Program prac konserwatorskich REST Konserwacja Zabytków A R T P i o t r D y b a l s k i 60-616 Poznań, Ul.Wołyńska 5 m.1, NIP: 7811154551, REGON: 634476884 tel.(0-61) 8471 579, GSM: 0-602 599 109, e-mail:dibalaq@go2.pl, www.artconservator.prv.pl Posadzki I okładziny kamienne, boazeria i sztukaterie z rotundy i pomieszczenia nr. 51 parteru Centrum Kultury Zamek W Poznaniu PROGRAMY PRAC KONSERWATORSKICH Opr. mgr Piotr Dybalski Poznań, 2008
Pomieszczenie rotundy na parterze gmachu głównego. 1. Elementy kamienne 1. Wszystkie elementy kamienne wnętrza wykonane z wapienia zbitego i marmuru (posadzka mozaikowa, okładzina ścian) mogą zostać poddane pracom konserwatorskim bez demontażu, In situ. W drodze wyjątku dopuszcza się demontaż wybranych elementów kamiennych, silnie uszkodzonych, spękanych i wymagających klejenia dotyczy to ewentualnie niektórych wybranych elementów okładziny ściennej. 2. Montaż rusztowań po uprzednim zabezpieczeniu posadzki płytą wiórową miękką i twardą (dotyczy okładziny ścian rotundy). 3. Usunięcie wszystkich wtórnych, niewielkich uzupełnień wapiennych, cementowych, gipsowych i In. z oryginalnej substancji kamienia i spoin. 4. Rozmiękczenie i usunięcie wszystkich wtórnych tłustych nawarstwień i lakierów zalegających na powierzchni kamienia przy pomocy rozpuszczalników organicznych i jeśli to konieczne, z doczyszczeniem mechanicznym, nie narażającym pierwotnego poleru na uszkodzenie. 5. Wyekstrahowanie wszystkich tłustych zaplamień przypowierzchniowej struktury kamienia metodą chemiczną (okłady). 6. Oczyszczenie powierzchni z zabrudzeń ciśnieniowo (agregat wodny). Używanie materiałów ściernych do czyszczenia powierzchni kamienia nie jest potrzebne ani wskazane. Wyeliminowanie drastycznych metod czyszczących pozwala na zachowanie miękkich, naturalnych krzywizn (np. posadzki i schodów) utworzonych w okresie kilkudziesięciu lat intensywnej eksploatacji Zamku. 7. Sklejanie popękanych elementów przy pomocy zapuszczania w pęknięcia masy przygotowanej z żywic syntetycznych (np. żywic epoksydowych) z utwardzaczem oraz z wypełniaczem w postaci mączki marmurowej i pigmentów mineralnych w proszku w celu odpowiedniego wybarwienia. 8. Większe uzupełnienia uszkodzonych narożników i wykruszeń krawędzi płyt posadzkowych i schodów oraz okładziny ściennej należy wykonać z fragmentów tego samego kamienia dobranego pod względem kolorystycznym i kierunku użyłowania i wkleić przy pomocy żywic syntetycznych, lub uzupełnić kitem o spoiwie syntetycznym j.w. 9. Powierzchniowe ubytki, wykruszenia i wytarcia płyt posadzkowych (często dochodzące do głębokości kilkunastu mm) należy uzupełnić, po ich dokładnym oczyszczeniu, odtłuszczeniu i zmatowieniu, kitem na bazie spoiwa syntetycznego z wypełniaczem w postaci mączki marmurowej i pigmentów mineralnych w celu odpo-
wiedniego zabarwienia. W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się również stosowanie do uzupełnień kitów mineralnych o właściwościach mechanicznych i estetycznych identycznych z kamieniem naturalnym. 10. Szlifowanie i polerowanie uzupełnień 11. Zabezpieczenie powierzchni kamienia i wraz z uzupełnieniami pastą na bazie wosku mikrokrystalicznego rozpuszczonego w benzynie lakowej 12. Uzupełnianie spoin zaprawą na bazie przesianego piasku i wapna trasowego (np.trasskalk Tubag) 13. Patynowanie spoin np. tuszem chińskim. 14. Zabezpieczenie całej powierzchni dyspersją wodną mikrowosku. 15. Demontaż rusztowań (dot. okładziny kamiennej ścian) 16. Pełna dokumentacja konserwatorska - opisowa i fotograficzna. Pomieszczenie 51 na parterze gmachu głównego. 2. Boazeria, drzwi, osłony na kaloryfery 1. Zasadnicza część boazerii wraz z konstrukcją nie wymaga demontażu i prace mogą być wykonane na miejscu. Demontażu wymagają jedynie ruchome drzwiczki do szafek w ścianie, płyciny wymagające napraw stolarskich, drzwi wejściowe i osłony kaloryferów. 2. Montaż rusztowań po uprzednim zabezpieczeniu podłóg płytą wiórową miękką i twardą. 3. Demontaż i inwentaryzacja demontowanych elementów wytypowanych komisyjnie 4. Wykonanie prób usuwania wtórnych nawarstwień olejnych, żywicznych i past z wszystkich elementów stolarki metodami mechanicznymi i chemicznymi 5. Wykonanie odkrywek na wybranych elementach stolarki. 6. Usunięcie wtórnych nawarstwień politury. 7. Dezynfekcja i dezynsekcja drewna. 8. W razie konieczności - impregnacja strukturalna (wzmacniająca) wybranych fragmentów drewna zaatakowanego i osłabionego przez owady przy pomocy np. 10 % roztw. Paraloidu B 72 w toluenie. 9. Wykonanie napraw stolarskich drewna - klejenie pęknięć, flekowanie szczelin, naprawa złącz stolarskich, uzupełnienie brakujących elementów przy pomocy drewna odpowiedniego gatunku, podklejanie odspojeń i ewentualne uzupełnianie forniru. 10. Uzupełnienie bardzo drobnych ubytków drewna i wypełnienie otworów po owadach kitem do drewna f-my Tikkurila (prod.fin) modyfikowanym dod. mączki drzewnej i Primalu AC 33 w dyspersji wodnej i szlifowanie.
11. Scalenie kolorystyczne uzupełnień drewna i fornirów lokalnie bejcami o odpowiednio dobranym odcieniu. 12. Rekonstrukcja politury o powierzchni półmatowej z możliwością zastosowania współczesnych, syntetycznych lakierów półmatowych o efekcie estetycznym zbliżonym do oryginalnej politury jednak o podwyższonej odporności mechanicznej, dostosowanej do planowanego bieżącego, intensywnego użytkowania. 13. Montaż zdemontowanych elementów stolarki przy użyciu oryginalnych zawiasów, złączy itp. 14. Montaż elementów metalowych zawiasów, klamek, szyldów itp.,. 15. Montaż szybek w dolnych kwaterach drzwi wejściowych zrekonstruowanych wg. zachowanego wzoru. 16. Demontaż rusztowań 17. Pełna dokumentacja opisowa, fotograficzna i badawcza. Pomieszczenie 51 oraz rotunda na parterze gmachu głównego. 3. Sztukaterie plafonu i kopuły 1. Montaż rusztowań po uprzednim zabezpieczeniu posadzek i parkietów płytami wiórowymi miękkimi i twardymi. 2. Usunięcie metodą mechaniczną wszystkich wtórnych, nieprawidłowych nawarstwień wtórnych zapraw, ewentualnych wtórnych, nieprawidłowych uzupełnień sztukaterii, zacierek, pobiał i wtórnych warstw farby. 3. Usunięcie zabrudzeń powierzchniowych z powierzchni zaprawy i zachowanych warstw oryginalnych monochromii metodą mechaniczną przy pomocy środków wycierających (pędzle, gumki, sztyfty z włókna szklanego, gąbki typu wish-ab). 4. Usunięcie ewentualnych strukturalnych przebarwień warstwy malarskiej monochromii metodą chemiczną. 5. Usuwanie ewentualnych śladów zagrzybień oryginalnych zapraw i warstwy monochromii met. usuwania przebarwień a następnie impregnacji zaatakowanej partii tynku i malowidła przy pomocy np. 1% alkoholowego roztworu preparatu Lichenicida 246 (Bresciani) lub alkoholowym roztworem Aseptiny. 6. Uzupełnienie ewentualnych ubytków zapraw i sztukaterii w technice oryginalnej. 7. Uzupełnianie drobnych ubytków zapraw gotową zaprawą sztukatorską w technice oryginalnej. 8. Gruntowanie powierzchni sztukaterii preparatem np. Hydro-Tiefengrund Funcosil (Remmers), wyrównującego chłonność podłoża bez uszczelniania powierzchni. 9. Rekonstrukcja monochromii. 10. Demontaż rusztowań
11. Pełna dokumentacja opisowa i fotograficzna.