Pomiar strat I t oraz U t w licznikach produkcji ZEUP POZYTON Straty I t oraz U t rejestrowane są w następujących licznikach produkcji ZEUP POZYTON: a) EQABP (wersja standard), b) EQABP (wersja OBIS), c) EQM. 1. Pomiar strat I t oraz U t w licznikach EQABP (wersja standard) W licznikach EQABP (wersja standard) straty I t oraz U t naliczane są w odpowiednich dwóch rejestrach sumarycznie, bez podziału na strefy czasowe. Przegląd bieżących wartości liczydeł strat I t oraz U t możliwy jest na ekranie LCD licznika, korzystając z czujnika zbliżeniowego. W momencie zamknięcia okresu rozliczeniowego stany liczydeł I t oraz U t wraz z wielkościami rozliczeniowymi archiwizowane są w nieulotnej pamięci licznika, tworząc kompletny zestaw wielkości rozliczeniowych. Licznik EQABP (wersja standard) rejestruje archiwalne wielkości rozliczeniowe dla 1 zamkniętych okresów rozliczeniowych. Zmiana kierunku przepływu energii czynnej nie ma wpływu na pomiar strat, które naliczane są w odpowiednich rejestrach w sposób ciągły, niezależnie od kierunku przepływu energii czynnej. Wykorzystując program narzędziowy SOLEN, wartości liczydeł strat I t oraz U t dostępne są w następujących trybach odczytu: Wartości rozliczeniowe - bieżące, Wartości rozliczeniowe - archiwalne i bieżące, Odczyt pełny z profilem mocy, Odczyt pełny z rozszerzonym profilem mocy. Tab. 1. Rejestracja strat I t oraz U t w licznikach EQABP (wer. standard) Wersja licznika Jednostka I t Jednostka U t I t U t 3x30x400 V, 10(60) A (ka) h (kv) h +5 4+3 3x30x400 V, 10(100) A (ka) h (kv) h 3+4 4+3 3x30x400 V, 5 A A h (kv) h 6+1 4+3 3x58x100 V, 5 A A h (kv) h 6+1 3+4. Pomiar strat I t oraz U t w licznikach EQABP (wersja OBIS) W licznikach EQABP (wersja OBIS) straty I t oraz U t naliczane są w odpowiednich dwóch rejestrach sumarycznie, bez podziału na strefy czasowe. Przegląd bieżących wartości liczydeł strat I t oraz U t możliwy jest na ekranie LCD licznika, korzystając z czujnika zbliżeniowego. W momencie zamknięcia okresu rozliczeniowego stany liczydeł I t oraz U t wraz z wielkościami rozliczeniowymi archiwizowane są w nieulotnej pamięci licznika, tworząc kompletny zestaw wielkości rozliczeniowych. Licznik EQABP(wersja OBIS) rejestruje archiwalne wielkości rozliczeniowe dla 1 zamkniętych okresów rozliczeniowych. Zmiana kierunku przepływu energii czynnej nie ma wpływu na pomiar strat, które naliczane są w odpowiednich rejestrach w sposób ciągły, niezależnie od kierunku przepływu energii czynnej. Wykorzystując program narzędziowy SOLEN, wartości liczydeł strat I t oraz U t dostępne są w następujących trybach odczytu: Wartości rozliczeniowe - bieżące, Wartości rozliczeniowe - archiwalne i bieżące, Odczyt pełny z profilem mocy, Odczyt pełny z rozszerzonym profilem mocy. Strona 1 z 7
Tab.. Rejestracja parametrów I t oraz U t w licznikach EQABP (wer. OBIS) Wersja licznika Jednostka I t Jednostka U t I t U t 3x30x400 V, 10(60) A (ka) h (kv) h 3+5 4+4 3x30x400 V, 10(100) A (ka) h (kv) h 3+5 4+4 3x30x400 V, 5 A A h (kv) h 6+ 4+4 3x58x100 V, 5 A A h (kv) h 6+ 4+4 3. Pomiar strat I t oraz U t w licznikach EQM W licznikach EQM liczydła I t+, I t- oraz U t+, U t- naliczane są w odpowiednich czterech rejestrach, sumarycznie (bez podziału na strefy czasowe), zależnie od kierunku przepływu energii czynnej. W okresie rejestrowania przez licznik energii czynnej pobranej (P+), wynik pomiaru strat zapamiętywany jest w rejestrach U t+ i I t+. Jeżeli licznik rejestruje energię czynną oddaną (P-), wynik pomiaru strat zapamiętywany jest w rejestrach U t- i I t-. Przegląd bieżących wartości liczydeł strat I t+, I t- oraz U t+, U t- możliwy jest na ekranie LCD licznika, korzystając z joysticka. W momencie zamknięcia okresu rozliczeniowego stany liczydeł I t+, I t- oraz U t+, U t- wraz z wielkościami rozliczeniowymi archiwizowane są w nieulotnej pamięci licznika, tworząc kompletny zestaw wielkości rozliczeniowych. Licznik EQM rejestruje archiwalne wielkości rozliczeniowe dla 1 zamkniętych okresów rozliczeniowych. W liczniku EQM rejestrowany jest profil strat. Ma on postać czterech kanałów służących zapamiętywaniu stanów liczydeł strat I t+, I t- oraz U t+, U t- w interwałach wynikających z zaprogramowanego w liczniku tzw. czasu uśredniania profilowego (możliwe do zaprogramowania czasy to 1, 15, 30 i 60 minut). Wykorzystując program narzędziowy SOLEN, wartości liczydeł strat I t oraz U t dostępne są w następujących trybach odczytu: Wartości rozliczeniowe - bieżące, Wartości rozliczeniowe - archiwalne i bieżące, Odczyt pełny z profilem mocy, Odczyt pełny z rozszerzonym profilem mocy. Tab. 3. Rejestracja strat I t oraz U t w licznikach EQM Wersja licznika Jednostka I t Jednostka U t I t U t 3x30x400 V, 10(60) A (ka) h (kv) h 3+5 4+4 3x30x400 V, 10(100) A (ka) h (kv) h 3+5 4+4 3x30x400 V, 5 A A h (kv) h 6+ 4+4 3x58x100 V, 5 A A h (kv) h 6+ 4+4 Tab. 4. Rejestracja profilu stanów liczydeł strat I t oraz U t w licznikach EQM Wersja licznika Jednostka I t Jednostka U t I t U t 3x30x400 V, 10(60) A (ka) h (kv) h 3+5 4+4 3x30x400 V, 10(100) A (ka) h (kv) h 3+5 4+4 3x30x400 V, 5 A A h (kv) h 6+ 4+4 3x58x100 V, 5 A A h (kv) h 6+ 4+4 *- pierwsza cyfra oznacza ilość miejsc przed przecinkiem, druga cyfra po znaku + oznacza ilość miejsc po przecinku np. 4+3 4 miejsca przed przecinkiem, 3 miejsca po przecinku. Strona z 7
Rys. 1. Przykładowy zrzut z ekranu karty odczytowej programu SOLEN, prezentujący liczydła strat dla licznika EQM 3x58/100 V, 5 A Przykład przeliczeń jednostek: I t = 51390,18 A h = 0,05139018 (ka) h I t =19,6 A h = 0,0000196 (ka) h U h = 31,7890 (kv) h = 31 789 000,00 V h U h = 0,0038 (kv) h = 3800,00 V h Rys.. Tryby odczytu liczników EQABP (wer. standard), EQABP (wer. OBIS) EQM, zawierające liczydła strat Strona 3 z 7
4. Przykłady obliczeń strat energii czynnej z wykorzystaniem wskazań liczydeł I t i U t liczników energii elektrycznej produkcji ZEUP POZYTON Zamieszczone poniżej wzory do obliczenia energii czynnej strat, dotyczą liczników następujących typów: EQABP 3x58/100 [V], EQABP 3x30/400 [V], EQM 3x58/100 [V], EQM 3x30/400 [V], LZQM 3x58/100 [V], LZQM 3x30/400 [V], LZQJ 3x58/100 [V], o prądach znamionowych 5 [A] lub 1 [A]. 4.1. Straty energii elektrycznej czynnej w transformatorze trójfazowym a) straty energii czynnej w uzwojeniach: ΔP b) straty energii czynnej w rdzeniu: gdzie: E CI E CU L u L i I pn I sn U pn U sn I 1 L pn CI= Cu i Isn I (1) nii 3 ΔP U L pn CU = Fe u Usn U () nii straty energii czynnej w uzwojeniach (prądowe) [kwh]. straty energii czynnej w rdzeniu (napięciowe)[kwh]. różnica wskazań stanów liczydeł U t licznika [kv h]. różnica wskazań stanów liczydeł I t licznika [A h]. znamionowy prąd pierwotny przekładnika prądowego [A]. znamionowy prąd wtórny przekładnika prądowego [A]. znamionowe napięcie pierwotne przekładnika napięciowego [V]. znamionowe napięcie wtórne przekładnika napięciowego [V]. P Cu trójfazowe straty mocy w miedzi (w uzwojeniach transformatora) [kw]. P Fe trójfazowe straty mocy w żelazie (w rdzeniu transformatora) [kw]. I nii fazowy prąd znamionowy po stronie dolnego napięcia transformatora [A]. przewodowe napięcie znamionowe po stronie dolnego napięcia transformatora [kv]. U nii Dla rozpatrywanego przypadku obliczania strat transformacji, na rysunku 3 przedstawiono lokalizację układu pomiarowego w systemie zasilania SN/nn. Strona 4 z 7
Rys. 3. Lokalizacja układu pomiarowego do pomiaru strat w transformatorze, przy zainstalowaniu układu pomiarowego po stronie dolnego napięcia transformatora 4.. Straty obciążeniowe energii elektrycznej czynnej w linii trójfazowej gdzie: Ipn 3 CO = RL Li 10 I sn (3) l R L = γ s (4) E CO straty obciążeniowe energii czynnej [kwh]. L i różnica wskazań stanów liczydeł I t licznika [A h]. I pn znamionowy prąd pierwotny przekładnika prądowego [A]. I sn znamionowy prąd wtórny przekładnika prądowego [A]. R L rezystancja przewodu linii [Ω]. l długość linii [m]. s przekrój przewodu linii [mm ]. γ konduktywność przewodu linii m Ω mm Dla rozpatrywanego przypadku obliczania strat obciążeniowych, na rysunku 4 przedstawiono lokalizację układu pomiarowego w systemie zasilania. Strona 5 z 7
Rys. 4. Lokalizacja układu pomiarowego do pomiaru strat w linii trójfazowej Ad. 4.1. Przykład obliczeń strat energii elektrycznej czynnej w transformatorze trójfazowym System zasilania składa się z linii SN z przyłączonym transformatorem SN/nn wg rysunku 3. W celu rozliczenia dostarczanej energii czynnej trzeba doliczać straty transformacji. Układ pomiarowy półpośredni, wyposażony w licznik EQABP i przekładniki prądowe. - znamionowy prąd pierwotny przekładnika prądowego I pn = 1000 [A] - znamionowy prąd wtórny przekładnika prądowego I sn = 5 [A] W układzie pomiarowym nie ma przekładników napięciowych, do wzoru podstawiamy: - znamionowe napięcia pierwotne i wtórne przekładnika napięciowego U pn = U sn = 30 [V] Pomiar zlokalizowany jest po stronie dolnego napięcia transformatora TNOSN 800/10 o następujących danych technicznych (podane w karcie katalogowej lub na tabliczce znamionowej transformatora): - trójfazowe straty mocy w miedzi (w uzwojeniach transformatora) P Cu = 8, [kw] - fazowy prąd znamionowy po stronie dolnego napięcia transformatora I nii = 1160 [A] - trójfazowe straty mocy w żelazie (w rdzeniu transformatora) P Fe = 1,15 [kw] - przewodowe napięcie znam. po stronie dolnego napięcia transformatora U nii = 0,4 [kv] Energię czynną strat w uzwojeniach transformatora otrzymujemy podstawiając powyższe wielkości do wzoru (1). 1000 1 CI= 8, Li 0,08 Li[ kwh] 5 1160 3 gdzie L i jest różnicą wskazań stanów liczydeł I t licznika w okresie rozliczeniowym. Strona 6 z 7
Energię czynną strat w rdzeniu transformatora otrzymujemy podstawiając do wzoru () CU 30 = 1,15 30 0,4 L u = 7,1875 L u [ kwh] gdzie L u jest różnicą wskazań stanów liczydeł U t licznika EQABP, wykazane w okresie rozliczeniowym. Ad. 4.. Przykład obliczeń strat obciążeniowych energii elektrycznej czynnej w linii System zasilania składa się z linii kablowej, na końcu której zlokalizowany jest układ pomiarowo rozliczeniowy wg rysunku, wyposażony w licznik EQM. W celu rozliczenia energii czynnej trzeba doliczyć straty energii w linii, które występują podczas przesyłu energii do odbiorcy. Zużycie energii czynnej przez odbiorcę wykazywane jest na liczydłach EP+ licznika EQM. Linia kablowa o danych technicznych: - przekrój przewodów s = 70 [mm ] - długość l = 180 [m] - konduktywność aluminium γ Al = 34 m Ω mm Układ pomiarowy wyposażony jest w przekładniki prądowe o następujących danych technicznych: - znamionowy prąd pierwotny przekładnika prądowego I pn = 100 [A] - znamionowy prąd wtórny przekładnika prądowego I sn = 5 [A] Rezystancja przewodu linii jest obliczona po podstawieniu do wzoru (4): R L 180 = 34 70 0,757[ Ω] Energię czynną strat obciążeniowych w linii otrzymujemy podstawiając do wzoru (3): CO 100 = 0,757 5 L 10 i 3 = 0,308 L i [ kwh] gdzie L i jest różnicą wskazań stanów liczydeł I t+ licznika EQM, wykazaną w okresie rozliczeniowym. Strona 7 z 7