Tematy do przeprowadzenia ustnego egzaminu maturalnego z języka polskiego w roku 2014 obowiązujące w XX Liceum Ogólnokształcącym im. Zbigniewa Herberta w Gdańsku I LITERATURA 1. Literackie reinterpretacje mitów. Scharakteryzuj sposoby i cele tego literackiego zjawiska na wybranych 2. Różne ujęcia obrazu dworku szlacheckiego. Omów na wybranych przykładach literackich. 3. Motyw szatana/diabła w literaturze różnych epok. Omów na wybranych 4. Ukaż uwikłanie człowieka w historię. Omów jego postawę na wybranych przykładach literackich. 5. Porównaj odmienne sposoby ujęcia postaci idealistów i marzycieli. Omów na wybranych przykładach literackich. 6. Zaprezentuj różne sposoby ukazywania artysty i sztuki jako tematu literackiego. Omów na wybranych 7. Zanalizuj postawę człowieka w świecie zagrożeń i unicestwianych wartości. Omów na wybranych przykładach literackich. 8. Przedstaw funkcje motywu zabawy i (lub) tańca w wybranych utworach literackich. 9. Przeanalizuj, jak realizowano motyw carpe diem w wybranych utworach literackich? 10. Omów sposoby ukazywania piękna natury, odwołując się do przykładów literackich. 11. Porównaj obrazy obyczajowości szlacheckiej w wybranych utworach literackich baroku i oświecenia. 12. Jednostka w świecie przyszłości. Omów problem na przykładzie wybranych utworów literatury science fiction. 13. Młodość jako czas poszukiwania tożsamości. Przedstaw na podstawie wybranych utworów literackich. 14. Porównaj różne sposoby przedstawienia obrazu miasta w wybranych utworach literackich XIX i XX wieku. 15. Sytuacja polityczna jako klucz do odczytania twórczości wybranego poety (pisarza). Przedstaw na przykładzie wybranych utworów literackich. 16. Ukaż różne relacje między jednostką a zbiorowością na wybranych przykładach literackich. 1
17. Wpływ doświadczeń dzieciństwa na dorosłe życie człowieka. Zaprezentuj portrety psychologiczne wybranych bohaterów literackich. 18. Różne portrety Żydów w literaturze XIX lub XX wieku. Omów na wybranych przykładach literackich. 19. Przeanalizuj ślady tradycji romantycznej w polskiej literaturze. Omów na wybranych 20. Przedstaw różne sposoby ukazania totalitaryzmu w literaturze na wybranych 21. Przedstaw sposoby ukazania tragizmu jednostki i tragizmu historii przez twórców literatury romantycznej i (lub) współczesnej na wybranych 22. Porównaj różne ujęcia motywu ojczyzny utraconej w wybranych utworach literatury polskiej. 23. Porównaj różne postawy człowieka zdeterminowanego przez czas, w którym żyje, odwołując się do wybranych utworów literackich. 24. Przedstaw różne sposoby kreowania przestrzeni i czasu w utworach wybranych autorów. 25. Na podstawie wybranych utworów literackich przedstaw różne kreacje narratora. 26. Przedstaw literaturę faktu jako zjawisko kulturowe XX wieku na wybranych 27. Porównaj postawę buntowników i konformistów na podstawie literatury różnych epok. 28. Wieś a dwór w literaturze. Omów różne problemy współistnienia tych dwóch środowisk, odwołując się do wybranych przykładów. 29. Idealiści i marzyciele w literaturze polskiej. Scharakteryzuj sposoby kreowania takich bohaterów w utworach różnych epok. 30. Obrzędy i obyczaje ludowe w literaturze omów sposoby ich przedstawienia i funkcje, odwołując się do wybranych utworów. 31. Ukaż sposoby przedstawienia motywu przemijania na podstawie wybranych utworów literackich. 32. Motyw snu i jego funkcje w utworze literackim. Przedstaw problem na wybranych przykładach z literatury. 33. Porównaj sposoby ukazywania rzeczywistości w literaturze awangardowej. 34. Przedstaw motyw nauczyciela i mistrza w literaturze różnych epok. 35. Scharakteryzuj różnorodne kreacje poety w wybranych utworach literatury współczesnej. 2
36. Zaprezentuj różne sposoby kreowania duchów, zjaw i upiorów w literaturze, analizując utwory z różnych epok. 37. Przedstaw różnorodne koncepcje władzy i władcy w literaturze. 38. Ukaż różne sposoby przedstawiania antysemityzmu i holokaustu w literaturze i filmie. 39. Problemy współczesnego świata w reportażu omów i zanalizuj na wybranych przykładach, zwracając uwagę na środki wyrazu. 40. Omów funkcję motta analizując różne utwory literackie. 41. Przedstaw funkcję motywu metamorfozy bohatera w utworach literackich różnych epok. 42. Sposoby kreowania świata w literaturze fantastycznej. Omów na wybranych 43. Archetypy w baśniach, legendach i podaniach ludowych. Omów na wybranych 44. Noc i dzień, światłość i ciemność jako motywy literackie. Przedstaw różne ujęcia powyższych odwołując się do wybranych przykładów. 45. Odwołując się do wybranych utworów literatury obcej porównaj sposoby ujęcia wybranego motywu charakterystycznego dla tego kręgu kultury. 46. Bohater drugoplanowy i jego rola w utworze zaprezentuj na wybranych 47. Literackie wizerunki małżeństw. Przedstaw je i porównaj, odwołując się do wybranych utworów z różnych epok. 48. Zaprezentuj i porównaj różne koncepcje szczęścia ukazane w literaturze. 49. Postawa dekadencka i jej konsekwencje. Omów zjawisko na podstawie wybranych dzieł literackich różnych epok. II ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI 1. Przedstaw i porównaj zachowania Polaków w trudnych chwilach dziejowych na podstawie wybranych utworów literackich i filmowych. 2. Pierwowzór i jego adaptacja. Porównaj filmowe i (lub) teatralne realizacje literackiego pierwowzoru. 3. Przedstaw i porównaj różne obrazy muzyków w literaturze i filmie. 4. Przedstaw funkcje motywów biblijnych w literaturze i malarstwie. Omów na wybranych 5. Kreacja herosa w literaturze oraz współczesnej kulturze masowej. 3
6. Od antycznych herosów do filmowych idoli popkultury. Przedstaw świat wartości dawnych i współczesnych bohaterów (literatury, filmu, komiksu lub gier komputerowych). 7. Zaprezentuj na wybranych przykładach sposoby przedstawienia motywu syna marnotrawnego w plastyce i literaturze. 8. Porównaj różne sposoby ukazania motywu śmierci w literaturze i w filmie lub sztukach plastycznych. 9. Przeanalizuj sposoby kreowania pejzażu w poezji i malarstwie na podstawie wybranych przykładów. 10. Piękno ogrodu w literaturze i malarstwie. Przeanalizuj temat, uwzględniając kryteria i odmienność środków wyrazu artystycznego. 11. Różne sposoby przedstawienia wizerunku Sarmaty. Omów na wybranych przykładach literatury i malarstwa XVII- XVIII wieku. 12. Miłość homoseksualna w literaturze i filmie. Przedstaw i porównaj na podstawie wybranych utworów. 13. Kreacje samotników i buntowników w literaturze i filmie. Porównaj sposoby ich przedstawiania na wybranych 14. Miasto jako przestrzeń życia ludzi. Przedstaw sposoby jego obrazowania w wybranych przykładach literatury i malarstwa. 15. Wieś jako inspiracja dla twórców literatury i malarstwa. Porównaj sposób jej ukazywania na wybranych 16. Przedstaw sposoby ukazania deformacji rzeczywistości, odwołując się do wybranych przykładów literackich i dzieł sztuki. 17. Wielka literatura polska w adaptacji filmowej. Porównaj sposoby filmowej prezentacji utworu epickiego. 18. Porównaj obrazy Gdańska i jego okolic ukazane w literaturze i ikonografii, odwołując się do wybranych przykładów. 19. Przedstaw sposoby kreowania kobiet lub mężczyzn w literaturze i sztuce. 20. Święci w literaturze i malarstwie. Przedstaw różne sposoby obrazowania takich postaci. 21. Sport jako inspiracja dla ludzi filmu, literatury, sztuki. Omów na wybranych 22. Różne sposoby ukazania piękna ludzkiego ciała. Omów problem, odwołując się do literatury i sztuki. 4
23. Na wybranych przykładach literackich i filmowych scharakteryzuj relacje pomiędzy rodzicem a dzieckiem. 24. Porównaj różne obrazy dzieciństwa w wybranych dziełach literackich, malarskich i filmowych. 25. Porównaj sposoby ukazywania Tatr w literaturze i malarstwie. 26. Różne sposoby portretowania przedstawicieli innych narodów. Omów na wybranych tekstach kultury. 27. Przedstaw różnorodne sposoby ukazania rodziny w wybranych tekstach kultury. 28. Koń jako symbol w literaturze i innych tekstach kultury. Przeanalizuj temat na wybranych 29. Ukaż różne sposoby przedstawiania antysemityzmu i holokaustu w literaturze i filmie. 30. Przedstaw różne sposoby ukazywania motywów sportu w literaturze, sztuce lub filmie. 31. Przedstaw różne sposoby ukazywania motywu szaleńca w literaturze i filmie. 32. Na wybranych przykładach literackich i filmowych omów różne sposoby kreacji postaci lekarza. 33. Bohaterowie poszukujący sensu istnienia. Przedstaw i porównaj na wybranych przykładach literackich i filmowych.. 34. Przedstaw motywy marynistyczne na przykładzie wybranych dzieł literackich, filmu i malarstwa. 35. Gender jako nowa próba interpretacji kultury. Przedstaw główne klucze badawcze analizując ich zastosowanie w interpretacji wybranych tekstów literackich i tekstów kultury. 36. Sztuka zaangażowana. Jak rozumiesz to pojęcie. Omów zagadnienie na wybranych przykładach z różnych dziedzin sztuki. 37. Od sufrażystek do feministek. Przedstaw jak zmienia się kreacja kobiety wyzwolonej w literaturze i sztuce od XIX do XXI wieku. 38. Absurdy w PRL-u w literaturze, filmie i plakacie. 39. Władza i jej wpływ na człowieka - omów na podstawie wybranych tekstów kultury. 40. Funkcje motywu lalki/marionetki w wybranych utworach literackich i innych tekstach kultury. 41. Dziecko jako bohater literacki i filmowy. Porównaj różne sposoby kreacji bohaterów. 5
42. Porównaj literackie i filmowe transpozycje toposu rycerza w wybranych dziełach. 43. Od teatru lalek po teatr Kantora: udowodnij na przykładach różnorodność teatralnych form wyrazu. 44. Analizując wybrane dzieła, przedstaw pokolenie Kolumbów w literaturze i filmie. 45. Władza to przywilej, obowiązek czy przekleństwo? Omów na wybranych przykładach dzieł literackich i filmowych. 46. Porównaj motyw zdrady w literaturze i filmie, analizując teksty kultury z różnych epok. 47. Katastrofizm w literaturze i sztukach plastycznych. Przedstaw zagadnienie na podstawie wybranych dzieł z różnych epok. 48. Portrety dekadentów. Przedstaw na podstawie wybranych dzieł literackich i filmowych XX i XXI wieku. III JĘZYK 1. Na wybranych tekstach kabaretowych przedstaw cechy języka i stylu tych utworów. 2. Przeanalizuj zastosowanie stylizacji biblijnej w literaturze. Omów na wybranych 3. Scharakteryzuj różne typy stylizacji językowej i wykaż ich funkcje na wybranych 4. Różne funkcje neologizmów w stylu artystycznym i potocznym. Omów na wybranych. 5. Przeanalizuj perswazyjną funkcję języka na przykładzie tekstów propagandowych. 6. Ukaż zasadność doboru środków wyrazu w tekstach piosenek wybranego twórcy lub zespołu muzycznego. 7. Ukaż zasadność doboru środków wyrazu w tekstach piosenek, należących do wybranego gatunku muzycznego. 8. Omów język publicystyki na przykładzie wybranego gatunku (esej, reportaż, felieton). 9. Porównaj język starszego i młodego pokolenia Polaków na wybranych 10. Język współczesnej propagandy. Zanalizuj i oceń na podstawie wybranych przykładów. 6
11. Ukaż różne sposoby wykorzystania języka mówionego w literaturze współczesnej (na wybranych przykładach). 12. Na wybranych przykładach omów pochodzenie nazw ulic i dzielnic Gdańska lub nazw miejscowych regionu, z którego pochodzisz. 13. Przeanalizuj na wybranych przykładach tendencje językowe we współczesnej polszczyźnie. 14. Język komiksów i jego rola w kreowaniu obrazu świata. Omów zagadnienie na wybranych 15. Na wybranych przykładach przeanalizuj pochodzenie imion i nazwisk. 16. Zapożyczenia językowe omów problem i oceń zasadność najnowszych zapożyczeń w języku polskim. Przewodniczący Szkolnego Zespołu Egzaminacyjnego Bożena Kondratiuk 7