RAPORT z działalności Podkarpackiego Ośrodka Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w 2015 roku Styczeń 2016 r. 1
INFORMACJE O STOWARZYSZENIU Nazwa organizacji PODKARPACKI OŚRODEK ROZWOJU SPOŁECZEŃSTWA OBYWATELSKIEGO Dane teleadresowe 35-959 Rzeszów, ul. Fredry 4 tel. /017/ 86 20 122 e-mail: porso@poczta.onet.pl strona internetowa: www.porso.cba.pl Data rejestracji, nr KRS 3 marca 2005 r, nr KRS 0000229723 Numer konta bankowego Kredyt Bank S.A. Oddział w Rzeszowie 20 1500 1100 1211 0004 5653 000 Struktura organizacji Walne Zebranie Zarząd Komisja Rewizyjna Skład Zarządu Prezes Dorota Angerman Wiceprezes Magdalena Grześkiewicz Skarbnik Monika Nawojska 2
Skład Komisji Rewizyjnej Joanna Bosek Agnieszka Bandelak Struktura zatrudnienia Stowarzyszenie opiera się na pracy wolontariackiej swoich członków. Stowarzyszenie prowadzi biuro, w którym zatrudniony jest pracownik na umowę o pracę lub umowę cywilnoprawną, w wymiarze czasu pracy odpowiadającym jego zadaniom w realizacji projektów. Do realizacji programów Stowarzyszenie zatrudnia pracowników w oparciu o umowy cywilnoprawne. W 2015 r. struktura zatrudnienia przedstawiała się następująco: ilość osoby zatrudnionych w oparciu o umowę o pracę: 1 ilość osób wykonująca umowy cywilnoprawne: 13 osób - wolontariusze: 2 osoby CEL DZIAŁANIA STOWARZYSZENIA Celem powołania stowarzyszenia jest pomoc i poradnictwo dla najbardziej potrzebujących jednostek i grup obywateli, zrzeszonych i niezrzeszonych z terenów miejskich i wiejskich w celu urzeczywistniania i rozwijania idei demokratycznego społeczeństwa obywatelskiego. Głównymi zadaniami miedzy innymi są: poradnictwo dla osób o niskiej świadomości prawnej, niskich dochodach i niskiej pozycji społecznej, a także nie radzących sobie w trudnych sytuacjach w wyniku zachodzących przemian społecznogospodarczych w kraju, upowszechnianie i ochrona wolności i praw człowieka oraz swobód i obowiązków obywatelskich, a także promocja równego dostępu do prawa wszystkich grup społecznych w tym w szczególności narażonych na społeczne wykluczenie i marginalizację. Organizacja zajmuje się także monitorowaniem, prowadzeniem, zbieraniem i opisywaniem spraw, które mogą doprowadzić do zmiany przepisów prawnych lub praktyki stosowania prawa, występowaniem w imieniu i na rzecz obywateli przed organami administracyjnymi lub 3
przed sądem, wspiera inicjatywy edukacyjne i działania zapewniające dostęp obywateli do pomocy prawnej i wymiaru sprawiedliwości, podejmuje kroki na rzecz przejrzystości w życiu publicznym i uwrażliwiania opinii publicznej na różne formy i aspekty korupcji itp. WALNE ZEBRANIE CZŁONKÓW PODKARPACKIEGO OŚRODKA ROZWOJU SPOŁECZEŃSTWA OBYWATELSKIEGO 19 czerwca 2015 r. odbyło się Walne Zebranie Członków Podkarpackiego Ośrodka Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego. Przedstawione zostało sprawozdanie merytoryczne i finansowe za 2014 r. Komisja Rewizyjna przedstawiła sprawozdanie z jej działalności w 2014 r. Walne Zgromadzenie jednogłośnie udzieliło absolutorium Zarządowi. WSPÓŁPRACA Z SAMORZĄDAMI I INNYMI INSTYTUCJAMI W 2015 r. PORSO aktywnie współpracowało z Urzędem Miasta Tyczyna, Starostwem Powiatowym w Strzyżowie, Urzędem Gminy Hyżne, Urzędem Gminy Żołynia, Miejsko-Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Głogowie Małopolskim, Gminą Łańcut oraz Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Przeworsku. Wszystkie te instytucje udostępniły naszym doradcom pomieszczenia, w których udzielane były porady prawne i psychologiczne. Zapewniły także dostęp do komputera, Internetu i urządzeń biurowych. W 2015 r. współpracowaliśmy także z Uniwersytetami Trzeciego Wieku w Strzyżowie, Łańcucie i Dynowie, a także gimnazjami w Dąbrowicy, Wysokiej Strzyżowskiej i Hyżnem oraz szkołami ponadgimnazjalnymi w Zespole Szkół nr 2 w Łańcucie, Zespole Szkół nr 3 w Łańcucie i Zespole Szkół w Głogowie Małopolskim. We współpracy z tymi podmiotami zorganizowane zostały warsztaty z zakresu edukacji prawnej i obywatelskiej. 4
DZIAŁALNOŚĆ W 2015 ROKU ZADANIE FINANSOWANE ZE ŚRODKÓW FUNDUSZU POMOCY POKRZYWDZONYM ORAZ POMOCY POSTPENITENCJARNEJ Od 1 stycznia do 31 grudnia 2015 r. realizowane było zadanie finansowane ze środków Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej, którego celem było świadczenie pomocy prawnej, psychologicznej i materialnej dla osób pokrzywdzonych przestępstwem i członków ich rodzin. W ramach tego projektu funkcjonowało 5 punktów pomocy dla osób pokrzywdzonych przestępstwem i członków ich rodzin: w siedzibie PORSO w Rzeszowie, w Tyczynie, w Strzyżowie, w Hyżnem i w Żołyni. Działalność biur poza siedzibą Stowarzyszenia była możliwa dzięki współpracy z Urzędem Miasta i Gminy Tyczyn, Starostwem Powiatowym w Strzyżowie, Urzędem Gminy Hyżne i Urzędem Gminy Żołynia. W siedzibie PORSO dyżur pełnili: aplikant radcowski Maciej Bandelak, radca prawny Anna Zięba, radca prawny Kinga Bieniasz i radca prawny Natalia Soja i radca prawny Magdalena Grześkiewicz. Porad w Tyczynie udzielała radca prawny Magdalena Grześkiewicz, w Hyżnem radca prawny Kinga Bieniasz, w Żołyni radca prawny Monika Markocka, a w Strzyżowie radca prawny Edyta Bryda. Łącznie w czasie realizacji projektu przeprowadziliśmy 1056 godzin bezpłatnego poradnictwa prawnego dla osób pokrzywdzonych przestępstwem i członków ich rodzin (624 godziny w siedzibie PORSO w Rzeszowie, po 120 godzin w Tyczynie, Hyżnem i Strzyżowie oraz 72 godziny w Żołyni). Prawnicy udzielili pomocy prawnej 256 osobom pokrzywdzonym przestępstwem lub członkom rodzin takich osób. W czasie realizacji projektu przeprowadzonych zostało 360 godzin poradnictwa psychologicznego (144 godziny w siedzibie PORSO 5
w Rzeszowie i po 60 godzin w Tyczynie, Hyżnem i Strzyżowie oraz 36 godzin w Żołyni). Z pomocy psychologicznej skorzystały 44 osoby pokrzywdzone przestępstwem. Pomocy psychologicznej w siedzibie PORSO udzielała psycholog Olga Kleszczyńska, w Tyczynie, Hyżnem i Żołyni - psycholog Karolina Tysionkiewicz i psycholog Barbara Cebula, a w Strzyżowie psycholog Małgorzata Drogoń. W ramach zadanie udzielana była także pomoc materialna w postaci finansowania okresowych dopłat do bieżących zobowiązań czynszowych za lokal mieszkalny (skorzystało z niej 11 osób), finansowanie przejazdów środkami komunikacji publicznej lub pokrywanie kosztów transportu związanych z uzyskiwaniem świadczeń w ramach zadania (17 osób), pokrywania kosztów żywności lub bonów żywieniowych (24 osoby), finansowania zakupu odzieży, środków czystości i higieny osobistej (21 osób), pokrywania kosztów czasowego zakwaterowania lub udzielania schronienia (4 osoby), a także pokrywania kosztów związanych z edukacją (5 osób). Łącznie z pomocy w ramach dotacji z Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej w 2015 r. skorzystało 287 osób pokrzywdzonych przestępstwem. INFORMACJE STATYSTYCZNE dotyczące osób pokrzywdzonych przestępstwem i członków ich rodzin, korzystających z pomocy prawnej, psychologicznej i materialnej w 2015 r. 6
Płeć osób korzystających z pomocy. 24% Kobieta Mężczyzna 76% Z pomocy w ramach dotacji z Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej w 2015 r. skorzystało trzykrotnie więcej kobiet niż mężczyzn. Wiek osób korzystających z pomocy. 8% 12% 19% 20% 18-25 26-35 36-45 46-55 56-65 powyżej 65 26% 15% Klientami naszych biur były w większości osoby w wieku 36-45 lat, najmniej było osób w wieku 18-25 lat. Ilość osób w pozostałych przedziałach wiekowych była jedynie nieznacznie zróżnicowana. 7
Miejsce zamieszkania korzystających z pomocy. 45% Obszar miejski Obszar wiejski 55% Niewiele ponad połowę klientów stanowiły osoby zamieszkujące obszary wiejskie, zaś mniej niż połowę zamieszkujące obszary miejskie. Źródło utrzymania korzystających z pomocy 30% 24% 18% 10% 2% 16% Praca Emerytura Renta Praca rolnicza Zasiłek Bezrobotny Prawie jedna trzecia klientów utrzymywała się z pracy zarobkowej. Jedną czwartą stanowiły osoby bezrobotne bez prawa do zasiłku i pozostające na utrzymaniu bliskich. Najmniej osób (2%) zadeklarowało, że utrzymuje się z pracy rolniczej. 8
PROJEKT BĄDŹ AKTYWNY, SKORZYSTAJ Z PORADY, POSZERZ SWOJĄ WIEDZĘ, FINANSOWANY Z FUNDUSZU INICJATYW OBYWATELSKICH Od 1 maja do 31 grudnia 2015 r. realizowane był projekt Bądź aktywny, skorzystaj z porady, poszerz swoją wiedzę, finansowany ze środków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w ramach Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich. W ramach tego projektu funkcjonowały 4 Biura Bezpłatnych Porad Prawnych i Obywatelskich: w siedzibie PORSO w Rzeszowie, Głogowie Małopolskim, Albigowej i Przeworsku. Działalność biur poza siedzibą Stowarzyszenia była możliwa dzięki współpracy z Miejsko-Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Głogowie Małopolskim, Gminą Łańcut oraz Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Przeworsku. W siedzibie PORSO dyżur pełnili: radca prawny Anna Zięba, radca prawny Kinga Bieniasz, radca prawny Natalia Soja i radca prawny Magdalena Grześkiewicz. Porad w Głogowie Małopolskim udzielała radca prawny Kinga Bieniasz, w Albigowej aplikant radcowski Maciej Bandelak, a w Przeworsku radca prawny Monika Markocka. W czasie realizacji projektu przeprowadzone zostały 544 godziny poradnictwa prawnego i obywatelskiego (256 godzin w siedzibie PORSO w Rzeszowie i po 96 godzin w Głogowie, Albigowej i Przeworsku). Udzielono łącznie 283 porad prawnych i obywatelskich (189 w Rzeszowie, 28 w Głogowie, 35 w Albigowej i 31 w Przeworsku). Z porad skorzystało 239 osób (niektóre osoby skorzystały z porady więcej niż raz). W ramach projektu zorganizowane zostały warsztaty dla członków Uniwersytetów Trzeciego Wieku z Łańcuta, Strzyżowa i Dynowa. W każdym z nich odbyły się dwa spotkania warsztatowe, w których wzięło udział łącznie 166 osób. 9
Tematyka warsztatów dotyczyła głównie dziedziczenia, spadków, testamentów, zachowku, praw konsumenta, zawierania umów na odległość i przemocy w rodzinie. Po każdym spotkaniu odbył się 2 godzinny dyżur prawnika. Wszyscy uczestnicy otrzymali materiały promocyjne (długopis i notatnik). Zorganizowane zostały także warsztaty dla młodzieży w 6 szkołach: gimnazjum w Dąbrowicy, Wysokiej Strzyżowskiej i Hyżnem oraz szkołach ponadgimnazjalnych w Zespole Szkół nr 2 w Łańcucie, Zespole Szkół nr 3 w Łańcucie i Zespole Szkół w Głogowie Małopolskim. Tematyka zajęć dotyczyła głównie odpowiedzialności karnej nieletnich z tytułu naruszania poszczególnych przepisów, odpowiedzialność za naruszenie prawa w internecie, przemocy domowej i wśród rówieśników, stalkingu. W zajęciach wzięło udział łącznie 313 uczniów. Uczestnicy otrzymali materiały promocyjne (notes i długopis) oraz broszury Zagadnienia prawne dla młodzieży, opracowane w ramach projektu. Uczniowie otrzymali także przekazaną nam przez Ministerstwo Sprawiedliwości broszurę Przychodzi uczeń do prawnika. W ramach projektu opracowanych zostało także pięć broszur poradniczych o tematyce: Odwołanie w postępowaniu administracyjnym Konflikty sąsiedzkie Prawa konsumenta wybrane zagadnienia Nowelizacja prawa spadkowego Prawa i obowiązki pracownika po nowelizacji prawa pracy. Broszury zostały wydrukowane i wystawione w każdym z funkcjonujących biur poradniczych, a także przekazane do współpracujących z nami instytucji. 10
INFORMACJE STATYSTYCZNE dotyczące osób korzystających z porad prawnych i obywatelskich w ramach projektu Bądź aktywny, skorzystaj z porady, poszerz swoją wiedzę. Tematyka udzielanych porad 150 116 100 50 59 41 18 14 13 9 13 0 cywilne spadkowe rodzinne pracy ubezpieczeniowe administracyjne karne inne Najwięcej udzielonych porad dotyczyło zagadnień prawa cywilnego (z wyłączeniem prawa spadkowego). Dużo zapytań dotyczyło prawa spadkowego oraz rodzinnego i opiekuńczego. Niewielka liczba klientów pytała o zagadnienia prawa pracy, administracyjnego, ubezpieczeń i prawa karnego. Pojedyncze sprawy dotyczyły prawa wodnego, prawa o ruchu drogowym, prawa budowlanego czy rejestracji w Powiatowym Urzędzie Pracy. Płeć osób korzystających z pomocy. 35% Kobieta Mężczyzna 65% 11
Z porad prawnych i obywatelskich w 2015 r. skorzystało dwukrotnie więcej kobiet niż mężczyzn. Wiek osób korzystających z pomocy. 13% 6% 21% 42% 18-25 26-35 36-45 46-55 powyżej 56 18% Klientami naszych biur były w większości osoby w wieku powyżej 56 lat. Najmniej było osób w wieku 18-25 lat. Wykształcenie osób korzystających z pomocy 29% 5% 20% podstawowe zawodowe średnie wyższe 46% Prawie połowę klientów stanowiły osoby z wykształceniem średnim. Najmniejszą grupę stanowiły osoby z wykształceniem podstawowym. 12
Źródło utrzymania korzystających z pomocy 17% 39% 5% 4% 12% Praca Emerytura Renta Praca rolnicza Zasiłek Bezrobotny 23% Ponad jedna trzecia klientów utrzymywała się z pracy zarobkowej. Jedną czwartą stanowiły osoby na emeryturze. Najmniej osób (4%) zadeklarowało, że utrzymuje się z pracy rolniczej. Źródło informacji o możliwości skorzystania z porady 18% 9% 26% 34% Internet Znajomi, rodzina Plakat, ulotka Sąd, urząd Kolejna wizyta 14% Największa grupa osób (ponad 1/3) dowiedziała się o możliwości skorzystania z porady w sądzie, urzędzie czy innej instytucji publicznej. Jedna czwarta klientów o poradnictwie dowiedziała się od znajomych osób. 13
Stopień zadowolenia z uzyskanej porady: Czy uzyskana porada wyjaśnia Panu / Pani sytuację, w której się Pan / Pani znajduje? 8% tak wyjaśnia częściowo nie 92% Większość klientów stwierdziła, że po otrzymaniu porady rozumie sytuację prawną, w której się znalazła. 8% klientów odpowiedziało, że rozumie sytuację częściowo. Żadna osoba nie stwierdziła, że nie rozumie swojej sytuacji. Czy uzyskana porada pomoże rozwiązać Pana / Pani problem prawny samodzielnie? 2% 19% tak pomoże częściowo nie 79% Ponad 3/4 klientów stwierdziło, że po uzyskaniu porady będą w stanie rozwiązać problem prawny samodzielnie. 19% wskazało, że porada pomoże im częściowo rozwiązać problem. 2% klientów stwierdziło, że porada nie pomoże im rozwiązać problemu samodzielnie. Czy poleciłby Pan / Pani skorzystanie z porady prawnej w PORSO bliskim? Wszyscy ankietowany stwierdzili, że poleciliby skorzystanie z porady prawnej w PORSO bliskim. 14
PROJEKT ŻYCIE ZACZYNA SIĘ PO 60-TCE!, FINANSOWANY ZE ŚRODKÓW RZĄDOWEGO PROGRAMU NA RZECZ AKTYWNOŚCI SPOŁECZNEJ OSÓB STARSZYCH NA LATA 2014-2020 Od 1 kwietnia do 31 grudnia 2015 r. realizowane był projekt Życie zaczyna się po 60-tce!, finansowany ze środków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w ramach Rządowego Programu na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych na lata 2014-2020. Projekt realizowany był w partnerstwie ze Stowarzyszeniem Szczęśliwy Dom im. Wiktorii i Józefa Ulmów z Dziećmi w Rzeszowie. W ramach tego projektu zorganizowane zostały warsztaty o tematyce prawnej dla jego uczestników mieszkańców Rzeszowa i okolic w wieku co najmniej 60 lat. Tematyka warsztatów obejmowała: dziedziczenie ustawowe i testamenty, postępowanie spadkowe, zasady sporządzania darowizn, odszkodowania, świadek w sądzie, przemoc w rodzinie, prawa konsumenta w sprzedaży tradycyjnej i na odległość, gwarancja, rękojmia, sprawy mieszkaniowe. Przeprowadzonych zostało 20 godzin warsztatów, w których wzięło udział 50 osób. Dla uczestników projektu zorganizowano także doradztwo prawne (20 godzin), w ramach którego udzielonych zostało 16 porad prawnych. Seniorom została także rozdana broszura pod tytułem Bezpieczne życie seniorów, wydana przez Podkarpacki Urząd Wojewódzki. 15