PARLAMENT EUROPEJSKI 2009-2014 Komisja Prawna 29.11.2011 2011/0901(COD) ***I PROJEKT SPRAWOZDANIA w sprawie projektu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego Statut Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (02074/2011 C7-0090/2011 2011/0901(COD)) Komisja Prawna Sprawozdawczyni: Diana Wallis PR\881703.doc PE475.771v01-00 Zjednoczona w różnorodności
PR_COD_1amOther Objaśnienie używanych znaków * Procedura konsultacji *** Procedura zgody ***I Zwykła procedura ustawodawcza (pierwsze czytanie) ***II Zwykła procedura ustawodawcza (drugie czytanie) ***III Zwykła procedura ustawodawcza (trzecie czytanie) (Wskazana procedura opiera się na podstawie prawnej zaproponowanej w projekcie aktu.) Poprawki do projektu aktu W poprawkach Parlamentu zmiany do projektu aktu zaznacza się wytłuszczonym drukiem i kursywą. Oznakowanie zwykłą kursywą jest wskazówką dla służb technicznych dotyczącą propozycji korekty elementów projektu aktu w celu ustalenia tekstu końcowego (np. elementów w oczywisty sposób błędnych lub pominiętych w danej wersji językowej). Sugestie korekty wymagają zgody właściwych służb technicznych. W poprawkach do aktów istniejących trzecia i czwarta linijka w nagłówku poprawki w projekcie aktu zawiera, odpowiednio, odniesienie do istniejącego aktu i postanowienia tego aktu, które ulega zmianie. Fragmenty przepisu aktu istniejącego, do którego Parlament wprowadza zmiany, a który nie został zmieniony w projekcie aktu, zaznacza się wytłuszczonym drukiem. Ewentualne skreślenia w obrębie takich fragmentów zaznaczane są w sposób następujący: [...]. PE475.771v01-00 2/15 PR\881703.doc
SPIS TREŚCI Strona PROJEKT REZOLUCJI LEGISLACYJNEJ PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO...5 UZASADNIENIE...12 PR\881703.doc 3/15 PE475.771v01-00
PE475.771v01-00 4/15 PR\881703.doc
PROJEKT REZOLUCJI LEGISLACYJNEJ PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO w sprawie projektu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego Statut Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (02074/2011 C7-0090/2011 2011/0901(COD)) (Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie) Parlament Europejski, uwzględniając wniosek przedstawiony przez Trybunał Sprawiedliwości Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (02074/2011), uwzględniając art. 281 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którym projekt aktu został przedłożony Parlamentowi (C7-0090/2011), uwzględniając art. 294 ust. 3 i ust. 15 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, uwzględniając opinię Komisji (COM(2011)0596), uwzględniając art. 55 Regulaminu, uwzględniając sprawozdanie Komisji Prawnej (A7-0000/2011), 1. przyjmuje poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu; 2. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie, Trybunałowi Sprawiedliwości, Komisji i parlamentom narodowym. 1 Punkt 10 a preambuły (nowy) (10a) W załączniku do niniejszego rozporządzenia ustanowiony został rotacyjny system mianowania sędziów Sądu. System ten został pomyślany tak, by zapewnić sędziom możliwość przynajmniej jednorazowego odnowienia kadencji oraz by uwzględnić wszelkie potrzeby wyspecjalizowanych sędziów w drodze odwołania do komitetu, o którym mowa w art. 255 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej. W celu zapewnienia sprawnego funkcjonowania systemu sądowego Unii postanowiono, że państwa PR\881703.doc 5/15 PE475.771v01-00
członkowskie będą informowały Trybunał Sprawiedliwości i członków Trybunału o tym, czy mandat członków został odnowiony na przynajmniej 18 miesięcy przed końcem ich kadencji. 2 Artykuł 1 punkt 1 Artykuł 9 a (nowy) ustęp 2 Wiceprezes wspiera prezesa Trybunału. Zastępuje on prezesa w razie wystąpienia przeszkody w wykonywaniu jego obowiązków, jeżeli stanowisko prezesa pozostaje nieobsadzone lub na jego wniosek. Wiceprezes wspiera prezesa Trybunału. Zastępuje on prezesa w razie wystąpienia przeszkody w wykonywaniu jego obowiązków, jeżeli stanowisko prezesa pozostaje nieobsadzone. Zastępuje on także prezesa na jego wniosek, za wyjątkiem przewodniczenia Sądowi w pełnym składzie lub wielkiej izbie oraz wywiązywania się z obowiązków wskazanych w art. 39. 3 Artykuł 1 punkt 2 Artykuł 16 ustęp 2 Wielka izba liczy piętnastu sędziów. Przewodniczy jej prezes Trybunału. W skład wielkiej izby wchodzą także wiceprezes oraz inni sędziowie wyznaczeni zgodnie z regulaminem postępowania. Wielka izba liczy piętnastu sędziów. Przewodniczy jej prezes Trybunału. W skład wielkiej izby wchodzą także wiceprezes oraz trzej prezesi izb złożonych z pięciu sędziów i inni sędziowie. Zasady PE475.771v01-00 6/15 PR\881703.doc
mianowania trzech prezesów izb złożonych z pięciu sędziów oraz innych sędziów określa regulamin postępowania. 4 Artykuł 1 punkt 4 a (nowy) Artykuł 23 ustęp 2 4a. Artykuł 23 ust. 2 otrzymuje następujące brzmienie: W terminie dwóch tygodni od tego zawiadomienia strony, państwa członkowskie, Komisja oraz, w stosownym przypadku, instytucja, organ, biuro lub agencja Unii, która przyjęła akt, którego ważności lub wykładni dotyczy spór, są uprawnione do przedłożenia Trybunałowi pism procesowych lub uwag na piśmie. 5 Artykuł 1 punkt 6 a (nowy) Artykuł 47 ustęp 1 6a. Artykuł 47 ust. 1 otrzymuje brzmienie: Artykuł 9a ust. 1, art. 14, art. 15 ust.1, 2, 4 i 5, art. 17 oraz art.18 mają zastosowanie do Sądu i jego członków. PR\881703.doc 7/15 PE475.771v01-00
6 Artykuł 1 punkt 7 Artykuł 48 7. W art. 48 wyrażenie dwudziestu siedmiu zastępuje się wyrażeniem trzydziestu dziewięciu. 7. Artykuł 48 otrzymuje brzmienie: Sąd składa się z trzydziestu dziewięciu sędziów. Gdy co trzy lata następuje częściowe odnowienie składu sędziowskiego, dotyczy ono przemiennie dwudziestu i dziewiętnastu sędziów. 7 Artykuł 1 punkt 7 a (nowy) Artykuł 48 a (nowy) 7a. Dodaje się artykuł w brzemieniu: Artykuł 48a Wiceprezes wspiera prezesa Trybunału. Zastępuje on prezesa w razie wystąpienia przeszkody w wykonywaniu jego obowiązków lub jeżeli stanowisko prezesa pozostaje nieobsadzone. Zastępuje on prezesa również w wykonywaniu obowiązków wskazanych w art. 39 na warunkach określonych w regulaminie postępowania. PE475.771v01-00 8/15 PR\881703.doc
8 Artykuł 1 punkt 7 b (nowy) Artykuł 50 ustęp 1 a (nowy) 7b. W art. 50 po ust. 1 dodaje się ustęp w brzmieniu: Na potrzeby dziedzin, w których napływa znacząca liczba spraw, Sąd może postanowić o powołaniu odpowiedniej liczby izb wyspecjalizowanych, którym przydziela się sprawy z danego zakresu tematycznego. 9 Artykuł 1 punkt 7 c (nowy) Artykuł 56 ustęp 1 7c. Artykuł 56 ust. 1 otrzymuje brzmienie: Odwołanie może zostać wniesione do Trybunału Sprawiedliwości w terminie dziesięciu tygodni od zawiadomienia o orzeczeniu, od którego wnoszone jest odwołanie, od orzeczeń Sądu kończących postępowanie w sprawie i orzeczeń tego Sądu rozstrzygających kwestie merytoryczne jedynie w części lub rozstrzygających kwestię proceduralną dotyczącą zarzutu braku kompetencji lub niedopuszczalności. PR\881703.doc 9/15 PE475.771v01-00
10 Artykuł 1 punkt 7 d (nowy) Artykuł 57 ustęp 1 7d. Artykuł 57 ust. 1 otrzymuje brzmienie: Każda osoba, której wniosek interwencyjny został oddalony przez Sąd, może wnieść odwołanie do Trybunału Sprawiedliwości w ciągu trzech tygodni od zawiadomienia o orzeczeniu oddalającym wniosek. 11 Artykuł 2 ustęp 1 a (nowy) Załącznik I Artykuł 9 ustęp 1 Artykuł 9 ust. 1 załącznika I otrzymuje brzmienie: Odwołanie może zostać wniesione do Sądu w terminie dziesięciu tygodni od zawiadomienia o orzeczeniu, od którego wnoszone jest odwołanie, od orzeczeń Sądu do spraw Służby Publicznej kończących postępowanie w sprawie i orzeczeń tego Sądu rozstrzygających kwestie merytoryczne jedynie w części lub rozstrzygających kwestię proceduralną dotyczącą zarzutu braku kompetencji lub niedopuszczalności. PE475.771v01-00 10/15 PR\881703.doc
12 Artykuł 2 ustęp 1 b (nowy) Załącznik I Artykuł 10 ustęp 1 Artykuł 10 ust. 1 załącznika I otrzymuje brzmienie: 1. Każda osoba, której wniosek interwencyjny został oddalony przez Sąd do spraw Służby Publicznej, może wnieść odwołanie do Sądu w ciągu trzech tygodni od zawiadomienia o orzeczeniu oddalającym wniosek. 13 Artykuł 3 ustęp 2 a (nowy) 2a. Dwunastu dodatkowych sędziów mianowanych na podstawie i po wejściu w życie niniejszego rozporządzenia obejmuje funkcje natychmiast po złożeniu ślubowania. Kadencja sześciu sędziów wybranych w drodze losowania kończy się po upływie sześciu lat od pierwszej częściowej zmiany składu Sądu po wejściu w życie niniejszego rozporządzenia. Kadencja pozostałych sześciu sędziów kończy się po upływie sześciu lat od drugiej częściowej zmiany składu Sądu po wejściu w życie niniejszego rozporządzenia. PR\881703.doc 11/15 PE475.771v01-00
UZASADNIENIE Kontekst Trybunał Sprawiedliwości przedstawił wnioski dotyczące zmiany Statutu Trybunału Sprawiedliwości i jego załącznika I. (1) Propozycje odnoszące się do Trybunału Trybunał uważa, że pożądane jest ustanowienie funkcji wiceprezesa Trybunału Sprawiedliwości oraz zmiana przepisów dotyczących składu wielkiej izby. Obecny skład wielkiej izby oraz zasady określające jej działanie kworum dziewięciu sędziów oraz udział prezesa Trybunału i prezesów izb złożonych z pięciu sędziów w każdej sprawie są wynikiem zmian wprowadzonych na mocy traktatu z Nicei, który wszedł w życie z dniem 1 lutego 2003 r. Od tego czasu nastąpił szereg zmian w pracy Trybunału: (i) przystąpienie 12 nowych państw członkowskich, (ii) przejście z systemu dwóch do systemu trzech izb w składzie pięciu sędziów w maju 2004 r. oraz do systemu czterech izb złożonych z pięciu sędziów w październiku 2006 r., (iii) wprowadzenie procedury pilnego trybu prejudycjalnego w marcu 2008 r. oraz (iv) wprowadzenie procedury kontroli w następstwie ustanowienia Sądu do spraw Służby Publicznej. Obecnie prezes Trybunału i prezesi izb złożonych z pięciu sędziów mają bardzo dużą ilość pracy, zaś pozostali sędziowie orzekają w stosunkowo niewielu sprawach rozpoznawanych w składzie wielkiej izby. Wniosek przewiduje: a) szerszy udział sędziów w sprawach przydzielonych wielkiej izbie, co pozwala im na o wiele częstsze uczestniczenie w rozprawach niż dotychczas (w niemal połowie, a nie jednej trzeciej, wszystkich spraw). Może to zostać osiągnięte w drodze zmiany art. 16 i 17 Statutu, tak by zwiększyć do 15 liczbę sędziów zasiadających w wielkiej izbie i znieść automatyczny udział w pracach wielkiej izby prezesów izb złożonych z pięciu sędziów. Odpowiednie dostosowania powinny zostać wprowadzone do zasad dotyczących kworum w wielkiej izbie i w Trybunale w pełnym składzie; b) utworzenie funkcji wiceprezesa: orzekałby on, podobnie jak prezes, w każdej sprawie rozpoznawanej w składzie wielkiej izby. Stała obecność wspomnianych dwóch osób połączona z częstszym udziałem pozostałych sędziów w pracach wielkiej izby pozwoli zagwarantować spójność orzecznictwa tego składu. Poza udziałem w rozpatrywaniu wszystkich spraw rozpoznawalnych w wielkiej izbie, do zadań wiceprezesa należeć będzie także wspieranie prezesa Trybunału w wykonywaniu jego funkcji. (2) Propozycje odnoszące się do Sądu Od wielu lat liczba spraw rozstrzyganych przez Sąd jest niższa od liczby spraw wnoszonych, a tym samym liczba spraw zawisłych wykazuje stały wzrost. W okresie od 1 stycznia do 12 października 2011 r. wniesiono 572 sprawy, zaś rozstrzygniętych zostało 549 spraw. Na dzień 12 października 2011 r. 1323 sprawy czekały na rozstrzygnięcie. Dla porównania w PE475.771v01-00 12/15 PR\881703.doc
okresie od 1 stycznia do 12 października 2010 r. wniesiono 514 spraw, zaś rozstrzygniętych zostało 401 spraw. Na dzień 12 października 2010 r. 1304 sprawy czekały na rozstrzygnięcie. Pokazuje to nawet jeśli porównanie dwóch kolejnych lat jest trudne po pierwsze, że liczba wnoszonych spraw wciąż rośnie (58 czyli 11,3% więcej niż rok wcześniej). Po drugie zwiększyła się wydajność Trybunału (37% czyli 148 spraw więcej niż rok wcześniej). Po trzecie liczba spraw nierozstrzygniętych również wzrasta (o 19). W konsekwencji pomimo znacznych wysiłków Trybunał nie jest w stanie sprostać zapotrzebowaniu. Ponadto tym, czego nie pokazują te dane, jest ilość zastosowań przyspieszonej procedury lub liczba zastosowań środków przejściowych, przy czym w obu przypadkach wymagane są duże zasoby kadrowe. Ilość pracy można zobrazować, przywołując stwierdzenie Trybunału, zgodnie z którym rozpatrywane akta spraw zajmują 505 metrów półek. Obecny wzrost natężenia pracy jest rezultatem (i) przeniesienia od 2004 r. właściwości do rozpoznawania określonych kategorii skarg wnoszonych przez państwa członkowskie, (ii) zwiększenia liczby sporów po przystąpieniu do UE nowych państw w latach 2004 i 2007, (iii) sporów wynikających z pogłębienia integracji europejskiej skutkującego większą liczbą i dywersyfikacją aktów prawodawczych i wykonawczych przyjętych przez instytucje, organy, biura i agencje UE oraz (iv) zwiększenia liczby sporów dotyczących wniosków o rejestrację wspólnotowych znaków towarowych. Należy stwierdzić, że wiele podstaw roszczenia, które spowodowały wzrost liczby spraw wnoszonych do Sądu, nie było przewidzianych. Sąd nie pozostawał bierny wobec tego nawarstwienia pracy. Jego regulamin został zmieniony, aby umożliwić odejście od procedury ustnej w sprawach dotyczących praw własności intelektualnej, doprecyzowano również status interwenientów w takich sprawach, co pozwala na ich bardziej wnikliwe rozpatrzenie. Po drugie w 2007 r. Sąd opowiedział się za tym, by w jego strukturze znalazło się osiem różnych składów oraz izba odwoławcza. Wprowadził on również dynamiczny system zarządzania sprawami. Po trzecie sprawozdanie na rozprawę jest obecnie opracowywane w formie streszczenia w przypadku wszystkich spraw. Po czwarte prezes może obecnie przydzielić nowe sprawy izbom, które już rozpatrują inne sprawy dotyczące podobnych kwestii prawnych. Po piąte wprowadzono nowe metody sporządzania wyroków i nakazów, jak również nowe wysoko wydajne programy komputerowe, które pozwalają na natychmiastowe udostępnienie dokumentacji, jak również szybką wymianę informacji między poszczególnymi gabinetami, a także między gabinetami, rejestrem i poszczególnymi departamentami Sądu. Trybunał Sprawiedliwości uważa, że należy pilnie znaleźć rozwiązanie strukturalne. Traktaty oferują dwa możliwe sposoby reformy: a) ustanowienie sądów wyspecjalizowanych właściwych do rozpoznawania skarg w konkretnej dziedzinie zgodnie z art. 257 akapit pierwszy TFUE. Obszar praw własności intelektualnej został przedyskutowany pod tym kątem; b) zwiększenie liczby sędziów Sądu, dzięki zmianie art. 48 Statutu zgodnie z mechanizmem, o którym mowa w art. 281 akapit drugi TFUE. PR\881703.doc 13/15 PE475.771v01-00
Po gruntownym rozważeniu obydwu opcji Trybunał doszedł do wniosku, że zwiększenie liczby sędziów jest rozwiązaniem zdecydowanie lepszym niż utworzenie sądu wyspecjalizowanego w dziedzinie własności intelektualnej. Względy przemawiające za taką decyzją dotyczą skuteczności proponowanego rozwiązania, pilnego charakteru zaistniałej sytuacji, elastyczności zamierzonego środka oraz spójności prawa Unii. Trybunał Sprawiedliwości uważa zatem, że wzrost liczby sędziów o przynajmniej 12 i zwiększenie liczby członków Sądu do 39 sędziów są konieczne. Sprawozdawczyni uważa argumenty przedstawione przez Trybunał Sprawiedliwości za przekonujące, choć przyznaje, że nie istnieje żadna metoda empiryczna potwierdzająca, że liczba 12 dodatkowych sędziów jest właściwa. (3) Opinia Komisji Sprawozdawczyni przejęła większość zaleceń Komisji. Jednakże sądzi ona, że nieuzasadnione byłoby wymaganie, by Trybunał stworzył przynajmniej dwie wyspecjalizowane izby. Sprawozdawczyni uważa, że byłoby to zbyt mało elastyczne. W związku z tym wolałaby pozostawić Trybunałowi możliwość stworzenia takich izb na mocy jego regulaminu. Ponadto sprawozdawczyni zdaje sobie sprawę, że Trybunał już obecnie posiada uprawnienia do przyznania spraw o takim samym charakterze co najmniej jednej z wyspecjalizowanych izb. (4) Wybór sędziów Trybunał Sprawiedliwości nie określa sposobu mianowania dodatkowych dwunastu sędziów. W istocie, dokładnie rzecz ujmując, leży to bowiem w gestii państw członkowskich, zaś Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej stanowi jedynie w art. 19 ust. 2, że każde państwo członkowskie musi wyznaczyć przynajmniej jednego sędziego. Komisja przedstawiła jednak dwa możliwe rozwiązania. Drugie z nich polegałoby na wprowadzeniu mechanizmu selekcji opierającego się na liście zasług kandydatów zaproponowanych przez państwa członkowskie opracowanej przez zespół, o którym mowa w art. 255 TFUE. Sprawozdawczyni, uznając wyłączność państw członkowskich w mianowaniu sędziów, uważa, że jest to sprawa tak poważna, że Parlament wyłoniony w wyborach bezpośrednich ma obowiązek dopilnowania, by przyjęte zostało jak najlepsze rozwiązanie. Uważa ona w związku z powyższym, że podczas negocjacji z Radą Parlament powinien nalegać na znalezienie zadowalającego rozwiązania następujących kwestii: a) rotacyjny system wyznaczania sędziów do Sądu; b) dostosowanie regulaminu Sądu w celu zapewnienia jego jak największej skuteczności; w miarę konieczności należy powierzyć więcej uprawnień prezesowi Sądu; c) fakt, że państwa członkowskie często późno informują Trybunał Sprawiedliwości o PE475.771v01-00 14/15 PR\881703.doc
przedłużeniu (lub nieprzedłużaniu) mandatu członków, co może poważnie zaszkodzić skutecznej działalności instytucji. W chwili obecnej sprawozdawczyni nie jest w stanie zaproponować idealnego dla Sądu systemu rotacyjnego. Pragnie jedynie podkreślić, że po konsultacjach z Sądem uważa ona za oczywiste, że ważne jest zapewnienie możliwości przynajmniej jednorazowego przedłużenia mandatu. Nowi sędziowie potrzebują kilku miesięcy, aby w pełni sprawować powierzone im funkcje, w związku z czym ich przedwczesne odejście byłoby szkodliwe. Sprawozdawczyni pragnie, by zespół przewidziany w art. 255 był w pełni wykorzystywany przy wyborze wyspecjalizowanych sędziów, w takiej mierze, w jakiej okaże się to konieczne. Sprawozdawczyni nawołuje posłów do przedstawienia propozycji systemu rotacyjnego w drodze poprawek do niniejszego sprawozdania. PR\881703.doc 15/15 PE475.771v01-00