ELEKTROENERGETYKA Wjciech Grudziński Ul. Mdlińska 10 lk. U2 15-066 Białystk Telefn: (85) 743 26 30 Faks: (85) 740 78 40 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT STIE-1 TEMAT: MODERNIZACJA POMIESZCZEŃ ORAZ PRZEBUDOWA KLATKI SCHODOWEJ W DOMU DZIECKA W SUPRAŚLU NA LATA 2015-2017 ADRES: UL. PIŁSUDSKIEGO 17a 16-030 SUPRAŚL INWESTOR: DOM DZIECKA W SUPRAŚLU UL. PIŁSUDSKIEGO 17a 16-030 SUPRAŚL RODZAJ OPRACOWANIA: INSTALACJE ELEKTRYCZNE BRANŻA: ZESPÓŁ PROJEKTOWY: PIECZĄTKA I PODPIS INSTALACJE ELEKTRYCZNE: AUTOR: WOJCIECH GRUDZIŃSKI nr upr. BŁ/138/92 OPRACOWAŁ: ROBERT KULIKOWSKI Lipiec 2016r.
SPIS ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA l. OGÓLNA SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA l ODBIORU ROBÓT 1. Wstęp 2. Przedmit pracwania 3. Ogólne wymagania dtyczące rbót 4. Ogólne wymagania dtyczące materiałów i sprzętu 5. Ogólne wymagania dtyczące instalacji 6. Kntrla jakści 7. Dkumentacja pwyknawcza 8. Przepisy związane 9. Pdstawa rzliczenia rbót 10. Przepisy związane 11. Szczegółwa specyfikacja 2
I. OGÓLNA SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA ODBIORU ROBÓT 1. Wstęp Specyfikacja techniczna wyknania i dbiru rbót elektrycznych jest pracwaniem zawierającym zbiry wymagań w zakresie spsbu wyknania i dbiru rbót elektrycznych, bejmującym w szczególnści: wymagania w zakresie właściwści materiałów, wymagania dtyczące spsbu wyknania raz ceny prawidłwści wyknania pszczególnych rdzajów rbót, kreślenie zakresu prac, które pwinny być ujęte w cenach pszczególnych pzycji przedmiaru (zawarte na etapie szczegółwej specyfikacji technicznej) wskazanie pdstaw kreślających zasady przedmiarwania, a w przypadku braku pdstaw pis zasad przedmiarwania. Pnieważ prjekt elektryczny nie precyzuje jakim kryterim mają dpwiadać pszczególne rbty, zamawiający (na pdstawie ustawy Praw zamówieniach publicznych) kreśla swje wymagania w specyfikacjach technicznych. Specyfikacje techniczne dzielimy na OST (gólne specyfikacje techniczne) zawierające warunki pprawneg wyknania rbót, SST (szczegółwe specyfikacje techniczne) specyfikacje dniesine d knkretneg prjektu, precyzujące szczególne wymagania. 2. Przedmit pracwania Niniejsza specyfikacja dnsi się d rbót elektrycznych związanych z wyknaniem remntu instalacji elektrycznych w istniejącym budynku Dmu Dziecka w Supraślu. 2.1. Definicje i pjęcia - aprbata techniczna - pzytywna cena techniczna wyrbu, stwierdzająca jeg przydatnść d stswania w budwnictwie, wydana przez upważniną d teg jednstkę; - bruzda instalacyjna - zagłębienie w ścianie lub psadzce budynku, specjalnie ufrmwane lub wykute w celu prwadzenia w nim przewdów elektrycznych - certyfikacja zgdnści - działanie trzeciej strny (jednstki niezależnej d dstawcy i dbircy) wykazujące, że zapewnin dpwiedni stpień zaufania, iż należycie zidentyfikwany wyrób, prces lub usługa są zgdne z kreślna nrmą lub z właściwymi przepisami prawnymi; - instalacje wnętrzwe - instalacje elektryczne i teletechniczne związane z biektem budwlanym; - sieci - urządzenia elektryczne i teletechniczne pdziemne i naziemne na zewnątrz budynku i przyłącza; - deklaracja zgdnści - świadczenie dstawcy, stwierdzające na jeg wyłączną dpwiedzialnść, że wyrób, prces lub usługa są zgdne z nrmą lub aprbata techniczną; - dkumentacja pwyknawcza - dkumentacja techniczna wraz z naniesinymi zmianami i uzupełnieniami w trakcie realizacji rbót (budwy); - dziennik budwy - patrzny pieczęcią rganu administracji państwwej zeszyt z pnumerwanymi strnami, służący d ntwania wydarzeń zaistniałych w czasie wyknywania zadania budwlaneg, rejestrwania dknywanych dbirów Rbót, przekazywania pleceń i innej krespndencji technicznej pmiędzy Inżynierem, Wyknawcą i Prjektantem. - Inżynier - Inspektr Nadzru wyznaczny przez Inwestra, - kierwnik Budwy - sba wyznaczna przez Wyknawcę, upważnina d kierwania rbtami i d występwania w jeg imieniu w sprawach realizacji kntraktu. - księga Obmiarów - akceptwany przez Inżyniera zeszyt z pnumerwanymi strnami służący d wpisywania przez Wyknawcę bmiaru wyknywanych Rbót w frmie wyliczeń, szkiców i ewentualnych ddatkwych załączników. Wpisy w Księdze Obmiarów pdlegają ptwierdzeniu przez Inżyniera. - dbiór instalacji - zespół czynnści mających na celu sprawdzenie czy instalacje elektryczne zstały wyknane zgdnie z prjektem, warunkami technicznymi i bwiązującymi nrmami stanwiącymi pdstawę d przekazania instalacji d eksplatacji; - plecenie Inżyniera - wszelkie plecenia przekazywane Wyknawcy przez Inżyniera w frmie pisemnej - pprzez wpis d dziennika budwy, dtyczące spsbu realizacji Rbót lub innych spraw związanych z prwadzeniem Budwy. - prjektant - uprawnina sba prawna lub fizyczna będąca autrem Dkumentacji Prjektwej; - rura słnwa - przewód rurwy z materiału niepalneg, chrniący przed ddziaływaniem czynników zewnętrznych, wewnątrz któreg umieszczny jest przewód instalacji elektrycznej: - rysunki - część Dkumentacji Prjektwej, która wskazuje lkalizacje urządzeń elektrycznych; 3. Ogólne wymagania dtyczące rbót Wyknawca rbót jest dpwiedzialny za jakść ich wyknania raz za ich zgdnść z dkumentacją prjektwą, a także specyfikacją techniczną i pleceniami Inżyniera - inspektra nadzru. 3.1. Przekazanie terenu budwy. Zamawiający w terminie kreślnym w danych kntraktwych przekaże wyknawcy teren budwy wraz ze wszystkimi wymaganymi uzgdnieniami prawnymi i administracyjnymi, Dziennik budwy raz p dwa kmplety dkumentacji prjektwej i specyfikacji technicznej. 3.2. Dkumentacja techniczna kntraktu - wykaz dkumentów d przekazania wyknawcy p przyznaniu mu kntraktu. Prjekt budynku w zakresie instalacji elektrycznych Przedmiar rbót (nakłady rzeczwe) rbót elektrycznych, Specyfikacja techniczna wyknania i dbiru rbót elektrycznych 3.3. Zgdnść rbót z dkumentacją prjektwą. Wszystkie dkumenty przekazane wyknawcy stanwią część kntraktu, a wymagania wyszczególnine chćby w jednym z nich są bwiązujące dla wyknawcy tak, jakby były zawarte w całej dkumentacji. W przypadku rzbieżnści w ustaleniach pszczególnych dkumentów bwiązuje następująca klejnść ich ważnści: 1) specyfikacja techniczna wyknania i dbiru rbót 3
2) dkumentacja prjektwa 3) przedmiary rbót (nakłady rzeczwe) Wyknawca rbót musi wykazać się niezbędnymi uprawnieniami w zakresie prwadzenia rbót instalacyjnych, ze szczególnym uwzględnieniem rbót specjalistycznych w zakresie instalacji elektrycznych. Wyknawca jest dpwiedzialny za jakść wyknania rbót raz za ich zgdnść z dkumentacją prjektwą raz specyfikacją techniczną i pleceniami inspektra nadzru. Dane kreślne w dkumentacji prjektwej raz specyfikacji technicznej winny być uważane za wartści dcelwe, d których dpuszczalne są dchylenia w ramach dpuszczalnych tlerancji. Wyknawca nie mże wykrzystywać błędów lub pminięć w dkumentach kntraktwych, a ich wykryciu pwinien natychmiast pwiadmić Inżyniera (inspektra nadzru, prjektanta), który dkna dpwiednich zmian lub pprawek. Wszystkie wyknane rbty i dstarczne materiały będą zgdne z dkumentacją prjektwą i specyfikacją techniczną. W przypadku, gdy materiały lub rbty nie będą w pełni zgdne z tymi dyspzycjami i wpłynie t na niezadwalającą jakść, t takie elementy będą niezwłcznie zastąpine innymi, a rbty pprawine na kszt Wyknawcy. 3.4. Zabezpieczenie terenu budwy. Wyknawca jest bwiązany d utrzymania ruchu publiczneg w bezpśrednim sąsiedztwie terenu budwy, w kresie trwania kntraktu, aż d kńcweg dbiru rbót. Przed przystąpieniem d rbót wyknawca przedstawi Inżynierwi (inspektrwi nadzru) d zatwierdzenia, uzgdniny z dpwiednim zarządem, prjekt rganizacji ruchu i zabezpieczenia rbót w kresie prwadzenia prac remntw-budwlanych. Wyknawca ma bwiązek sprządzenia planu bezpieczeństwa na terenie placu budwy zgdnie z Rzprządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003 r. w sprawie infrmacji dtyczącej bezpieczeństwa i chrny zdrwia raz planu bezpieczeństwa i chrny zdrwia Dz.U. 2003 nr 120 póz. 1126 (bwiązuje d 11 lipca 2003r.) 3.5. Odbiór frntu rbót Przed rzpczęciem rbót w zakresie instalacji elektrycznych wyknawca winien zapznać się z biektem budwlanym raz stwierdzić dpwiednie przygtwanie frntu rbót. Odbiór frntu rbót przez wyknawcę d zlecenidawcy (generalny wyknawca; inwestr) winien być dknany kmisyjnie z udziałem zaintereswanych strn i ptwierdzny spisanym prtkłem raz wpisem d dziennika budwy. Wyknywanie rbót instalacyjnych należy krdynwać na bieżąc z kierwnikiem budwy rbót góln budwlanych. 3.6. Bezpieczeństw i higiena pracy Pdczas realizacji rbót wyknawca będzie przestrzegał przepisów dtyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. W szczególnści ma bwiązek zadbać, aby persnel nie wyknywał pracy w warunkach niebezpiecznych, szkdliwych dla zdrwia raz nie spełniających dpwiednich wymagań sanitarnych. Wyknawca zapewni i będzie utrzymywał wszelkie urządzenia zabezpieczające, scjalne raz sprzęt i dpwiednia dzież dla chrny życia i zdrwia sób zatrudninych na budwie raz dla zapewnienia bezpieczeństwa publiczneg. Uznaje się że wszelkie kszty związane z wypełnieniem wymagań kreślnych pwyżej nie pdlegają drębnej zapłacie i są uwzględnine w cenie kntraktwej. 3.7. Ochrna i utrzymanie rbót Wyknawca będzie dpwiedzialny za chrnę rbót raz za wszelkie materiały i urządzenia d nich używane - d daty rzpczęcia rbót budwlanych d daty wydania przez Inżyniera ptwierdzenia ich zakńczenia. Wyknawca będzie utrzymywać wyknane rbty w całści i wszystkie ich elementy w stanie zadawalającym aż d mmentu kńcweg dbiru. Jeżeli wyknawca w jakimklwiek czasie zaniedba ich utrzymanie, t na plecenie Inżyniera pwinien usunąć zaniedbania, nie później niż 24 gdziny p trzymaniu teg plecenia. 3.8. Stswanie się d prawa i innych przepisów Wyknawca jest zbwiązany znać wszystkie bwiązujące pdczas wyknywania prac budwlanych przepisy, wszystkie nrmy, nrmatywy i wytyczne które są w jakiklwiek spsób związane z rbtami i będzie w pełni dpwiedzialny za przestrzeganie tych praw, przepisów i wytycznych pdczas prwadzenia rbót. Wyknawca będzie przestrzegać praw patentwych i będzie w pełni dpwiedzialny za wypełnienie wszelkich wymagań prawnych dnśnie wykrzystania patentwanych urządzeń lub metd i w spsób ciągły będzie infrmwał Inżyniera swich działaniach, przedstawiając kpie zezwleń i inne ptrzebne dkumenty. 4. Ogólne wymagania dtyczące materiałów i sprzętu 4.1. Źródła uzyskania materiałów C najmniej na trzy tygdnie przed zaplanwanym wykrzystaniem jakichklwiek materiałów przeznacznych d realizacji kntraktu, wyknawca przedstawi zamawiającemu szczegółwe infrmacje dtyczące prpnwaneg źródła zamawiania tych materiałów, dpwiednie certyfikaty, świadectwa badań labratryjnych raz próbki d zatwierdzenia przez Inżyniera. Zatwierdzenie kreślneg materiału z kreślneg źródła nie znacza, że wszelkie materiały z teg źródła uzyskują zatwierdzenie. Wyknawca rbót elektrycznych winien pdać inżynierwi terminy dstaw zatwierdznych materiałów. 4.2. Materiały nie dpwiadające wymaganim Materiały nie dpwiadające wymaganim zstaną przez wyknawcę usunięte z terenu prwadzenia prac budwlanych. Każdy rdzaj rbót, w których znajdują się nie zbadane i nie zaakceptwane materiały, wyknawca prwadzi na własne ryzyk, licząc się z ich nie przyjęciem i nie płaceniem. 4.3. Przechwywanie i składwanie materiałów Materiały należy przechwywać w pmieszczeniach zamkniętych przystswanych d teg celu, suchych, przewietrzanych i dbrze świetlnych. Gspdarkę materiałami należy prwadzić zgdnie z wytycznymi gspdarki materiałwej dla przedsiębirstw budwlan - mntażwych i wytycznymi dla przedsiębirstw wyknujących elektryczne rbty instalacyjne - mntażwe. W przypadku braku takich wytycznych, wytyczne 4
gspdarki materiałwej na placu budwy pwinny być pracwane przez generalneg wyknawcę rbót lub przedsiębirstw wyknujące dany rdzaj rbót w przumieniu z kierwnikiem budwy. Spsób składwania materiałów elektrycznych w magazynie jak i knserwacja tych materiałów pwinny być dstswane d rdzaju materiałów. Materiały np. rury instalacyjne, kable i przewdy, sprzęt należy przechwywać w pmieszczeniach zamkniętych, suchych, przewietrzanych i świetlnych. Rury należy składwać w wiązkach w pzycji stjącej pinwej, kable w czasie składwania pwinny znajdwać się na bębnach. Dpuszcza się składwanie krótkich dcinków w kręgach. Bębny pwinny być ustawine na krawędziach tarczy a kręgi ułżne pzim. 4.4. Wariantwe stswanie materiałów Jeżeli dkumentacja prjektwa lub specyfikacja techniczna przewidują mżliwść wariantweg zastswania materiału w wyknywanych pracach, wyknawca pwiadmi Inżyniera swim wybrze c najmniej trzy tygdnie przed jeg użyciem lub wcześniej, jeżeli będzie t wymagane dla przeprwadzenia badań. Wybrany i zaakceptwany rdzaj materiału nie mże być ptem zmieniny bez zgdy Inżyniera (inspektra nadzru). 4.5. Sprzęt Wyknawca jest zbwiązany d używania jedynie takieg sprzętu, który nie spwduje niekrzystneg wpływu na jakść wyknywanych rbót. Sprzęt pwinien być zgdny z fertą wyknawcy i pwinien dpwiadać wskazanim zawartym w specyfikacji technicznej lub prjekcie rganizacji rbót, zaakceptwanym przez Inżyniera. W przypadku braku takich ustaleń we wskazanych dkumentach, sprzęt pwinien być uzgdniny i zaakceptwany przez Inżyniera. Sprzęt będący własnścią wyknawcy lub wynajęty d wyknania rbót elektrycznych i wykńczeniwych ma być utrzymywany w dbrym stanie i gtwści d pracy. Wyknawca dstarczy Inżynierwi kpie dkumentów ptwierdzających dpuszczenie sprzętu d użytkwania tam, gdzie jest t wymagane przepisami. Wyknawca przystępujący d wyknania instalacji elektrycznych winien wykazać się mżliwścią krzystania między innymi z następujących maszyn i sprzętu gwarantujących właściwą jakść rbót: samchód dstawczy, rusztwania, elektrnarzędzia, spawarka transfrmatrwa, bcinarka d przewdów i inny drbny sprzęt elektryka. 4.6. Transprt Śrdki i urządzenia transprtu pwinny być dpwiedni przystswane d transprtu materiałów, elementów itp. niezbędnych d wyknania daneg rdzaju rbót elektrycznych. W czasie transprtu należy zabezpieczyć przemieszczanie przedmitów w spsób zapbiegający ich uszkdzenie. Zaleca się dstarczenie urządzeń i ich knstrukcji na stanwisk mntażu bezpśredni przed mntażem, w celu uniknięcia ddatkweg transprtu wewnętrzneg z magazynu budwy. Dtyczy t szczególnie dużych i ciężkich elementów. Transprt kabli i przewdów należy wyknać z zachwaniem warunków: kable należy przewzić na bębnach, dpuszcza się przewżenie kabli w kręgach, jeżeli masa kręgu nie przekrczy 80 kg a temperatura tczenia nie jest niższa niż + 4 C, przy czym wewnętrzna średnica kręgu nie pwinna być mniejsza niż 40- krtna średnica zewnętrzna kabla, bębny z kablami lub przewdami przewżne w skrzyniach samchdu pwinny być ustawine na krawędzi tarcz a tarcze bębnów pwinny być przymcwane d dna skrzyni samchdu tak, aby bębny nie mgły się przetaczać. Stawianie bębnów z kablami w skrzyni samchdu płask jest zabrnine, kręgi kabla lub przewdu należy układać pzim. Zabrnine jest: przebywanie sób w skrzyni samchdu w czasie przewżenia bębna z kablami. Umieszczenie i zdejmwanie bębnów z kablami i przewdami ze skrzyni samchdu zaleca się wyknać przy pmcy żurawia. Swbdne staczanie bębnów z kablami i przewdami ze skrzyni samchdu raz zrzucanie kręgów kabli i przewdów jest zabrnine. Wyknawca jest zbwiązany d stswania takich śrdków transprtu, które nie wpłyną na utratę cech jakściwych przewżnych materiałów raz nie wpłyną niekrzystnie na właściwści wyknywanych rbót. 4.7. Przyrządy d badań i pmiarów Wszystkie przyrządy pmiarwe użyte d badań i pmiarów musza psiadać aktualne świadectwa wzrcwania i znaczny status metrlgiczny. Dane identyfikujące przyrząd pmiarwy muszą być zamieszczne w raprcie (prtkóle) z badań i pmiarów. Wykaz instrukcji i przyrządów pmiarwych ptrzebnych d wyknania badań i pmiarów winien być zamieszczny w Prgramie Zapewnienia Jakści. 5. Ogólne wymagania dtyczące instalacji 5.1. Wymagania gólne dtyczące instalacji elektrycznych Przewdy i kable stswane w instalacjach elektrycznych świetleniwych i siłwych wewnętrznych muszą być dstswana d układu sieci TN-S napięciu znaminwym 400/230V prądu przemienneg i częsttliwści 50 Hz Złącza instalacji elektrycznej budynków, muszą umżliwiać dłączenie instalacji d sieci zasilających i być usytuwane w miejscu dstępnym dla dzru i bsługi raz zabezpieczne przed uszkdzeniami, wpływami atmsferycznymi a także ingerencją sób niepwłanych. Stswać w bwdach ddzielny przewód chrnny (PE) i neutralny (N). Jak śrdek uzupełniającej ddatkwej chrny przeciwprażeniwej należy stswać wyłączniki chrnne różnicwprądwe. Parametry tych wyłączników (czas wyłączania i wielkść znaminweg prądu wyłączająceg) kreślają rysunki dkumentacji prjektwej i specyfikacje. W bwdach dbirczych instalacjach elektrycznych świetleniwych i siłwych wewnętrznych należy stswać wyłączniki nadmiarwe: prądach znaminwych dbranych d wielkści dbirników, wymaganej zdlnści wyłączeniwej w stanach zwarć charakterystyce czasw-prądwej: - typu B dla zabezpieczenia bwdów instalacyjnych - typu C dla zabezpieczenia silników W instalacjach elektrycznych świetleniwych i siłwych wewnętrznych stswać płączenia wyrównawcze główne i miejscwe, łączące przewdy chrnne z częściami przewdzącymi innych instalacji i knstrukcji budynku. Stswać zasadę prwadzenia tras przewdów elektrycznych w liniach prstych, równległych d krawędzi ścian i strpów. 5
Przewdy elektryczne zasilające rzdzielnie elektryczne należy prwadzić w spsób umżliwiający ich wymianę bez ptrzeby naruszania knstrukcji budynku. Żyły przewdów i kabli w instalacjach elektrycznych świetleniwych i siłwych wewnętrznych muszą być wyknane wyłącznie z miedzi. Prwadzenie instalacji i rzmieszczenie urządzeń elektrycznych w budynkach pwinn zapewniać bezklizyjnść z innymi instalacjami w zakresie kreślnych dległści i ich wzajemneg usytuwania należy zapewnić równmierne bciążenie faz linii zasilających przez dpwiednie przyłączanie dbirów 1-fazwych. Tablice z aparatami zabezpieczającymi należy sytuwać w taki spsób, aby zapewnić: łatwy dstęp, należy jedncześnie zabezpieczyć je przed dstępem sób niepwłanych. Mcwanie puszek w ścianach i gniazd wtyczkwych w puszkach pwinn zapewniać niezbędną wytrzymałść na wyciąganie wtyczki z gniazda. Gniazda wtyczkwe i wyłączniki należy instalwać w spsób nie klidujący z wypsażeniem pmieszczenia. W łazienkach należy przestrzegać zasady pprawneg rzmieszczania sprzętu z uwzględnieniem przestrzeni chrnnych. Płżenie wyłączników klawiszwych należy przyjmwać takie, aby w całym pmieszczeniu był jednakwe. Pjedyncze gniazda wtyczkwe ze stykiem chrnnym należy instalwać w takim płżeniu, aby styk ten występwał u góry. Przewdy d gniazd wtyczkwych 2-biegunwych należy pdłączać w taki spsób, aby przewód fazwy dchdził d leweg bieguna, a przewód neutralny - d praweg bieguna. Wartść rezystancji izlacji kabla kreślić w temperaturze 20 C i wyrazić w MΩ/km. winna wynsić dla kabli d 1 kv izlacji gumwej - 75 MΩ/km izlacji plietylenwej - 100 MΩ/km 5.2 Rbty przygtwawcze - wymagania gólne 5.2.1. Traswanie Zasadnicze czynnści pdczas wyknywania traswania: wytyczenie tras przewdów na ścianach budynku; wytyczenie miejsc pd mntaż rur słnwych; mechaniczne wyknanie twrów w ścianach i strpach (murwanych i betnwych). Traswanie należy wyknać uwzględniając knstrukcję budynku raz zapewniając bezklizyjnść z innymi instalacjami. Trasa instalacji pwinna być przejrzysta, prsta i dstępna dla prawidłwej knserwacji i remntów. Wskazane jest, aby trasa przebiegała w liniach pzimych i pinwych. 5.2.2. Kucie i zaprawienie wnęk pd tablice Jeśli nie wyknan wnęk w czasie wznszenia budynku, należy je wyknać przy mntażu instalacji. Wnęki pd tablice należy dstswać d wielkści tablicy rzdzielczej. Wnęki wyknać na dpwiednią głębkść z uwzględnieniem pdejścia przewdów elektrycznych d aparatury mdułwej. Zabrania się wyknywania wnęk w cienkich ścianach działwych w spsób słabiający ich knstrukcję, zabrania się kucia bruzd, przebić i przepustów w betnwych elementach knstrukcyjn-budwlanych. 5.2.3. Ustalenie miejsc mntażu praw i sprzętu raz przejść przez ściany i strpy Wszystkie przejścia bwdów instalacji elektrycznych przez ściany, strpy itp. (wewnątrz budynku) muszą być chrnine przed uszkdzeniami, przejścia między pmieszczeniami różnych atmsferach pwinny być wyknane w spsób szczelny, zapewniający nie przedstawanie się wyziewów, bwdy instalacji elektrycznych przechdzące przez pdłgi muszą być chrnine d wyskści bezpiecznej przed przypadkwymi uszkdzeniami. Jak słny przed uszkdzeniem mechanicznym mżna stswać rury stalwe, rury z twrzyw sztucznych, kształtwniki, krytka blaszane, drewniane itp. Przy przejściach z jednej strny ściany na drugą lub ze ściany na strp, cała rura pwinna być pkryta tynkiem, przebicia przez ściany należy wyknywać w taki spsób, aby rurę mżna był wyginać łagdnymi łukami, prmieniu nie mniejszym d wartści pdanych w p. 5.3.1, rury w pdłdze mgą być układane w warstwach knstrukcyjnych pdłgi (strpu), ale w taki spsób, aby nie były narażne na naprężenia mechaniczne. Mgą być ne również zatapiane w warstwie wyrównawczej pdłgi. Wszystkie przejścia przez ściany i strpy bwdów instalacji elektrycznych wewnątrz budynku muszą być chrnine przed uszkdzeniami przez przepusty. Zabrania się kucia przebić i instalwania przepustów w betnwych elementach knstrukcyjn-budwlanych. 5.2.4. Kucie bruzd Bruzdy należy dstswać d średnicy rury z uwzględnieniem rdzaju i grubści tynku, przy układaniu dwóch lub kilku rur w jednej bruździe szerkść bruzdy pwinna być taka, aby dstępy między rurami wynsiły nie mniej niż 5mm. Rury zaleca się układać jednwarstww. Zabrania się wyknywania bruzd w cienkich ścianach działwych w spsób słabiający ich knstrukcję, zabrania się kucia bruzd, przebić i przepustów w betnwych elementach knstrukcyjn-budwlanych. Przy przejściach z jednej strny ściany na drugą lub ze ściany na strp, cała rura pwinna być pkryta tynkiem, przebicia przez ściany należy wyknywać w taki spsób, aby rurę mżna był wyginać łagdnymi łukami, prmieniu nie mniejszym d wartści pdanych w p. 5.3.1., rury w pdłdze mgą być układane w warstwach knstrukcyjnych pdłgi (strpu), ale w taki spsób, aby nie były narażne na naprężenia mechaniczne. Mgą być ne również zatapiane w warstwie wyrównawczej pdłgi. Jeśli nie wyknan bruzd w czasie wznszenia budynku, należy wyknywać je ręcznie przecinakiem i młtkiem (zwykle 1000 g) lub za pmcą narzędzi elektrycznych względnie pneumatycznych. Bruzdy należy wyknywać szerkści równej kł 2 średnicm zewnętrznym rurki; głębkść bruzdy pwinna być taka, aby rurka nie wystawała więcej niż 5 mm pza mur w stanie surwym. Przy układaniu większej liczby rurek, szerkść bruzdy pwinna być taka, aby dstępy między rurkami wynsiły c najmniej 5mm. Rurki należy układać jednwarstww, układanie rurek jedna pd drugą jest zabrnine. Przy prwadzeniu rurki p strpie należy wykrzystywać twry pustaków w strpie. Kucie bruzd w strpie jest niewskazane. Przebicia, przekucia itp. w elementach żelbetwych, filarach i innych dpwiedzialnych elementach knstrukcyjnych należy uzgadniać z technicznym nadzrem budwlanym. Zabrania się kucia bruzd w belkach strunbetnwych i kablbetnwych. D tych elementów wln mcwać uchwyty za pmcą bejm lub klejenia. W narżnikach prstych należy kuć bruzdę głębiej, aby schwać klank pd tynkiem. Przebicia przez ściany należy wyknywać w taki spsób, aby rurki mżna był prwadzić łagdnymi łukami. Wykute bruzdy p ułżeniu przewdów lub rur należy zaprawić a następnie zatynkwać i wygładzić, malwanie ścian ujęte w ddzielnym pracwaniu. 5.3. Rbty instalacyjne - mntażwe - wymagania gólne Prwadzenie instalacji i rzmieszczenie urządzeń elektrycznych w budynku pwinn zapewniać bezklizyjnść z innymi instalacjami w zakresie dległści i ich wzajemneg usytuwania. Główne ciągi instalacji układać pd tynkiem. WLZty prwadzić w rurach chrnnych w wykutych 6
bruzdach pd tynkiem raz na tynku w pustce pmiędzy sufitem pdwieszanym a strpem zgdnie z dkumentacją. D wypsażenia techniczneg budynku prócz instalacji elektrycznej zalicza się instalacje ciepłej i zimnej wdy klimatyzacji, wentylacji, kanalizacji, telekmunikacyjną itd. Pmiędzy tymi instalacjami raz twarzyszącymi urządzeniami istnieją pewne zależnści, a także pwiązania, które muszą być uwzględnine w trakcie prjektwania budwy, mdernizacji bądź remntu. W pierwszej klejnści chdzi takie prwadzenie pszczególnych instalacji i lkalizację urządzeń, aby wykluczyć lub zmniejszyć d minimum negatywne wzajemne ddziaływanie raz niekrzystny wpływ na tczenie budynku. Mgące wystąpić w budynku anrmalne stany instalacji elektrycznej i współpracujących z nią urządzeń, takie jak zwarcia, przeciążenia, przepięcia i przerwy w bwdach częst prwadzą d pwstania zagrżeń. Zagrżenia te przejawiają się na przykład w siąganiu przez fragmenty instalacji i urządzeń pdwyższnych temperatur lub pjawieniu się iskrzenia, które w knsekwencji mgą stać się przyczyną pżaru. Z klei inne niż elektryczne, wymienine wyżej instalacje pwinny być tak prwadzne, aby czynnści przy ich knserwacji bądź wymianie nie prwadziły d uszkdzeń instalacji i urządzeń elektrycznych, gdyż grzi t prażeniem sób wyknujących te czynnści. Chdzi tu głównie zapewnienie takich dległści pmiędzy instalacjami, aby mżna był swbdnie i bezpiecznie perwać narzędziami niezbędnymi d prwadzenia zabiegów knserwacyjnych i remntwych. Wewnętrzne linie zasilające prwadzić w rurach instalacyjnych pd tynkiem. Pszczególne bwdy rzprwadzić rurach RB pd tynkiem, pd tynkiem w wykutych bruzdach. Dpuszcza się prwadzenie przewdów elektrycznych wtynkwych pd warunkiem pkrycia ich warstwą c najmniej 5mm. W instalacji umieszcznej na tynku, rury, listwy bądź same przewdy mcwać na pwierzchni ścian i strpów już wcześniej tynkwanych. 5.3.1. Układanie rur i sadzanie puszek Rury należy układać i mcwać na tynku d ścian. Łuki z rur sztywnych należy wyknywać przy użyciu gtwych klanek lub przez wyginanie rur w trakcie ich układania. Najmniejszy dpuszczalny prmień łuku pwinien wynsić: Średnica znaminwa rury, mm 18 21 22 28 37 47 Prmień łuku, mm 190 190 250 250 250 450 Przy kształtwaniu łuku spłaszczenie rury nie mże być większe niż 15% wewnętrznej średnicy rury. Łączenie rur należy wyknywać za pmcą płączeń jedn kielichwych lub złączek dwu kielichwych. Najmniejsza długść płączenia jedn kielichweg pwinna wynsić: Średnica znaminwa rury, mm 18 21 22 28 37 47 Długść kielicha, mm 35 35 40 45 50 60 Na przygtwanej wg. p. 5.2. trasie należy układać rury z twrzywa sztuczneg na uchwytach. Kńce rur przed płączeniem pwinny być pzbawine strych krawędzi. Łączenie rur ze sbą i ze sprzętem i sprzętem należy wyknywać pprzez wsuwanie kńców rur w twry sprzętu i sprzętu, złączek lub w kielichy rur. Cała instalacja rurwa pwinna być wyknana ze spadkami 0,1% w celu umżliwienia dprwadzenia wdy zbierającej się wewnątrz instalacji (skrpliny). W przypadku układania długich, prstych ciągów rur należy stswać kmpensację wydłużenia cieplneg, np. za pmcą złączek kmpensacyjnych wstawinych w ciągi rur sztywnych, czy te umżliwienia przesunięć w kielichach (przy wyknaniu nieszczelnym). Na łuki należy również stswać rury elastyczne, spełniające równcześnie funkcję elementów kmpensacyjnych. prmień gięcia rur pwinien zapewniać mżliwść swbdneg wciągania przewdów. Puszki pwinny być zamntwane d ścian za pmcą kłków rzprwych. Przed zainstalwaniem należy w puszce wyciąć wymaganą liczbę twrów dstswanych d średnicy wprwadzanych rur, kniec rury pwinien wchdzić d śrdka puszki na głębkść d 5mm. Puszki dla instalacji prwadznej na krytkach i natynkwej należy sadzać w spsób trwały przez przykręcenie d krytka lub ściany. Przed zainstalwaniem należy w puszcze wyciąć wymaganą liczbę twrów dstswanych d średnicy przewdu i dławika. Puszki p zamntwaniu należy przykryć pkrywami mntażwymi. Puszki dla instalacji pdtynkwej należy sadzać w ślepych twrach wywiercnych w ścianach (przed ich tynkwaniem) w spsób trwały przez przykręcenie lub na zaprawie cementw-piaskwej bądź gipswej. Puszki p zamntwaniu należy przykryć pkrywami. Puszki dla instalacji pdtynkwej pwinny być sadzne na takiej głębkści, aby ich górna (zewnętrzna) krawędź p tynkwaniu ściany była zrównana z tynkiem. Przed zainstalwaniem należy w puszce wyciąć wymaganą liczbę twrów dstswanych d średnicy wprwadznych rur. Puszki IP20 mżna stswać tylk w pmieszczeniach suchych. D sprzętu w jednej ramce kilkukrtnej stswać jedną puszki wielkrtne. W pmieszczeniach wilgtnych instalwać puszki IP44. 5.3.2. Wciąganie przewdów d rur Przed przystąpieniem d tej czynnści należy sprawdzić prawidłwść wyknaneg rurwania, zamcwania, sprzętu i jeg skręcenia z rurami raz przeltwść. D rur ułżnych zgdnie z p. 5.4.1. należy wciągać przewdy przy użyciu sprężyny instalacyjnej, zakńcznej z jednej strny kulką, a z drugiej uszkiem. Zabrania się układania rur wraz z wciągniętymi w nie przewdami. 5.3.3. Mcwanie puszek Puszki należy sadzać w ścianach w spsób trwały za pmcą kłków rzprwych lub klejenia. Na ścianach drewnianych puszki należy mcwać za pmcą wkrętów d drewna. Puszki p zamntwaniu należy przykryć pkrywami mntażwymi. Mżliwe jest stswanie puszek i sprzętu instalacyjneg jak dla instalacji pdtynkwej w spsób pdany w p. 5.3.1. 5.3.4. Mcwanie puszek natynkwych Puszki natynkwe należy mcwać na ścianach w spsób trwały za pmcą kłków rzprwych. Puszki p zamntwaniu należy przykryć pkrywami mntażwymi. Zasadnicze czynnści pdczas przygtwywania pdłża d zamcwania puszek: 7
Traswanie. Wyknanie ślepych twrów mechanicznie. Wstrzelenie kłków. Ucięcie i przyspawanie płaskwnika. Wyknanie knslek i przyspawanie. Oczyszczenie i pmalwanie knslek i płaskwników. Wyknanie knslek. Osadzenie knslek. Pmalwanie knslek. Osadzenie kłków rzprwych. Umcwanie puszki. Pdłączenie i przedzwnienie przewdów 5.3.6. Układanie i mcwanie przewdów w tynku Instalacje wtynkwe należy wyknywać przewdami wtynkwymi. Dpuszcza się stswanie przewdów wielżyłwych płaskich, na pdłżu z drewna lub innych materiałów palnych mżna układać przewdy na warstwie zaprawy murarskiej grubści c najmniej 5 mm, ddzielającej przewód d ściany. Przewdy mające dwie warstwy izlacji, tj. izlację każdej żyły raz wspólną pwłkę, mżna układać bezpśredni na pdłżu drewnianym lub z inneg materiału palneg, jeżeli zabezpieczenie bwdu wynsi nie więcej niż 16 A, przewdy wprwadzne d puszek pwinny mieć nadwyżkę długści niezbędną d wyknania płączeń. Przewód neutralny pwinien być niec dłuższy niż przewdy fazwe, zagięcia i łuki w płaszczyźnie przewdu pwinny być łagdne. W tym celu należy przeciąć wzdłuż mstki pmiędzy żyłami przewdu nie uszkadzając ich izlacji, pdłże d układania na nim przewdów pwinn być gładkie, przewdy należy mcwać d pdłża za pmcą klamerek. Dpuszcza się również mcwanie za pmcą gwździków wbijanych w mstek przewdu. Mcwanie klamerkami lub gwździkami należy wyknywać w dstępach kł 50 cm, wbijając je tak, aby nie uszkdzić izlacji żył przewdu. Zabrania się zaginania gwździków na przewdzie. D puszek należy wprwadzać tylk te przewdy, które wymagają łączenia w puszce; pzstałe przewdy należy prwadzić bk puszki. Przed tynkwaniem kńce przewdów należy zwinąć w luźny krążek i włżyć d puszek, a puszki zakryć pkrywami lub w inny spsób zabezpieczyć je przed zatynkwaniem. Zabrania się układania przewdów bezpśredni w betnie, w warstwie wyrównawczej pdłgi, w złączach płyt itp. bez stswania słn w pstaci rur. 5.3.7. Przygtwanie kńców żył i łączenie przewdów W instalacjach elektrycznych wnętrzwych łączenia przewdów należy wyknywać w sprzęcie i sprzęcie instalacyjnym i w dbirnikach. Nie wln stswać płączeń skręcanych. W przypadku gdy dbirniki elektryczne mają wyprwadzne fabrycznie na zewnątrz przewdy, a sam ich przyłączenie d instalacji nie zstał pracwane w prjekcie, spsób przyłączenia należy uzgdnić z prjektantem lub kmpetentnym przedstawicielem inwestra. Przewdy muszą być ułżne swbdnie i nie mgą być narażne na naciągi i ddatkwe naprężenia. D daneg zacisku należy przyłączać przewdy rdzaju wyknania, przekrju i w liczbie, d jakich zacisk ten jest przystswany. W przypadku stswania zacisków, d których przewdy są przyłączane za pmcą czek, pmiędzy czkiem a nakrętką raz pmiędzy czkami pwinny znajdwać się pdkładki metalwe, zabezpieczne przed krzją w spsób umżliwiający przepływ prądu. Długść dizlwanej żyły przewdu pwinna zapewniać prawidłwe przyłączenie, zdejmwanie izlacji i czyszczenie przewdu nie mże pwdwać uszkdzeń mechanicznych. W przypadku stswania żył cynwanych prces czyszczenia nie pwinien uszkadzać warstwy cyny. Kńce przewdów miedzianych z żyłami wieldrutwymi (linek) pwinny być zabezpieczne zapraswanymi tulejkami lub cynwane (zaleca się stswanie tulejek zamiast cynwania). 5.3.8. Pdejścia d dbirników Pdejścia instalacji elektrycznych d dbirników należy wyknać w miejscach bezklizyjnych, bezpiecznych raz w spsób estetyczny, pdejścia d przewdów ułżnych w pdłdze należy wyknywać w rurach zamcwanych pd pwierzchnią pdłgi, alb w specjalnie d teg celu przewidzianych kanałach. Rury i kanały muszą spełniać dpwiednie warunki wytrzymałściwe i być wyprwadzne pnad pdłgę d wyskści kniecznej dla daneg dbirnika. Pdejścia zwieszakwe stsuje się w przypadkach zasilania dbirników d góry. Pdejścia teg rdzaju stsuje się najczęściej d: praw świetleniwych, dbirników zasilanych z instalacji wyknanych przewdami szynwymi, na drabinkach kablwych, w krytkach itp. Pdejścia zwieszakwe należy wyknywać jak sztywne lub elastyczne, w zależnści d warunków technlgicznych i rdzaju wyknywanej instalacji. d dbirników zamcwanych na ścianach, strpach lub knstrukcjach pdejścia należy wyknywać przewdami ułżnymi na tych ścianach, strpach lub knstrukcjach budwlanych, a także na inneg rdzaju pdłżach, np. kształtwniki itp. 5.3.9. Przyłączanie dbirników Miejsca płączeń żył przewdów z zaciskami dbirników pwinny być dkładnie czyszczne. Sam płączenie musi być wyknane w spsób pewny pd względem elektrycznym i mechanicznym raz zabezpieczne przed słabieniem siły dcisku i krzją. Bez względu na rdzaj instalacji, przyłączenia dbirników są wyknywane w zasadzie jednakw, z tym że dzielą się na dwa rdzaje: przyłączenia sztywne, przyłączenia elastyczne. Przyłączenia sztywne należy wyknywać w rurach sztywnych wprwadznych bezpśredni d dbirników raz przewdami kabelkwymi i kablami. Wyknuje się je d dbirników stałych, zamcwanych d pdłża i nie ulegającym żadnym przesunięcim. Przyłączenia elastyczne stsuje się, gdy dbirniki są narażne na drgania dużej amplitudzie lub przystswane są d przesunięć i przemieszczeń. Przyłączenia te należy wyknywać: przewdami izlwanymi wielżyłwymi giętkimi lub pnwymi, przewdami izlwanymi jednżyłwymi giętkimi w rurach elastycznych, przewdami izlwanymi wielżyłwymi giętkimi lub pnwymi w rurach elastycznych. Przewdy wychdzące z rur pwinny być zabezpieczne przed mechanicznymi uszkdzeniami izlacji, np. przez załżenie tulejek izlacyjnych. W miejscach narażnych na uszkdzenia mechaniczne przewdy dprwadzane d dbirników muszą być chrnine. 8
5.3.10. Knstrukcje wsprcze, krytka kablwe, drabinki kablwe, kanały i listwy instalacyjne Wsprnik pd krytka, drabinki kablwe Wsprnik pd krytka i drabinki kablwe wyknany w frmie kształtwnika z blachy stalwej cynkwanej, przystswany d mntażu bczneg (lub d strpu) przez przykręcenie d ściany lub knstrukcji stalwej. Zasadnicze czynnści przy wyknywaniu rbót Oznaczenie miejsca sadzenia wsprników Wyknanie ślepych twrów w pdłżu (ścian lub sufitu) lub twrów w knstrukcji metalwej Przygtwanie i skmpletwanie elementów mcujących (śrub z kłkami rzprwymi lub śrub z nakrętkami Osadzenie wsprnika na przygtwanym pdłżu i przykręcenie Wymaganie ddatkwe dtyczące rbót Stswać wyłącznie standardwe wsprniki pd krytka wg dstawcy kryt Wszystkie elementy wraz z nrmaliami, muszą być cynkwane Krytka kablwe Kryta kablwe winny być wyknane z blachy stalwej perfrwanej wraz z niezbędnymi akcesriami. Zasadnicze czynnści przy wyknywaniu rbót Wytraswanie miejsc pd mntaż knstrukcji wsprczych Zamcwanie knstrukcji wsprczych d pdłża Ułżenie elementów krytek kablwych na knstrukcjach wsprczych Przykręcenie krytek Zmntwanie łuków z elementów gtwych Skręcenie elementów pmiędzy sbą przy użyciu złączek Drabinki kablwe Zasadnicze czynnści przy wyknywaniu rbót Ułżenie elementów na knstrukcji. Przykręcenie drabinek d knstrukcji wsprczej. Zmntwanie łuków z gtwych elementów. Skręcenie elementów między sbą. Przyspawanie drabinek d knstrukcji wsprczej. Wyknanie łuku, wytraswanie, cięcie, spawanie i szlifwanie. Wymaganie ddatkwe dtyczące rbót Krytka kablwe w ciągach pzimych mntwać d wsprników pewnie złączami rzłączanymi w dległściach nie większych niż 2mb. Zastswać krytka perfrwane cynkwane. Przy zmianie kierunku trasy krytek kąt załamania mże być mniejszy niż 45 stpni dla pprawneg ułżenie przewdów kabelkwych i prawidłweg ich ufrmwania. Krytka prwadzne na wyskści mniejszej niż 2,5m musza być przykryte pkrywą krytek a także w miejscach przewidzianych dkumentacją prjektwą. Krytka układane w ciągach wielkrtnych nie mgą zajmwać pasa szerszeg niż 1mb Ciągi pinwe krytek muszą być mcwane d pdłża w dległści nie większej niż 0,75mb Wszystkie ciągi krytek muszą być uziemine Dla przewdów kabelkwych i kabli teletechnicznych, świetlenia bezpieczeństwa instalacji sygnalizacji pżar, krytka muszą być ułżne ddzielnie Krytka z przewdami instalacji kmputerwej pwinny być ddalne d pzstałych na dległść nie mniejszą niż 0,4mb chyba że prducent przewdów pda inne dyspzycje Wszystkie elementy krytek wraz z nrmaliami, muszą być cynkwane Kanały i listwy instalacyjne Kanały i listwy instalacyjne mntwać przez przykręcenie, dległść pmiędzy kłkami mcującymi ustalić na pdstawie wytycznych prducenta listw i kanałów. Kanały mntwać na ścianie przy pdłdze raz na pd sufitem na ścianach. Listwy i kanały przeznaczne są jedynie d prwadzenia kablwania strukturalneg, w listwach i kanałach nie układać przewdów elektrycznych. Wyszczególnienie rbót: Traswanie. Odmierzanie i ucięcie listew. Wyknanie ślepych twrów. Osadzenie kłków rzprwych. Wiercenie twrów w listwach. Umcwanie listew za pmcą wkrętów. Zmntwanie pzstałych elementów łącznych i pkryw. 5.4. Mntaż przewdów i sprzętu 5.4.1. Rury typu RB 9
Zasadnicze czynnści przy wyknywaniu rbót Wytraswanie miejsc sadzania uchwytów d rur RB Przygtwanie pdłża Zamcwanie uchwytów Odmierzenie i ucięcie rur Wyknanie płączeń złączkami przeltwymi Sprawdzenie drżnści rurażu Wprwadzenie rur d puszek i innych elementów instalacji Ułżenie rur na uchwytach 5.4.2. Układanie przewdów Wymagania gólne dtyczące rbót Wszystkie przewdy kabelkwe na bu kńcach muszą być znaczne zgdnie z adresami umieszcznymi na liście adreswej. Każde przejście przewdów kabelkwych przez strpy i ściany musi być zabezpieczne rurą słnwą lub dpwiedni budwane. Trasy przewdów kabelkwych spsób ułżenia słn lub knstrukcji w każdym przypadku muszą zapewniać łatwść ich wymiany lub wymiany przewdów kabelkwych. Minimalny przekrój żył przewdzących przewdów kabelkwych dla bwdów świetleniwych 1,5mm2 Cu, bwdów gniazd wtykwych i bwdów siłwych 2.5mm2 Cu. Pzim izlacji przewdów kabelkwych -750V. Wszystkie przewdy kabelkwe muszą mieć żyły przewdzące wyknane z miedzi, być znakwane przez prducenta (marka), psiadać klrystykę izlacji rbczej żył zgdną z wymaganiami t.j. przewód chrnny PE - klr żółtzielny przewód neutralny N klr przewdy fazwe LI, L2, L3 dpwiedni klr czerwny, brązwy, czarny 5.4.3. Układanie przewdów typu YDYp pd tynkiem Instalacje wtynkwe należy wyknać przewdami Cu wielżyłwymi płaskimi. Przewdy wprwadzne d puszek pwinny mieć nadwyżkę długści niezbędną d wyknania płączeń. Zagięcia i łuki w płaszczyźnie przewdu pwinny być łagdne. Pdłże d układania na nim przewdów pwinny być gładkie. Przewdy należy mcwać d pdłża za pmcą klamerek. Mcwanie klamerkami należy wyknać w dstępach kł 50 cm wbijając je tak aby nie uszkdzić żył przewdu. D puszek wprwadzić tylk te przewdy, które wymagają łączenia w puszce. Pzstałe przewdy należy prwadzić bk puszki. Przed tynkwaniem kńce przewdów należy zwinąć w luźny krążek i włżyć d puszek, a puszki zakryć pkrywami lub w inny spsób zabezpieczyć je przed zatynkwaniem. Zabrania się układania przewdów bezpśredni w betnie, w warstwie wyrównawczej pdłgi, w złączeniach płyt itp. Zasadnicze czynnści przy wyknywaniu rbót Rzwinięcie przewdu kabelkweg Sprawdzenie ciągłści żył i prnści izlacji Odmierzenie i ciecie Zamcwanie przewdu d pdłża Wprwadzenie kńców przewdów d puszek lub rzgałęźników 5.4.4. Przewdy kabelkwe układane w gtwych bruzdach Zasadnicze czynnści przy wyknywaniu rbót Rzwinięcie przewdu. Odmierzenie i ucięcie. Mcwanie przewdu d pdłża przy pmcy drutu wiązadełkweg, zaprawy gipswej. Otwieranie i zamykanie puszek, dgałęźników lub skrzynek rzgałęźnych. 5.4.5. Przewdy i kable wciągane d rur Zasadnicze czynnści przy wyknywaniu rbót Rzwinięcie przewdu, kabla Sprawdzenie ciągłści żył i prnści izlacji Odmierzenie Cięcie Otwieranie i zamykanie puszek, dgałęźników lub skrzynek rzgałęźnych Wciągnięcie przewdów 5.4.6. Przewdy kabelkwe i kable układane w krytach kablwych i na drabinkach kablwych Zasadnicze czynnści przy wyknywaniu rbót Rzwinięcie przewdów, kabla Odmierzenie i ucięcie. Otwieranie i zamykanie puszek dgałęźników i skrzynek dgałęźnych. Ułżenie przewdu, kabla w krytkach i na drabinkach. Umcwanie przewdów na uchwytach bezśrubwych. 10
5.4.7.Układanie przewdów kabelkwych typu YDY w listwach kablwych i kanałach kablwych Zasadnicze czynnści przy wyknywaniu rbót Rzwinięcie przewdu Sprawdzenie ciągłści żył i prnści izlacji Odmierzenie, cięcie Wprwadzenie kńców przewdów d puszek lub rzgałęźników Ułżenie przewdu w listwach kablwych Załżenie znaczników adreswych Zamknięcie pkrywy listwy 5.4.8.Układanie przewdów kabelkwych typu YDY na pdłżu - na uchwytach Mcwanie uchwytów d przewdów kabelkwych mże dbywać się za pmcą gwździ, klejenia, wstrzeliwania kłków stalwych, lub w inny trwały spsób, przy uwzględnieniu rdzaju pdłża, d któreg uchwyty są mcwane. Zasadnicze czynnści przy wyknywaniu rbót Rzwinięcie przewdu Sprawdzenie ciągłści żył i prnści izlacji Odmierzenie, cięcie Wprwadzenie kńców przewdów d puszek lub rzgałęźników Zamcwanie przewdu na uchwytach Załżenie znaczników adreswych Odległści pmiędzy uchwytami nie pwinny być większe niż 0,5m dla przewdów kabelkwych. 5.5. Mntaż sprzętu i aparatury Osprzęt szczelny, wyknany z twrzyw sztucznych, należy przymcwać mcn d ścian c najmniej dwma śrubami. Puszki dgałęźne klidujące z ciągami przewdów pwinny być mntwane na wsprnikach dsądznych d ściany tak, aby ciągi przewdów mżna był przepuścić w linii prstej pd puszką. D mcwania sprzętu należy używać wkrętów d drewna z łbem półklistym, a nie stżkwym. Puszki i sprzęt należy umieszczać tak, aby nie był knieczne gięcie przewdów w pbliżu ich wprwadzenia d dławików. Zasadnicze czynnści przy wyknywaniu rbót Wytraswanie miejsc sadzania aparatury Przygtwanie pdłża Wyknanie ślepych twrów mechanicznie / ręcznie Wykruszenie lub wycięcie twrów d wprwadzenia przewdów w puszkach Wprwadzenie przewdów w twry puszki Przygtwanie zaprawy gipswej lub betnwej Osadzenie puszki w gtwym pdłżu Gipswanie lub betnwanie z wyrównaniem pwierzchni Odkrywanie puszek Pdłączenie i przedzwnienie przewdów Zamknięcie puszek Rzmntwanie sprzętu, łączników i aparatury Pdłączenie łączników i gniazd wtykwych Zamcwanie łączników i gniazd wtykwych w puszce Wymagania ddatkwe dtyczące rbót Łączniki i gniazda wtykwe pwinny być umiejscwine na wyskściach (d wykńczneg pdłża pmieszczeń) kreślnych dkumentacją prjektwa lub według dmiennych dyspzycji pkazanych na rysunku. Przed wyknaniem pdłączeń łączników i aparatów - należy sprawdzić pprawnść ich funkcjnwania. 5.6. Mntaż praw świetleniwych Zasadnicze czynnści przy mntwaniu praw. Wytraswanie miejsc sadzania praw i uchwytów Przygtwanie pdłża Zamcwanie uchwytów Rzpakwanie prawy Oczyszczenie prawy z materiałów zabezpieczających Otwarcie i zamknięcie prawy Obcięcie i brbienie kńców przewdów Sprawdzenie prawy przed zainstalwaniem Zamntwanie prawy i pdłączenie Wypsażenie prawy w akcesria (klsze, dbłyśniki, rastry itp.) Zasadnicze czynnści przy mntażu źródeł światła Zdjęcie klsza, siatki, dbłyśnika, rastra itp. z prawy Wyjęcie źródła światła z pakwania Sprawdzenie marki, zgdnści znaczeń i parametrów Zamntwanie źródła światła w prawie Sprawdzenie świecenia prawy Zamntwanie klsza, siatki, dbłyśnika, rastra itp. 11
5.7. Mntaż tablic rzdzielczych Załączne w prjekcie rysunki schematów idewych zasilania i tablic rzdzielczych są w stpniu wystarczającym dpełnieniem niniejszej specyfikacji i dpełniają także dane ptrzebne d sprządzenia kalkulacji cenwej. Zasadnicze czynnści przy wyknywaniu rbót Ustawienie rzdzielnicy na gtwym pdłżu Wypzimwanie i skręcenie elementów ze sbą Skręcenie szyn zbirczych ze sbą w miejscach płączeń Pdłączenie kńcówek kabli zasilających i dpływwych d zacisków Pdłączenie przewdu uziemiająceg Sprawdzenie i dkręcenie śrub Malwanie pprawkwe Wymagania ddatkwe dtyczące rbót: Przy wszystkich rzdzielnicach, złączach i tablicach rzdzielczych musi być umieszczny ich schemat idewy płączeń z pisem aparatury, wielkści nastaw aparatów i prądów znaminwych wkładek bezpiecznikwych. Schematy winny być zabezpieczne przed kurzem i wilgcią (np. przez laminwanie). 5.7.1. Mntaż aparatury mdułwej w rzdzielniach Załączne w prjekcie rysunki schematów idewych zasilania i tablic rzdzielczych są w stpniu wystarczającym dpełnieniem niniejszej specyfikacji i dpełniają także dane ptrzebne d sprządzenia kalkulacji cenwej. Wymagania ddatkwe dtyczące rbót: Przy wszystkich rzdzielnicach, złączach i tablicach rzdzielczych musi być umieszczny ich schemat idewy płączeń z pisem aparatury, wielkści nastaw aparatów i prądów znaminwych wkładek bezpiecznikwych. Schematy winny być zabezpieczne przed kurzem i wilgcią (np. przez laminwanie). 5.8. Ochrna d prażeń, płączenia wyrównawcze Jak chrnę przed dtykiem pśrednim (chrna ddatkwa) zastswan samczynne wyłączenie zasilania w przypadku przekrczenia wartści dpuszczalnych napięcia dtykweg realizwane przez. wyłączniki nadmiarw-prądwe z wyzwalaczem elektrmagnetycznym, wyłączniki róznicwprądwe w układzie TN-S. Wszystkie prjektwane tablice elektryczne winny być wypsażne w szyny chrnne PE i neutralne N z zaciskami wielkrtnymi. Zaciski N należy dizlwać d knstrukcji. Przewdy PE płączyć ze stykami chrnnymi gniazd wtykwych, z knstrukcjami wsprczymi złącza energetyczneg i tablicy raz z zaciskami chrnnymi praw (w przypadku braku z zaciskiem złączki świecznikwej). Przewód PE ma mieć izlację w klrze żółt-zielnym natmiast N w niebieskim. W budynku należy wyknać główną szynę wyrównania ptencjałów GSU w pbliżu rzdzielnicy głównej RG, d których za pmcą bednarki FeZn30x4 i przewdów LgYż10mm2, LgYż6mm2 należy pdłączyć: przewdy chrnne lub chrnn-neutralne rury instalacji sanitarnych metalwe brdziki, baseny, zlewy itp. zbrjenie knstrukcji budynku raz metalwe elementy budynku kanały wentylacyjne krytka kablwe uzim inne masy metalwe W łazienkach i w pmieszczeniach wc przewidzian wyknanie miejscwych szyn wyrównania ptencjałów MSWP. D szyn wyrównania ptencjałów MSWP pdłączyć za pmcą przewdów LgYż6mm2 metalwe rury, grzejniki, metalwe elementy umywalek, metalwe elementy kanałów wentylacyjnych a następnie miejscwe szyny wyrównania ptencjałów płączyć z szyną wyrównania ptencjałów GSU przy pmcy przewdów LgYż6mm. 5.9. Badania i pmiary Zasadnicze czynnści przy wyknywaniu badań i pmiarów Badania i pmiary instalacji świetleniwej i siłwej Sprawdzenie ciągłści żył przewdów Sprawdzenie pprawnści płączeń Sprawdzenie adresów przewdów kabelkwych z listwą adreswą Pmiar rezystancji izlacji przewdów Pmiar rezystancji uziemień rbczych i chrnnych Badanie wyłączników chrnnych różnicwprądwych Wymagania ddatkwe dtyczące badań i pmiarów Z wyknanych badań i pmiarów raz dknaniu ceny ich wyników musza być sprządzne raprty Badania i pmiary pwinna wyknywać uprawnina sba/pracwnik labratrium Wszystkie przyrządy pmiarwe użyte d badań i pmiarów musza psiadać aktualne świadectwa wzrcwania i znaczny status metrlgiczny. Dane identyfikujące przyrząd pmiarwy muszą być zamieszczne w raprcie (prtkóle) z badań i pmiarów. Wykaz instrukcji i przyrządów pmiarwych ptrzebnych d wyknania badań i pmiarów winien być zamieszczny w Prgramie Zapewnienia Jakści. 5.10. Zabezpieczenie przejść kabli i przewdów przez przegrdy stref pżarwych W miejscach przejść przez przegrdy pżarwe (strpy, ściany) przewdów elektrycznych i kabli w celu zapbieżenia rzprzestrzeniania się pżaru w budynku, z jednej strefy pżarwej d drugiej należy miejsca przebić uszczelnić np. śrdkiem pęczniejącym Hilti CP673 + wełna mineralna 12
150kg/m3. Pwyższe zestawienie dwóch materiałów zapewni klasę dprnści gniwej F 120 (EI 120). Śrdki zapewniające dprnść gniwą należy stswać zgdnie z instrukcjami prducenta. Przewdy i kable wprwadzane d budwy ppż rzdzielnicy głównej należy uszczelnić. Strefy pżarwe należy kreślić na pdstawie prjektu architektniczneg. Wyknanie przepustu: Oczyszczne wewnętrzne krawędzie twru w murze i pwierzchnię wkół twru pkryć Pyrplastem DS (SND). Przechdzące przez twór przewdy instalacyjne i stelaż lub krytk (jeśli występują) pkryć warstwą Pyrplastu DS (SND) na dcinku kł 15 cm d przepustu. Wełnę mineralną na zewnętrznej strnie pmalwać Pyrplastem DS (SND), w ilści 1,5 kg/m 2. Wełnę mineralną, pkrytą jednstrnnie Pyrplastem DS, dciąć dkładnie d kształtu twru kabli, tak aby uzyskać jak najmniejszą liczbę pciętych kawałów płyty. Wszystkie pwierzchnie styków (wełny ze ścianą, wełny z wełną, wełny i kabli/rur) również pkryć Pyrplastem DS (SND). Dkładnie dpaswać pszczególne kawałki wełny d wymiarów przepustu, rzpczynając d dużych kawałków. P dkładnym wypełnieniu całeg twru wełną, pzstałe drbne szczeliny wypełnić Pyrplastem DS (SND) lub Pyrplastem mastic. Na zakńczenie wypełniny przepust raz jeg brzeża pkryć p bu strnach cienką warstwą Pyrplastu DS (SND). 5.11. Uziemienie Instalacja dgrmwa nie pdlega wymianie. Uzim instalacji dgrmwej nie pdlega wymianie. D uziemienia punktu rzdziału przewdu PEN należy wykrzystać istniejący uzim tkwy. Przewdy uziemiające należy chrnić przed krzją pprzez malwanie farbą antykrzyjną lub lakierem asfaltwym na wyskści d 30cm nad ziemią i d głębkści 20cm w ziemi. Płączenia spawane należy zabezpieczyć przed krzją pprzez malwanie farbą antykrzyjną. Jak chrnę d przepięć zaprjektwan chrnniki przeciwprzepięciwe SPD I+II w rzdzielnicy głównej raz chrnnik przeciwprzepięciwe SPD II w rzdzielnicach lkalnych. 5.12. Demntaż Wewnątrz budynku, łączniki świetleniwe, gniazda wtykwe rzdzielnice elektryczne należy zdemntwać. Zdemntwany sprzęt, prawy świetleniwe, gniazda wtykwe 230V, rzdzielnice zagspdarwać zgdnie z wytycznymi Inwestra. Zakres demntaży uzgadniać z Inwestrem. W czasie prac związanych z demntażem istniejących instalacji elektrycznych i mntażem prjektwanych instalacji elektrycznych należy zwrócić szczególną uwagę aby nie uszkdzić istniejących instalacji elektrycznych i teletechnicznych które nie pdlegają wymianie. 6. Kntrla jakści rbót 6.1. Zasady kntrli jakści rbót W trakcie dbiru instalacji elektrycznych należy przedłżyć kmisji prtkły z badań. Stąd też instalacje w budynku pwinny być pddane szczegółwym ględzinm i próbm, bejmującym także niezbędny zakres pmiarów w celu sprawdzenia, czy spełniają wymagania dtyczące chrny ludzi, zwierząt i mienia przed zagrżeniami, których mże stać się przyczyną. Człnkwie kmisji, przed przystąpieniem d ględzin i prób pwinni trzymać i zapznać się z uaktualniną dkumentacją techniczną raz prtkłami ze sprawdzeń cząstkwych. Osby wyknujące pmiary pwinny psiadać dpwiednie kwalifikacje, ptwierdzne uprawnieniami d wyknywania badań. W czasie wyknywania prób należy zachwać szczególną strżnść, celem zapewnienia bezpieczeństwa ludzim i uniknięcia uszkdzeń biektu lub zainstalwaneg wypsażenia. Kntrla jakści wyknania instalacji pwinna bejmwać przede wszystkim sprawdzenie: zgdnści zastswanych d wbudwania wyrbów i zainstalwanych urządzeń z dkumentacją techniczną, nrmami i certyfikatami, prawidłwści wyknania płączeń przewdów, pprawnści wyknania przewdwania raz zachwania wymaganych dległści d innych instalacji i urządzeń, pprawnści wyknania przejść przewdów przez strpy i ściany, prawidłwści zamntwania urządzeń elektrycznych raz sprzętu i sprzętu, w dstswaniu d warunków śrdwiskwych i warunków pracy w miejscu ich zainstalwania, prawidłweg znaczenia bwdów, bezpieczników, łączników, zacisków itp., prawidłweg umieszczania schematów, tablic strzegawczych raz innych infrmacji, prawidłwści znaczenia przewdów neutralnych, chrnnych i chrnne neutralnych, prawidłwści dbru urządzeń i śrdków chrny d wpływów zewnętrznych warunków śrdwiskwych w jakich pracują), spełnienia ddatkwych zaleceń prjektanta lub inspektra nadzru wprwadznych d dkumentacji technicznej Zasady umieszczania schematów, tablic strzegawczych raz innych isttnych infrmacji, których jest mwa wyżej kreślne są w następujących nrmach: PN-88/E-08501 Urządzenia elektryczne. Tablice i znaki bezpieczeństwa. PN-92/N-01256/01 Znaki bezpieczeństwa. Ochrna przeciwpżarwa. PN-92/N-01256/02 Znaki bezpieczeństwa. Ewakuacja. PN-92/N-01256/03 Znaki bezpieczeństwa. Ochrna i higiena pracy. 6.2. Oględziny instalacji elektrycznych Oględziny należy wyknać przed przystąpieniem d prób i p dłączeniu zasilania instalacji. Celem ględzin jest stwierdzenie, czy zainstalwane urządzenia, aparaty i śrdki zabezpieczeń i chrny spełniają wymagania bezpieczeństwa zawarte w dpwiednich nrmach przedmitwych (stwierdzenie zgdnści ich parametrów technicznych z wymaganiami nrm), czy zstały prawidłw dbrane i zainstalwane raz znaczne zgdnie z prjektem, czy nie mają widcznych uszkdzeń wpływających na pgrszenie bezpieczeństwa. Pdstawwy zakres ględzin bejmuje przede wszystkim sprawdzenie prawidłwści: chrny przed prażeniem prądem elektrycznym, chrny przed pżarem i przed skutkami cieplnymi, dbru przewdów d bciążalnści prądwej i spadku napięcia raz dbru i nastawienia urządzeń zabezpieczających i sygnalizacyjnych, umieszczenia dpwiednich urządzeń dłączających i łączących, dbru urządzeń i śrdków chrny w zależnści d wpływów 13