JAN PAWEŁ II O NAUCE (1978 2005) Wstęp Zenon Kardynał Grocholewski Słowo Arcybiskupa Metropolity Warszawskiego Arcybiskup Kazimierz Nycz Słowo Założyciela Ks. Marian Piwko CR Wprowadzenie Ks. prof. dr hab. Stanisław Urbański Wybór i opracowanie Adam Wieczorek Szkoła Wyższa im. Bogdana Jańskiego Warszawa 2009
Spis treści Wstęp Zenon Kardynał Grocholewski... 5 Słowo Arcybiskupa Metropolity Warszawskiego Arcybiskup Kazimierz Nycz... 8 Słowo Założyciela ks. Marian Piwko CR... 10 Wprowadzenie ks. prof. dr hab. Stanisław Urbański. 13 Encyklika Fides et ratio Ojca Świętego Jana Pawła II do Biskupów Kościoła katolickiego o relacjach między wiarą a rozumem (Rzym, 14 września 1998)....... 21 Przemówienia i listy Ojca Świętego Jana Pawła II o nauce (wybór).................................. 131 Inteligencja i poszukiwanie naukowe w służbie dla Boga i dla człowieka (Audiencja dla profesorów i studentów Katolickiego Uniwersytetu Najświętszego Serca w Rzymie, Watykan, 8 grudnia 1978)................ 133 Wolność poszukiwania naukowego (Audiencja dla członków Rady Międzynarodowej Federacji Uniwersytetów Katolickich, Watykan, 24 lutego 1979)........... 138 Problemy nauki są problemami człowieka (Audiencja dla członków Europejskiego Towarzystwa Fizycznego, Watykan, 31 marca 1979)........................ 141 Badanie świata dla poznania człowieka (Audiencja dla grupy naukowców uczestniczących w konferencji na temat Problemy wszechświata, Watykan, 28 września 1979). 148 Harmonia pomiędzy prawdami naukowymi a prawdą wiary (Audiencja dla członków Papieskiej Akademii Nauk w setną rocznicę urodzin Alberta Einsteina, Watykan, 10 listopada 1979)......................... 152
Spis treści 523 Wymiar moralny studiów i poszukiwań naukowych (Audiencja dla uczestników Międzynarodowego Kongresu Univ 80, Watykan, 1 kwietnia 1980)........ 161 Poszukiwanie prawdy, nauczanie i badania naukowe (Spotkanie z profesorami i studentami Uniwersytetu w Kinszasie, Kinszasa [Zair], 4 maja 1980)......... 164 Człowiek jest sobą przez prawdę (Przemówienie w siedzibie Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury, Paryż [Francja], 2 czerwca 1980).................................. 169 Metoda i doktryna św. Tomasza w dialogu z kulturą współczesną (Audiencja dla uczestników VIII Międzynarodowego Kongresu Tomistycznego, Watykan, 13 września 1980)............................ 175 Nauka teologia Magisterium (Spotkanie z naukowcami i studentami, Kolonia [Niemcy], 15 listopada 1980).................................. 187 Badania teologiczne (Spotkanie z teologami, Altötting [Niemcy], 18 listopada 1980.................. 199 Nauka a technologia (Spotkanie z przedstawicielami Uniwersytetu Narodów Zjednoczonych w Hiroszimie, Hiroszima [Japonia], 25 lutego 1981)............... 206 Badania naukowe w służbie ludzkości (Audiencja dla członków Papieskiej Akademii Nauk, Castel Gandolfo, 3 października 1981)........................ 217 Teologia a znaki czasu (Inauguracja roku akademickiego rzymskich uczelni kościelnych, Watykan, 23 października 1981)........................... 221 Wolność nauki w poszukiwaniu prawdy (Spotkanie z naukowcami i profesorami Uniwersytetu w Bolonii, Bolonia [Włochy], 18 kwietnia 1982)............ 224 Naukowcy w służbie czystej nauki (Wizyta w Europejskim Centrum Badań Atomowych w Genewie, Genewa [Szwajcaria], 15 czerwca 1982................. 234
524 Spis treści Odpowiedzialne wykorzystanie badań naukowych (Audiencja generalna na placu Św. Piotra, Watykan, 16 czerwca 1982).......................... 242 Skutki użycia broni nuklearnej (List do uczonych zebranych w Erice na międzynarodowej sesji poświęconej konsekwencjom konfliktu nuklearnego, Castel Gandolfo, 14 sierpnia 1982)....................... 244 Poszukiwanie prawdy i jej przekazywanie (Wizyta na Uniwersytecie w Padwie, Padwa [Włochy], 12 września 1982).................................. 247 Zadania stojące przed akademiami nauk (Audiencja dla uczestników zjazdu z okazji 200-lecia założenia Włoskiej Akademii Nauk, Castel Gandolfo, 21 września 1982). 251 Eksperymenty w biologii (Audiencja dla uczestników Tygodnia Studiów zorganizowanego przez Papieską Akademię Nauk, Watykan, 23 października 1982)...... 256 Wierność teologa Chrystusowi, Kościołowi i Magisterium (Spotkanie z teologami w Papieskim Uniwersytecie w Salamance, Salamanka [Hiszpania], 1 listopada 1982) 261 Odpowiedzialność nauki za przyszłość ludzkości (Spotkanie z przedstawicielami Akademii Królewskich, profesorami, badaczami i naukowcami Hiszpanii, Madryt [Hiszpania], 3 listopada 1982)................. 269 Wielki postęp naukowy wymaga współpracy uczonych (Audiencja dla uczestników międzynarodowego sympozjum na temat fizyki, Watykan, 18 grudnia 1982).... 279 Dialog nauki z Kościołem (Audiencja dla naukowców i laureatów Nagrody Nobla, Watykan, 9 maja 1983).. 284 Człowiek panem i celem nauki i techniki (Spotkanie z naukowcami Austrii, Wiedeń [Austria], 12 września 1983).................................. 291 Nauka w służbie pokoju (Audiencja dla uczonych biorących udział w plenarnym zebraniu Papieskiej Akademii Nauk, Watykan, 12 listopada 1983).......... 294
Spis treści 525 Grzegorz Mendel: twórca genetyki (Obchody w Watykanie stulecia śmierci Grzegorza Mendla, Watykan, 10 marca 1984)...304 Gaudium de veritate (Wizyta na Uniwersytecie Fryburskim, Fryburg [Szwajcaria], 13 czerwca 1984)...... 309 Teologia a nauki humanistyczne (Spotkanie z teologami na Uniwersytecie Fryburskim, Fryburg [Szwajcaria], 13 czerwca 1984)............................ 315 Wiara chrześcijańska a teoria ewolucji (Audiencja dla uczestników międzynarodowego sympozjum naukowego, Watykan, 25 kwietnia 1985)................ 320 Służba prawdzie i wolności (Wizyta na Uniwersytecie Louvain [Leuven], Louvain [Belgia], 20 maja 1985)... 324 Otwarci na prawdę we wszystkich dziedzinach (Wizyta na Uniwersytecie w Louvain-la-Neuve, Louvain-la-Neuve [Belgia], 21 maja 1985).................... 326 Tracone szanse nauki (Audiencja dla uczestników międzynarodowego kongresu astrofizyków, Watykan, 21 czerwca 1985).......................... 332 Wiara i nauka (Audiencja ogólna na placu Św. Piotra, Watykan, 17 lipca 1985)..................... 336 Nauka i perspektywy człowieka (Audiencja dla uczonych biorących udział w międzynarodowym kolokwium, Watykan, 21 czerwca 1986)..................... 340 Mądrość i etyka granice nauki (Uroczysta sesja z okazji 50-lecia Papieskiej Akademii Nauk, Watykan, 28 października 1986)........................... 344 Waszą misją jest poszukiwanie i nauczanie prawdy (Wizyta na Uniwersytecie w Sydney, Sydney [Australia], 26 listopada 1986)............................ 356 Badania naukowe na uniwersytecie katolickim (Konstytucja apostolska Ex corde Ecclesiae o uniwersytetach katolickich, Rzym, 15 sierpnia 1990)............ 364
526 Spis treści Nauka w kontekście kultury (Audiencja dla uczestników sesji plenarnej Papieskiej Akademii Nauk, Watykan, 29 października 1990)....................... 370 Prawda naturalna i prawda objawiona (Audiencja dla uczestników kongresu zorganizowanego przez Watykańskie Obserwatorium Astronomiczne, Castel Gandolfo, 27 września 1991)......................... 377 Potrzeba współpracy między nauką, kulturą i wiarą (Audiencja dla uczestników seminarium na temat Nauka w kontekście ludzkiej natury, Watykan, 4 października 1991)............................... 381 Wiedza naukowa w służbie człowieka i ludzkości (Wizyta na Uniwersytecie w Trieście, Triest [Włochy], 2 maja 1992).................................. 388 Sprawa Galileusza lekcją dla współczesnych (Audiencja dla uczestników sesji plenarnej Papieskiej Akademii Nauk, Watykan, 31 października 1992)........... 394 Dialog między nauką a wiarą (Wizyta w Międzynarodowym Centrum Naukowym im. Ettore Majorany w Erice, Erica [Włochy], 8 maja 1993).................. 405 Etyczne problemy genetyki (Audiencja dla uczestników sympozjum zorganizowanego przez Papieską Akademię Nauk, Watykan, 20 listopada 1993)............. 414 W imię wspólnej miłości do prawdy (Audiencja dla rektorów uczelni akademickich w Polsce, Watykan, 4 stycznia 1996).............................. 420 Korzenie bioetyki (Audiencja dla uczestników międzynarodowego kongresu poświęconego bioetyce, Watykan, 17 lutego 1996)........................... 424 Zrozumieć wszechświat i człowieka (Audiencja dla uczestników sympozjum zorganizowanego przez Watykańskie Obserwatorium Astronomiczne, Watykan, 28 czerwca 1996).................................. 429
Spis treści 527 Magisterium Kościoła wobec ewolucji (Przesłanie Ojca Świętego do członków Papieskiej Akademii Nauk, Watykan, 22 października 1996)................... 431 Radość z poznania prawdy (Obchody 600-lecia Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, 8 czerwca 1997)........................... 437 Badania nad genomem ludzkim (Audiencja dla uczestników zgromadzenia plenarnego Papieskiej Akademii Pro Vita, Watykan, 24 lutego 1998)............ 441 Wkład uczonych dla zrozumienia Boga, człowieka i stworzenia (Audiencja dla uczestników sesji plenarnej Papieskiej Akademii Nauk, Watykan, 27 października 1998)...446 Odpowiedzialność ludzi nauki i kultury za prawdę (Spotkanie z rektorami wyższych uczelni w Polsce na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika, Toruń, 7 czerwca 1999). 451 Perspektywy dialogu między nauką a wiarą oraz filozofią a teologią (Jubileusz Naukowców, Watykan, 25 maja 2000) 455 Uniwersytet w służbie nowego humanizmu (Jubileusz Nauczycieli Akademickich, Watykan, 9 września 2000). 460 Służebność nauki w stosunku do człowieka i społeczeństwa (Audiencja dla rektorów wyższych uczelni w Polsce, Castel Gandolfo, 30 sierpnia 2001).............. 467 Nauka w służbie pokoju i rozwoju (Audiencja dla uczestników zgromadzenia plenarnego Papieskiej Akademii Nauk, Watykan, 11 listopada 2002)............. 474 Badania biomedyczne w świetle rozumu i wiary (Audiencja dla uczestników zgromadzenia ogólnego Papieskiej Akademii Pro Vita, Watykan, 24 lutego 2003).... 477 Fenomenologia postawą miłości intelektualnej do człowieka i świata (Audiencja dla przedstawicieli Światowego Instytutu Fenomenologii w Hanoverze [USA], Watykan, 23 marca 2003)...................... 482
528 Spis treści Chrystus jest prawdziwą drogą człowieka (Przesłanie Jana Pawła II do uczestników Międzynarodowego Kongresu Tomistycznego na temat Humanizm chrześcijański w trzecim tysiącleciu, Castel Gandolfo, 20 września 2003).................................. 484 Prawda, która rządzi światem i kieruje życiem ludzi (Audiencja dla Papieskiej Akademii Nauk z okazji 400. rocznicy jej założenia, Watykan, 10 listopada 2003).. 489 Współpraca i twórczy dialog (Audiencja Jana Pawła II dla przedstawicieli Uniwersytetu Szczecińskiego i Wydziału Teologicznego, Watykan, 27 stycznia 2004)........ 493 W służbie życiu ludzkiemu (Przesłanie Jana Pawła II do członków Papieskiej Akademii Pro Vita, Watykan, 17 lutego 2004)........................... 495 Teologia wobec nowych wyzwań (List Jana Pawła II z okazji VII Kongresu Teologów Polskich, Castel Gandolfo, 4 września 2004)........................ 498 Na drogach prowadzących do Boga (Audiencja dla uczestników sesji plenarnej Papieskiej Akademii Nauk, Watykan, 8 listopada 2004)...................... 500 Teologia na uniwersytecie (Audiencja dla delegacji Uniwersytetu Śląskiego z Katowic, Watykan, 13 stycznia 2005).................................. 504 Etyczne aspekty transplantacji narządów (List Jana Pawła II do Papieskiej Akademii Nauk, Watykan, 1 lutego 2005).................................. 505 Indeks.................................. 508