwagi. Listy Ignacego cytowane według: Ojcowie Apostolscy z serii Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy Tom XLV, tłum. A. Świderkówna, Warszawa 1990. Włodzimierz Bednarski źródło: https://www.apologetyka.info/trojca-swieta/pisarze-wczesnochrzescijanscy/ignacy-antiochenski-ochrystusie-bogu,286.htm