Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu U Pozamszalny kult Chrystusa w Eucharystii LL Praca zbiorowa pod redakcją ks. Stanisława Araszczuka Wrocław 2017
Redaktor serii ks. Grzegorz Sokołowski Redaktor tomu ks. Stanisław Araszczuk Recenzenci ks. dr hab. Erwin Mateja, prof. UO ks. dr hab. Grzegorz Sokołowski, prof. PWT Projekt okładki i układu typograficznego Robert Leonhard Prace redakcyjne i przygotowanie do druku Bożena Sobota KORESPONDENCJA PAPIESKI WYDZIAŁ TEOLOGICZNY ul. Katedralna 9 50-329 Wrocław teł.: 71 322-99-70 fax: 71 327-12-01 e-mail: pwt@pwt.wroc.pl Copyright by Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu and ks. Stanisław Araszczuk, Wrocław 2017 ISBN 978-83-63642-63-1
SPIS TREŚCI ks. Stanisław Araszczuk Słowo wprowadzenia... 5 ks. Jacek Froniewski Obecność Chrystusa w Eucharystii pod postaciami chleba i wina. Krystalizacja doktryny katolickiej na Soborze Trydenckim wobec nauki Lutra... 7 ks. Stanisław Araszczuk Proces posoborowego porządkowania form pozamszalnego kultu eucharystycznego... 31 ks. Wiesław Wenz Normy prawne dotyczące przechowywania Eucharystii 51 ks. Marcin Kołodziej Aktualny obrzęd udzielania Komunii świętej poza Mszą św iętą... 69 ks. Bogusław Drożdż Pobożność eucharystyczna - spojrzenie pastoralisty.... 81 ks. Piotr Sroczyński Cuda eucharystyczne... 91 ks. Jarosław Kowalczyk 46. Międzynarodowy Kongres Eucharystyczny we Wrocławiu. Cel i przebieg... 107 ks. Piotr Golec Formy kultu Eucharystii poza Mszą św iętą... 123 ks. Leonard Wilczyński OSB Pozamszalny kult Chrystusa w Eucharystii w programie Oratorium salezjańskiego... 145 3
Spis treści ks. Andrzej Hładki Powstanie i rozwój uroczystości Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa... 171 o. Krzysztof Piskorz OCD Komunia duchowa... 201 Noty o autorach 214
Na temat kultu eucharystycznego wydano wiele dokumentów, napisano wiele książek i artykułów. Stale jednak potrzebna jest refleksja na temat Eucharystii. To właśnie dokumenty soborowe, mówiące o odnowie liturgicznej, zwracają szczególną uwagę na Eucharyst która jest źródłem i szczytem wszelkiego kultu oddawanego przez Kościół Ojcu. Temat ten stał się źródłem inspiracji podczas trwania Kongresu Eucharystycznego, który odbył się we Wrocławiu w 1997 r., a także Roku Eucharystii ogłoszonego przez Jana Pawła II w uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Pańskiej 10 czerwca 2004 r., a zakończonego 29 października 2005 r. Wtedy zamknął swe obrady na Watykanie XI Synod Biskupów, którego myślą przewodnią były słowa: Eucharystia: źródło i szczyt życia i posłannictwa Kościoła. Refleksję nad kultem Eucharystii poza Mszą św. podejmują dokumenty Kościoła. Odnoszą się one do procesu posoborowego porządkowania form kultu eucharystycznego. Pozamszalny kult Chrystusa w Eucharystii jest ściśle związany z celebracją Eucharystii. Fakt, że obecność Chrystusa zaczyna się w chwili konsekracji i trwa, dopóki istnieją postacie eucharystyczne, oraz to, że cały Chrystus jest obecny w każdej z tych postaci i cały w każdej ich cząstce, sprawia, że nie tylko celebracja Eucharystii, lecz także jej pozamszalny kult pozwala wiernym zaczerpnąć z samego źródła łaski. Ojciec Święty Jan Paweł II w liście o tajemnicy i kulcie Eucharystii Dominicae cenae napisał: Ożywienie i pogłębienie kultu eucharystycznego jest sprawdzianem prawdziwej odnowy, tej, którą Sobór postawił sobie za cel. Jest tej odnowy punktem poniekąd kulminacyjnym [...] Kościół i świat odczuwają wielką potrzebę kultu eucharystycznego. Jezus oczekuje nas w tym Sakramencie miłości. Nie żałujmy naszego czasu na spo 5
ks. Stanisław Araszczuk tkanie z Nim w adoracji, na kontemplację pełną wiary i gotowości wynagrodzenia wielkich win i występków świata1. Także w encyklice Ecclesia de Eucharystia wzywał do pogłębienia kultu eucharystycznego poza Mszą świętą: kult, jakim otaczana jest Eucharystia poza Mszą św. ma nieocenioną wartość w życiu Kościoła. Jest on ściśle związany ze sprawowaniem Ofiary eucharystycznej. Obecność Chrystusa pod świętymi postaciami, które są zachowane po Mszy św. - obecność, która trwa, dopóki istnieją postaci chleba i wina - wywodzi się ze sprawowania Ofiary i służy Komunii sakramentalnej i duchowej. Jest więc zadaniem pasterzy Kościoła, aby również przez własne świadectwo zachęcali do kultu eucharystycznego, do trwania na adoracji przed Chrystusem obecnym pod postaciami eucharystycznymi, szczególnie podczas wystawienia Najświętszego Sakramentu2. Konkretne formy tego kultu pozwalają doświadczyć wiernym nieograniczonego bogactwa Najświętszego Sakramentu, z którego mogą czerpać konieczne łaski dla wzrostu duchowego. Zwłaszcza teraz, kiedy zastanawiamy się nad nadzwyczajnym wydarzeniem eucharystycznym, jakie miało miejsce w jednym z legnickich kościołów, potocznie nazywanym cudem eucharystycznym w Legnicy, taka refleksja jest potrzebna. Pokazuje ona, że Bóg, który przez tajemnicę Eucharystii wciąga nas w zwyczajną i codzienną relację z sobą i z Kościołem, wzywa nas do zażyłości z sobą, której przejawem są pozamszalne formy jego kultu w Eucharystii. Potrzebne są one, aby ugruntować i wzmocnić związek wierzących z Eucharystią jako najbardziej cudowną obecnością Boga. Pozamszalny kult Chrystusa w Eucharystii aktywizuje nas i wyczula nasze spojrzenie na Eucharystię, ale jej nie zastępuje. ks. Stanisław A raszczuk 1 Jan Paweł II, List apostolski o tajemnicy i kulcie Eucharystii Dominicae cenae, 24.02.1980, nr 3, w: To czyńcie na moja pamiątkę. Eucharystia w dokumentach Kościoła, oprać. J. Miazek, Warszawa 1987, s. 245. 2 Jan Paweł II, Encyklika Ecclesia de Eucharistia, nr 25. 6
NOTY O AUTORACH Ks. prof. dr hab. Stanisław Araszczuk Prezbiter diecezji legnickiej. Dyrektor Instytutu Teologii Pastoralnej PWT we Wrocławiu. Kierownik Katedry Liturgiki, Homiletyki i Kultury Muzycznej Kościoła na PWT we Wrocławiu. Ks. dr hab. Bogusław Drożdż, prof. PWT Prezbiter diecezji legnickiej. Kierownik Katedry Nowej Ewangelizacji w Instytucie Teologii Pastoralnej PWT we Wrocławiu. Ks. dr Jacek Froniewsłd Prezbiter archidiecezji wrocławskiej. Kanclerz Kurii Metropolitalnej Wrocławskiej. Adiunkt w I Katedrze Teologii Dogmatycznej w Instytucie Teologii Systematycznej PWT we Wrocławiu. Ks. Piotr Golec Prezbiter archidiecezji lubelskiej. Proboszcz Parafii WeiSenbach/Rieden und Forchach w Austrii. Doktorant w Katedrze Liturgiki, Homiletyki i Kultury Muzycznej Kościoła na PWT we Wrocławiu. Ks. Andrzej Hładki Prezbiter diecezji zielonogórsko-gorzowskiej. Wikariusz Parafii pw. św. Józefa w Żaganiu. Doktorant w Katedrze Liturgiki, Homiletyki i Kultury Muzycznej Kościoła na PWT we Wrocławiu. Ks. dr Marcin Kołodziej Prezbiter archidiecezji wrocławskiej. Wikariusz Parafii Świętej Rodziny we Wrocławiu. Ks. dr Jarosław Kowalczyk Prezbiter diecezji legnickiej. Dyrektor Wydziału Katechetycznego Legnickiej Kurii Biskupiej. Adiunkt w Katedrze Katechetyki w Instytucie Teologii Pastoralnej PWT we Wrocławiu. O. Krzysztof Piskorz OCD Prezbiter Zakon Braci Bosych NMP z Góry Karmel (karmelici bosi), Warszawa, duszpasterz powołaniowy Warszawskiej Prowincji Karme 214
Noty o autorach litów Bosych. Doktorant w Katedrze Liturgiki, Homiletyki i Kultury Muzycznej Kościoła na PWT we Wrocławiu. Ks. dr hab. Piotr Sroczyński, prof. PWT Prezbiter archidiecezji wrocławskiej. Kierownik Katedry Katechetyki w Instytucie Teologii Pastoralnej PWT we Wrocławiu. Ks. prof. dr hab. Wiesław Wenz Prezbiter archidiecezji wrocławskiej. Kierownik Katedry Prawa Kanonicznego i Prawa Wyznaniowego w Instytucie Teologii Pastoralnej PWT we Wrocławiu. Ks. Leonard Wilczyński OSB Prezbiter Towarzystwa Salezjańskiego. Duszpasterz akademicki w Parafii pw. św. Michała Archanioła we Wrocławiu. Doktorant w Katedrze Liturgiki, Homiletyki i Kultury Muzycznej Kościoła na PWT we Wrocławiu.