Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 11 Ul. Górnych Wałów 29 44-100 Gliwice LISTA TEMATÓW DO CZĘŚCI USTNEJ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO W SESJI WIOSENNEJ 2013/2014 LITERATURA 1. Krytyka wad ludzkich w literaturze. Omów sposób realizacji zagadnienia na wybranych przykładach utworów polskich i obcych. 2. Groteska jako sposób opisu rzeczywistości. Omów funkcjonalność tego środka wyrazu na dowolnie wybranych przykładach literackich. 3. Psychoanaliza jako metoda interpretowania literatury. Omów na wybranych przykładach. 4. Różne sposoby odniesień do motywu ars poetica. Rozwiń temat na przykładzie analizy i interpretacji porównawczej utworów. 5. Realizm i fantastyka w literaturze różnych epok. Przedstaw ich rolę na dowolnie wybranych przykładach. 6. Motyw buntu w literaturze. Przedstaw jego różne realizacje, analizując wybrane teksty. 7. Dialog twórców literatury z tekstami wcześniejszych epok. Przedstaw na wybranych przykładach rolę aluzji literackiej w interpretacji utworu literackiego. 8. Wpływ myśli filozoficznej na dzieła literackie różnych epok. Omów temat na wybranych przykładach literackich. 9. Różne sposoby ukazania dworku szlacheckiego w literaturze polskiej. Omów na przykładach wybranych utworów. 10. Naśladowanie literatury przez literaturę. Objaśnij istotę parodii i pastiszu na podstawie wybranych utworów. 11. Literackie reinterpretacje mitów antycznych. Scharakteryzuj sposoby i cele tego literackiego zjawiska (na wybranych przykładach). 12. Literackie reinterpretacje motywów biblijnych. Scharakteryzuj sposoby i cele tego literackiego zjawiska (na wybranych przykładach). 13. Motywy biblijne lub mitologiczne jako inspiracja poezji współczesnej. Zinterpretuj różne sposoby ich wykorzystania w wybranych wierszach. 14. Poeci współcześni o człowieku swoich czasów. Omów problem, analizując wybrane utwory poetyckie. 1
15. Przyczyny i konsekwencje cierpienia w życiu bohaterów literackich. Przedstaw wybrane postacie i określ, jaką rolę odegrało ono w ich życiu. 16. Bohaterowie literatury wobec Boga. Rozważ problem, porównując wybrane kreacje; określ sposób ich ujęcia oraz funkcję. 17. Przedstaw literackie obrazy miasta i ich funkcje w budowaniu przesłania utworu. Omów sposób przedstawienia na wybranych przykładach. 18. Dziennik, pamiętnik wyrazem subiektywnego widzenia świata. Omów zagadnienie, odwołując się do przykładów z literatury różnych epok. 19. Żywotność tradycji romantycznej w literaturze następnych epok. Omów na przykładach wybranych utworów. 20. Różnorodność funkcji opisów przyrody w literaturze. Omów sposób realizacji tego zagadnienia na przykładach wybranych utworów. 21. Literatura epistolarna jak świadectwo przeżyć, doznań, odczuć i wrażliwości autorów. Omów na podstawie wybranych tekstów. 22. Wątek detektywistyczny w literaturze. Omów i porównaj rożne jego warianty, określ, jaką funkcję pełni w wybranych utworach. 23. Miłość jako temat literatury. Przedstaw i porównaj różne sposoby wyrażania tego uczucia w wybranych tekstach różnych epok literackich. 24. Satyryczny obraz społeczeństwa polskiego w wybranych utworach literackich. Przedstaw i porównaj sposoby kreacji. 25. Analizując celowo dobrane utwory polskie i obce, scharakteryzuj różne odmiany awangardowego dramatu XX wieku. 26. Funkcja motywu podróży w literaturze. Omów różnorodne formy realizacji tematu, analizując odpowiednio dobrane teksty. 27. Koncepcja poety w literaturze różnych epok. Omów problem, analizując wybrane utwory literackie. 28. Parabola jako gatunek literacki. Odwołując się do utworów z różnych epok, zwróć uwagę na sposób kreowania świata i jego funkcje. 29. Człowiek w systemie totalitarnym. Przedstaw przykłady różnych postaw bohaterów literackich wobec ideologii. Omów sposób och ujęcia oraz funkcje w wybranych tekstach literackich. 30. Różne sposoby i funkcje nawiązań do sarmatyzmu w literaturze. Przedstaw je, analizując wybrane utwory. 31. Obraz Górnego Śląska w literaturze porównaj sposoby jego ujęcia w różnych tekstach literackich. 32. Polemika z mitami narodowymi w literaturze polskiej. Omów temat, odwołując się do wybranych utworów z różnych epok. 2
33. Skandale i prowokacje literackie. Omów temat, odwołując się do twórczości i biografii wybranych autorów. 34. Dramat człowieka uwikłanego w historię. Omów problem, analizując wybrane przykłady z literatury różnych epok. 35. Od dziennikarstwa do literatury (np. Ryszard Kapuściński i Hanna Krall). Realizując temat, omów cechy swoiste wypowiedzi dziennikarskiej oraz różnice między piśmiennictwem dziennikarskim a literaturą. 36. Portrety artystów w literaturze. Przedstaw i zinterpretuj sposób kreacji tych postaci. 37. Wyjaśnij przyczyny popularności różnych odmian prozy niefikcjonalnej w XX wieku (np. dziennik, esej, autobiografia, wywiad...), odwołując się do wybranych przykładów. 38. Europejscy twórcy współczesnego dramatu (np. S. Beckett, E. Ionesco, F. Dűrrenmatt, H. Pinter). Zaprezentuj analizę wybranych dzieł. 39. Mistrzowie reportażu przedstaw widzenie świata i środki wyrazu w różnych tekstach wybranych autorów. 40. Historie rodzinne w literaturze polskiej XIX i XX (lub XXI) wieku. Omów sposób kreacji rodziny w wybranych dziełach z różnych epok. 41. Italiam, Italiam. Obraz Włoch w literaturze polskiej. Porównaj sposób przedstawienia tego zagadnienia oraz jego funkcje w wybranych utworach różnych epok. JĘZYK 1. Język ezopowy w literaturze czasów zaborów. Omów zagadnienie na dowolnym przykładzie tekstu literackiego tego okresu. 2. Indywidualizacja języka postaci literackiej jako jeden ze sposobów kreowania bohatera i środowiska, z którego się wywodzi. Omów na wybranych przykładach. 3. Rola stylizacji językowej w dziełach literackich. Omów problem na dowolnym przykładzie. 4. Perswazyjna funkcja języka. Rozwiń zagadnienie na podstawie wybranych tekstów literackich i publicystycznych. 5. Impresywna funkcja języka w przekazie mas-mediów. Dokonaj analizy cech językowych wybranych artykułów prasowych oraz audycji radiowej lub telewizyjnej. 6. Funkcje mowy zależnej, niezależnej i pozornie zależnej w wybranych dziełach literackich. Omów, analizując zgromadzony materiał. 7. Zbadaj różne sposoby argumentacji zastosowane w dyskusji lub polemice na wybranych przez siebie przykładach publicystycznych i literackich. 8. Retoryka stosowana w przemówieniach współczesnych polityków. Omów problem na podstawie zgromadzonych przez siebie materiałów. 3
9. Język mówiony jako tworzywo literatury. Omów zagadnienie analizując teksty wybranych twórców XX wieku. 10. Nowomowa i kolokwializmy w poezji współczesnej. Zaprezentuj sposoby wykorzystania cech języka oficjalnego i potocznego przez poetów XX wieku, w oparciu o analizę wybranych utworów. 11. Analizując wybrane przykłady, scharakteryzuj styl korespondencji w różnych epokach. ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI 1. Funkcje brzydoty w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł. 2. Artystyczne interpretacje powstań narodowych w literaturze i malarstwie. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł. 3. Znaczenie symboliki labiryntu. Omów sposób przedstawienia motywu, uwzględniając specyfikę języka wybranych utworów literackich i tekstów kultury. 4. Wielofunkcyjność motywu snu. Przedstaw zagadnienie analizując dowolnie wybrane teksty literackie i dzieła filmowe. 5. Różne sposoby odwoływania się do epok dawnych we współczesnym kinie. Omów zagadnienie, analizując odpowiednio dobrane teksty literackie do obrazów filmowych. 6. Różne sposoby prezentacji przyrody w literaturze i malarstwie. Dokonaj ich analizy i interpretacji, przywołując wybrane przykłady. 7. Dzieło literackie a jego adaptacja filmowa/teatralna. Dokonaj oceny zjawiska przekładu literatury na język filmu/teatru na dowolnie wybranych przykładach (tzn. jeden tekst literacki i jeden tekst kultury). 8. Różne ujęcia śmierci w literaturze i sztuce. Omów sposoby i cele zastosowania motywu. 9. Obraz wsi w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Dokonaj analizy i interpretacji porównawczej. 10. Karykatura i groteska w sztuce i w dziele literackim. Dokonaj porównania wybranych utworów literackich z podobnymi tematycznie dziełami sztuki. 11. Biblia w literaturze i sztuce. Omów funkcjonalność wybranego motywu biblijnego na dowolnych przykładach tekstów kultury. 12. Mitologia źródłem inspiracji dla literatury i sztuki. Omów sposób przedstawienia wybranego motywu, uwzględniając specyfikę języka różnych tekstów kultury. 13. Retrospekcja i przemijanie w ujęciu literackim i filmowym. Omów różne techniki prezentowania czasu, analizując odpowiednie fragmenty dzieł literackich i filmowych. 4
14. Awangarda literacka a awangarda filmowa. Zbadaj wzajemne oddziaływania nowatorskich zabiegów. 15. Przedstaw i porównaj obraz wybranego powstania w literaturze i innych dziedzinach sztuki; określ sposób jego ujęcia oraz funkcję. 16. Motyw podróży w literaturze i sztuce. Omów specyficzne formy realizacji tematu, analizując odpowiednio dobrane fragmenty tekstów literackich i tekstów kultury. 17. Obraz gór w literaturze i sztuce. Przedstaw funkcjonalność i sposób kreacji motywu na przykładzie wybranych tekstów literackich i tekstów kultury. 18. Jak można mówić o Holocauście? Omów zagadnienie, odwołując się do dowolnie wybranych tekstów literackich i tekstów kultury. 19. Fascynacja kulturami odległymi. Omów funkcjonalność motywów orientalnych na przykładach odpowiednich utworów literackich i tekstów kultury. 20. Wizerunki świętych w literaturze i innych tekstach kultury. Porównaj sposoby kreacji postaci i ich funkcje w wybranych tekstach. 21. Fascynacje wielkimi ludźmi historii i kultury w literaturze i sztuce. Przedstaw funkcje tego motywu i sposoby jego przedstawienia. 22. Omów sposób kreowania scenerii nocnej i zbadaj funkcję tego motywu w wybranych tekstach literackich i dziełach malarskich różnych epok. 23. Taniec w literaturze i innych tekstach kultury. Przedstaw funkcję tego motywu i sposób jego przedstawienia. 24. Wizje zaświatów w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Przedstaw funkcję tego motywu i sposób jego przedstawienia. 25. Sylwetka bohatera Szekspirowskiego w sztuce. Porównaj sposoby ujęcia postaci w literaturze i innych tekstach kultury. 26. Sceny batalistyczne w literaturze i sztuce. Porównaj różne sposoby realizacji tego tematu i jego funkcje na wybranych przykładach. 27. Literackie i filmowe (lub malarskie) portrety kobiet. Porównaj sposoby prezentowania kobiecości na wybranych przykładach. 28. Przedstaw i porównaj obraz wybranego miasta w literaturze i innych dziedzinach sztuki; określ sposób jego ujęcia oraz funkcje. 29. Literackie i malarskie wędrówki po zaświatach. Porównaj funkcjonowanie motywu w wybranych tekstach. 30. Motyw ogrodu w literaturze i malarstwie. Przedstaw i porównaj różne realizacje, odwołując się do wybranych przykładów. 31. Postmodernizm w literaturze i filmie. Dokonaj analizy i interpretacji porównawczej rozwiązań twórczych. 5
32. Śląsk jako temat polskiej literatury i filmu. Zbadaj problem, analizując i porównując wybrane teksty literackie i teksty kultury. 33. Człowiek w sytuacji moralnego wyboru. Omów zagadnienie oraz sposób jego realizacji, odnosząc się do wybranych utworów literackich i dzieł filmowych XX i/lub XXI wieku. 34. Inspiracje muzyką w literaturze. Przedstaw temat, sposób jego realizacji i funkcje na wybranych przykładach. 35. Dzieła sztuki w literaturze pięknej. Przedstaw, jak prezentowali je twórcy różnych epok oraz jakie funkcje pełniły w ich utworach. 36. Świat prowincji w twórczości wybranych autorów XX wieku. Zrealizuj temat, odnosząc się do dzieł literackich i innych tekstów kultury. 6