VADEMECUM INWESTORA ENERGETYCZNEGO W WOJEWÓDZTWIE OPOLSKIM

VADEMECUM INWESTORA ENERGETYCZNEGO W WOJEWÓDZTWIE OPOLSKIM Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie Publikacja opracowana przez Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-20013 Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Józef Sebesta Marszałek Województwa Opolskiego Opracowując Strategię Rozwoju Województwa Opolskiego na lata 2000-2015, uznaliśmy, że jednym z podstawowych zadań samorządu województwa powinien być wzrost gospodarczy regionu ze zwiększonym udziałem energii odnawialnej w ogólnym bilansie energetycznym. Jej źródłem może być na terenie naszego województwa energia rzek, wiatru, biomasy, promieniowania słonecznego, wykorzystanie geotermii. Naszym zadaniem jest wsparcie inwestycji w tym zakresie. Przyczyni się to do poprawy bezpieczeństwa energetycznego regionu, a zwłaszcza do zaopatrzenia w energię terenów o słabo rozwiniętej infrastrukturze. Największym odbiorcą energii ze źródeł odnawialnych powinny być rolnictwo, mieszkalnictwo, komunikacja i infrastruktura komunalna. W najbliższym czasie w województwie opolskim planowane jest rozpoczęcie co najmniej kilkanaście inwestycji związanych z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii. Jeśli będą wpisywać się w przyjęte przez samorząd województwa założenia, mogą liczyć na nasze wsparcie. Tomasz Kostuś Członek Zarządu Województwa Opolskiego Jeśli chcemy osiągnąć przyjęte przez nas cele w zakresie wykorzystania energii odnawialnej potrzebne są wszelkie możliwe działania wspierające rozwój jej produkcji w regionie oraz propagujące jej szerokie wykorzystanie zarówno przez przedsiębiorstwa, jak i mieszkańców. Na terenie województwa opolskiego już dzisiaj wykorzystywane są wszystkie formy odnawialnych źródeł energii (OZE). W produkcji energii elektrycznej dominującą rolę odgrywa mała energetyka wodna, a w produkcji ciepła biomasa. Województwo opolskie posiada 31 elektrowni wodnych. Pracuje także jedna elektrownia wiatrowa. Obecnie w czterech oczyszczalniach ścieków wykorzystuje się biogaz jako paliwo. Nie chcemy jednak na tym poprzestać. Zamierzamy wspierać projekty służące wytwarzaniu, przetwarzaniu, magazynowaniu i przesyłowi energii ze źródeł odnawialnych. Chcemy także dofinansowywać projekty, których celem jest ograniczenie energochłonności oraz emisji pyłów i gazów do atmosfery. 2

WSTĘP Odnawialne Źródła Energii (OZE) należą do źródeł energii powszechnie dostępnych, bezgranicznie zasobnych, odnawialnych samoistnie w procesach naturalnych, mających najmniejszy wpływ na środowisko. Energia wiatru Energia słoneczna Energia geotermalna Energia wody Energia biomasy Słoma Odpady drzewne Uprawy energetyczne Biogaz rolniczy Biogaz wysypiskowy Świadomość społeczna dotycząca korzyści wynikających z produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych jest coraz większa, ponieważ współczesne społeczeństwa zaczynają zdawać sobie sprawę z konieczności coraz oszczędniejszego wykorzystania paliw kopalnych, a jednocześnie w coraz szerszym zakresie widzą potrzebę ograniczenia emisji do powietrza gazów cieplarnianych. Dlatego też ustawodawstwo wspiera i promuje odnawialne źródła energii. Opracowanie poniższe powstało w odpowiedzi na wzrost zainteresowania produkcją energii ze źródeł odnawialnych w coraz szerszym kręgu przedsiębiorców, którzy widzą perspektywę gospodarczą w tej dziedzinie. Z drugiej strony rosnące ceny energii dla odbiorców końcowych zmuszają odpowiedzialnych za utrzymanie gospodarstw domowych do ekonomicznych rozważań na temat alternatywy dla energetyki konwencjonalnej. VADEMECUM INWESTORA ENERGETYCZNEGO W WOJEWÓDZTWIE OPOLSKIM 3

Energetyka oparta na odnawialnych źródłach energii otrzymuje wsparcie, bowiem technologie w niej wykorzystywane są stosunkowo drogie. Energetyczna działalność gospodarcza oparta na odnawialnych źródłach energii wymaga koncesji. Rozpoczęcie działalności jest bardziej skomplikowane niż w innych dziedzinach. Opracowanie bazuje na materiałach i dokumentacji Urzędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego oraz obowiązujących aktach prawnych. Szanse rozwoju energetyki opartej o odnawialne źródła w województwie opolskim Na terenie województwa opolskiego są wykorzystywane wszystkie rodzaje odnawialnych źródeł energii. W produkcji energii elektrycznej dominującą rolę odgrywa mała energetyka wodna, a w produkcji ciepła - biomasa. Energia wiatru 0% Energia słońca 3% Energia wodna 21% Energia z biogazu 3% Energia z biomasa 74% Struktura udziału OZE w produkcji ciepła i energii elektrycznej w 2009 r. Energia z biogazu 2% Energia wodna 5% Energia biomasa stała 40% Energia wiatru 51% Energia słońca 1% Energia geotermalna 1% Struktura udziału OZE w produkcji ciepła i energii elektrycznej w 2015 r. Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego prowadzi prace nad strategią rozwoju odnawialnych źródeł energii, która na podstawie bilansu zasobów wskaże cele i kierunki przyszłych inwestycji. 4

Źródła energii odnawialnej Wilków Byczyna Namysłów Domaszowice Wołczyn Gorzów Śląski Praszka Rudniki Świerczów Kluczbork Radłów Lubsza Pokój Murów Lasowice Wielkie Olesno Brzeg Skarbimierz Popielów Olszanka Lewin Brzeski Dobrzeń Wielki Łubniany Turawa Zębowice Dobrodzień Kamiennik Grodków Pakosławice Skoroszyce Dąbrowa Ozimek Opole Kolonowskie Chrząstowice Niemodlin Komprachcice Zawadzkie Tułowice Tarnów Opolski Prószków Izbicko Jemielnica Łambinowice Strzelce Opolskie Paczków Otmuchów Nysa Korfantów Gogolin Krapkowice Strzeleczki Zdzieszowice Leśnica Ujazd Biała Walce Głuchołazy Prudnik Lubrza Głogówek Reńska Wieś Kędzierzyn-Koźle Bierawa REPUBLIKA CZESKA Głubczyce Pawłowiczki Polska Cerekiew Cisek Baborów Branice Kietrz VADEMECUM INWESTORA ENERGETYCZNEGO W WOJEWÓDZTWIE OPOLSKIM 5

Prószków Ujazd Leśnica Zdzieszowice Głogówek Komprachcice Dąbrowa Pokój Murów Łubniany Popielów Domaszowice Świerczów Wołczyn Łambinowice Kamiennik Skoroszyce Pakosławice Niemodlin Lubsza Grodków Olszanka Skarbimierz Kędzierzyn-Koźle Namysłów REPUBLIKA CZESKA Tułowice Korfantów Otmuchów Nysa Lubrza Biała Głuchołazy Prudnik Gogolin Walce Strzeleczki Reńska Wieś Krapkowice Baborów Pawłowiczki Polska Cerekiew Cisek Bierawa Głubczyce Kietrz Branice Ozimek Izbicko Zawadzkie Kolonowskie Jemielnica Chrząstowice Opole Dobrodzień Turawa Radłów Zębowice Olesno Śląski Praszka Rudniki Byczyna Kluczbork Gorzów Paczków Tarnów Opolski Strzelce Opolskie Brzeg Wilków Lasowice Wielkie Dobrzeń Wielki Lewin Brzeski 6

OPRACOWANIE EKOFIZJOGRAFICZNE WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO Ryc. 90 STREFY SZCZEGÓLNEJ OCHRONY KRAJOBRAZU WOJ. WIELKOPOLSKIE Strefy szczególnej ochrony krajobrazu WOJ. ÓDZKIE Wilków Byczyna Namys³ów Domaszowice Praszka Gorzów Œl¹ski Wo³czyn Rudniki Kluczbork Œwierczów Rad³ów Pokój Lubsza Murów WOJ. DOLNOŒL SKIE Lasowice Wielkie Olesno Brzeg Popielów Skarbimierz ubniany Zêbowice Dobrzeñ Wlk. Olszanka Turawa Lewin Brzeski Dobrodzieñ D¹browa Grodków Ozimek Opole Skoroszyce Kolonowskie Chrz¹stowice Niemodlin Komprachcice Zawadzkie Tu³owice Tarnów Opolski Prószków Kamiennik Pakos³awice ambinowice Otmuchów Strzelce Opolskie Krapkowice Strzeleczki Korfantów Nysa Paczków Jemielnica Izbicko Gogolin Zdzieszowice Leœnica Ujazd WOJ. ŒL SKIE Walce Bia³a Kêdzierzyn-KoŸle G³ucho³azy G³ogówek Lubrza Prudnik Reñska Wieœ REPUBLIKA CZESKA Bierawa Cisek Paw³owiczki Polska Cerekiew G³ubczyce Baborów Branice Kietrz Strefy szczególnej ochrony walorów fizjonomicznych krajobrazu: obszary postulowanego wy³¹czenia z lokalizacji elektrowni wiatrowych OPRACOWANIE EKOFIZJOGRAFICZNE WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO Ryc. 93 i nowych linii energetycznych o napiêciu równym i wy szym ni 110 kv WIELKOPRZESTRZENNY SYSTEM OBSZARÓW CHRONIONYCH - STAN DOCELOWY WRAZ ZE WSKAZANIEM NAJPILNIEJSZYCH DZIA AÑ OCHRONNYCH Opracowanie w³asne za: "Charakterystyka, diagnoza i waloryzacja przestrzeni przyrodniczej województwa opolskiego" K. Badora, K. Badora, G. Hebda, A. Nowak, ECOSYSTEM PROJEKT, Opole 2007 URZ D MARSZA KOWSKI WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO DEPARTAMENT POLITYKI REGIONALNEJ I PRZESTRZENNEJ WOJ. WIELKOPOLSKIE WOJ. ÓDZKIE Istniej¹ce wielkoprzestrzenne formy ochrony przyrody: park krajobrazowy 4 Wilków otulina parku krajobrazowego obszar chronionego krajobrazu 3 Byczyna 6 OChK Za³êcze - Polesie Namys³ów Domaszowice 5 Praszka Gorzów Œl¹ski Wo³czyn OChK Lasy Stobrawsko-Turawskie Œwierczów Rudniki 1 Kluczbork Rad³ów Pokój Lubsza Murów Stobrawski Park Krajobrazowy WOJ. DOLNOŒL SKIE Lasowice Wielkie Olesno Popielów 7 ubniany Olszanka Zêbowice Dobrzeñ Wlk. Turawa Lewin Brzeski Dobrodzieñ OChK Lasy Stobrawsko-Turawskie D¹browa 8 Ozimek Grodków Opole Skoroszyce Paczków Zawadzkie Tarnów Opolski Prószków Pakos³awice Otmuchowsko-Nyski OChK Jemielnica Izbicko OChK Bory Niemodliñskie ambinowice 10 Strzelce Opolskie 11 Gogolin Krapkowice Korfantów Nysa Strzeleczki 12 13 Park Krajobrazowy Góra Œw. Anny Zdzieszowice OChK êg Leœnica Zdzieszowicki 22 Kêdzierzyn-KoŸle G³ogówek 16 Lubrza Reñska Wieœ 14 Park Krajobrazowy Góry Opawskie Cisek Paw³owiczki Polska Cerekiew REPUBLIKA CZESKA OChK Wronin-Maciowakrze G³ubczyce Baborów Park Krajobrazowy Góry Opawskie projektowany park krajobrazowy 2 Bierawa 17 OChK Las G³ubczycki Projektowane wielkoprzestrzenne formy ochrony przyrody: WOJ. ŒL SKIE 15 G³ucho³azy Prudnik Ujazd Walce Bia³a 18 19 projektowane powiêkszenie parku krajobrazowego 1 Park Krajobrazowy Dolina Ma³ej Panwi Komprachcice Tu³owice Kamiennik Kolonowskie Chrz¹stowice OChK Grodziec Niemodlin 9 Otmuchów 21 Brzeg Skarbimierz Branice projektowany obszar chronionego krajobrazu (numeracja zgodnie z Tab. 89) Kietrz 20 projektowane powiêkszenie obszaru chronionego krajobrazu Wielkoprzestrzenny system obszarów chronionych - stan docelowy wraz ze wskazaniem najpilniejszych działań ochronnych I kategoria wa noœci oraz pilnoœci powo³ania lub powiêkszenia dla ochrony ekologicznego systemu województwa: parki krajobrazowe obszary chronionego krajobrazu Opracowanie w³asne za: "Charakterystyka, diagnoza i waloryzacja przestrzeni przyrodniczej województwa opolskiego" K. Badora, K. Badora, G. Hebda, A. Nowak, ECOSYSTEM PROJEKT, Opole 2007 URZ D MARSZA KOWSKI WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO DEPARTAMENT POLITYKI REGIONALNEJ I PRZESTRZENNEJ VADEMECUM INWESTORA ENERGETYCZNEGO W WOJEWÓDZTWIE OPOLSKIM 7

Udział energii odnawialnej w gospodarce energetycznej regionu jedn. % % % Udział energii odnawialnej w gospodarce energetycznej regionu w roku 2015 Wyszczególnienie jedn. Prognoza A [gwh/a] Prognoza b Prognoza C 10105 11949,2 21241,8 21241,8 11684,8 11684,8 11684,8 11684,8 21789,8 23634,8 32926,6 32926,6 270,6 2114,8 2114,8 2114,8 241,3 834,0 834,0 1410 511,9 2948,8 2948,8 3524,8 % 2,68 17,70 9,98 9,96 % 2,06 7,14 7,14 12,07 % 2,34 12,48 8,96 10,71 Bilans potrzeb energetycznych terenów rozwojowych w rozbiciu na powiaty 8

11-13 10-11 9-10 Wilków Byczyna 8-9 7-8 Namysłów Domaszowice Wołczyn Praszka Gorzów Śląski Rudniki 5-7 4-5 3-4 2-3 1-2 0-1 Świerczów Pokój Lubsza Brzeg Skarbimierz Popielów Olszanka Dodrzeń Wlk. Lewin Brzeski Kluczbork Radłów Murów Olesno Lasowice Wielkie Łubniany Zębowice Turawa Dobrodzień Potencjał biogazu rolniczego województwa opolskiego [GWhel/rok] Kamiennik Grodków Dąbrowa Ozimek Opole Kolonowskie Chrząstowice Niemodlin Komprachcice Zawadzkie Skoroszyce Tarnów Tułowice Opolski Prószków Izbicko Jemielnica Strzelce Pakosławice Łambinowice Opolskie Gogolin Paczków Otmuchów Nysa Korfantów Krapkowice Strzeleczki Zdzieszowice Leśnica Ujazd Biała Walce Głuchołazy Prudnik Lubrza Głogówek Kędzierzyn-Koźle Reńska Wieś Bierawa Głubczyce Pawłowiczki Cisek Polska Cerekiew Baborów 15-16 Branice Kietrz 13-15 12-13 Wilków Byczyna 10-12 9-10 Namysłów Domaszowice Wołczyn Praszka Gorzów Śląski Rudniki 7-9 6-7 4-6 3-4 1-3 0-1 Świerczów Pokój Lubsza Brzeg Skarbimierz Popielów Olszanka Dodrzeń Wlk. Lewin Brzeski Kluczbork Radłów Murów Olesno Lasowice Wielkie Łubniany Zębowice Turawa Dobrodzień Kamiennik Grodków Dąbrowa Ozimek Opole Kolonowskie Chrząstowice Niemodlin Komprachcice Zawadzkie Skoroszyce Tarnów Tułowice Opolski Prószków Izbicko Jemielnica Strzelce Pakosławice Łambinowice Opolskie Gogolin Paczków Otmuchów Nysa Korfantów Krapkowice Strzeleczki Zdzieszowice Leśnica Ujazd Biała Walce Głuchołazy Prudnik Lubrza Głogówek Kędzierzyn-Koźle Reńska Wieś Bierawa Głubczyce Pawłowiczki Cisek Polska Cerekiew Baborów Potencjał energii słonecznej województwie opolskim GWh/rok Branice Kietrz VADEMECUM INWESTORA ENERGETYCZNEGO W WOJEWÓDZTWIE OPOLSKIM 9

25-30 20-25 15-20 12-15 9-12 7-9 5-7 3-5 1-3.01-1 0-.01 Wilków Domaszowice Namysłów Świerczów Pokój Lubsza Brzeg Skarbimierz Popielów Olszanka Dodrzeń Wlk. Lewin Brzeski Wołczyn Murów Łubniany Turawa Byczyna Kluczbork Lasowice Wielkie Gorzów Śląski Zębowice Praszka Olesno Dobrodzień Radłów Rudniki Potencjał wód powierzchniowych gmin województwa opolskiego Kamiennik Grodków Dąbrowa Ozimek Opole Kolonowskie Chrząstowice Niemodlin Komprachcice Zawadzkie Skoroszyce Tarnów Tułowice Opolski Prószków Izbicko Jemielnica Strzelce Pakosławice Łambinowice Opolskie Gogolin Paczków Otmuchów Nysa Korfantów Krapkowice Strzeleczki Zdzieszowice Leśnica Ujazd Biała Walce Głuchołazy Prudnik Lubrza Głogówek Kędzierzyn-Koźle Reńska Wieś Bierawa Pawłowiczki Cisek Głubczyce Polska Cerekiew Baborów Widawa Wilków Byczyna Branice Kietrz Namysłów Domaszowice Wołczyn Gorzów Śląski Praszka Rudniki Smortawa Świerczów Kluczbork Stobrawa Radłów Brzeg Skarbimierz Lubsza 21 C Popielów 25 C Pokój 451,0m Lasowice Murów Wielkie Budkowiczanka Brynica Olesno Olszanka Lewin Brzeski 23 C 1508,5m Dodrzeń Wlk. Łubniany Turawa Zębowice Dobrodzień Grodków Dąbrowa Ozimek Nysa Kłodzka Kamiennik Otmuchów Paczków Skoroszyce Pakosławice Cielnica Nysa Opole Kolonowskie Chrząstowice Niemodlin Komprachcice Zawadzkie Tarnów Tułowice Opolski 26 C 2331,2m Jemielnica 600m Izbicko Prószków 25 C Strzelce Łambinowice Opolskie Gogolin Krapkowice Korfantów Strzeleczki Zdzieszowice Leśnica Ujazd Nysa Kłodzka Biała Głuchołaska Głuchołazy Prudnik Lubrza Biała Osobłoga Głogówek Walce Kłodnica Kędzierzyn-Koźle 2002,3m Reńska Wieś Bierawa Charakterystyka wód mineralnych i termalnych na terenie województwa opolskiego Wytypowane strefy geotermalne na terenie gminy Nysa Charakterystyka wód mineralnych utwory miocenu morskiego Charakterystyka wód mineralnych utwory triasu Charakterystyka wód mineralnych utwory wapienia muszlowego i pstrego piaskowca Głubczyce Branice Pawłowiczki Cisek 550m Polska Cerekiew Baborów Kietrz Warunki, jakie musi spełnić inwestor Warunki formalno-prawne konieczne do realizacji inwestycji w zakresie OZE. warunki przyłączenia do sieci elektroenergetycznej bądź cieplnej (szczególnie w zakresie kogeneracji), koncesja na wytwarzanie (koncesji nie wymaga działalność gospodarcza polegająca na wytwarzaniu energii cieplnej w źródłach nie przekraczających mocy 5MW), decyzja o warunkach zabudowy, pozwolenie na budowę, pozwolenie wodnoprawne (wyłącznie na inwestycje OZE w zakresie energetyki wodnej), koncesja na poszukiwanie lub wydobycie kopalin (wykorzystanie ciepła ziemi przy pomocy pomp ciepła nie wymaga koncesji, 10

zgłoszeniu organom administracji geologicznej podlega zaś projekt prac geologicznych), raport o oddziaływaniu na środowisko (dotyczy inwestycji OZE w zakresie biomasy, biogazu, energetyki geotermalnej, energetyki wiatrowej, energetyki wodnej), pozwolenie na emisje gazów (dotyczy inwestycji OZE w zakresie biomasy oraz biogazu), pozwolenie na emisje hałasu (dotyczy inwestycji OZE w energetykę wiatrową). Uwarunkowania środowiskowe inwestycji w OZE Gdy dysponujemy pozwoleniem, możemy dokonywać wymaganych badań m.in. oddziaływania na środowisko, precyzyjnych analiz wietrzności terenu, jeśli mówimy o elektrowniach wiatrowych czy chociażby analiz przyrodniczo-środowiskowych. W niniejszej dokumentacji swoje miejsce znaleźć muszą wszelkie możliwe aspekty oddziaływania na środowisko, będące jednocześnie potencjalnymi czynnikami ryzyka, a zatem: korelacja inwestycji z siecią Natura 2000, sąsiedztwo obszarów wrażliwych, obecność siedlisk ludzkich, stopień ich rozproszenia, wzajemne relacje przestrzenne oraz infrastrukturalne występujące między tymi siedliskami, istniejące plany zagospodarowania przestrzennego i rozwoju, naturalne bariery ekologiczne istotne dla realizacji inwestycji, wielkość potencjalnego parku wiatrowego oraz odległości pomiędzy poszczególnymi elektrowniami wiatrowymi (w tym zakresie badanie dotyczy także poziomu hałasu, nakładania się stref akustycznych wynikających z funkcjonowania poszczególnych elektrowni, migotliwości optycznej wytwarzanej przez poszczególne elektrownie - cały park wiatrowy). Czy warto inwestować w energetykę opartą o odnawialne źródła energii? Każdy inwestor zapyta kiedy zainwestowany kapitał może się zwrócić? Inwestycje w energetyce są inwestycjami kapitałochłonnymi, które przynoszą zyski w dużej perspektywie czasu. Ryzyko inwestycyjne Jeśli bierzemy pod uwagę inwestycje w OZE na poziomie wytwarzania energii, wówczas niezwykle ważnym aspektem jest miejsce, w którym zamierzamy realizować taką inwestycje (chociażby z uwagi na sieć Natura 2000) oraz jej wielkość. Ważny jest także wybór technologii. Podkreślić należy, iż inwestycje z zakresu energetyki odnawialnej są niezwykle kosztochłonne i długotrwałe, zarówno na poziomie wymaganych badań terenu pod inwestycję, VADEMECUM INWESTORA ENERGETYCZNEGO W WOJEWÓDZTWIE OPOLSKIM 11

uzyskiwania pozwoleń niezbędnych do wpięcia inwestycji w sieć przesyłową, jak i samej realizacji inwestycji (infrastruktura, wymagane drogi dojazdowe, sterownie etc.). Planując wszelkie inwestycje w zakresie energetyki odnawialnej pamiętać musimy, iż wszelka analiza i dokumentacja jest ważna z racji oceny racjonalności realizacji przedsięwzięcia. Zasadniczym aspektem realizacji elektrowni bazującej na OZE (szczególnie dużych inwestycji) jest faza uzyskania warunków przyłączenia do sieci. W warunkach rynkowych ryzyko związane z inwestycjami energetycznymi jest jednym z ważniejszych zagadnień decyzyjnych. Na wielkość tego ryzyka wpływ mają zarówno czynniki rynkowe i techniczne, jak też związane z polityką gospodarczą państwa. Polska ratyfikowała protokół z Kioto i zgodziła się na pakiet 3x20, co oznacza w praktyce, że do roku 2020 nastąpi ograniczenie emisji gazów cieplarnianych o 20%, ograniczenie zużycia energii o 20% i zwiększenie energii pochodzącej z odnawialnych źródeł w ogólnym bilansie energetycznym do poziomu 15%. Dla realizacji tych celów musiał powstać system wsparcia gwarantującego inwestorowi pewność inwestycji. Energetyczne przedsiębiorstwa dystrybucyjne i przesyłowe mają obowiązek zakupu energii wytworzonej z odnawialnych źródeł energii. Obowiązek zakupu zielonej energii Aktualne wielkości procentowe obowiązku dla energii elektrycznej wyprodukowanej z OZE (zielonej energii) zostały ustalone w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z 3 listopada 2006 roku w sprawie szczegółowego zakresu obowiązków uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia, uiszczenia opłaty zastępczej oraz zakupu energii elektrycznej i ciepła wytworzonych w odnawialnych źródłach energii (Dz. U. 205 poz. 1510 z dnia 15 listopada 2006r.). 12

Obowiązek zakupu czerwonej energii Z kolei rozporządzenie Ministra Gospodarki z 26 września 2007 roku reguluje sposób obliczania danych podanych we wniosku o wydanie świadectwa pochodzenia z kogeneracji (czerwonej energii) oraz szczegółowy zakres obowiązku uzyskania i przedstawienia do umorzenia tych świadectw, uiszczania opłaty zastępczej i obowiązku potwierdzania danych dotyczących ilości energii elektrycznej wytworzonej w wysokosprawnej kogeneracji (Dz. U. 175 poz. 1314 z dnia 10 października 2007 r.). Obowiązek zakupu żółtej energii Rozporządzenie Ministra Gospodarki z 26 września 2007 roku reguluje sposób obliczania danych podanych we wniosku o wydanie świadectwa pochodzenia z kogeneracji z wykorzystaniem gazu jako paliwa (żółtej energii) oraz szczegółowy zakres obowiązku uzyskania i przedstawienia do umorzenia tych świadectw, uiszczania opłaty zastępczej i obowiązku potwierdzaniadanych dotyczących ilości energii elektrycznej wytworzonej w wysokosprawnej kogeneracji (Dz. U. 175 poz. 1314 z dnia 10 października 2007 r.). 40.00 33.33 26.67 20.00 13.33 6.67 2007 2008 2009 2010 2011 2012 0 VADEMECUM INWESTORA ENERGETYCZNEGO W WOJEWÓDZTWIE OPOLSKIM 13

Obowiązek przyłączenia do sieci Zgodnie z art.7 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne zakłada, że przedsiębiorstwo energetyczne jest zobowiązane do zawarcia umowy o przyłączenie do sieci z podmiotami ubiegającymi się o przyłączenie na zasadzie równoprawnego traktowania, jeżeli istnieją techniczne i ekonomiczne warunki, a żądający zawarcia umowy spełnia warunki przyłączenia do sieci i odbioru. Jeżeli przedsiębiorstwo odmówi zawarcia umowy, jest obowiązane niezwłocznie pisemnie powiadomić Prezesa URE i zainteresowany podmiot gospodarczy, podając przyczyny odmowy. Świadectwa pochodzenia finansowy element wsparcia inwestora Daleka perspektywa zwrotu zainwestowanego kapitału nie zachęca do inwestycji. Mechanizm umarzania świadectwa pochodzenia energii pozwala, aby inwestycja w energetykę opartą na odnawialnych źródłach energii stała się opłacalna w krótkim terminie. Rejestracja świadectw Ustawa Prawo Energetyczne przewiduje trzy rodzaje świadectw pochodzenia (a więc i praw majątkowych). Świadectwa pochodzenia są wydawane przez Prezesa URE oddzielnie dla energii elektrycznej: a) wytworzonej w odnawialnych źródłach energii, b) wytworzonej w wysokosprawnej kogeneracji opalanej paliwami gazowymi lub o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej źródła poniżej 1 MW, c) wytwarzanej w wysokosprawnej kogeneracji innej niż wymieniona w pkt. b). Towarowa Giełda Energii prowadzi trzy oddzielne rejestry dla świadectw pochodzenia z kogeneracji. Członkami poszczególnych Rejestrów Świadectw Pochodzenia mogą być: a) podmioty uprawnione do otrzymywania świadectw pochodzenia z OZE i z kogeneracji; b) podmioty uprawnione do nabywania praw majątkowych; c) podmioty uprawnione do pośredniczenia w zawieraniu transakcji w obrocie prawami majątkowymi (dom maklerski i towarowy dom maklerski); d) podmioty nabywające prawa majątkowe za pośrednictwem domów maklerskich lub towarowych domów maklerskich; Według stanu na 31 marca 2008 roku, Prezes URE na wniosek przedsiębiorstw energetycznych umorzył w celu wykonania obowiązku za 2007 rok w RŚP dla OZE: 4 942 907 453 praw majątkowych z OZE (odpowiada to tej samej ilości energii w kwh). 14

W RŚP dla kogeneracji było to odpowiednio: 147 591 316 praw majątkowych dla Rejestru żółtego (odpowiada to tej samej ilości energii w kwh) 7 285 751 652 praw majątkowych dla Rejestru czerwonego (odpowiada to tej samej ilości energii w kwh). Według informacji NFOŚiGW przedsiębiorstwa energetyczne zobowiązane do wykonania obowiązku wpłaciły na jego konto z tytułu uiszczenia opłaty zastępczej za ubiegły rok kwotę w wysokości: 284 262 052,10 zł - łączna wartość opłat zastępczych dla energii z OZE (odpowiada to 1 172 698 235 kwh zielonej energii); 70 325 084,28 zł - łączna wartość opłat zastępczych dla energii z kogeneracji (jest to kwota łączna dla energii żółtej i czerwonej dlatego nie można jej przeliczyć na poszczególne rodzaje i ilości energii z kogeneracji). Wartość sprzedaży 1 MWh energii pochodzącej z odnawialnych źródeł energii składa się z ceny sprzedanej energii i wartości umorzonego świadectwa. Wartość świadectwa pochodzenia energii wynosi 240 zł/mwh. Finansowanie inwestycji z OZE Realizacja inwestycji w zakresie OZE jest możliwa w oparciu o fundusze unijne. Inwestor może ubiegać się o środki w zależności od charakteru inwestycji z następujących źródeł: Programu Operacyjny Infrastruktura i Środowisko Katalog inwestycji zawiera: inwestycje w kogeneracje OZE, inwestycje w elektrownie wiatrowe (duże systemowe farmy wiatrowe, jak i pojedyncze autonomiczne elektrownie wiatrowe małej mocy pracujące na potrzeby właścicieli m.in. dla potrzeb rolnictwa, pompownie wiatrowe, dla potrzeb gospodarstw domowych etc.), inwestycje w elektrownie geotermalne, inwestycje w energetykę słoneczną, inwestycje w energetykę na bazie biomasy, wysokosprawne wytwarzanie energii (POIŚ działanie 10.1 szczególnie istotne z punktu widzenia kogeneracji), infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku, działania 10.4 rozwój przemysłu dla odnawialnych źródeł energii (POIŚ działanie 10.6 szczególnie istotne z punktu widzenia produkcji i rozwoju urządzeń dla sektora OZE). VADEMECUM INWESTORA ENERGETYCZNEGO W WOJEWÓDZTWIE OPOLSKIM 15

Typ beneficjentów: 1. Jednostki samorządu terytorialnego lub jednostki organizacyjne wykonujące zadania jednostek samorządu terytorialnego 2. Przedsiębiorcy Regionalny Program Operacyjny Województwa Opolskiego Oś priorytetowa 4. Ochrona Środowiska - Działanie 4.3 Ochrona Powietrza, Odnawialne Źródła Energii Alokacja ze środków UE: 8 542 896,26 euro Termin naborów: 16-31.03.2009 r.,10.2011 r. Rodzaje projektów: 1. W zakresie instalacji służących do wytwarzania, przetwarzania, magazynowania oraz przesyłu energii ze źródeł odnawialnych: - budowa, przebudowa obiektów budowlanych; - zakup lub modernizacja urządzeń. 2. Zakup lub modernizacja instalacji (urządzeń), w tym systemów ciepłowniczych, roboty budowlane mające na celu ograniczenie energochłonności, ograniczenie emisji pyłów i gazów (w tym niskiej emisji ) w obiektach publicznych. Typ beneficjentów: 1. Jednostki samorządu terytorialnego lub jednostki organizacyjne wykonujące zadania jednostek samorządu terytorialnego. 2. Związki, porozumienia i stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego. 3. Podmioty (w tym spółki prawa handlowego), wykonujące usługi publiczne, w których większość udziałów lub akcji posiada województwo opolskie, powiat, gmina, miasto, związek międzygminny lub Skarb Państwa. 4. Podmioty wybrane w trybie przepisów Ustawy Prawo Zamówień Publicznych, wykonujące usługi publiczne w obszarze objętym wsparciem w ramach działania. 5. Organy administracji rządowej działającej na terenie woj. opolskiego. 6. Pozostałe podmioty zaliczane do sektora finansów publicznych. 16

Program Rozwoju Obszarów Wiejskich Oś priorytetowa 3. Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej - Działanie 3.3 Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej. Rodzaje projektów to m.in.: wytwarzania lub dystrybucji energii ze źródeł odnawialnych, w szczególności wiatru, wody, energii geotermalnej, słońca, biogazu albo biomasy. Wysokość wsparcia: do 3 mln złotych (768 482,0 euro) dla jednej gminy Alokacja: 46 350 370,08 euro Typ beneficjenta: Gmina lub jednostka organizacyjna, dla której organizatorem jest jednostka samorządu terytorialnego wykonująca zadania określone w zakresie pomocy. Programy Wsparcia Krajowych Funduszy Celowych Należą do nich: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Kredyty Preferencyjne Bank Ochrony Środowiska czy Bank Gospodarstwa Krajowego udzielają wsparcia dla inwestycji termomodernizacyjnych w energetykę opartą na odnawialnych źródłach energii w formie kredytów preferencyjnych. Wszystkie przedstawione wyżej rozwiązania sprawiają, że inwestor ma pewność trwania inwestycji, pewność szybkiego zwrotu nakładów i pewność realnych zysków. Vademecum inwestora energetycznego jest próbą zebrania niezbędnych aktualnych informacji w trudnym procesie inwestowania. Chcemy także zaprezentować tych którzy osiągnęli sukces realizując w województwie opolskim inwestycje z zakresu energetyki odnawialnej. VADEMECUM INWESTORA ENERGETYCZNEGO W WOJEWÓDZTWIE OPOLSKIM 17

Oni dbają o środowisko Nagroda TERRA SOL 2009 TROJE ZWYCIĘZCÓW I TROJE WYRÓŻNIONYCH ZOSTAŁO W PIERWSZEJ EDYCJI KONKURSU DLA FIRM I MIESZKAŃCÓW, KTÓRZY WPROWADZILI ROZWIĄZANIA SŁUŻĄCE ZWIĘKSZENIU ILOŚCI ENERGII WYTWARZANEJ ZE ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH. TERRA SOL innowacyjna infrastruktura energetyczna/dobre praktyki innowacyjne rozwiązania energetyczne/technologia, innowacja, zrównoważoność to konkurs organizowany przez Zarząd Województwa Opolskiego pod honorowym patronatem Marszałka Województwa Opolskiego. - Jego celem jest popularyzacja tematyki energii odnawialnej i pogłębianie zainteresowania odnawialnymi źródłami energii, które są jednym z ważnych czynników zrównoważonego rozwoju województwa opolskiego, a także są elementem realizacji założeń Pakietu Klimatycznego wyjaśnia Tomasz Kostuś, Członek Zarządu Województwa Opolskiego i przewodniczący komisji konkursowej. Zależało nam również na zachęceniu mieszkańców Opolszczyzny do proekologicznych postaw i propagowania najlepszych możliwości rozwoju infrastruktury energetycznej przyjaznej środowisku. Komisja konkursowa oceniała zrealizowane przedsięwzięcia techniczne i technologiczne na terenie województwa opolskiego, które pozwalają na produkcję energii ze źródeł odnawialnych (energii pozyskiwanej z wody, wiatru, słońca, biomasy, geotermii, biopaliw). Do pierwszej edycji zgłoszono 13 projektów. Komisja przyznała trzy równorzędne nagrody po 4000 zł oraz trzy wyróżnienia po 2000 zł. Koordynatorem konkursu są Departament Rolnictwa i Rozwoju Wsi Urzędu Marszałkowskiego oraz Opolskie Centrum Rozwoju Gospodarki. Zdjęcia z uroczystości wręczenia nagród TERRA SOL 2009 foto: Jarosław Małkowski 18

1. 2. 3. 1. 2. 3. Nagrodzeni: BIO AGRA S.A. Zakład Produkcji Etanolu Goświnowice z Głębinowa koło Nysy z projektem Zakład produkcji bioetanolu na licencji KAT za wynikające z inwestycji korzyści dla regionu. Jan Broniewicz jednorodzinny dom mieszkalny wybudowany w systemie domu pasywnego w miejscowości Walidrogi (gmina Tarnów Opolski) za praktyczność i efektywność zastosowanych technologii. Zespół Turystyczno-Wypoczynkowo-Rehabilitacyjny Caritas Diecezji Opolskiej Sebastianeum Silesiacum w Kamieniu Śląskim za projekt Zespół kolektorów słonecznych oraz pomp ciepła za innowacyjność i nowatorstwo zastosowanych rozwiązań. 4. WYRÓŻNIENI Galaxia LTD Sp. z o.o. (zakład produkcyjny Paruszowice) - produkcja brykietów z biomasy drzewnej i upraw energetycznych. 4. 5. PGE Energia Odnawialna S.A. elektrownia wodna w Dobrzeniu Wielkim. 6. Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Brzegu Sp. z o.o. - instalacja biogazowa wykorzystująca osady ściekowe służąca do produkcji energii elektrycznej i ciepła. 5. Zapraszamy do współpracy. 6. VADEMECUM INWESTORA ENERGETYCZNEGO W WOJEWÓDZTWIE OPOLSKIM 19