KONKURS HISTORYCZNY Historia mojej małej Ojczyzny. Wspomnienia o żołnierzach SZP-ZWZ-AK Inspektoratu Zamość oraz ich powojenne losy organizowany przez ŚZŻAK Okręg Zamość. - Postać Bronisława Malca ps. Żyj Żegota Historia swych dziejów nie pisze nam dziś, Historia to wieków przymierze. Historię swą własną pisaliśmy krwią My, Armii Krajowej żołnierze. Bez odznak, mundurów, bez orłów i gwiazd. I życie swe niosąc w ofierze. Toczyliśmy walkę za Wolność i Lud. My, Armii Krajowej żołnierze. Testament Chrobrego mieliśmy za wzór My, Armii Krajowej żołnierze. Myśmy spod ziemi ruszyli na bój, Jak spod Giewontu rycerze, Byłaś dla nas radością i dumą. Jak stal prężna, jak żywioł surowa. Ustom pieśnią, sercu krwawą łuną. Armio Krajowa. Ni podłość, ni potwarz nie splami nam flag, Bo Polskę kochaliśmy szczerze, I każdy z ochotą szedł dla niej na śmierć My, Armii Krajowej żołnierze. I choćby nam życie zabrano za łup, Honoru nam nikt nie odbierze. Hardzi i dumni, lecz wierni po grób, My, Armii Krajowej żołnierze.... Choć nagrodą było ci wygnanie. Kula w plecy, cela betonowa. Co się stało nigdy nie odstanie. Armio Krajowa. W bohaterów prowadziłaś ślady Naród zwarty jak grupa szturmowa., Aż spłynęłaś krwią na barykady Armio Krajowa. Odmówiono ci sławy i życia, Ale symbol wyklęty i słowa. Imię twoje sławię z ukrycia Armio Krajowa. Nas nie stanie, lecz ty nie zaginiesz. Pieśń cię weźmie, legenda przechowa Wichrem chwały w historię popłyniesz Armio Krajowa. Pracę wykonały: Anna Jarosz, Wioletta Obirek klasa I Gimnazjum Publicznego w Suścu. 1
Mając na uwadze historię naszej małej Ojczyzny, jaką dla nas stanowi nasza gmina, postanowiłyśmy skupić się w tej pracy na postaci Bronisława Malca i odnieść się do Jego wspomnień. Wybór nasz jest nie przypadkowy, gdyż nasz bohater zaintrygował nas swoją osobą już nie jeden raz podczas swych patriotycznych spotkań z harcerską młodzieżą. W/w konkurs był dla nas tylko impulsem, by bliżej poznać historię życia naszego Weterana. W pracy tej oparłyśmy się na dokumentach przedstawionych nam przez Bronisława Malca oraz na Jego ustnej relacji opowiadanych wydarzeń. Zebrane i opisane przez nas materiały posłużą nam i zapewne innym do dalszej pracy w celu poszerzania wiadomości z tego okresu o tej postaci i naszym regionie. Bronisław Malec urodził się 21 lipca 1922 roku w Nowinach, powiat Tomaszów Lub. W wieku 14 lat ukończył siódmą klasę szkoły powszechnej. Był członkiem organizacji młodzieżowej Orlęta, pracował jako stolarz. W noc sylwestrową 1939 roku wstąpił do tajnej wojskowej organizacji ZWZ i przyszłe Jego lata będą związane z taką właśnie działalnością, a za skutki tej decyzji przyjdzie naszemu bohaterowi zapłacić już po wojnie, co też przedstawi skrócona autobiografia naszego partyzanta: 2
3
4
5
6
7
Jak przedstawia w/w autobiografia nasz bohater za swoją walkę o wolną Polskę, którą podjął 1 stycznia 1940 roku, a skończył 3 sierpnia 1946 roku musiał niestety srogo zapłacić. Jego cierpienie fizyczne, jak i fizyczne często było okupione katorżniczą męką. Jednak charakter, jaki się u Niego wykształcił nie pozwolił Mu się załamać i przetrwać kolejne lata, 8
które wyrokiem sądu 25 sierpnia 1947 roku musiał spędzić w więzieniu w Rawiczu, o czym świadczą kolejne dokumenty: Udokumentowane lata walki w szeregach ZWZ AK: 9
10
11
Książeczka wojskowa Bronisława Malca Książeczka kombatancka: 12
W nawiązaniu do autobiografii Bronisława Malca, przedstawimy tutaj Jego relację z rozbicia obozu w Błudku, jako świadka wydarzeń: 13
14
15
16
17
18
Z tym szczególnym miejscem związane były przykre i ciężkie wspomnienia naszego bohatera, które wyraził w swoim wierszu: Błudko Panie- Czyś widział patrząc wiekuiście Na ręce zbrodniarzy w ciemnej nocy czas Czyś może usnął, gdy szumiały drzewa A od wystrzałów drżał Puszczy Solskiej las? O Stworzycielu Wszechistnień, Wszechrzeczy! Coś gwiazd niebiosy rozpiął ponad mrok Za dużo wbiłeś w polskie serca mieczy- Źrenicom jasny odbierając wzrok! Upiór zdradziecki w noce chyłkiem skrycie Tych co zawarli nieagresji pakt Strzałem w tył czaszki wyłuskiwał życie Krwią pieczętując zbrodni podłej akt Lesie Puszczy Solskiej, co kryjesz w swym łonie Tyle umęczonych ciał. To, że w dzisiejszych czasach możemy uczestniczyć w uroczystościach patriotyczno religijnych na Błudku, to zawdzięczamy to wszystko panu Malcowi, gdyż to Jego staraniem zostało 19
upamiętnione to tragiczne miejsce. Świadczą o tym też następujące pisma urzędowe: 20
21
22
23
24
25
Za swe wielkie i szlachetne zasługi Bronisław Malec został odznaczony: Krzyż Walecznych, Krzyż Zasługi z Mieczami, Krzyż Armii Krajowej, Medal Wojska-4-krotnie nadany przez Londyn, Krzyż Więźnia Politycznego, Krzyż Weterana Walk o Niepodległość i Krzyż WiN-u Krzyż OOP Krzyż Armii Krajowej: 26
Medal Wojska 4-krotnie nadany: 27
O zasługach takich szlachetnych i wielkich ludzi w dzisiejszych czasach nie zapomina się tak szybko, a dowodem na to jest poniższe zaproszenie od Prezydenta Polski: Podsumowując swoją pracę cieszymy się, że mamy jeszcze okazję spotykać takich ludzi i od nich słuchać prawdziwej historii, która dotyczyć może też naszej Małej Ojczyzny, bo przeszłość to jest to, co nas łączy! Cieszymy się z pomysłu Prezesa ŚZŻAK Okręgu Zamość, że umożliwia nam młodym możliwość udziału w konkursach o takiej tematyce! 28
29