POWIATOWY URZĄD PRACY ul. 3 Maja 55, 07-300 Ostrów Mazowiecka tel. (0-29) 745-33-93, 745-21-51 fax. 745-21-52 e-mail: pupom@post.pl MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE OSTROWSKIM ZA 2009 ROK Część II Prognostyczna Ostrów Mazowiecka, sierpień 2010r.
Monitoring składa się z następujących części: I. Wstęp... 3 II. Absolwenci zarejestrowani w PUP w Ostrowi według szkół i zawodów w oraz przewidywani w roku 2010... 4 III. Struktura zawodowa absolwentów według poziomu wykształcenia i zawodów w powiecie ostrowskim w latach 2009 i 2010 10 IV. Wnioski... 13 2
MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE OSTROWSKIM ZA 2009 ROK. I. Wstęp Niniejszy raport jest drugą częścią monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie ostrowskim prognostyczną. Obejmuje analizę zawodów deficytowych i nadwyżkowych w oparciu o dane o absolwentach szkół ponadgimanazjalnych według szkół i kierunków kształcenia za rok szkolny 2008/2009. Wdrożenie systemu monitoringu pomaga określić kierunki i natężenie zmian zachodzących w strukturze zawodowej na rynku pracy. Monitoring ma służyć osobom, które poszukują pracy jak i podejmują decyzję odnośnie dalszej edukacji. Pozwala na elastyczne dostosowanie kierunków kształcenia do potrzeb rynku pracy. Z tego względu będzie też przydatny wszelkim instytucjom edukacyjnym i szkoleniowym w planowaniu oferty edukacyjnej. Jest też cennym źródłem informacji o procesie dostosowania edukacji do wymagań lokalnego rynku zatrudnienia. Duży napływ absolwentów w niektórych zawodach może w znaczący sposób wpływać na wzrost stopy bezrobocia w powiecie ostrowskim, jak i na strukturę tego zjawiska. II. Absolwenci zarejestrowani w PUP w Ostrowi według szkół i zawodów w oraz przewidywani w roku 2010 Analiza otrzymanych danych o uczniach i absolwentach szkół ponadgimnazjalnych powiatu ostrowskiego wskazuje, że w 2009 roku szkoły te opuściło 1012 abiturientów, czyli o 89 osób mniej niż w roku 2008. Liczba przewidywanych absolwentów w roku 2010 wynosi 948 osób, co wskazuje na tendencję spadkową liczby osób, rokrocznie opuszczających szkoły ponadgimazjalne w powiecie ostrowskim. 3
W dniu 31.12.2009r. w ewidencji bezrobotnych zarejestrowanych było 335 absolwentów, z tego: Szkoły policealne i średnie zawodowe (technik i licea zawodowe) ukończyło: 118 osób, Licea ogólnokształcące i profilowane ukończyło 188 osób, Zasadnicze szkoły zawodowe ukończyło 29 osób. Poniższe tabele przedstawiają szczegółowe dane dotyczące zarejestrowanych w PUP absolwentów powiatu ostrowskiego. Szkoły średnie techniczne (technika, licea zawodowe) Lp. Nazwa szkoły Kod zawodu Nazwa zawodu Absolwenci, którzy ukończyli szkołę w Bezrobotni zarejestrow-ani w PUP w końcu Przewidywan i w roku 2010 6 : 5 w % 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 1. Zespół Szkół Nr 1 w Ostrowi 311204 311206 budownictwa 15 7 20 47% drogownictwa 0 0 0 0 311302 elektryk 14 8 12 57% 311401 elektronik 20 8 19 40% 311502 mechanik 42 17 37 40% 312102 informatyk 0 0 0 0 342205 logistyk 0 0 0 0 2. Zespół Szkół Nr2 w Ostrowi 312102 informatyk 0 0 0 0 Handlowiec [zawód szkolny: handlowiec] 341501 0 0 0 0 4
3. 341902 Zespół Szkół CKP w Starym Lubiejewie 311503 321202 321402 341903 Asystent ekonomiczny [zawód szkolny: ekonomista] 54 25 34 46% mechanizacji rolnictwa 21 4 22 19% architektury krajobrazu 0 0 0 0 żywienia i gospodarstwa domowego 25 15 14 60% Organizator agrobiznesu [zawód szkolny: agrobiznesu] 12 5 19 41,7% 4. Zespół Szkół im. Stanisława Staszica w Małkini Górnej 311502 mechanik 20 7 16 35% 312102 informatyk 0 0 0 0 321402 341401 341404 żywienia i gospodarstwa domowego 35 13 45 37% Organizator obsługi turystycznej [zawód szkolny: obsługi turystycznej] 0 0 0 0 Organizator usług hotelarskich [zawód szkolny: hotelarstwa] 46 9 43 19,6% 5
Licea ogólnokształcące Lp. Nazwa szkoły Kod zawodu Nazwa zawodu Absolwenci, którzy ukończyli szkołę w roku 2009 Bezrobotni zarejestrow -ani w PUP w końcu Przewidywani w roku 2010 6 : 5 w % 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 1. Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika w Ostrowi 000000 Liceum ogólnokształcące 242 38 219 15,7% 2. Zespół Szkół Nr1 w Ostrowi 000000 profilowane 000000 Liceum ogólnokształcące 45 25 48 55,6% 121 58 80 48% 3. Zespół Szkół nr 2 w Ostrowi 000000 profilowane 79 40 62 50,6% 000000 Liceum ogólnokształcące 60 19 59 31,7% 4. Zespół Szkół im. Stanisława Staszica w Małkini Górnej 000000 Liceum ogólnokształcące 21 8 22 38,1% 6
Zasadnicze szkoły zawodowe Lp. Nazwa szkoły Kod zawodu Nazwa zawodu Absolwenci, którzy ukończyli szkołę w roku 2008 Bezrobotni zarejestrow -ani w PUP w końcu roku 2008 Przewidywani w 6 : 5 w % 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 1. Zespół Szkół Nr 1 w Ostrowi 723105 Fryzjer 0 0 0-514190 Monter instalacji i urządzeń sanitarnych 0 0 0-723106 Mechanik pojazdów samochodowych 45 10 63 22,% 2. Zespół Szkół CKP w Starym Lubiejewie 723105 Kucharz małej gastronomii 25 12 15 48% Mechanik pojazdów samochodowych 0 0 0-3. Zespół Szkół im. Stanisława Staszica w Małkini Górnej 723105 Kucharz małej gastronomii 27 4 16 14,8% 512202 Mechanik pojazdów samochodowych 11 1 15 9,1% 7
Policealna Szkoła Urody VIP Lp. Nazwa szkoły Kod zawodu Nazwa zawodu Absolwenci, którzy ukończyli szkołę w Bezrobotni zarejestrowani w PUP w końcu Przewidywani w roku 2010 6 : 5 w % 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 1. Policealna Szkoła Urody VIP w Ostrowi 514102 Fryzjer [zawody szkolne: Fryzjer, usług fryzjerskich] 12 0 18-2. Policealna Szkoła Ochrony VIP 515902 Pracownik ochrony mienia i osób [zawód szkolny: ochrony fizycznej osób i mienia] 17 0 42 - Społeczna Szkoła Muzyczna I stopnia Lp. Nazwa szkoły Kod zawodu Nazwa zawodu Absolwenci, którzy ukończyli szkołę w Bezrobotni zarejestrowani w PUP w końcu Przewidywani w roku 2010 6 : 5 w % 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 2. Społeczna Szkoła Muzyczna I stopnia w Ostrowi 347302 Muzyk b. danych 0 b. danych - 8
Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna Lp. Nazwa szkoły Kod zawodu Nazwa zawodu Absolwenci, którzy ukończyli szkołę w Bezrobotni zarejestrowani w PUP w końcu Przewidywani w roku 2010 6 : 5 w % 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 1. Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna w Ostrowi 741201 cukiernik 741203 piekarz 1 1 2 100% 2 1 6 50% Powyższa tabela obrazuje strukturę absolwentów szkół ponadgimnazjalnych w powiecie ostrowskim według kierunków wykształcenia, nazwy i rodzaju kończonych szkół. Ogółem w roku ubiegłym szkoły ponadgimnazjalne w powiecie ostrowskim ukończyło 1012 osób. Dominuje kształcenie młodzieży w liceach ogólnokształcących. Blisko 56% młodzieży (568 osób) ukończyło w 2009 roku tego typu szkoły, z czego 33,1% (188 osób) pozostawało w rejestrach bezrobotnych w końcu ubiegłego roku. Średnie szkoły zawodowe ukończyło 30,1% (304 osoby) ogółu ubiegłorocznych absolwentów. Z tej liczby zarejestrowanych jako bezrobotni w grudniu 2009 było 38,8% (118 osób). Jeśli chodzi o szkoły zawodowe, to ukończyło je 11% (111 osób) absolwentów z 2009 roku. Spośród nich zarejestrowanych jako osoby bezrobotne na koniec ubiegłego roku pozostawało 26,1% (29 osób). Pozostałe 2,8% (29 osób) ogółu absolwentów to osoby, które ukończyły szkoły policealne. Żadna z nich nie pozostawała w rejestrze bezrobotnych w końcu 2009 roku. Prognozy dla powiatu ostrowskiego na 2010 rok wskazują, że największa liczba absolwentów będzie miała wykształcenie średnie ogólnokształcące/profilowane (tj: 490 osób - 51,7% ogółu). Będzie to o 78 osób mniej niż w. Przewiduje się też, że o 23 osoby mniej niż w otrzyma wykształcenie średnie zawodowe tj: 281 osób 29,6% ogółu. Z kolei o 6 osób więcej legitymowało się będzie wykształceniem zasadniczym zawodowym tj: 117 osoby 12,3% ogółu. Pozostałe 60 osób 6,4% ogółu, ukończy szkoły 9
policealne. Istotną zmianą będzie więc wzrost liczby absolwentów szkół policealnych i bardziej znaczący ich udział w ogólnej liczbie osób kończących szkoły w powiecie ostrowskim w 2010 roku. III. Struktura zawodowa absolwentów według poziomu wykształcenia i zawodów w powiecie ostrowskim w latach 2009 i 2010 Kod zawodu Nazwa zawodu Absolwenci, którzy ukończyli szkołę na terenie powiatu w Bezrobotni zarejestrowani w PUP w końcu roku 2009 Przewidywani w roku 2010 4 : 3 w % 1. 2. 3. 4. 5. 6. Wykształcenie średnie zawodowe i ogólnokształcące/profilowane 311204 budownictwa 15 7 20 46,7% 311206 drogownictwa 0 0 0 0 311302 elektryk 14 8 12 57,1% 311401 elektronik 20 8 19 40% 311502 mechanik 62 24 53 38,7% 311503 mechanizacji rolnictwa 21 4 22 19% 312102 informatyk 0 0 0 0 321202 321402 architektury krajobrazu 0 0 0 0 żywienia i gospodarstwa domowego 60 28 59 46,7% 341401 Organizator obsługi turystycznej [zawód szkolny: obsługi 0 0 0 0 10
turystycznej] 341404 Organizator usług hotelarskich [zawód szkolny: hotelarstwa] 46 9 43 19,6% 341501 341902 341903 342204 Handlowiec[zawód szkolny: handlowiec] 0 0 0 0 Asystent ekonomiczny [zawód szkolny: ekonomista] 54 25 34 46,3% Organizator agrobiznesu [zawód szkolny: agrobiznesu] 12 5 19 41,7% Spedytor [zawód szkolny: spedytor] 0 0 0 0 342205 logistyk 0 0 0 0 514102 515902 Fryzjer [zawody szkolne: Fryzjer, usług fryzjerskich] 12 0 18 0 Pracownik ochrony mienia i osób [zawód szkolny: ochrony fizycznej osób i mienia] 17 0 42 0 000000 Bez zawodu 568 188 490 33,1% Wykształcenie zasadnicze zawodowe 512202 Kucharz małej gastronomii 52 16 31 30,8% 514102 Fryzjer [zawody szkolne: Fryzjer, usług fryzjerskich] 0 0 0 0 712102 Murarz 0 0 0 0 713602 Monter instalacji gazowych 0 0 0 0 721303 Blacharz samochodowy 0 0 0 0 723106 Mechanik pojazdów samochodowych 56 11 78 19,6% 11
723306 724301 Mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych 0 0 0 0 Elektromonter instalacji elektrycznych 0 0 0 0 741201 Cukiernik 1 1 2 100% 741203 Piekarz 2 1 6 50% Analiza powyższej tabeli wskazuje na istotne problemy ze znalezieniem pracy w roku ubiegłym, przez osoby kończące średnie szkoły techniczne. Szczególnie dotyczy to techników elektryków - 57,1% absolwentów, legitymujących się tym zawodem, pozostawało w rejestrach bezrobotnych na koniec 2009 roku. Bezrobotnymi pozostawało w końcu ubiegłego roku powyżej 40% absolwentów kierunków: technik budownictwa, technik żywienia i gospodarstwa domowego, technik ekonomista, technik agrobiznesu. Natomiast tylko 19,6% ogółu osób kończących kierunek technik hotelarstwa było bezrobotnymi w końcu 2009 roku. Na tym tle lepiej wygląda sytuacja absolwentów z wykształceniem zawodowym. Wśród osób kończących szkoły zawodowe: 19,6% absolwentów kierunku mechanik pojazdów samochodowych pozostawało w końcu ubiegłego roku w rejestrze osób bezrobotnych. W trudniejszej sytuacji były osoby, legitymujące się zawodem kucharz małej gastronomii. Blisko 30,8% z nich było na koniec 2009 roku było bezrobotnymi. Jeśli chodzi o osoby kończące licea ogólnokształcące/profilowane to ok. 33,1% absolwentów tych szkół zarejestrowanych było jako osoby bezrobotne w końcu 2009 roku. Interesujący jest fakt braku pozostawania w rejestrze bezrobotnych na koniec 2009 roku żadnego absolwenta szkół policealnych, funkcjonujących na terenie powiatu ostrowskiego. Z powyższej tabeli wynika także, że szkoły średnie z terenu powiatu ostrowskiego w roku 2010 nie wypuszczą, podobnie jak w ubiegłym roku, absolwentów na rynek pracy w takich kierunkach jak: technik handlowiec, technik architektury krajobrazu, technik drogownictwa, technik logistyk, technik informatyk oraz technik obsługi turystycznej. 12
Natomiast szkoły zawodowe zrezygnowały z kształcenia w kierunkach: murarz, blacharz samochodowy czy elektromonter instalacji elektrycznych. III. Wnioski Analiza liczby absolwentów w porównaniu z ogólną liczbą zarejestrowanych bezrobotnych w Powiatowym Urzędzie Pracy pozwala zidentyfikować zawody najbardziej zagrożone bezrobociem. Porównując dane zawarte w powyższych tabelach z danymi zawartymi w części diagnostycznej monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych za 2009 rok daje się zauważyć, że w czołówce zawodów nadwyżkowych pozostają: technik ekonomista, technik żywienia i gospodarstwa domowego oraz kucharz małej gastronomii. Absolwenci legitymujący się tymi zawodami będą więc mieli spore trudności ze znalezieniem zatrudnienia na lokalnym rynku pracy. Nadal wśród zawodów nadwyżkowych wykazywane są zawody, w których szkoły ostrowskie zarzuciły kształcenie. Takie jak: murarz, elektromonter czy stolarz meblowy. Interesująca jest sytuacja absolwentów szkół zawodowych o kierunku mechanik pojazdów samochodowych. Stosunkowo niewiele tych osób (19,6% ogółu absolwentów tego kierunku) pozostawało na koniec 2009 roku w rejestrze bezrobotnych, mimo, że zawód ten nadal figuruje wśród zawodów nadwyżkowych, jak wynika z części I diagnostycznej monitoringu zwodów deficytowych i nadwyżkowych. Z tego wynika, że kończący szkoły zawodowe mechanicy pojazdów samochodowych, w większości przypadków znajdują zatrudnienie lub podejmują dalszą naukę. Na uwagę zasługuje fakt, że zawód kucharz małej gastronomii w wyniku przeprowadzonych analiz okazuje się zawodem nadwyżkowym, a w dalszym ciągu przewiduje się kształcenie w tym kierunku, choć nastąpi w 2010 r. istotne zmniejszenie się liczby absolwentów, legitymujących się tym zawodem. Jak daje się zauważyć większość absolwentów często zasila rynek pracy w zawodach nadwyżkowych. Z analizy wynika, że należą do nich: technicy ekonomiści, technicy elektrycy, technicy żywienia i gospodarstwa domowego oraz kucharze małej gastronomii, oznacza to, że kształcą się w kierunkach, na które podaż przewyższa popyt. Duże trudności ze znalezieniem pracy mają też osoby nie posiadające potwierdzonych formalnie kwalifikacji zawodowych, w niniejszym raporcie są to osoby z wykształceniem średnim ogólnokształcącym/profilowanym. 13
Rok ubiegły charakteryzowało zjawisko znaczącego wzrostu stopy bezrobocia w powiecie ostrowskim. Zwiększyła się liczba bezrobotnych - o 711 osób w końcu w stosunku do grudnia 2008. Oznaczało to wzrost o 17,3% liczby osób pozostających bez zatrudnienia. To samo zjawisko, ale znacznie silniej, dotknęło absolwentów szkół ponadgimnazjalnych z terenu powiatu ostrowskiego. Ich liczba wzrosła z 228 (stan na koniec 2008 roku) do 335 osób (stan z końca 2009 roku). Oznacza to przyrost aż o 46,9%. Wyraźnie więc widać, że każde zachwianie sytuacji na rynku pracy, uderza przede wszystkim w szanse młodych ludzi na znalezienie zatrudnienia. Dlatego szkół już w czasie edukacji muszą zdobywać wiedzę nie tylko zawodową, ale również na temat rynku pracy i jego wymogów. Jeśli chodzi o absolwentów szkół ponadgimnazjalnych z powiatu ostrowskiego w 2009 roku, największą liczbę stanowiły osoby bez zawodu, legitymujące się wykształceniem średnim ogólnokształcącym i profilowanym. Cześć z nich zdobędzie zawód poprzez dalszą naukę, jednak nie wszyscy część pozostanie przy nabytym już wykształceniu średnim. Do tych osób muszą być przede wszystkim adresowane propozycje szkoleń zawodowych, staży, przygotowania zawodowego osób dorosłych. Również uwagę należy zwrócić na fakt stałego zmniejszenia się zainteresowania szkołami zawodowymi. Powiatowy Urząd Pracy w Ostrowi, może proponować absolwentom formy aktywizacji zawodowej przewidziane w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, stara się więc w jak największym stopniu trafnie stosować je do absolwentów z różnymi zawodami. Najbardziej popularną na rynku pracy formą aktywizacji tych młodych ludzi są staże i tą formą objętych jest najwięcej absolwentów. Ponadto aktywizowani są poprzez jednorazowe środki na podjęcie własnej działalności gospodarczej, szkolenia, udział w zajęciach Klubu Pracy, gdzie poznają techniki aktywnego poszukiwania pracy. Oferowane są im także oferty pracy niesubsydiowanej. Osoby mające trudności z rozpoznaniem własnych oczekiwań zawodowych oraz ich dostosowaniem do potrzeb rynku, korzystają z usług poradnictwa zawodowego. Stosowana jest także forma zachęty co do kontynuowania dalszej nauki i zdobywania dalszych umiejętności zawodowych, poprzez wypłaty stypendium za podejmowanie dalszego kształcenia. Jednakże zjawisko bezrobocia wśród absolwentów jest tematyką dość skomplikowaną, ze względu na to, że uzależnione jest od wielu czynników m.in.: 14
Kierunków i jakości kształcenia. Koniunktury gospodarczej. Mobilności i aktywności samych absolwentów. Kształcenia ustawicznego (przez całe życie). 15