W programie współpracy transgranicznej Południowy Bałtyk uczestniczy 25 regionów z pięciu państw. Programy transgraniczne to instrumenty jednego z celów polityki spójności Unii - współpracy ponad granicami europejskich państw. Do 2013 r. z budżetu wspólnotowego przeznaczonych zostanie na to ponad 7 mld euro. Beneficjenci z północy Polski mają więc spore szanse na sfinansowanie nawet 85 proc. kosztów składanych projektów. Południowy Bałtyk, jak inne programy operacyjne w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej 2007-13 jest wdrażany zgodnie z jednolitymi zasadami. Przewidują one utworzenie wspólnych instytucji zarządzających, certyfikujących i audytowych oraz międzynarodowych Wspólnych Sekretariatów Technicznych, wspierających IZ we wdrażaniu programów. Program Południowy Bałtyk jest jednym z siedmiu programów współpracy transgranicznej, w której uczestniczy Polska, i jednym z trzech przez nią zarządzanych. Cel główny programu Południowy Bałtyk to wspieranie zrównoważonego rozwoju obszaru przez wspólne działania zwiększające jego konkurencyjność i integrację między ludźmi i instytucjami. 25 regionów, 5 państw Do celów współpracy transgranicznej kwalifikują się obszary na poziomie NUTS 3 (w Polsce są 1 / 7
to subregiony) usytuowane wzdłuż granic morskich, które dzieli odległość do 150 km). W programie uczestniczy 25 regionów z pięciu państw. W Polsce kryteria te spełniają subregiony: szczeciński, koszaliński, słupski, gdański oraz Gdańsk-Gdynia-Sopot, a także jako obszar przylegający subregion elbląski. Partnerów muszą szukać w Niemczech, Danii, Szwecji i Litwy. Całkowity budżet programu na lata 2007-2013 to ok. 75 mln euro. Ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego polscy, litewscy oraz niemieccy partnerzy mogą uzyskać dofinansowanie w wysokości do 85 proc. kosztów kwalifikowanych projektu, natomiast partnerzy ze Szwecji i Danii - do 75 proc. Beneficjentami Programu Południowy Bałtyk mogą być władze regionalne i lokalne oraz ich związki i stowarzyszenia, organizacje pozarządowe i stowarzyszenia, szkoły, uniwersytety i instytucje prowadzące działalność edukacyjną lub badawczą oraz jednostki badawczo-naukowe, a także instytucje wspierające i promujące zrównoważony rozwój, innowacyjność oraz przedsiębiorczość. - Jednym z bardzo istotnych efektów naszego projektu będzie utworzenie zaawansowanego, innowacyjnego systemu informacji dla korzystających ze szlaku przy wykorzystaniu technologii GPS, pozwalającej nie tylko na nawigację w terenie, lecz również uzyskiwanie informacji na temat atrakcji turystycznych, miejsc noclegowych itp. Systemu takiego nie ma obecnie nawet na wyspie Bornholm oraz w południowej Szwecji - mówi Czesław Zdrojewski, dyrektor biura Stowarzyszenia Gmin i Powiatów Pomorza Środkowego o projekcie przewidującym stworzenie transgranicznego szlaku rowerowego. 17 projektów W każdym projekcie obowiązkowo musi uczestniczyć co najmniej dwóch partnerów z różnych krajów, a jeden z nich pełni rolę,,partnera wiodącego''. Odpowiada on za zarządzanie, realizację i koordynację działań wszystkich uczestników, składa wniosek o dofinansowanie projektu ze środków EFRR do Wspólnego Sekretariatu Technicznego, a po zawarciu umowy z Instytucją Zarządzającą odpowiada prawnie za przedsięwzięcie. Mieszczący się w Gdańsku 2 / 7
Wspólny Sekretariat Techniczny Południowego Bałtyku ma za zadanie wspieranie instytucji zarządzającej (polskie Ministerstwo Rozwoju Regionalnego) m.in. w promowaniu programu, zapewnianiu pomocy i doradzaniu potencjalnym beneficjentom, przyjmowaniu, rejestrowaniu i ocenie wniosków projektowych, przygotowywaniu posiedzeń Komitetu Monitorującego i Komitetu Sterującego oraz pomocy we wdrażaniu programu oraz jego monitorowaniu. W lipcu tego roku odbyło się pierwsze posiedzenie Komitetu Sterującego Programem Współpracy Transgranicznej Południowy Bałtyk 2007-2013. W pierwszym naborze programu złożono 17 projektów na łączną kwotę dofinansowania z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) blisko 18 mln euro. Komitet Sterujący Programem zatwierdził do dofinansowania z EFRR 4 wnioski na kwotę ponad 4,5 mln euro. Wszystkie zostały zatwierdzone w działaniu 2.3,,Zrównoważone wykorzystywanie dziedzictwa naturalnego i kulturowego dla rozwoju regionalnego''. Priorytety programu Oś priorytetowa 1. Konkurencyjność gospodarcza: - rozwój przedsiębiorczości, - integracja szkolnictwa wyższego i rynków pracy, 3 / 7
- dostępność transportowa. Oś priorytetowa 2. Atrakcyjność oraz wspólna tożsamość: - zarządzanie środowiskiem Morza Bałtyckiego, - oszczędzanie energii i energia odnawialna, - zrównoważone wykorzystanie zasobów naturalnych oraz dziedzictwa kulturowego dla rozwoju regionalnego, - inicjatywy społeczności lokalnych. Oś priorytetowa 3. Pomoc techniczna W ramach tego priorytetu wspierane będą działania zapewniające skuteczne zarządzanie i wdrażanie programu oraz działania promocyjno-informacyjne. Dodatkowo środki Priorytetu 3 przeznaczone zostaną na przygotowanie, ocenę i monitoring projektów, wydatki związane z organizacją posiedzeń komitetów monitorującego i sterującego, sporządzenie analiz, ewaluacji, tłumaczeń dokumentów itp. 4 / 7
Projekty do sfinansowania Poniżej pierwsze projekty zatwierdzone przez Komitet Sterujący Programu Współpracy Transgranicznej Południowy Bałtyk 2007-2013. SeaSide - Developing excellent cultural destinations in the southern Baltic area (Rozwój szlaków kulturowych w regionie Południowego Bałtyku). Celem projektu jest stworzenie sieci profesjonalnej współpracy między muzeami w regionie, podnoszenie świadomości na temat tradycji marynistycznych i dziedzictwa kulturalnego; szczególny nacisk położony jest na zachowanie umiejętności i zdolności budowania oraz konserwacji łodzi i innych elementów tradycji marynistycznych. Partner Wiodący: Hanseatic City of Rostock, Tourist Information Office Rostock-Warnemünde, Maritime Department/Bureau Hanse Sail (Germany). Dofinansowanie - 1.697.109 euro. Developing the Four Corners as a sustainable destination based on natural and cultural heritage (Cztery Zakątki jako kierunek zrównoważonego rozwoju opartego na dziedzictwie naturalnym i kulturowym). Projekt ma na celu stworzenie wspólnych sieci współpracy i wzajemnej promocji działań w dziedzinie ochrony i wykorzystania dziedzictwa naturalnego i kulturowego. Partner Wiodący: Regional Municipality of Borholm, Regional Development Unit, Denmark. 5 / 7
Dofinansowanie: 1.032.609 euro. United in diversity (Jedność w różnorodności). Projekt ma na celu rozwój ekonomiczny regionu poprzez wykorzystanie potencjału regionu w dziedzinie turystyki. Partner Wiodący: Biuro Stowarzyszenia Gmin i Powiatów Pomorza Środkowego, Poland. Dofinansowanie: 790.000 euro. Joint development of cross-border tourism information products by South Baltic oceanographic museums (Rozwój informatycznych produktów turystycznych przez muzea oceanograficzne Południowego Bałtyku). Projekt planuje współpracę muzeów oceanograficznych z regionu nad wspólnymi innowacyjnymi narzędziami i produktami informatycznymi; powstanie informacyjna platforma on-line prezentująca ofertę muzeów, ale także umożliwiająca sprzedaż biletów on-line. Partner Wiodący: Stralsund University of Applied Sciences/Fachhochschule Stralsund, Germany. Dofinansowanie: 993 682 euro. Wikingowie na rowerach Czesław Zdrojewski, dyrektor biura Stowarzyszenia Gmin i Powiatów Pomorza Środkowego: 6 / 7
- Głównym celem projektu,,,jedność w różnorodności'' jest utworzenie transgranicznego, tematycznego szlaku rowerowego, o nazwie Wikingowie oraz Słowianie - w poszukiwaniu wspólnego dziedzictwa", łączącego południową Skanię (Szwecja), Bornholm (Dania) oraz Pomorze Środkowe. Szlak ma łączyć dwa punkty: Muzeum Wikingów w miejscowości Foteviken w Szwecji z rezerwatem archeologicznym Kamienne Kręgi w gminie Manowo, prowadząc przez wyspę Bornholm. Partnerami stowarzyszenia w projekcie są Foteviken Muzeum, gmina Vellinge w Szwecji oraz Centrum Badań Regionalnych i Turystycznych w Danii. Po stronie polskiej projekt przewiduje m.in. wykonanie studiów wykonalności oraz innej niezbędnej dokumentacji dotyczącej utworzenia tras rowerowych we wszystkich gminach członkowskich stowarzyszenia, budowę tzw. małej architektury (miejsca postojowe, rodzinne miejsca rekreacji ruchowej) we wszystkich gminach członkowskich. Zakłada się utworzenie 12 placów zabaw - po dwa na terenie każdej gminy członkowskiej oraz 12 miejsc postojowych - po dwa w każdej gminie członkowskiej. Z uwagi na wymogi programu infrastruktura powinna być zlokalizowana na trasie szlaku lub w jego sąsiedztwie. W ramach promocji przewidujemy powstanie wspólnego portalu internetowego dla turystów, druk materiałów promocyjnych oraz akcje informacyjne. Budżet projektu to około 1 mln euro, w tym ok. 400 tys. euro to budżet stowarzyszenia, wkład własny wynosi 60 tys. euro. Projekt ma za cel stworzenie sieci profesjonalnej współpracy między muzeami w regionie, podnoszenie świadomości na temat tradycji marynistycznych i dziedzictwa kulturalnego, szczególny nacisk położony jest na zachowanie umiejętności i zdolności budowania oraz konserwacji łodzi i innych elementów tradycji marynistycznych. 7 / 7