Powiatowy Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Górze Kalwarii Ul. Ks. Sajny 2A 05-530 Góra Kalwaria Tel.: /22/ 757-68-20 Diagnoza zjawiska przemocy w powiecie Piaseczyńskim 2018
Diagnozę rozmiaru zjawiska przemocy w rodzinie przeprowadzono w oparciu o dane uzyskane z gminnych (Konstancin-Jeziorna, Góra Kalwaria, Lesznowola, Prażmów, Tarczyn) i miejsko-gminnych (Piaseczno) ośrodków pomocy społecznej, posterunków i komisariatów policji oraz od zespołu interdyscyplinarnego w Lesznowoli a także Prokuratury rejonowej w Piasecznie oraz Sądu w Piasecznie. Tabela 1. pokazuje, jak wiele Niebieskich Kart zostało założonych w poszczególnych gminach i jakie instytucje to zainicjowały. Liczba prowadzonych procedur wskazuje na skuteczność służb i świadczy o współpracy ośrodków pomocy społecznej i policji w danej gminie. Zebrane informacje jasno ukazują, iż w powiecie piaseczyńskim wzrosła liczba założonych Niebieskich Kart (z 333 w do 402 w ) Najbardziej aktywne w tym obszarze były Policja i Ośrodki Pomocy Społecznej ich wynik zwiększył się nawet w stosunku do ubiegłego roku. Zwiększył się również udział oświaty, jednak mimo, to pozostał dwukrotnie niższy od ośrodków społecznych i niemal czternastokrotnie niższy od Policji. Wkład Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz służby zdrowia w procedurę zakładania Niebieskich Kart pozostał znikomy. Przemoc w powiecie piaseczyńskim dotyczyła głównie kobiet. W zarejestrowano 429 tego typu przypadków, co stanowi wynik o 140 wyższy w porównaniu z ubiegłym rokiem. Ciekawe zjawisko można zaobserwować jeżeli chodzi o przemoc w stosunku do mężczyzn. W 2018 roku można zaobserwować jej wzrost o 173%. W 2018r. odnotowano 5 przypadków przemocy wobec osób niepełnosprawnych, niepokojącym zjawiskiem jest wzrost przemocy wobec osób powyżej 65 r.ż. z 23 w 2017 do 44 w 2018r. (Tabela 2.) Z przedstawionych danych wynika, że w Powiecie Piaseczyńskim dochodzi do eskalacji zjawiska przemocy. Ogólna liczba osób dotkniętych przemocą wzrosła z 369 w 2017r. do 634, co stanowi wzrost o 72%. Nadal najczęstszymi formami przemocy w rodzinie są przemoc fizyczna 163 i psychiczna 258. W 2018r. odnotowano wzrost przypadków przemocy seksualnej oraz zaniedbania, ta ostatnia forma przemocy wzrosła o niemal 600%. (Tabela 3.) Sprawcami przemocy są najczęściej mężczyźni 341 takich przypadków. Przemoc ze strony nieletnich w 2018r. wzrosła o 2 przypadki. (Tabela 4.) Najwięcej interwencji domowych związanych z przemocą przeprowadzono w gminie Piaseczno ich liczba spadła w porównaniu z 2017r.(z 424 w do 341 w ) 1
Ogólna liczba interwencji domowych związanych z przemocą spadła. Ciekawe zjawisko można zaobserwować w Górze Kalwarii w odnotowano 190 takich interwencji, a w 2018-34., co daje spadek o 458% (Tabela 5.) Przemoc w rodzinie jest wg art. 207 Kodeksu Karnego z dnia 6 czerwca 1997 r. określona jako znęcanie się nad rodziną. Sąd Najwyższy wielokrotnie w swoich orzeczeniach precyzował sposób rozumienia pojęcia znęcania się. Istotą przestępstwa znęcania się nad rodziną jest inne jakościowo zachowanie się sprawcy wobec pokrzywdzonego, odmienne od przypadków znieważania, naruszenia nietykalności cielesnej itp. ponieważ zakłada zaistnienie przewagi po stronie sprawcy nad ofiarą. Zachowanie osoby stosującej przemoc w rodzinie może nie wyczerpywać znamion przestępstwa art. 207 1 KK, ale może wyczerpywać jednostkowo znamiona przestępstw określonych w innych artykułach KK, np. ciężki uszczerbek na zdrowiu, naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia, groźbę karalną, zmuszanie, przestępstwo zgwałcenia, obcowanie płciowe z małoletnim, uchylanie się od płacenia alimentów, naruszenie nietykalności. Liczbę postępowań przygotowawczych w sprawach związanych z przemocą w rodzinie obrazuje Tabela 6. W 2016 r. najwięcej aktów oskarżenia powstało za przestępstwa znęcania się nad rodziną (wzrost w stosunku do 2017 roku o 80%) oraz uchylania się od płacenia alimentów. W Sądzie Rejonowym w Piasecznie w 2018 roku wszczęto 62 sprawy opisane w art. 207 1 KK 1, wydano 48 wyroków skazujących. W 2 przypadkach Sąd zobowiązał skazanych do udziału w programie korekcyjno-edukacyjnym dla sprawców przemocy. W Prokuraturze Rejonowej w Piasecznie zarejestrowano 266 spraw o czyn 207 1 KK, pokrzywdzonych kobiet 244, mężczyzn 80. Miało miejsce 133 przypadków umorzenia postępowania, 45 razy odmówiono wszczęcia dochodzenia, wydano 85 aktów oskarżenia. 1 207 1 KK- Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. 2
Tabela 1. Liczba Niebieskich Kart w poszczególnych gminach powiatu piaseczyńskiego (z rozbiciem na instytucje inicjujące procedurę) Liczba NK Policja Liczba NK OPS Liczba NK GKRPA Liczba NK Oświata Liczba NK Służba zdrowia Liczba NK OGÓŁEM GMINA GÓRA KALWARIA 42 50 10 15 0 0 5 2 0 0 57 67 KONSTANCIN-JEZIORNA 34 26 13 9 0 0 2 1 1 1 50 37 LESZNOWOLA 31 19 12 8 1 1 3 4 0 2 47 34 PIASECZNO 111 178 25 18 0 0 6 12 2 0 144 208 PRAŻMÓW 18 41 2 2 0 0 0 1 0 0 20 44 TARCZYN 13 9 2 1 0 0 0 2 0 0 15 12 OGÓŁEM: 249 323 64 53 1 1 16 22 3 3 333 402 3
Wykres 1: Ogólna liczba niebieskich kart w gminach Powiatu Piaseczyńskiego, porównanie roku 2017 oraz 2018. 250 200 208 150 144 100 2017 2018 50 57 67 50 47 37 34 44 20 15 12 0 Góra Kalwaria Konstancin Jeziorna Lesznowola Piaseczno Prażmów Tarczyn 4
Wykres 2: Niebieskie karty z podziałem na instytucje inicjujące procedurę. Powiat Piaseczyński 350 323 300 250 249 200 150 100 50 64 53 0 Policja 17 r. Policja 18r. OPS 17r. 1 1 16 22 OPS 18r. GKRPA 17 r. GKRPA 18r. Oświata 17r. Oświata 18r. 3 Służba Zdrowia 17r. 3 Służba Zdrowia 18r. 5
Tabela 2. Liczba osób dotkniętych przemocą w rodzinie na terenie powiatu piaseczyńskiego Liczba osób dotkniętych przemocą w rodzinie Kobiety Mężczyźni Osoby niepełnosprawne Osoby powyżej 65 r. ż. GMINA 2017r. GÓRA KALWARIA KONSTANCIN- JEZIORNA 57 67 0 2 0 2 7 4 45 31 5 6 0 0 3 2 LESZNOWOLA 39 26 16 8 0 0 1 4 PIASECZNO 123 197 26 74 b/d b/d 12 23 PRAŻMÓW 11 69 9 65 0 3 0 6 TARCZYN 14 39 1 1 0 0 0 5 OGÓŁEM: 289 429 57 156 0 5 23 44 6
Wykres 3: Osoby dotknięte przemocą w Powiecie Piaseczyńskim. 5 44 156 Kobiety Mężczyźni osoby niepełnosprawne Osoby pow. 65 r. ż. 429 7
Tabela 3. Liczba osób doświadczających przemocy w rodzinie w rozbiciu na poszczególne rodzaje przemocy. Przemoc fizyczna Przemoc psychiczna Przemoc seksualna Przemoc ekonomiczna Zaniedbanie GMINA GÓRA KALWARIA 34 62 57 67 1 2 49 6 1 2 KONSTANCIN- JEZIORNA 32 10 11 9 0 0 7 7 0 0 LESZNOWOLA 46 24 46 50 0 0 46 18 1 3 PIASECZNO b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d PRAŻMÓW b/d 29 b/d 92 b/d 2 b/d 17 b/d 8 TARCZYN 12 38 15 40 0 0 0 1 0 1 OGÓŁEM: 124 163 129 258 1 4 102 49 2 14 8
Wykres 4: Rodzaje przemocy w Powiecie Piaseczyńskim w 2018r. 300 258 250 200 163 150 100 2018 50 49 0 Fizyczna Psychiczna 4 Seksualna 14 Ekonomiczna Zaniedbanie 9
Tabela 4. Liczba osób stosujących przemoc w rodzinie na terenie powiatu piaseczyńskiego. Liczba osób stosujących przemoc w rodzinie Kobiety Kobiety uzależnione od alkoholu Mężczyźni Mężczyźni uzależnieni od alkoholu Nieletni Nieletni uzależnieni od alkoholu / narkotyków GMINA 2017r. 2018r. 2017r. 2018r. 2017r. 2018r. 2017r. 2018r. 2017r. 2018r. 2017r. 2018r. GÓRA KALWARIA KONSTANCIN- JEZIORNA 0 3 0 3 57 64 54 33 0 0 0 0 3 7 0 0 47 30 28 15 b/d 0 b/d 0 LESZNOWOLA 9 6 4 4 39 28 17 12 0 0 0 0 PIASECZNO 32 43 b/d b/d 123 167 b/d b/d b/d 2 b/d b/d PRAŻMÓW b/d 2 b/d 1 b/d 42 b/d 31 b/d 0 b/d 0 TARCZYN 1 2 0 0 14 38 2 27 0 0 0 0 OGÓŁEM: 45 57 4 4 280 341 101 106 0 2 0 0 10
350 341 300 250 200 150 100 57 106 50 4 0 Kobiety Kobiety uzależnione od alkoholu Mężczyźni Mężczyźni uzależnieni od alkoholu Nieletni 2 0 Nieletni uzależnieni od alkoholu/ narkotyków Wykres 5: Liczba stosujących przemoc w 2018r. 11
Tabela 5. Czynności przeprowadzone przez Policję interwencji domowych związanych z przemocą na terenie gmin powiatu piaseczyńskiego. Liczba przeprowadzonych interwencji domowych związanych z przemocą Umieszczenie sprawcy w Izbie Wytrzeźwień Odizolowanie sprawcy. Inne GMINA GÓRA KALWARIA 190 34 1 0 25 23 2 (wezwanie pogotowia) 2 KONSTANCIN- JEZIORNA 40 31 b/d 1 2 3 28 23 LESZNOWOLA 112 30 23 14 0 0 0 0 PIASECZNO 424 341 16 12 125 143 283 0 PRAŻMÓW 20 b/d 13 b/d b/d b/d 2 b/d ZALESIE GÓRNE b/d 23 b/d 11 b/d 0 b/d 0 TARCZYN 57 53 0 7 10 1 0 0 OGÓŁEM: 843 512 53 45 162 170 313 25 12
Wykres 6: Czynności przeprowadzone przez Policję w związku z przemocą domową. 25 45 2018- Powiat Piaseczyński Umieszczenie sprawcy w Izbie Wytrzeźwień Odizolowanie sprawcy Inne 170 13
Wykres 7 : Liczba przeprowadzonych przez Policję interwencji związanych z przemocą. Porównanie lat 2015, 2016, 2017, 2018,. Powiat Piaseczyński 900 800 700 584 591 843 600 500 400 300 512 Powiat Piaseczyński 200 100 0 2015 2016 2017 2018 14
2017r. 2018r. Tabela 6. Liczba postępowań przygotowawczych dot. przemocy w rodzinie Znęcanie się nad rodziną Wszczęte Umorzone Zakończone sporzą- -dzeniem aktu oskarżenia Wszczęte Ciężki uszczerbek na zdrowiu Umorzone Zakończone sporzą- -dzeniem aktu oskarżenia Naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia Wszczęte Umorzone Zakończone sporzą- -dzeniem aktu oskarżenia Wszczęte Groźba karalna Umorzone Zakończone sporzą- -dzeniem aktu oskarżenia Wszczęte Zmuszanie Umorzone Zakończone sporzą- -dzeniem aktu oskarżenia GMINA GÓRA KALWARIA 34 43 12 9 14 24 0 0 0 0 0 0 0 5 0 0 0 5 0 43 0 9 0 24 0 0 0 0 0 0 KONSTANCIN- JEZIORNA 19 23 8 8 7 11 0 0 0 0 0 0 6 2 1 0 2 0 18 5 9 2 5 3 0 0 0 0 0 0 LESZNOWOLA 12 19 7 10 2 7 0 0 0 0 0 0 1 3 0 2 1 1 15 13 11 5 4 3 3 0 2 0 1 0 PIASECZNO 97 215 45 117 24 91 3 0 2 0 1 0 59 52 36 31 22 17 122 126 87 63 34 35 10 10 10 3 5 1 PRAŻMÓW b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d TARCZYN 11 13 7 3 4 9 0 0 0 0 0 0 1 3 1 0 0 3 0 5 0 3 0 2 0 0 0 0 0 0 OGÓŁEM: 173 313 79 147 51 142 3 0 2 0 1 0 67 65 38 33 25 26 155 192 107 82 43 67 13 10 12 3 6 1 15
2017r. 2018r. 2017r. 2018r. 2017r. 2018r. 2017r. 2018r. 2017r. 2018r. 2017r. 2018r. 2017r. 2018r. 2017r. 2018r. Gwałt Obcowanie płciowe z małoletnim Uchylanie się od płacenia alimentów Naruszenie nietykalności Wszczęte Umorzone Zakończone sporzą- -dzeniem aktu oskarżenia Wszczęte Umorzone Zakończone sporzą- -dzeniem aktu oskarżenia Wszczęte Umorzone Zakończone sporzą- -dzeniem aktu oskarżenia Wszczęte Umorzone Zakończone sporzą- -dzeniem aktu oskarżenia GMINA GÓRA KALWARIA 0 1 0 0 0 1 0 1 0 0 0 1 70 71 3 11 13 30 0 8 0 5 0 3 KONSTANCIN- JEZIORNA 1 0 0 0 0 0 2 0 0 0 0 0 57 91 3 13 5 34 0 0 0 0 0 0 LESZNOWOLA 1 1 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 5 10 0 2 1 4 0 0 0 0 0 0 PIASECZNO 11 6 10 7 1 1 11 7 9 3 2 3 385 396 63 129 82 338 3 1 1 2 2 1 PRAŻMÓW b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d b/d TARCZYN 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 34 26 3 9 9 14 0 0 0 0 0 0 OGÓŁEM: 13 8 11 8 1 2 13 8 9 3 2 4 551 594 72 164 110 420 3 9 1 7 2 4 16
600 594 500 551 400 313 300 200 100 0 173 Znęcanie się nad rodziną 3 Ciężki uszczerbek na zdrowiu 0 67 Naruszenie czynności narządu ciałą 65 155 Grożba karalna 192 10 13 Zmuszanie 13 Gwałt 8 13 8 Obcowanie płciowe z małoletnim Uchylanie się od płacenia alimentów 1 9 Naruszenie nietykalności 2017 2018 2017 2018 17
Tabela 8. Dane pochodzące z Sądu Rejonowego w Piasecznie, dot. przemocy w rodzinie Lata Liczba wyroków skazujących 2018r. Liczba spraw o czyn z 2 50 62 37 48 art. 207 1 KK Liczba spraw o czyn z 3 40 29 34 21 art. 190 1 KK Lata Liczba wyroków, które zobowiązują do udziału w programie korekcyjnoedukacyjnym dla sprawców przemocy. 2 2 2 Art. 207 1 KK Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. 3 Kto grozi innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub szkodę osoby najbliższej, jeżeli groźba wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będzie spełniona, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. 18
Tabela 8. Dane pochodzące z Prokuratury Rejonowej w Piasecznie, dot. przemocy w rodzinie. Lata Liczba zarejestrowanych spraw o czyn z art. 250 266 207 1 KK 4 Liczba pokrzywdzonych z art. 207 1 KK kobiety mężczyźni 2017 238 104 2018 244 80 4 Art. 207 1 KK Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. 19
Liczba zakończonych postępowań z art. 207 1 KK Postanowienia o umorzeniu postępowania 137 133 Postanowienia o odmowie wszczęcia dochodzenia 41 45 Akt oskarżenia 60 85 20