POWIATOWY URZĄD PRACY W BRZESKU ul. J. Piłsudskiego 19, 32-800 Brzesko tel. 663-05-22, 663-05-46, 686-36-44 e-mail: urzad@pup-brzesko.pl www.pup-brzesko.pl ANALIZA PÓŁROCZNA Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie brzeskim w II półroczu 2010 roku Część II Absolwenci szkół ponadgimnazjalnych Brzesko, sierpień 2011 r.
Spis treści Str. I. Wprowadzenie... 3 II. Analiza bezrobocia wśród absolwentów ze szkół ponadgimnazjalnych w powiecie brzeskim. 4 III. Przewidywani absolwenci szkół ponadgimnazjalnych, którzy ukończą naukę w 2011 roku.. 9 IV. Analiza absolwentów szkoły wyższej w powiecie brzeskim. 10 V. Podsumowanie... 11 2
I. WPROWADZENIE Zgodnie z zapisami ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, do zadań samorządu powiatu należy opracowywanie analiz i sprawozdań, w tym prowadzenie monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Monitoring składa się z dwóch części: diagnostycznej i prognostycznej. W marcu br. przygotowano I część, stanowiącą analizę zjawiska bezrobocia w powiecie brzeskim na koniec 2010 roku w zakresie zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Niniejszy raport stanowi II część Monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych część prognostyczną, obejmującą absolwentów szkół ponadgimnazjalnych. Celem prognostycznego monitoringu zawodów jest uzyskanie informacji o liczbie absolwentów według zawodów, którzy ukończyli swoją edukację w 2010 r. i przewidywanej liczbie absolwentów według zawodów w roku bieżącym, a także badanie zagrożenia bezrobociem dla osób uzyskujących określone zawody na terenie lokalnego rynku pracy. Wdrożenie systemu monitoringu pomaga określić kierunki i natężenie zmian zachodzących w strukturze zawodowej w powiecie brzeskim. W dobie gospodarki rynkowej szczególną uwagę należy poświęcić właśnie na dostosowanie systemu kształcenia do zmieniającego się zapotrzebowania pracodawców na kwalifikacje zawodowe pracowników. Podstawa opracowania Część prognostyczna Monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych dla powiatu brzeskiego, przedstawiająca sytuację absolwentów w 2010 roku, została sporządzona przy wykorzystaniu następujących źródeł: Zalecenia metodyczne do prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej, Departamentu Rynku Pracy, Warszawa 2003, System Informacji Oświatowej Ministerstwa Edukacji Narodowej (SIO MEN) - dane dotyczące uczniów szkół ponadgimnazjalnych, Główny Urząd Statystyczny (GUS) - dane dotyczące studentów i absolwentów szkół wyższych, Powiatowy Urząd Pracy w Brzesku (PUP)-dane dotyczące bezrobotnych absolwentów. 3
II. ANALIZA BEZROBOCIA WŚRÓD ABSOLWENTÓW ZE SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH W POWIECIE BRZESKIM W wyniku badań, którymi objęto szkoły ponadgimnazjalne mające swoją siedzibę na terenie powiatu brzeskiego uzyskano informację o absolwentach kończących edukację według typu ukończenia szkoły i wyuczonego zawodu oraz zarejestrowanych absolwentach 1 szkół ponadgimnazjalnych na koniec 2010 roku. Analiza liczby absolwentów i zarejestrowanych bezrobotnych pozwala zidentyfikować zawody najbardziej zagrożone bezrobociem. Wykaz szkół objętych badaniem: 1. Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 1 w Brzesku: Liceum Ogólnokształcące Technikum 2. Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 2 w Brzesku: Liceum Ogólnokształcące Technikum Zasadnicza Szkoła Zawodowa 3. Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych w Brzesku 4. Technikum Uzupełniające dla Dorosłych w Brzesku 5. Katalickie Liceum Ogólnokształcące w Brzesku 6. Zespół Szkół Technicznych i Ogólnokształcących w Łysej Górze: Technikum 7. Zespół Szkół w Czchowie: Liceum Ogólnokształcące Technikum Zasadnicza Szkoła Zawodowa Szkoła Policealna Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych 8. Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Marii Konopnickiej w Złotej: Zasadnicza Szkoła Zawodowa Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące Specjalne 9. Zespół Szkół w Szczurowej: Liceum Ogólnokształcące Technikum Zasadnicza Szkoła Zawodowa Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych Szkoła Policealna 1 Absolwent osoba bezrobotna w okresie do 12 miesięcy od dnia określonego w dyplomie, świadectwie lub innym dokumencie potwierdzającym ukończenie nauki w szkole 4
Liczba zarejestrowanych bezrobotnych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Brzesku według stanu na koniec grudnia 2010 roku wynosiła 4.133 osoby. Udział osób do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki wyniósł 491 osób (co stanowiło 11,9% ogółu bezrobotnych), w tym 256 kobiet (tj. 52,1% omawianej grupy). Stosunek absolwentów szkół ponadgimnazjalnych do ogółu bezrobotnych pozostających w ewidencji Urzędu Pracy wg stanu na dzień 31.12.2010 r. przedstawia poniższy wykres. Osoby w okresie 12 m iesięcy od dnia ukończenia nauki 491 Ogólna liczba bezrobotnych 4133 W porównaniu do końca 2009 r. grupa bezrobotnych, którzy w okresie do 12 miesięcy od ukończenia szkoły zarejestrowała się w tutejszym Urzędzie zmniejszyła się o 45 osób tj. spadek o 8,4%. 536 491 298 2008 rok 2009 rok 2010 rok 5
Z przeprowadzonych badań sondażowych wynika, że w 2010 roku szkoły ponadgimnazjalne zlokalizowane na terenie powiatu brzeskiego ukończyło łącznie 1.323 absolwentów. W porównaniu do poprzedniego roku liczba absolwentów zwiększyła się 175 osób tj. więcej o 15,2%. Strukturę absolwentów szkół ponadgimnazjalnych, którzy ukończyli naukę w 2010 roku oraz porównywalą liczbę bezrobotnych absolwentów zarejestrowanych w PUP na koniec 2010 roku przedstawia poniższy wykres. 600 524 500 437 400 362 300 200 129 119 100 59 0 w ykształcenie policealne i średnie zaw odow e w ykształcenie średnie ogólnokształcące w ykształcenie zasadnicze zaw odow e absolw enci, którzy ukończyli szkołę w 2010 r. bezrobotni absolw enci zarejestrow ani w PUP w końcu 2010 r. Jednocześnie należy zaznaczyć, że absolwentów rejestrujących się w Powiatowym Urzędzie Pracy w Brzesku było zdecydowanie więcej, lecz nie byli oni jednocześnie absolwentami szkół z terenu powiatu objętego badaniem, dlatego też nie zostali ujęci w sprawozdaniu. Zestawienie danych w poniższej tabeli zawiera wskaźnik będący ilorazem liczby zarejestrowanych absolwentów ze szkół powiatu brzeskiego w danych zawodach, a ilością absolwentów, którzy ukończyli szkoły ponadgimnazjalne w 2010 roku. 6
Kod zawodu Nazwa zawodu Absolwenci, którzy ukończyli szkołę na terenie powiatu w roku 2010 Bezrobotni absolwenci zarejestrowani w PUP w końcu roku 2010 (4):(3) w % 1 2 3 4 5 Wykształcenie policealne i średnie zawodowe "311104" Technik geodeta* 0 0 0,0000 "311204" Technik budownictwa* 46 14 30,4348 "311303" Technik elektryk* 0 0 0,0000 "311408" Technik elektronik* 20 5 25,0000 "311410" Technik mechatronik* 30 4 13,3333 "311504" Technik mechanik* 16 6 37,5000 "322002" Technik żywienia i gospodarstwa domowego* 40 10 25,0000 "331403" Technik ekonomista* 50 19 38,0000 "333107" Technik logistyk* 28 7 25,0000 "334306" Technik administracji* 12 2 16,6667 "343403" Technik organizacji usług gastronomicznych* 21 9 42,8571 "351203" Technik informatyk* 95 27 28,4211 "422402" Technik hotelarstwa* 24 10 41,6667 "514105" Technik usług fryzjerskich* 0 0 0,0000 "522305" Technik handlowiec* 55 16 29,0909 Wykształcenie średnie ogólnokształcące "000000" Bez zawodu 524 59 11,2595 Wykształcenie zasadnicze zawodowe "343101" Fotograf* 0 0 0,0000 "512001" Kucharz* 0 0 0,0000 "512002" Kucharz małej gastronomii* 48 16 33,3333 "514101" Fryzjer* 23 7 30,4348 "522301" Sprzedawca* 46 20 43,4783 "711202" Murarz* 70 21 30,0000 "711301" Kamieniarz* 7 3 42,8571 "711402" Betoniarz - zbrojarz* 6 5 83,3333 "711501" Cieśla* 0 0 0,0000 "712101" Dekarz* 0 0 0,0000 "712204" Posadzkarz* 10 3 30,0000 "712604" Monter instalacji i urządzeń sanitarnych* 16 4 25,0000 "712904" Technolog robót wykończeniowych w budownictwie* 0 0 0,0000 "713101" Malarz - tapeciarz* 0 0 0,0000 "713201" Lakiernik* 3 2 66,6667 "721301" Blacharz* 0 0 0,0000 "721306" Blacharz samochodowy* 1 1 100,0000 "722204" Ślusarz* 17 2 11,7647 "723103" Mechanik pojazdów samochodowych* 46 20 43,4783 "741103" Elektryk* 28 7 25,0000 "741201" Elektromechanik* 0 0 0,0000 "741203" Elektromechanik pojazdów samochodowych* 2 1 50,0000 "751105" Rzeźnik - wędliniarz* 7 1 14,2857 "751201" Cukiernik* 7 0 0,0000 "751204" Piekarz* 6 1 16,6667 "752205" Stolarz* 9 5 55,5556 "753402" Tapicer* 0 0 0,0000 "911205" Pracownik pomocniczy obsługi hotelowej* 10 0 0,0000 7
Z informacji zawartych w tabeli wynika, że wśród 1.323 absolwentów, najliczniejszą grupę stanowili absolwenci kończący liceum ogólnokształcące, którzy traktowani są jako osoby nie posiadające żadnego zawodu. W powiecie brzeskim w 2010 roku licea ogólnokształcące ukończyło łącznie 524 absolwentów, z których 11,3% po zakończeniu szkoły zarejestrowało się w Urzędzie Pracy i zostali sklasyfikowani jako osoby bez zawodu. Grupa osób posiadających wykształcenie policealne i średnie zawodowe stanowiła 33,0% ogółu absolwentów tj. 437 osób. Najwięcej osób ze szkół policealnych i średnich zawodowych z terenu powiatu brzeskiego w 2010 roku kształciło się w zawodach: technik informatyk 95 osób, technik handlowiec 55 osób oraz technik ekonomista 50 osób. Biorąc pod uwagę procentowy udział bezrobotnych zarejestrowanych w danym zawodzie do liczby absolwentów, którzy ukończyli szkołę w 2010 roku zauważamy, że w najmniej korzystnej sytuacji byli technicy organizacji usług gastronomicznych - stanowiący 42,9% rejestrujących się absolwentów. Najmniejszy udział w populacji absolwentów mieli uczniowie z wykształceniem zasadniczym zawodowym, którzy osiągnęli 27,4% ogólnej liczby absolwentów w badanym roku. Szkoły zasadnicze zawodowe na terenie powiatu brzeskiego w 2010 roku najliczniej reprezentowane były przez osoby, które opuściły szkolne mury w zawodach: murarz 70 osób oraz kucharz małej gastronomii 48 osób. Na poziomie kształcenia zawodowego w porównaniu z rokiem 2009 można zauważyć wzrost liczby absolwentów uczących się w tego typu szkołach. 8
III. PRZEWIDYWANI ABSOLWENCI SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH, KTÓRZY UKOŃCZĄ NAUKĘ W 2011 ROKU Analiza informacji na temat, struktury ilościowej kierunków wykształcenia przyszłych absolwentów szkół ponadgimnazjalnych stanowi jedno z najlepszych narzędzi, dzięki którym Powiatowy Urząd Pracy może wpływać na lokalny rynek pracy. Według danych z Systemu Informacji Oświatowej Ministerstwa Edukacji Narodowej wynika, iż w 2011 roku szkoły ponadgimnazjalne ukończy łącznie 1.174 absolwentów, w tym z wykształceniem: Policealnym i średnim zawodowym - 366 osób (tj. 31,2% ogółu absolwentów); Średnim ogólnokształcącym - 503 osoby (tj. 42,8% ogółu absolwentów); Zasadniczym zawodowym 305 osób (tj. 26,0% ogółu absolwentów). Struktura prognozy absolwentów szkół ponadgimnazjalnych na 2011 rok wy kształcenie zasadnicze zawodowe 26,0% wy kształcenie policealne i średnie zawodowe 31,2% wy kształcenie ogólnokształcące 42,8% W porównaniu z 2010 r. prognozy na 2011 r. przewidują spadek absolwentów wszystkich szkół ponadgimnazjalnych funkcjonujących na terenie powiatu brzeskiego. 9
IV. ANALIZA ABSOLWENTÓW SZKOŁY WYŻSZEJ W POWIECIE BRZESKIM Małopolska Wyższa Szkoła w Brzesku była jedyną placówką na terenie powiatu brzeskiego, która w 2010 roku kształciła na poziomie wyższym. Uczelnia nauczała studentów na Wydziale Ekonomii i Pedagogiki. Z danych GUS dotyczących absolwentów uczelni wyższych według szkół i grup kierunków (łącznie z cudzoziemcami) za rok akademicki 2009/2010 wynika, iż rynek pracy z powiatu brzeskiego zasiliło 114 absolwentów. Udział kobiet był przeważający niż mężczyzn i stanowił 85,1% ogółu absolwentów 97 kobiet. W 2010 roku absolwenci Małopolskiej Szkoły Wyższej w Brzesku zakończyli studia na kierunkach: Ekonomia 21 osób, tj. 18,4% ogółu absolwentów; Pedagogika 93 osoby, tj. 81,5% ogółu absolwentów. Absolwenci uczyli się zarówno w systemie stacjonarnym jak i niestacjonarnym i wszystkie osoby ukończyły studia pierwszego stopnia z tytułem licencjata. Jednakże przeważająca liczba studentów odbywała naukę w trybie zaocznym (tj. 99 osób, co stanowiło 86,8% wszystkich absolwentów) oznaczać to może, że młodzi ludzie w trakcie trwania edukacji decydują się podejmować pracę, mając na względzie zdobycie doświadczenia zawodowego, które po zakończeniu edukacji może zwiększyć ich szanse na znalezienie zatrudnienia. Według danych Powiatowego Urzędu Pracy na koniec 2010 roku w ewidencji bezrobotnych pozostało 9 osób, które zostały zarejestrowane po ukończeniu Małopolskiej Wyższej Szkoły w Brzesku. Absolwenci zasilili lokalny rynek pracy w zawodach nadwyżkowych (tj. pedagog i ekonomista). Oznacza to, że kształcili się oni w kierunkach na które podaż przewyższa popyt. 114 osób 120 100 80 60 40 9 osób 20 0 Absolwenci, którzy ukończyli szkołę wyższą w 2010 r. Bezrobotni absolwenci zarejestrowani w PUP na koniec 2010 r. 10
V. PODSUMOWANIE Młodzi ludzie, którzy zarejestrują się w Urzędzie Pracy mogą liczyć na profesjonalne i kompleksowe wsparcie rozwoju zawodowego. Osoby młode, które nie mają jeszcze sprecyzowanej ścieżki zawodowej kariery mogą skorzystać z usług doradców zawodowych. Urząd umożliwia także bezrobotnej młodzieży nabycie doświadczenia zawodowego poprzez udział w różnych aktywnych formach przeciwdziałania bezrobociu. Ponadto organizowane są kursy dokształcające (indywidualne oraz grupowe), które pozwalają zdobyć kwalifikacje dostosowane do potrzeb lokalnego rynku pracy. Obecna sytuacja na rynku pracy sprawia bardzo często, iż wysoki poziom wykształcenia nie jest gwarantem uzyskania zatrudnienia, jednak zdecydowanie wpływa na zwiększenie szans podjęcia pracy. Ważne zatem wydaje się ciągłe podnoszenie kwalifikacji i dostosowywanie się do wciąż zmieniających się warunków rynku. Duże znaczenie ma zmiana w systemie kształcenia, którego zadaniem będzie wyzwalanie wśród uczniów postaw kreatywności i innowacyjności oraz nadanie praktykom zawodowym roli rzeczywistego przyuczania do wykonywania określonych zadań. 11