S TAR ACH OWICE, WR Z E S I E Ń 20 05

S TAR ACH OWICE, WR Z E S I E Ń 20 05

WSTĘP Miasto Starachowice usytuowane jest na styku trzech jednostek geograficznych: Wzgórza Koneckie, Przedgórze Iłżeckie oraz Wyżyna Opatowska. Rzeka Kamienna stanowi dla nich naturalną granicę. Takie nagromadzenie jednostek geograficznych powoduje różnorodność krajobrazu oraz sprawia, że występuje tu wielka rozmaitość form i formacji geologicznych. Najwyższy punkt terenu osiąga wysokość około 270 m n.p.m., a najniższy punkt położony jest na około 198 m n.p.m. Wokół miasta rozciąga się wielokilometrowy pas lasów, z przewagą drzewostanów sosnowych, wspaniale nadających się do rekreacji i wypoczynku. Od północy miasto otacza kompleks Lasów Iłżeckich, natomiast od południa i zachodu kompleks Lasów Sieradowickich (otulina Sieradowickiego Parku Krajobrazowego), będących częścią Puszczy Świętokrzyskiej. W południowej części widnokręgu widać pasmo Gór Świętokrzyskich z najwyższymi szczytami Łysicą i Łysą Górą. Środowisko przyrodnicze Starachowic ukształtowane zostało przez czynniki naturalne (podłoże geo- 1

logiczne, gleby, warunki hydrologiczne, klimat, pierwotna i naturalna szata roślinna) i antropogeniczne (osadnictwo, rozwój przemysłu, przekształcanie krajobrazu). Do pozostałości po naturalnej szacie roślinnej zalicza się fragmenty lasów rozlokowanych na peryferiach miasta, fragmenty łąk o zróżnicowanych stosunkach wodnych i formach użytkowania, zbiorowiska szuwarowe i bagienne oraz torfowiskowe położone w dolinie rz. Kamiennej. RZEKA KAMIENNA Historia Starachowic sięga zamierzchłych czasów. Zasiedlanie tych terenów odbywało się z biegiem rzeki Kamiennej, wzdłuż której już w XII wieku przechodził ważny trakt handlowy z Sandomierza i dalszych terenów w kierunku zachodnim. Hydrograficznie rejon Starachowic przynależy do zlewni II rzędu - rzeki Kamiennej, stanowiącej lewobrzeżny dopływ Wisły. Rzeka Kamienna przepływa przez nasze miasto pomiędzy 90 a 99 km. W granicach Starachowic zasilana jest dopływami: 2

rzeką Lubianką, w zlewni której znajduje się południowa część miasta, rzeką Młynówką, w obrębie której znajduje się w s c h o d n i a część oraz potokiem Czałczyński Smug, którego zlewnia obejmuje północną część miasta. Tarasowa dolina rzeki Kamiennej nadaje miastu niepowtarzalny charakter i klimat. ZBIORNIKI WODNE W obrębie Starachowic znajdują się trzy malowniczo położone, cechujące się bogactwem fauny i flory, zbiorniki wodne: Pasternik, Piachy i Lubianka. Są to wspaniałe miejsca do uprawiania sportów w o d n y c h, wę d k a r st wa czy po prostu wypoczynku i plażowania. 3

Zbiornik Pasternik Zbiornik wodny Pasternik wybudowany na rzece Kamiennej w 1920 r., w jej 98,4 km, zajmuje powierzchnię 52,3 ha. Położony jest w zachodniej części miasta. Pod względem przyrodniczym stanowi jedno z najciekawszych miejsc Starachowic, ulubionych przez wędkarzy jak i przez całą rzeszę tych, którzy w wolnych chwilach lubią podpatrywać przyrodę. Około 42 ha lustra wody, z bogatą szatą roślinną stanowi przede wszystkim ostoję dla licznej rodziny ptactwa wodnego. W okresie lęgowym rok rocznie gnieździ się tu około 25 gatunków ptaków. Zbiornik Lubianka Zbiornik rekreacyjny Lubianka o powie- -rzchni 39,8 ha powstał w latach 80-tych na rzece Lubianka, poprzez wybudowanie zapory czołowej ziem- 4

nej z jazem przelewowym. Pięknie położony na obrzeżach Sieradowickiego Parku Krajobrazowego, w południowo-zachodniej części miasta, stanowi atrakcyjne miejsce wypoczynku. Zbiornik Piachy Zbiornik wodny Piachy położony jest w południowej części miasta. Powstał w latach 60-tych, po istniejącym wyrobisku piasku. Jego powie- -rzchnia wynosi 14,4 ha. W okresie letnim jest miejscem, w którym wypoczywają nie tylko mieszkańcy Starachowic. 5

POMNIKI PRZYRODY OŻYWIONEJ Ważną przyrodniczą atrakcją, której nie sposób pominąć są pomniki przyrody ożywionej, głównie wiekowe drzewa, większość z nich to dęby. Dąb szypułkowy żyje 1000 lat i dłużej. Osiąga 30 50 m wysokości przy średnicy pnia 2-3 m. Owoce drzewa żołędzie osadzone 1-3 na szypułkach. Dąb bezszypułkowy żyje 400-500 lat. Osiąga wysokość do 30 m. Owoce drzewa żołędzie osadzone bezpośrednio na gałązkach (bez szypułek). 1. Dąb szypułkowy (zieleniec koło Szkoły Podstawowej Nr 9) średnica pnia na wysokości obwód pnia na wysokości wysokość: wiek: O NASTĘPUJĄCYCH WYMIARACH: 0,80 m 2,52 m około 25 m około 150 lat Drzewo rośnie na terenie stanowiącym własność Gminy Starachowice przy ul. Konstytucji 3-go Maja. 6

2. Dęby szypułkowe - 2 sztuki (starodrzew koło targowiska Manhattan ) średnica pnia na wysokości obwód pnia na wysokości wysokość: wiek: O NASTĘPUJĄCYCH WYMIARACH: 1,10 m i 1,00 m 3,16 m i 2,92 m około 25 m około 150 lat Drzewa rosną na terenie stanowiącym własność Gminy Starachowice przy ul. Armii Krajowej. 7

3. Dęby szypułkowe - 2 sztuki (teren PTTK) średnica pnia na wysokości obwód pnia na wysokości wysokość: wiek: O NASTĘPUJĄCYCH WYMIARACH: 1,20 m i 0,95 m 3,78 m i 3,00 m około 30 m około 200 lat Drzewa rosną na terenie stanowiącym własność Gminy Starachowice przy ul. Krywki. 8

4. Dąb szypułkowy (koło pomnika Barbórka ) O NASTĘPUJĄCYCH WYMIARACH: średnica pnia na wysokości obwód pnia na wysokości wysokość: wiek: 1,15 m 3,63 m około 25 m około 200 lat Drzewo rośnie na terenie stanowiącym własność Gminy Starachowice przy ul. Krywki. 9

5. Dąb bezszypułkowy i dąb szypułkowy (Michałów, ul. Wschodnia 33) średnica pnia na wysokości obwód pnia na wysokości wysokość: wiek: O NASTĘPUJĄCYCH WYMIARACH: dąb bezszypułkowy 1,43 m dąb szypułkowy 1,33 m dąb bezszypułkowy 4,49 m dąb szypułkowy 4,18 m około 25 m około 250 lat Drzewa rosną na terenie nieruchomości prywatnej, przy ul. Wschodniej 33. 10

6. Dąb szypułkowy (Michałów, ul. Lempe) O NASTĘPUJĄCYCH WYMIARACH: średnica pnia na wysokości obwód pnia na wysokości wysokość: wiek: 2,13 m 6,00 m około 25 m około 300 lat Drzewo rośnie na terenie stanowiącym własność Gminy Starachowice, przy ul. Lempe. 11

Do pomników przyrody ożywionej zaliczone zostały również dwie topole. Topola biała żyje do 300 lat. Osiąga wysokość do 40m 1. Topola biała (nad rz. Kamienną, na wysokości Kotłowni ZEC-u) O NASTĘPUJĄCYCH WYMIARACH: średnica pnia na wysokości obwód pnia na wysokości wysokość: wiek: 1,10 m 3,47 m około 30 m około 80 lat Drzewo rośnie na terenie stanowiącym własność Gminy Starachowice. 12

2. Topola (ul. Borkowskiego koło byłego Sanepidu ) O NASTĘPUJĄCYCH WYMIARACH: średnica pnia na wysokości obwód pnia na wysokości wysokość: wiek: 1,40 m 4,87 m około 25 m około 80 lat Drzewo rośnie na terenie stanowiącym własność Skarbu Państwa. 13

POMNIK PRZYRODY NIEOŻYWIONEJ Odsłonięcie geologiczne W samym mieście i okolicy uwidaczniają się na powierzchni skały wszystkich okresów geologicznych historii ziemi. Odsłonięcie geologiczne, uznane za pomnik przyrody nieożywionej, stanowi ściana skalna o długości 400 m i wysokości 4-8 m, powstała częściowo w wyniku eksploatacji piaskowców, częściowo zaś naturalnie. Budują ją utwory dolnojurajskie liasowe, zaliczane do serii skłobskiej. Są to piaskowce drobno i średnioziarniste, jasnoszare i żółtawe. Zlokalizowane jest w centrum miasta, jego wschodniej części, przy ul. Armii Krajowej. 14

Odsłonięte ściany skalne, nie będące pomnikiem przyrody, ale bardzo ciekawe, znajdują się pomiędzy ul. 1-go Maja i ul. Zakładową. ZIELEŃ MIEJSKA Znaczną część powierzchni Starachowic zajmują tereny zieleni miejskiej i osiedlowej, spełniającej ważną rolę w naturalnym środowisku lokalnym. Drzewostan tej zieleni jest bardzo różnorodny pod względem gatunków drzew i krzewów. Są to m.in.: dęby, modrzewie, brzozy, głogi, jarzębiny, topole, kasztanowce, grochodrzewy, klony, wierzby, świerki, jodły, sosny, żywotniki. 15

Pomiędzy ulicami Radomską, Krzosa, Krywki i Marszałka Piłsudskiego, na powierzchni 10 ha, położony jest Park Miejski. Ma on charakter parku leśnego, w którym rosną przede wszystkim: klony, kasztanowce, sosny, topole i wierzby. 16

URZĄD MIEJSKI W STARACHOWICACH ul. Radomska 45 27-200 Starachowice tel. centrala: 041 / 274 88 11 fax: 041 / 274 78 73, 274 63 05 www.um.starachowice.pl