POWIATOWY URZĄD PRACY ul. Słowackiego 2, 37-500 Jarosław, tel(16) 621-21-88, fax(16) 621-21-88 wewn. 116 www.pup.jaroslaw.pl e-mail: rzjr@praca.gov.pl MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE JAROSŁAWSKIM W 2010 ROKU CZĘŚĆ II ABSOLWENCI W ROKU 2010 ORAZ PROGNOZY NA ROK 2011 JAROSŁAW LIPIEC 2011
WSTĘP Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych definiowany jest jako proces systematycznego obserwowania zjawisk zachodzących na rynku pracy, dotyczących kształtowania popytu na pracę i podaży zasobów pracy w przekroju terytorialno zawodowym oraz formułowanie funkcjonowania systemów kształcenia zawodowego i szkolenia bezrobotnych 1. W celu dostosowania podaży (ilość pracowników, osób poszukujących pracy i bezrobotnych) do popytu (miejsca pracy) prowadzone są badania rynku pracy. Zgodnie z art. 9 ust 1 pkt 9 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr. 69 poz. 415 z 2010r. z późn. zm.) publiczne służby zatrudnienia zostały zobligowane do analizy sytuacji na lokalnym rynku pracy i prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. W związku ze zmianami zachodzącymi w gospodarce szczególnie ważne jest odpowiednie dopasowanie kwalifikacji osób wchodzących na rynek pracy, do wymagań stawianych przez pracodawców. Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych jest więc narzędziem pozwalającym szacunkowo określić, jakie jest zapotrzebowanie na określone zawody na lokalnym rynku pracy, w których zawodach występuje deficyt, których zawodów jest nadmiar oraz w których zawodach zachowana jest równowaga. Dzięki dokonywanym analizom można dostosować system edukacji, poprzez dobór odpowiednich kierunków kształcenia i szkolenia, w celu zmniejszania skali bezrobocia na lokalnym rynku pracy. Prezentowany raport w drugiej części prognostycznej monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie jarosławskim w roku 2010 dotyczy podaży absolwentów szkół ponadgimnazjalnych na terenie powiatu jarosławskiego w roku szkolnym 2010/2011. Celem badania jest dostarczenie niezbędnych informacji o przewidywanej liczbie absolwentów według zawodów w roku 2011. Raport CZĘŚĆ II opracowano w oparciu o: zestawienia statystyczne, którymi dysponuje Powiatowy Urząd Pracy w Jarosławiu tj. załącznik 1 do sprawozdania MPiPS-01 Bezrobotni oraz poszukujący pracy według czasu 1 Zalecenia metodyczne do prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych, Warszawa 2003, s.6 1
pozostawania bez pracy, wieku, poziomu wykształcenia i stażu pracy stan w końcu 4 kwartału 2010 roku; załącznik 3 do sprawozdania MPiPS Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności za 2 półrocze 2010 roku; wygenerowane dane z Systemu Informacji Oświatowej MEN dotyczące liczby absolwentów szkół ponadgimnazjalnych w roku szkolnym 2010/2011 oraz ich przewidywanej liczby w roku szkolnym 2011; badania o absolwentach szkół wyższych GUS. Analiza zawodów deficytowych i nadwyżkowych przebiega w oparciu o Klasyfikację Zawodów i Specjalności wprowadzoną do stosowania rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 kwietnia 2010r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy oraz z zakresu jej stosowania (Dz. U. Nr. 82, poz. 537). 2
ANALIZA ABSOLWENTÓW SZKÓŁ W POWIECIE JAROSŁAWSKIM W 2010R. Na koniec grudnia 2010r. w Powiatowym Urzędzie Pracy w Jarosławiu liczba zarejestrowanych osób bezrobotnych wyniosła 9505, w tym 4693 kobiet. W stosunku do analogicznego okresu roku 2009 liczba zarejestrowanych bezrobotnych zmniejszyła się o 10 osób. Strukturę osób bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Jarosławiu z uwzględnieniem poziomu wykształcenia przedstawia tabela 1. Tabela 1 Struktura bezrobotnych wg wykształcenia (* na koniec grudnia danego roku) Wykształcenie Liczba bezrobotnych Liczba bezrobotnych Liczba bezrobotnych Liczba bezrobotnych Liczba bezrobotnych Liczba bezrobotnych Liczba bezrobotnych Liczba bezrobotnych 2003r.* 2004r.* 2005r.* 2006r.* 2007r.* 2008r.* 2009r.* 2010r.* Wyższe 550 614 695 810 786 740 1210 1277 Policealne i średnie zawodowe Średnie ogólne Zasadnicze zawodowe Gimnazjalne i poniżej 2651 2392 2402 2249 2082 1764 2235 2191 625 618 670 668 658 645 817 824 4372 3794 3652 3299 2852 2506 2976 2953 2807 2672 2644 2543 2285 1996 2277 2260 Ogółem 11005 10091 10063 9569 8663 7651 9515 9505 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z załącznika 1 do sprawozdania MPiPS-01, Bezrobotni według czasu pozostawania bez pracy, wieku, poziomu wykształcenia i stażu pracy Analizując powyższe dane zaobserwować można spadek udziału osób bezrobotnych z wykształceniem zasadniczym zawodowym o 8.6 punktu procentowego na przestrzeni 8 lat. Inaczej wygląda sytuacja wśród bezrobotnych z wykształceniem wyższym, gdzie w 2010 roku zanotowano wzrost o 8.4 punktu procentowego w stosunku do roku 2003. W porównaniu do roku 2009, w roku 2010 zanotowano wzrost liczby osób bezrobotnych z wykształceniem gimnazjalnym i poniżej o 17 osób, średnim ogólnokształcącym o 7 osób oraz wyższym o 67 osób. Natomiast spadek liczby bezrobotnych zanotowano wśród grupy osób z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym, w 2010 roku zarejestrowało się o 44 3
osoby mniej niż w roku 2009 oraz z zasadniczym zawodowym zarejestrowało się o 23 osoby mniej. Opisaną sytuację przedstawia wykres 1. Wykres 1 Liczba zarejestrowanych bezrobotnych wg wykształcenia (* na koniec grudnia danego roku) 3000 2976 2953 2500 2235 2277 2191 2260 2000 1500 1210 1277 1000 817 824 500 0 2009r.* 2010r.* wyższe policealne i średnie zawodowe średnie ogólnokształcące zasadnicze zawodowe gimnazjalne i poniżej Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z załącznika 1 do sprawozdania MPiPS-01, Bezrobotni według czasu pozostawania bez pracy, wieku, poziomu wykształcenia i stażu pracy Wśród 9505 osób bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Jarosławiu, status absolwenta na koniec roku 2010 posiadało 677 osób, co stanowi 7,1% ogółu zarejestrowanych. Poniżej przedstawiono wykres obrazujący procentowy udział bezrobotnych absolwentów do ogółu zarejestrowanych bezrobotnych w latach 2003-2010. 4
Wykres 2 Liczba zarejestrowanych absolwentów w porównaniu do liczby bezrobotnych (* na koniec grudnia danego roku) 12 000 11 005 10 000 10 091 10 063 9 569 9 515 9 505 8 663 8 000 7 651 6 000 4 000 2 000 0 4,6% brak danych 7,2% 6,6% 7,3% 7,7% 7,1% 5,3% 2003r.* 2004r.* 2005r.* 2006r.* 2007r.* 2008r.* 2009r.* 2010r.* bezrobotni absolwenci Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z załączników 1 do sprawozdania MPiPS-01, Bezrobotni według czasu pozostawania bez pracy, wieku, poziomu wykształcenia i stażu pracy Strukturę zarejestrowanych absolwentów pod względem wieku oraz wykształcenia przedstawiono w tabeli 2. Tabela 2 Struktura bezrobotnych w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki wg wieku i wykształcenia (* na koniec grudnia danego roku) Wiek Bezrobotni w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki 2010* Wykształcenie Bezrobotni w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki 2010* 18-24 557 wyższe 265 25-34 112 policealne i średnie zawodowe 185 35-44 6 średnie ogólnokształcące 99 45-54 2 zasadnicze zawodowe 126 55-59 0 gimnazjalne i poniżej 2 60-64l. 0 Razem 677 Razem 677 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z załącznika 1 do sprawozdania MPiPS-01, Bezrobotni według czasu pozostawania bez pracy, wieku, poziomu wykształcenia i stażu pracy 5
Według powyższych danych największą grupę bezrobotnych zarejestrowanych jako absolwenci (osoby w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki) w Powiatowym Urzędzie Pracy w Jarosławiu stanowią osoby w wieku od 18-24 lat, jest to 5,8% ogółu zarejestrowanych. Osoby młode, posiadające wykształcenie, które po ukończeniu szkoły wchodzą na rynek pracy stanowią grupę osób w szczególnej sytuacji na rynku pracy. Wśród zarejestrowanych bezrobotnych do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki największą grupę stanowią osoby z wykształceniem wyższym, tj. 39,1% ogółu zarejestrowanych. W tabeli 3 przedstawiono liczbę absolwentów zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Jarosławiu w układzie grup wielkich na koniec grudnia 2009 i 2010 roku. Tabela 3 Liczba zarejestrowanych bezrobotnych do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki wg grup zawodowych wielkich (* na koniec grudnia danego roku) Lp. Grupa zawodów liczba liczba dynamika zarejestrowanych zarejestrowanych zmian bezrobotnych bezrobotnych w do 12 miesięcy % ogółu do 12 miesięcy od % ogółu stosunku od dnia dnia ukończenia do roku ukończenia nauki 2009 nauki 2010r.* w % 2009r.* 0 Bez zawodu 231 31,3 237 35 2,60 1 Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy 0 0 0 0 0,00 2 Specjaliści 275 37,26 215 31,76-21,81 3 Technicy i inny średni personel 120 16,26 98 14,48-18,33 4 Pracownicy biurowi 3 0,4 6 0,89 100 5 Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy 34 4,61 60 8,86 76,47 6 Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy 1 0,14 5 0,74 400 7 Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 69 9,35 44 6,5-36,23 8 Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń 4 0,54 8 1,18 100 9 Pracownicy przy pracach prostych 1 0,14 4 0,59 75 Razem 738 100 677 100-8,27 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z załącznika 3 do sprawozdania MPiPS-01, Bezrobotni oraz oferty pracy według zawodów i specjalności Analizując dynamikę zmian w liczbie bezrobotnych zarejestrowanych do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki w roku 2010 w stosunku do roku 2009 nastąpił spadek liczby osób zarejestrowanych jako absolwenci o 8,27%. 6
Według powyższych danych, na koniec grudnia 2010r. wśród 677 zarejestrowanych absolwentów największą grupę tj. 237 osób stanowili bezrobotni, którzy ukończyli naukę w liceach ogólnokształcących lub w trakcie kształcenia nie uzyskali kwalifikacji do wykonywania określonego zawodu. Osoby tzw. bez zawodu stanowią 35% wszystkich zarejestrowanych bezrobotnych do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki. Drugą grupę absolwentów tj. 215 osób stanowią przedstawiciele grupy zawodowej wielkiej specjaliści. Najwięcej osób z tej grupy, posiadających wykształcenie wyższe zostało zarejestrowanych w następujących zawodach: specjalista administracji publicznej 25 osób; specjalista do spraw badań społeczno-ekonomicznych 23 osoby; specjalista do spraw organizacji usług gastronomicznych, hotelarskich i turystycznych 17 osób; pozostali specjaliści do spraw zarządzania i organizacji 15 osób; specjalista zastosowań informatyki 10 osób. Przedstawiciele 3 i 4 grupy wielkiej, odpowiednio technicy i inny średni personel i pracownicy biurowi stanowią trzecią, liczącą 104 osoby zarejestrowane, grupę absolwentów. Najwięcej osób z tej grupy posiada wykształcenie średnie i zostało zarejestrowanych w następujących zawodach: technik żywienia i gospodarstwa domowego 16 osób; technik ekonomista 10 osób; technik mechanizacji rolnictwa 5 osób; technik technologii żywności 5 osób; taksator nieruchomości 5 osób; pozostali pracownicy administracyjni i sekretarze biura 5 osób; plastyk 5 osób; technik informatyk 5 osób. Bezrobotni z grup zawodowych wielkich tj. 5 pracownicy usług osobistych i sprzedawcy, 6 rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy, 7 robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy oraz 7
8 operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń stanowili na koniec grudnia 2010r. liczbę 117 absolwentów. Najwięcej osób z tych grup posiada wykształcenie zawodowe i zostało zarejestrowanych w następujących zawodach: sprzedawca 22 osoby; kucharz małej gastronomii 20 osób; murarz 6 osób; monter instalacji i urządzeń sanitarnych 6 osób; mechanik pojazdów samochodowych 6 osób. Na terenie powiatu jarosławskiego funkcjonują szkoły wszystkich etapów kształcenia: podstawowe, gimnazjalne, ponadgimnazjalne - zasadnicze zawodowe, średnie techniczne, licea profilowane, licea ogólnokształcące, policealne i wyższe. Placówki edukacyjne skoncentrowane na terenie powiatu jarosławskiego tworzą zazwyczaj zespoły szkół i kształcą uczniów w klasach o różnych profilach i na różnych poziomach kształcenia. Szkoły ponadgimnazjalne kształcą między innymi w kierunkach: geodezyjnym, budowlanym, spożywczym chemicznym, odzieżowym, mechanicznym. Na terenie powiatu jarosławskiego znajduje się także Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia im. Fryderyka Chopina. W związku z rozwojem trendu uczenia się przez całe życie bardzo duże znaczenie ma Centrum Kształcenia Ustawicznego w Jarosławiu (CKU), gdzie osoby dorosłe mogą zdobyć lub uzupełnić wykształcenie w 3-letnim Liceum Ogólnokształcącym dla Dorosłych, 2-letnim Uzupełniającym Liceum Ogólnokształcącym dla Dorosłych, 3-letnim Uzupełniającym Technikum dla Dorosłych oraz w Szkole Policealnej. Ważną placówką edukacyjną w powiecie jarosławskim jest Państwowa Wyższa Szkoła Techniczno-Ekonomiczna im. ks. Bronisława Markiewicza w Jarosławiu (zmiana nazwy w grudniu 2010r. z Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. ks. Bronisława Markiewicza). Na terenie powiatu jarosławskiego działają również niepubliczne szkoły wyższe: Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi prowadząca Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny w Jarosławiu, który kształci w kierunku pedagogika oraz Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w Jarosławiu, który oferuję naukę w specjalności język angielski. 8
Ogółem w 2010r. szkoły ponadgimnazjalne w powiecie jarosławskim ukończyło 3032 absolwentów, w tym: uczelnię wyższą 794 osoby; szkoły policealne 82 osoby; szkoły średnie (technika, licea zawodowe) 669 osób; licea ogólnokształcące 1062 osoby; zasadnicze szkoły zawodowe 425 osób. Na podstawie danych GUS liczba studentów Państwowej Wyższej Szkoły Techniczno- Ekonomicznej im. ks. Bronisława Markiewicza na dzień 30.XI.2010r. wynosiła 3818 osób. Państwowa Wyższa Szkoła Techniczno-Ekonomiczna im. ks. Bronisława Markiewicza w Jarosławiu kształci w następujących kierunkach: pedagogika; filologia; europeistyka; zarządzanie; informatyka; pielęgniarstwo; budownictwo; geodezja i kartografia; turystyka i rekreacja. W roku akademickim 2009/2010 Państwową Wyższą Szkołę Techniczno-Ekonomiczną im. ks. Bronisława Markiewicza ukończyło 794 osoby, które kształciły się na kierunkach: europeistyka 81 osób; zarządzanie - 241 osób; informatyka 97 osób; pielęgniarstwo 124 osoby; turystyka i rekreacja 251 osób. 9
W Powiatowym Urzędzie Pracy w Jarosławiu zarejestrowało się do końca grudnia 2010 roku 76 absolwentów PWSTE w Jarosławiu. Liczba zarejestrowanych absolwentów w Powiatowym Urzędzie Pracy w Jarosławiu w 2010r. wyniosła 677 osób, w tym: 421 osób ukończyło szkoły ponadgimnazjalne na terenie powiatu jarosławskiego; 254 osoby ukończyło szkoły ponadgimnazjalne spoza powiatu jarosławskiego; 2 osoby ukończyło szkołę podstawową i gimnazjalną. W tabeli 4 zestawiono dane o absolwentach, którzy ukończyli szkoły na terenie powiatu jarosławskiego oraz bezrobotnych absolwentach ze szkół powiatu jarosławskiego zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Jarosławiu. Tabela 4 Absolwenci wg typów szkół powiatu jarosławskiego Lp. Rodzaj szkoły Absolwenci, którzy ukończyli szkołę w powiecie jarosławskim* Bezrobotni absolwenci ze szkół powiatu jarosławskiego ** 2007 2008 2009 2010 2007 2008 2009 2010 Procent zarejestrowanych absolwentów ze szkół powiatu jarosławskiego 1 Szkoły wyższe x x x 794*** 103 95 213 77 9,7 2 Szkoły policealne x 111 98 82 4 3 12 8 9,8 3 4 Technika, licea zawodowe Licea ogólnokształcące 644 685 538 669 74 84 168 131 19,6 1105 988 895 1062 57 58 53 90 8,5 5 Zasadnicze Szkoły Zawodowe 384 356 390 425 41 38 103 115 27,1 Razem 3032 421 13,9 Źródło: * - System Informacji Oświatowej MEN; firma Sygnity; ** - opracowanie własne na podstawie wygenerowanego przy pomocy programu Syriusz raportu lista absolwentów wg zawodów i szkół ;*** - GUS Absolwenci szkół wyższych według szkół i grup kierunków (łącznie z cudzoziemcami); x brak danych W powiecie jarosławskim wśród osób, które kończyły szkołę w 2010 roku przeważającą liczbę stanowili absolwenci liceów ogólnokształcących oraz szkół wyższych. Porównując do roku 2009 liczba absolwentów liceów ogólnokształcących z powiatu jarosławskiego w 2010 roku zwiększyła się o 167 osób. Kolejną pod względem ilości absolwentów grupę stanowią osoby, które 10
ukończyły technika oraz licea profilowane tj. 669 osób. Najmniejszą liczbę absolwentów wykształciły zasadnicze szkoły zawodowe tj. 425 osób. W powiatowym Urzędzie Pracy w Jarosławiu zarejestrowało się 421 osób, które ukończyły szkoły na terenie powiatu jarosławskiego, co stanowi 13,9% ogółu absolwentów szkół z powiatu jarosławskiego. Wykres 3 Liczba absolwentów i bezrobotnych absolwentów szkół powiatu jarosławskiego (* na koniec grudnia danego roku) 1200 1062 1000 800 600 794 669 425 400 200 0 77 82 8 131 Szkoły w yższe Szkoły policealne Technika, licea zaw odow e 90 Licea ogólnokształcące 115 Zasadnicze Szkoły Zaw odow e absolwenci szkół powiatu jarosławskiego bezrobotni absolwenci ze szkół powiatu jarosławskiego 2010r.* Źródło: opracowanie własne na podstawie: danych System Informacji Oświatowej MEN; firma Sygnity, GUS Absolwenci szkół wyższych według szkół i grup kierunków (łącznie z cudzoziemcami), wygenerowanego przy pomocy programu Syriusz raportu lista absolwentów wg zawodów i szkół Według danych Powiatowego Urzędu Pracy na koniec grudnia 2010r. wśród zarejestrowanych absolwentów: 265 osób posiadało wykształcenie wyższe; 25 osób posiadało wykształcenie policealne/pomaturalne; 160 osób posiadało wykształcenie średnie zawodowe; 99 osób posiadało wykształcenie średnie ogólnokształcące; 126 osób posiadało wykształcenie zasadnicze zawodowe; 2 osoby posiadały wykształcenie gimnazjalne i poniżej. 11
Na wykresie 4 przedstawiono liczbę absolwentów zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Jarosławiu pod względem wykształcenia. Wykres 4 Zarejestrowani absolwenci wg wykształcenia 300 265 250 200 188 160 150 100 77 131 99 90 126 115 50 0 25 29 17 8 9 11 2 1 1 wy ższe policealne/pomaturalne srednie zawodowe srednie ogólnokształcące zasadnicze zawodowe gimnazjalne i poniżej bezrobotni absolw enci zarejestrow ani w PUP Jarosław w 2010r.* bezrobotni absolw enci ze szkół spoza pow iatu jarosław skiego bezrobotni absolw enci ze szkół pow iatu jarosław skiego Źródło: opracowanie własne na podstawie wygenerowanego przy pomocy programu Syriusz raportu lista absolwentów wg zawodów i szkół W grupie 265 absolwentów zarejestrowanych z wykształceniem wyższym, 29,1% tj. 77 osób ukończyło w 2010r. szkołę wyższą na terenie powiatu jarosławskiego. Najwięcej absolwentów uczelni znajdującej się w powiecie jarosławskim zarejestrowano w zawodach: specjalista do spraw organizacji usług gastronomicznych 13 osób; specjalista zastosowań informatyki 10 osób. specjalista do spraw badań społeczno-ekonomicznych 7 osób; pozostali specjaliści do spraw zarządzania i organizacji 7 osób. 12
Kolejną grupę 160 zarejestrowanych absolwentów stanowią osoby z wykształceniem średnim zawodowym, w tej grupie 81,9% tj.131 osób ukończyło szkoły, znajdujące się w powiecie jarosławskim. Najwięcej spośród 131 absolwentów z wykształceniem średnim zawodowym zarejestrowało się w Powiatowym Urzędzie Pracy w Jarosławiu w zawodach: technik żywienia i gospodarstwa domowego 12 osób; technik technologii żywności 5 osób; technik mechanizacji rolnictwa 4 osoby; technik informatyk 4 osoby; technik ekonomista 3 osoby. Wśród absolwentów zarejestrowanych z wykształceniem średnim zawodowym 77 osób w toku kształcenia nie uzyskało kwalifikacji do wykonywania określonego zawodu i w ewidencji Urzędu Pracy stanowią grupę bez zawodu. Liczba 131 absolwentów ze szkół powiatu jarosławskiego zarejestrowanych na koniec grudnia 2010r. zmniejszyła się o 37 osób w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego (tabela 4). Nadal dużą grupę tj. 126 absolwentów stanowią osoby zarejestrowane w 2010r. z wykształceniem zasadniczym zawodowym. 91,3 % tj. 115 osób ukończyło szkoły znajdujące się w powiecie jarosławskim. Najwięcej spośród 115 osób z wykształceniem zasadniczym zawodowym zarejestrowało się w Powiatowym Urzędzie Pracy w Jarosławiu w zawodach: kucharz małej gastronomii 17 osób; sprzedawca 11 osób; mechanik pojazdów samochodowych 6 osób; mechanik monter maszyn i urządzeń 5 osób; mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych 5 osób. Podobnie jak w grupie osób z wykształceniem średnim, wśród absolwentów zarejestrowanych w 2010r. z wykształceniem zasadniczym zawodowym 40 osób w toku kształcenia nie uzyskało kwalifikacji do wykonywania określonego zawodu i stanowią w ewidencji Urzędu Pracy grupę bez zawodu. Liczba 115 absolwentów z wykształceniem zasadniczym zawodowym zarejestrowanych 13
na koniec grudnia 2010 roku zmniejszyła się o 12 osób w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego (tabela 4). Następną grupę zarejestrowanych absolwentów stanowią osoby z wykształceniem średnim ogólnokształcącym. W Powiatowym Urzędzie Pracy w Jarosławiu wśród 99 absolwentów zarejestrowanych z wykształceniem średnim ogólnokształcącym, 90 osób ukończyło szkoły znajdujące się na terenie powiatu jarosławskiego. Liczba ta stanowi zaledwie 8,5 % wszystkich absolwentów kończących licea ogólnokształcące w powiecie jarosławskim (tabela 4). Absolwenci z wykształceniem średnim ogólnokształcącym, nie posiadając zawodu decydują się na kontynuację edukacji w szkołach policealnych lub na uczelniach wyższych. Liczba absolwentów z wykształceniem średnim ogólnokształcącym zarejestrowanych na koniec grudnia 2010 roku zwiększyła się o 37 osób w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego (tabela 4). Niewielką grupę tj. 25 absolwentów stanowią osoby z wykształceniem pomaturalnym/policealnym. Spośród ww. absolwentów, 8 osób ukończyło szkoły znajdujące się na terenie powiatu jarosławskiego. Liczba absolwentów z wykształceniem pomaturalnym/policealnym zarejestrowanych na koniec grudnia 2010 roku zmniejszyła się o 4 osoby w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego (tabela 4). 14
PROGNOZY DOT. ABSOLWENTÓW NA ROK 2011 Jednym z założeń monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych jest próba określenia liczby absolwentów kończących szkoły w roku 2011 i ich wpływu na sytuację lokalnego rynku pracy. Na podstawie danych z Systemu Informacji Oświatowej MEN przewiduje się, że w roku 2011 szkoły ponadgimnazjalne w powiecie jarosławskim ukończy 2437 osób, jest to o 199 absolwentów więcej niż w roku 2010. Podane dane nie obejmują szkół wyższych. W tabeli poniżej przedstawiono prognozowaną liczbę absolwentów na rok 2011 według typów szkół. Tabela 5 Przewidywani absolwenci w roku 2011 wg typów szkół Lp. Rodzaj szkoły Absolwenci, którzy ukończyli szkołę w roku 2010 Przewidywani absolwenci w roku 2011 wzrost/spadek liczby absolwentów Dynamika zmian w % 1 Szkoły policealne 82 123 41 50 2 3 4 Szkoły średnie (technika, licea zawodowe) Licea ogólnokształcące Zasadnicze szkoły zawodowe 669 689 20 2,99 1062 1196 134 12,62 425 429 4 0,9 Razem 2238 2437 199 8,89 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Systemu Informacji Oświatowej MEN; firma Sygnity Jak wykazują powyższe prognozy, w szkołach wszystkich typów nastąpi w 2011 roku wzrost liczby absolwentów. Przewiduje się, że najwięcej absolwentów tj. 1196 osób ukończy w 2011 roku licea ogólnokształcące, jest to o 134 absolwentów więcej niż w roku 2010. Szkoły średnie ukończy w 2011 roku 689 osób, o 20 więcej niż w roku 2010r. Niewielki wzrost liczby absolwentów zanotują w roku 2011 zasadnicze szkoły zawodowe, które według prognoz ukończy 429 osób, o 4 więcej niż w roku 2010. Natomiast liczba przewidywanych absolwentów szkół policealnych będzie o 41 osób większa niż w roku 2010 i wyniesie 123 osoby. 15
Informacja o ilości przewidywanych absolwentach szkół jest ważnym elementem w określaniu możliwych zmian na lokalnym rynku pracy. Aby dokładniej przeanalizować sytuację absolwentów w powiecie jarosławskim w 2011 roku w tabeli poniżej przedstawiono strukturę zawodową absolwentów według poziomu wykształcenia i zawodów. Tabela 6 Absolwenci z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym - przewidywania na rok 2011 Kod zawodu Nazwa zawodu Absolwenci, którzy ukończyli szkołę na terenie powiatu w roku 2010 Wykształcenie policealne i średnie zawodowe Przewidywani absolwenci w roku 2011 Wzrost(+)/ Spadek(-) 000000 Bez zawodu 21 0-21 311104 Technik geodeta* 41 57 +16 311204 Technik budownictwa* 35 41 +6 311205 Technik budownictwa wodnego* 10 0-10 311206 Technik drogownictwa* 31 30-1 311208 Technik inżynierii środowiska i melioracji* 12 0-12 311209 Technik urządzeń sanitarnych* 22 19-3 311408 Technik elektronik* 28 26-2 311504 Technik mechanik* 33 68 +35 311512 Technik mechanizacji rolnictwa* 24 30 +6 311924 Technik technologii odzieży* 19 26 +7 314202 Technik architektury krajobrazu* 17 10-7 314205 Technik ogrodnik* 17 10-7 314403 Technik technologii żywności* 26 27 +1 322002 Technik żywienia i gospodarstwa domowego* 65 44-21 323003 Biomasażysta 0 11 +11 325509 Technik bezpieczeństwa i higieny pracy* 9 11 +2 325511 Technik ochrony środowiska* 17 24 +7 331403 Technik ekonomista* 118 68-50 332203 Przedstawiciel handlowy 0 12 +12 343204 Plastyk* 33 44 +11 343602 Muzyk* 30 31 +1 351203 Technik informatyk* 70 86 +16 441501 Pracownik do spraw osobowych 0 12 +12 514105 Technik usług fryzjerskich* 20 26 +6 514207 Technik usług kosmetycznych* 23 33 +10 522305 Technik handlowiec* 30 48 +18 541315 Technik ochrony fizycznej osób i mienia* 0 18 +8 Razem 751 812 +61 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Systemu Informacji Oświatowej MEN; firma Sygnity 16
Tabela 7 Absolwenci z wykształceniem średnim ogólnokształcącym - przewidywania na rok 2011 Kod zawodu Nazwa zawodu Absolwenci, którzy ukończyli szkołę na terenie powiatu w roku 2010 Przewidywani absolwenci w roku 2011 Wzrost(+)/ Spadek(-) Wykształcenie średnie ogólnokształcące 000000 Bez zawodu 1062 1196 134 Razem 1062 1196 134 Źródło: dane z Systemu Informacji Oświatowej MEN; firma Sygnity Tabela 8 Absolwenci z wykształceniem zasadniczym zawodowym - przewidywania na rok 2011 Kod zawodu Nazwa zawodu Absolwenci, którzy ukończyli szkołę na terenie powiatu w roku 2010 Przewidywani absolwenci w roku 2011 Wzrost(+)/ Spadek(-) Wykształcenie zasadnicze zawodowe 512002 Kucharz małej gastronomii* 63 66 +3 522301 Sprzedawca* 65 54-11 611303 Ogrodnik* 19 18-1 711202 Murarz* 27 38 +11 711402 Betoniarz - zbrojarz* 14 13-1 712204 Posadzkarz* 24 22-2 712401 Monter izolacji budowlanych* 13 11-2 712604 Monter instalacji i urządzeń sanitarnych* 17 15-2 713101 Malarz - tapeciarz* 11 12 +1 721301 Blacharz* 13 10-3 722204 Ślusarz* 0 14 +14 723103 Mechanik pojazdów samochodowych* 28 45 +17 723310 Mechanik - monter maszyn i urządzeń* 27 0-27 741103 Elektryk* 15 13-2 741201 Elektromechanik* 27 28 +1 751105 Rzeźnik - wędliniarz* 8 10 +2 751201 Cukiernik* 16 19 +3 752205 Stolarz* 14 15 +1 834103 Mechanik - operator pojazdów i maszyn rolniczych* 24 26 +2 Razem 425 429 +4 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Systemu Informacji Oświatowej MEN; firma Sygnity Z zebranych danych wynika, że na rynku pracy w 2011 roku pojawi się duża grupa tj. 1196 absolwentów z wykształceniem średnim ogólnokształcącym. Z pewnością część z tych osób zakończy etap edukacji nie uzyskując zawodu wyuczonego i będzie chciała znaleźć zatrudnienie, 17
jednakże jak wskazują dane zamieszczone w raporcie większość absolwentów z wykształceniem średnim ogólnokształcącym podejmie naukę w szkołach policealnych oraz wyższych. Przewiduje się, że wykształcenie policealne i średnie zawodowe uzyska w 2011 roku 812 absolwentów. Na rynku pojawi się najwięcej absolwentów z kwalifikacjami do wykonywania następujących zawodów: technik informatyk 86 osób; technik ekonomista 68 osób; technik mechanik 68 osób; technik geodeta 57 osób; technik handlowiec 48 osób. Analizując dane zawarte w tabeli 8 przewiduje się, że wykształcenie zasadnicze zawodowe w 2011 roku uzyska 429 osób. Najwięcej absolwentów z tej grupy będzie posiadać kwalifikacje do wykonywania następujących zawodów: kucharz małej gastronomii 66 osób; sprzedawca 54 osoby; mechanik pojazdów samochodowych 45 osób. 18
WNIOSKI W II CZĘŚCI raportu Absolwenci w roku 2010 oraz prognozy na rok 2011 sporządzonego w ramach monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych zebrano informacje oraz dokonano analizy danych dot. struktury: absolwentów szkół na wszystkich poziomach nauczania oraz absolwentów rejestrujących się w Powiatowym Urzędzie Pracy w Jarosławiu. Z przedstawionych danych wynika, że: Wzrasta liczba absolwentów z wykształceniem wyższym, którzy znajdują się w trudnej sytuacji na rynku pracy. Osoby te posiadają wysokie kwalifikacje do wykonywania zawodu, jednakże brak doświadczenia zawodowego stanowi barierę do aplikowania na oferty pracy, w których ważnym kryterium jest posiadanie doświadczenia zawodowego. Wzrasta również liczba absolwentów z wykształceniem średnim ogólnokształcącym, którzy bez kwalifikacji do wykonywania określonego zawodu oraz bez doświadczenia zawodowego spotykają trudności w znalezieniu odpowiedniego zatrudnienia. Osoby te po zetknięciu się z trudną sytuacją na rynku pracy podejmują dalsze kształcenie w szkołach policealnych lub na uczelniach wyższych, aby zwiększyć swoje szanse na wejście na rynek pracy. W uprzywilejowanej sytuacji są osoby z wykształceniem średnim zawodowym oraz zasadniczym zawodowym, ponieważ mając kwalifikacje do wykonywania określonego zawodu, w tym praktyki zawodowe, mają większe szanse na znalezienie zatrudnienia na lokalnym rynku pracy w zawodach wyuczonych. 19
SPIS TABEL Tabela 1 Struktura bezrobotnych wg wykształcenia (* na koniec grudnia danego roku)... 3 Tabela 2 Struktura bezrobotnych w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki wg wieku i wykształcenia (* na koniec grudnia danego roku)... 5 Tabela 3 Liczba zarejestrowanych bezrobotnych do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki wg grup zawodowych wielkich (* na koniec grudnia danego roku)... 6 Tabela 4 Absolwenci wg typów szkół powiatu jarosławskiego... 10 Tabela 5 Przewidywani absolwenci w roku 2011 wg typów szkół... 15 Tabela 6 Absolwenci z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym, przewidywania na rok 2011... 16 Tabela 7 Absolwenci z wykształceniem średnim ogólnokształcącym, przewidywania na rok 2011... 17 Tabela 8 Absolwenci z wykształceniem zasadniczym zawodowym, przewidywania na rok 2011... 17 SPIS WYKRESÓW Wykres 1 Liczba zarejestrowanych bezrobotnych wg wykształcenia (* na koniec grudnia danego roku)... 4 Wykres 2 Liczba zarejestrowanych absolwentów w porównaniu do liczby bezrobotnych (* na koniec grudnia danego roku)... 5 Wykres 3 Liczba absolwentów i bezrobotnych absolwentów szkół powiatu jarosławskiego (* na koniec grudnia danego roku).11 Wykres 4 Zarejestrowani absolwenci wg wykształcenia...12. 20