Propozycje tematów do prezentacji maturalnej 2015/2016 Powiatowy Zespół Szkół Nr 1 im. Generała Józefa Bema w Pszczynie LITERATURA 1. Zmagania człowieka z losem jako sprawdzian jego wartości. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych tekstów literackich. 2. Omów funkcjonowanie motywu wędrówki w wybranych utworach literackich 3. Literacki wyraz buntowniczej postawy młodych. Przedstaw problem, odwołując się do tekstów literackich różnych epok. 4. Wielcy wodzowie i sposoby ich kreowania w literaturze. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów. 5. Literatura wobec cierpienia. Rozważ zagadnienie na wybranych przykładach literackich. 6. Na podstawie kilku przykładów omów rolę sceny finałowej w interpretacji tekstu literackiego. 7. Przedstaw historię jako temat literacki i skomentuj jego różnorodne funkcje w utworach z różnych epok. 8. Wieś motywem, tematem lub źródłem świadomej kreacji artystycznej. Zanalizuj temat, odwołując się do wybranych utworów literackich z różnych epok. 9. Dom i rodzina jako wartości powracające w literaturze różnych epok. Omów i porównaj, odwołując się do wybranej przez Ciebie literatury. 10. A jednak gloria victis... Spojrzenie na powstania narodowowyzwoleńcze w literaturze. Omów temat na wybranych przykładach. 11. Porównaj literackie portrety dzieci i wyjaśnij ich funkcje w wybranych utworach literackich. 12. Porównaj literackie kreacje bohaterów, którzy doświadczyli okrucieństw II wojny światowej. 11. Przedstaw literacki wizerunek Szatana na przykładzie wybranych utworów z różnych epok. 15. Topika baśniowa w literaturze romantycznej i współczesnych powieściach typu fantasy. Omów na wybranych przykładach. 1
16. Motyw arkadii w literaturze. Przedstaw jego różnorodne ujęcia i funkcje w wybranych dziełach literackich. 17. Egzystencjalne i moralne dylematy pisarzy pokolenia Kolumbów. Omów temat na wybranych przykładach literackich. 18. Dialog z tradycją romantyczną w literaturze XX wieku. Zanalizuj wybrane przykłady. 19. Metamorfoza bohatera. Porównaj sposób ujęcia motywu, analizując wybrane utwory literackie z różnych epok. 20. Omów światopoglądowe dylematy w kreacji bohaterów literackich, analizując wybrane utwory literackie. 21. Analizując wybrane przykłady, omów funkcjonowanie naturalizmu w literaturze XIX i XX wieku. 23. Droga do szczęścia... Przedstaw koncepcje pisarzy różnych epok. 24. Pokora jako jeden z motywów Biblii i wybranych utworów literackich. Przedstaw i omów jego funkcjonowanie. 25. Artysta jako bohater literacki. Przedstaw i porównaj różne sposoby oraz znaczenie kreacji tej postaci w wybranych utworach różnych epok. 26. Inny świat obłąkanych w literaturze. Omów motyw szaleństwa, analizując wybrane utwory literackie. 27. Wpływ domu rodzinnego na kształtowanie się postaw moralnych bohaterów literackich. Przedstaw zagadnienie na wybranych przykładach. 28. Dekadentyzm, afirmacja, ironia postawy wobec życia, które znalazły odbicie w literaturze. Omów temat na podstawie kilku utworów literackich. 29. Bohater mąż. Przedstaw literackie wizerunki mężów i oceń sposób kreowania postaci. 30. Portret Żydów polskich w literaturze. Przedstaw różnorodność ujęcia postaci w wybranych dziełach. 31. Porównaj postawy wybranych poetów, odwołując się do utworów literackich z różnych epok. 32. Przedstaw na wybranych przykładach obraz holocaustu w literaturze polskiej. 2
33. Motyw milczenia w dziełach literatury polskiej. Zanalizuj jego ujęcia w wybranych utworach literackich. 34. Motyw kariery w literaturze. Omów różne jego realizacje na wybranych przykładach literackich z różnych epok. 35. Tatry w polskiej literaturze. Omów, odwołując się do wybranych przykładów, różny sposób prezentacji i funkcje tego tematu. 36. Obraz śmierci w literaturze. Porównaj różne ujęcia motywu, odwołując się do wybranych przykładów. 37. Na wybranych przykładach bohaterów literackich zanalizuj różnorodne ujęcia motywu buntownika. 38. Na wybranych przykładach z literatury XX wieku omów postawę człowieka wobec doświadczeń totalitaryzmu. 39. Obrzędy i obyczaje ludowe w literaturze. Omów sposoby ich przedstawienia i funkcje w wybranych utworach literackich. 40. Obraz zaświatów w literaturze. Przedstaw i zanalizuj na przykładzie utworów z różnych epok. 41. Motywy autobiograficzne w literaturze. Omów zagadnienie w odniesieniu do wybranych utworów z różnych epok. 42. Sztuka kulinarna w literaturze. Zaprezentuj i określ funkcję motywu w wybranych utworach. 43. Metody twórcze w literaturze XX wieku. Omów zagadnienie na wybranych przykładach. 44. Współczesna poezja polska wobec dziedzictwa przeszłości. Rozważ na wybranych przykładach. 45. Portret kobiety w literaturze polskiej. Omów zagadnienie na przykładzie wybranych utworów literackich. 46. Mit ikaryjski w literaturze polskiej. Przedstaw na wybranych przykładach funkcjonowanie i różnorodność interpretacyjną mitu. 47. Bóg w literaturze. Porównaj sposób jego kreacji, analizując wybrane utwory literackie z różnych epok. 48. Porównaj różne ujęcia motywu wsi w dziełach twórców Młodej Polski. Omów zagadnienie na wybranych przykładach z literatury. 3
49. Porównaj rożne portrety literackie władców i oceń ich postawę. 50. Analizując wybrane utwory, porównaj słynne małżeństwa literackie. 51. Przedstaw różne oblicza rewolucji w wybranych utworach literackich. 52. Życie w krzywym zwierciadle. Rozważ sens metafory w oparciu o przykłady z epiki i dramatu. 53. Literatura faktu przedstaw zjawisko na przykładzie współczesnej literatury polskiej. 54. Miłość i radość życia jako powtarzający się motyw w poezji. Zaprezentuj temat, odwołując się do wybranych przykładów z różnych epok literackich. 55. Tytuł, motto, cytat, ostatnia scena jako klucze do interpretacji dzieła literackiego. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych tekstów literatury polskiej i obcej. 56. Horacjański model poety i poezji w literaturze polskiej. Omów, odwołując się do wybranych utworów literackich. 57. Wielkie kreacje romantycznych szaleńców. Przedstaw i oceń, odwołując się do wybranych utworów z literatury polskiej i obcej. 58. Motyw tańca i jego funkcje w utworze. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych tekstów literackich. 59. Motyw rozstania w literaturze. Na wybranych przykładach zanalizuj jego różnorodne ujęcia. 60. Konwenanse i ich wpływ na ludzkie życie. Przedstaw w świetle wybranych bohaterów literackich. 61. Motyw wesela w literaturze. Zanalizuj i porównaj różne jego funkcje w wybranych utworach literackich. 62. Różne ujęcia motywu Sądu Ostatecznego w literaturze. Zanalizuj wybrane przykłady. 63. Wina i kara w literaturze romantyzmu. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów literackich. 64. Biblia jako przedmiot parafraz, aluzji, stylizacji w różnych epokach literackich. Zanalizuj wybrane przykłady. ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI 4
1. Analizując wybrane dzieła literackie oraz plastyczne, porównaj sposób przedstawienia wsi w literaturze i malarstwie. 2. Obóz Auschwitz we wspomnieniach więźniów. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych tekstów kultury. 3. Portret kobiety w literaturze i malarstwie. Przedstaw i omów różne koncepcje tego motywu na wybranych przykładach. 4. Przedstaw funkcjonowanie motywu snu w literaturze i innych dziedzinach sztuki. 5. Totalitaryzm: wynaturzenie władzy państwowej czy kryzys człowieczeństwa. Rozważ problem odwołując się do literatury i filmu. 6. Średniowieczne inspiracje we współczesnej literaturze i filmie. Zaprezentuj temat, odwołując się do wybranych przez Ciebie przykładów. 7. Postać chłopczyka z ludu w nowelistyce, poetyckich obrazkach i w malarstwie polskiego pozytywizmu. Zaprezentuj i oceń, odwołując się do wybranych przykładów. 8. Porównaj różne ujęcia motywu tańca występujące w literaturze i innych dziedzinach sztuki. 9. Topos wędrówki w literaturze i filmie. Omów funkcjonowanie motywu, odwołując się do wybranych przykładów literackich i filmowych. 10. Reportaż telewizyjny, radiowy i literacki jako trzy sposoby wypowiadania się na temat współczesnej rzeczywistości. Rozważ problem, odwołując się do dowolnie wybranego materiału. 11. Literackie i filmowe portrety dzieci i młodzieży. Omów, sięgając do wybranych przykładów z literatury i filmu XX wieku. 12. Symbolika stroju. Omów temat, analizując wybrane dzieła literackie i inne (np. malarskie, rzeźbiarskie, filmowe, teatralne). 13. Getto warszawskie w literaturze i filmie. Przedstaw na wybranych przykładach. 14. Fascynacja techniką w literaturze i sztuce filmowej XX wieku. Przedstaw temat na wybranych przykładach. 15. Porównaj różne postawy człowieka wyobcowanego w świecie, występujące w literaturze i innych dziedzinach sztuki. 16. Hagiografia pędzlem i piórem malowana. Idee świętego w literaturze i malarstwie. Omów problem, uwzględniając specyfikę form artystycznego wyrazu. 5
17. Porównaj różne obrazy dzieciństwa w literaturze i innych dziedzinach sztuki. 18. Przedstaw portret ludzi starych, analizując wybrane dzieła literackie, malarskie i filmowe. 19. Negatywny bohater, czarny charakter. Ukaż sposób i cel kreowania takich postaci w wybranych dziełach literackich i filmowych. 20. Topos Nike w rzeźbie starożytnej Grecji i polskiej poezji współczesnej. Omów i porównaj, odwołując się do wybranych przykładów. 21. Romantyczna melancholia w literackim i malarskim ujęciu twórców XIX wieku. Rozwiń temat analizując wybrane przykłady. 22. Obecność motywów franciszkańskich w literaturze i sztukach plastycznych. Omów na wybranych przykładach. 23. Problem filmowej adaptacji. Porównaj film z jego literackim pierwowzorem; oceń adaptację wybranych dzieł Henryka Sienkiewicza. 24. Porównaj różne ujęcia motywu śmierci występujące w literaturze i innych dziedzinach sztuki 25. Parodia rzeczywistości PRL w literaturze, malarstwie i filmie. Omów problem, odwołując się do wybranych przykładów. 26. Dawniejsze i współczesne wzorce rodziny. Przedstaw problem na podstawie wybranych tekstów literatury i filmu. 27. Porównaj różne ujęcia motywu cierpienia w literaturze i innych dziedzinach sztuki. 28. Porównaj różne portrety Żydów w literaturze i innych dziedzinach sztuki. 29. Bohater literacki i jego filmowa kreacja. Przedstaw zagadnienie na wybranych przykładach. 30. Człowiek w obliczu zagrożenia. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów literackich i filmowych. 31. Przywołując wybrane przykłady, rozważ rolę inspiracji biblijnych we współczesnej literaturze i filmie. 32. Portret ojca. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów literackich i dzieł sztuki. 6
33. Różnorodne ujęcie motywu ogrodu w literaturze i sztuce. Przedstaw na wybranych przykładach. 34. Motywy biblijne jako źródło inspiracji literackich i malarskich. Przedstaw różnorodne sposoby ich funkcjonowania, analizując wybrane dzieła literackie i plastyczne. JĘZYK 1. Język komiksów i jego rola w kreowaniu obrazu świata przedstawionego. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady. 2. Wpływ tendencji rozwojowych współczesnej polszczyzny na nazewnictwo firm i instytucji w Twojej miejscowości. Zanalizuj zgromadzony materiał. 3. Werbalne i niewerbalne środki komunikacji międzyludzkiej. Przedstaw zagadnienie, wykorzystując odpowiednie przykłady. 4. Wykorzystując samodzielnie zebrany materiał, omów najważniejsze tendencje językowe obserwowane we współczesnej polszczyźnie. 5. Wykorzystując zebrany materiał, omów językowe środki perswazji stosowane w reklamie telewizyjnej i radiowej. 6. Język sprawozdań sportowych. Scharakteryzuj styl i środki językowe oraz oceń zasadność ich użycia i zgodność z kryteriami poprawności językowej. Wykorzystaj konkretne teksty z prasy współczesnej. 7. Mowa ezopowa i jej odmiany. Zanalizuj figury stylistyczne języka ezopowego na wybranych przykładach. 8. Zanalizuj językowe środki wyrazu charakterystyczne dla wybranej gwary środowiskowej. 9. Język jako instrument w walce o władzę. Zanalizuj wybrane materiały z kampanii wyborczych. 10. Język internetowych grup dyskusyjnych zubożenie czy wzbogacenie współczesnej polszczyzny? Zaprezentuj własne stanowisko w tej kwestii, opierając się na samodzielnie zgromadzonym materiale językowym. 11. Nowomowa w publicystyce XX wieku. Opisz to zjawisko analizując wybrane materiały. 12. Język Twoich rówieśników scharakteryzuj na podstawie analizy zgromadzonego materiału językowego. 7
13. Jak w polszczyźnie odzwierciedla się kultura naszych przodków? Zanalizuj zgromadzony materiał językowy. 14. Najczęściej popełniane błędy językowe. Wyjaśnij, na czym polegają i przedstaw ich klasyfikację. 15. List jako gatunek literacki. Dokonaj analizy cech językowych wybranych tekstów. 16. Wykorzystując przysłowia o określonej tematyce, dokonaj ich językowej i kulturowej analizy. 17. Przedstaw różne sposoby i funkcje archaizacji językowej w literaturze, odwołując się do wybranych utworów. 18. Dokonaj analizy słownictwa specjalistycznego Twojego przyszłego zawodu w oparciu o zgromadzony materiał językowy. 19. Dokonaj analizy współczesnego kobiecego stylu konwersacyjnego na podstawie zebranego przez siebie materiału. 20. Retoryka Piotra Skargi i współczesnego przemówienia sejmowego. Omów podstawowe różnice, 21. Gwara podhalańska w literaturze polskiej. Omów na przykładach zgromadzonych tekstów. 22. Geneza, rozwój i znaczenie wiersza wolnego. Omów zagadnienie na wybranych tekstach poetyckich. 23. Sztuka przemawiania a manipulacja językowa. Porównaj sposoby wykorzystania środków językowych we współczesnych polskich tekstach propagandowych. 24. Kunszt języka poetyckiego. Przedstaw na podstawie wybranych utworów literackich Wisławy Szymborskiej. 25. Rodzaje neologizmów w wybranych utworach poetyckich. Przedstaw na wybranych przykładach. 8