Uniwersytet Szczeciński Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania INSTYTUT RACHUNKOWOŚCI WYMAGANIA STAWIANE PRACOM MAGISTERSKIM / LICENCJACKIM I. WYMAGANIA REGULAMINOWE Praca magisterska / licencjacka: 1. jest opracowana samodzielnie przez studenta, pod kierunkiem promotora (pracownika naukowego posiadającego stopień lub tytuł naukowy), 2. podlega recenzji, 3. stanowi przedmiot dyskusji i oceny w trakcie egzaminu magisterskiego / licencjackiego, 4. odpowiada kierunkowi i specjalizacji kształcenia studenta, 5. powinna mieć objętość: a) praca magisterska około 80 stron, b) praca licencjacka około 60 stron. II. CHARAKTER PRACY 1. Praca magisterska może mieć charakter: systematyzujący poglądy teoretyczne lub działanie podmiotów gospodarczych, badawczy - wykrywanie zależności ekonomiczno - finansowych, projektowy - promowanie nowych rozwiązań praktycznych, studium o charakterze teoretycznym, w szczególności w odniesieniu do rozwiązań metodycznych. 2. Praca licencjacka może mieć charakter: badawczy - wykrywanie zależności ekonomiczno - finansowych, projektowy - promowanie nowych rozwiązań praktycznych. III. WYMAGANIA MERYTORYCZNE 1. Praca powinna zawierać: wyraźne określenie problemu teoretycznego lub empirycznego oraz jego pogłębioną analizę, zastosowanie określonej metody badawczej, wykorzystanie odpowiednich narzędzi analitycznych, sformułowanie wniosków na podstawie przeprowadzonej analizy, odniesienia do literatury przedmiotu. 2. Przygotowanie pracy powinno ukształtować umiejętności: oceny dorobku teoretycznego w zakresie rachunkowości, zwłaszcza w wypadku prac teoretycznych, samodzielnego poszukiwania materiałów źródłowych w istniejących opracowaniach naukowych, diagnozowania i oceny problemu w badanym podmiocie gospodarczym, zaprojektowania nowych rozwiązań lub modyfikacji rozwiązań istniejących, dostrzegania prawidłowości występujących w obrębie zjawisk będących przedmiotem badania, wyciągania właściwych wniosków, czynnego posługiwania się nabytą w czasie studiów wiedzą i wykorzystania jej do badań i wnioskowania, 1
osadzania problemów w literaturze, prowadzenia logicznego wywodu, posługiwania się jasnym i precyzyjnym językiem. IV. WYMAGANIA FORMALNE - zasady pisania pracy 1. Strona tytułowa Uniwersytet Szczeciński Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Instytut Rachunkowości (14 pkt.) Imię i nazwisko (14 pkt., bold ) Numer albumu: (12 pkt.) TYTUŁ PRACY (16 pkt., bold) Hasło do identyfikacji: (10 pkt.). Szczecin 200x (12 pkt.) Praca magisterska / licencjacka napisana pod kierunkiem (12 pkt.) 2. Oświadczenie Po stronie tytułowej należy zamieścić następujące oświadczenia: OŚWIADCZENIE Oświadczam, że przedkładaną prace magisterską / dyplomową napisałam (łem) samodzielnie. Oznacza to, że przy pisaniu pracy poza niezbędnymi konsultacjami, nie korzystałam (łem) z pomocy innych osób, a w szczególności nie zlecałam (łem) opracowania pracy lub jej części innym osobom, ani nie odpisywałam (łem) tej rozprawy lub jej części od innych osób. Jednocześnie przyjmuję do wiadomości, że gdyby powyższe oświadczenie okazało się nieprawdziwe, decyzja o wydaniu mi dyplomu zostanie cofnięta. Szczecin, dnia. (podpis) 2
Oświadczenie Wyrażam/ nie wyrażam zgodę/y na wykorzystywanie mojej pracy przez innych przez inne osoby podczas zajęć i seminariów. Szczecin, dnia. (podpis) 3. Czcionka: Tekst Times New Roman CE, Tytuły rozdziałów - 16 pkt., pogrubione, wypośrodkowane, Tytuły punktów - 14 pkt., pogrubione, wyrównane do lewej, Tekst główny - 12 pkt., wyrównanie do lewej i prawej (wyjustowane), Tytuły tabel, schematów, wykresów 12pkt., pogrubione, wyrównanie do lewej i prawej (wyjustowane), Przypisy, źródła pod tabelami, schematami, wykresami - 10 pkt, kursywa, wyrównanie do lewej i prawej (wyjustowane). 4. Format A4, marginesy: górny 2,5cm, dolny 2,5 cm, lewy 3,5 cm, prawy 1,5 cm. 5. Odstęp między wierszami - 1,5 wiersza. Należy zachować interlinię przed tytułami. 6. Wyliczanie - należy używać kropek ( ) lub cyfr arabskich. W wypadku wyliczania wielopoziomowego należy stosować: do wyliczania dwustopniowego cyfry arabskie i litery, do wyliczania trzystopniowego cyfry arabskie, litery i kropki ( ), do wyliczania czterostopniowego cyfry rzymskie, cyfry arabskie, litery i kropki ( ). Należy pamiętać, że: jeżeli do wyliczania używa się kropek ( ), cyfr arabskich lub liter zakończonych nawiasem (np. 1) 2)... a) b)...), to punkt rozpoczyna się z małej litery i kończy przecinkiem, na przykład: zużycie materiałów, wynagrodzenia, usługi obce. jeżeli do wyliczania używa się cyfr arabskich zakończonych kropką (np. 1. 2....), to zdanie rozpoczyna się z dużej litery i kończy kropką, na przykład: 1. Zmiana struktury kosztów dotyczy głównie kosztów sprzedaży, które wzrosły z 6,4% do 8,1%. 2. Największym wzrostem dynamiki odznaczają się koszty sprzedaży, które wzrosły o 29,9% w porównaniu do roku ubiegłego. 7. Spis treści: wstęp, rozdziały i punkty, zakończenie, literatura, pozostałe źródła, spis tabel, schematów i wykresów, załączniki. Numeracja rozdziałów 1, 2, 3,, numeracja punktów 1.1., 1.2.,. 2.1., 2.2.. Należy zachować podział rozdziału na punkty. Nie można natomiast dzielić punktu na podpunkty i wprowadzać śródtytułów. 3
Przykład: Spis treści Wstęp... 5 1. Ogólna charakterystyka sprawozdania finansowego 6 1.1. Istota i cele sporządzania sprawozdania finansowego.... 6 1.2. Charakterystyka teorii bilansowych 9 1.3. Zakres sprawozdania finansowego według ustawy o rachunkowości... 12 1.4. Metody sporządzania sprawozdania finansowego. 13 2. Interpretacja i wycena składników bilansu w świetle ustawy o rachunkowości... 19 2.1. Ogólne zasady sporządzania bilansu.. 19 2.2. Układ bilansu.. 22 2.3. Charakterystyka aktywów..... 29 2.4. Charakterystyka pasywów..... 40 3.. Zakończenie... 72 Literatura... 74 Pozostałe źródła... Spis tabel... 76 Spis schematów... 77 Spis wykresów... 78 Załączniki... 79 8. Literatura W wykazie literatury (książki, artykuły, referaty) mogą być ujęte tylko pozycje, na które znalazło się powołanie w przypisach do pracy (cytowanie albo odesłanie). Pozycje w wykazie literatury należy zamieścić alfabetycznie. Przykład spisu literatury jest następujący: 1. Bailey G., Wild W.: Międzynarodowe Standardy Rachunkowości w praktyce. FRR w Polsce, Warszawa 2000. 2. Brzezin W.: Tradycyjne i współczesne ujęcie rachunkowości, w: Rachunkowość w nowoczesnej gospodarce, red. T. Kiziukiewicz, Uniwersytet Szczeciński, Akademia Rolnicza w Szczecinie, Szczecin 2000. 3. Czubakowska K.: Rachunek kosztów zmiennych, w: Rachunkowość zarządcza, red. T. Kiziukiewicz, Ekspert, Wrocław 2003. 4. Gierusz J.: Plan kont z komentarzem. ODDK, Gdańsk 2001. 5. Jarugowa A., Skowroński J.: Rachunek kosztów w systemie informacyjnym przedsiębiorstwa. PWE, Warszawa 1986. 4
9. Pozostałe źródła W pozostałych źródłach ujmuje się: przepisy prawa (ustawy, rozporządzenia, zarządzenia), materiały wewnętrzne badanej jednostki, zasoby internetowe. 10. Przypisy Przypisy literaturowe i dygresje zamieszcza się na dole strony (Times New Roman, 10 pkt., kursywa), numerowane automatycznie z linią oddzielającą od tekstu zasadniczego. Zasady pisowni przypisów są następujące: a) w wypadku pozycji powoływanej po raz pierwszy należy podać: inicjał imienia i nazwisko autora, tytuł pracy, wydawnictwo, miejsce i rok wydania, stronę. Na przykład: 1 K. Kowalski: Rachunek kosztów w praktyce. PWE, Warszawa 1998, s. 287. b) w wypadku pozycji napisanej przez kilku autorów należy podać: inicjały imienia i nazwiska autorów, tytuł pracy, wydawnictwo, miejsce i rok wydania, stronę. Na przykład: 2 K. Kowalski, J. Nowak, P. Wiśniewski: Rachunkowość zarządcza. PWP, Warszawa 2004, s. 387. c) w wypadku, gdy autorami pozycji jest więcej niż czterech autorów przykład przypisu jest następujący: 3 K. Kowalski, J. Nowak i inni: Rachunkowość podatkowa. PWP, Gdańsk 2004, s. 27. d) w wypadku pracy zbiorowej w pierwszej kolejności podaje się inicjał imienia i nazwisko autora rozdziału, a następnie tytuł książki, inicjał imienia i nazwisko redaktora, wydawnictwo, miejsce i rok wydania, stronę, na przykład: 4 K. Winiarska: Rachunek kosztów w warunkach inflacji, w: Rachunek kosztów, red. K. Sawicki, PWE, Warszawa 1999, s. 117. e) w razie kolejnych powołań tej samej pozycji obowiązuje następująca zasada: 5 K. Kowalski: Rachunek kosztów poz. cyt., s. 289. Dwa pierwsze słowa tytułu f) w wypadku artykułów z czasopism podaje się: inicjał imienia i nazwiska autora, tytuł artykułu, tytuł czasopisma ujęty w cudzysłów oraz rok wydania, numer czasopisma, stronę, na przykład: 6 Z. Bielski: Zmiany w rachunkowości w 2004 roku. "Rachunkowość" 2004, nr 12, s. 667. g) jeżeli pozycja jest powoływana kolejno po sobie, przykład przypisu jest następujący: 7 K. Kowalski: Rachunek kosztów... poz. cyt., s. 289. 8 Tamże, s. 289. h) w wypadku korzystania z przepisów prawa (aktów normatywnych) należy podać: rodzaj aktu prawnego (ustawa, rozporządzenie, zarządzenie), datę wydania, tytuł oraz numer Dziennika Ustaw i pozycję). Na przykład: 9 Ustawa z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości, tekst jednolity Dz.U. z 2002, nr 76, poz. 694, ze zm., art. 5. i) w razie kolejnych powołań na przepisy prawa obowiązuje następująca zasada: 10 Ustawa o rachunkowości... poz. cyt., art. 3. j) w wypadku powoływania się na gazetę codzienną układ przypisu jest taki sam, jak dla artykułów, na przykład: 11 J. Nowak: Kolejne zmiany w ustawie o rachunkowości. Rzeczpospolita 2004, nr 123, s.4. 5
k) jeżeli korzysta się z materiałów wewnętrznych badanej jednostki, treść przypisu jest następująca: 12 Analiza bilansu w latach 2002-2004, materiały wewnętrzne spółki D, maszynopis powielony, Szczecin 2004, s. 12. l) w wypadku korzystania z roczników statystycznych przykład przypisu jest następujący: 13 Rocznik statystyczny GUS. Warszawa 2003, s. 40, tabela 25. ł) w wypadku korzystania z zasobów internetowych przypis jest następujący: 14 www.infor. pl 11. Tabele, schematy, wykresy a) konieczne jest poprzedzenie tabeli /schematu/wykresu wzmianką w tekście z podaniem numeru, na przykład: tekst, tekst Kryteria klasyfikacji kosztów zawiera tabela 1.4. a) zamieszczone w pracy tabele, schematy, wykresy muszą mieć tytuł, co ilustruje przykład: Tabela 4.1. Rodzaje ryzyka Rodzaj ryzyka Ryzyko spekulacyjne (speculative risk) Ryzyko czyste (pure risk) Źródło: opracowanie własne. Istota ryzyka Związane jest zarówno z szansą osiągnięcia zysku, jak i poniesienia straty. Ryzyko spekulacyjne zawierają nowe przedsięwzięcia, zbywalne papiery wartościowe. Wynika z poniesienia strat w przyszłości, na przykład: ryzyko pożaru, ryzyko przegranej sprawy dochodzonej na drodze postępowania sądowego. b) czcionka 12 pkt., odstęp pojedynczy, c) pod każdą tabelą, schematem, wykresem musi być podane źródło. Jeżeli nie jest to opracowanie własne, wówczas rodzaj źródła określa się według zasad podanych dla przypisów, na przykład: Źródło: L. Kowalski: Rachunek kosztów w praktyce. PWE, Warszawa 1998, s. 287. d) tabele, schematy, wykresy należy numerować dwuczłonowym symbolem: pierwszy wskazuje rozdział, drugi - kolejność tabeli, schematu, wykresu w rozdziale, 12. Uwagi do głównego tekstu pracy a) w ramach rozdziału nie można zostawiać pustych miejsc na stronie a każdy kolejny rozdział należy rozpoczynać od nowej strony, b) po tytułach rozdziałów, punktów, tabel, schematów nie można stawiać kropek, c) tekst należy pisać bezosobowo, nigdy w pierwszej osobie, d) w tekście nie można używać skrótów, na przykład: m.in., wg, np., należy używać pełnych słów, e) akapit (wcięcie) 5 znaków. 6
Uniwersytet Szczeciński Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Katedra Rachunkowości Wykaz zagadnień na egzamin dyplomowy I. Zagadnienia ogólnoekonomiczne 1. Rachunkowość jako instrument zarządzania 2. Międzynarodowe regulacje rachunkowości 3. Podejmowanie działalności gospodarczej 4. Źródła finansowania działalności gospodarczej 5. System podatkowy 6. Budżet państwa i budżety samorządowe 7. System bankowy w Polsce 8. Kredyt i jego zabezpieczenie 9. Rynek kapitałowy 10. Współczesne metody zarządzania 11. Narzędzia zarządzania ryzykiem 12. Inflacja 13. Bezrobocie 14. Popyt i podaż 15. Koszt społeczny, własny i krańcowy w ekonomii 7
II. Zagadnienia kierunkowe - egzamin magisterski I II III IV 1. Istota i zakres rachunkowości 2. Funkcje współczesnej rachunkowości 3. Zasady prawidłowej rachunkowości 4. Ustawa o rachunkowości jako źródło prawa bilansowego 5. Rola głównego księgowego 6. Dokumentacja zasad (polityki) rachunkowości 7. Organizacja rachunkowości - zakres 8. Technika komputerowa w rachunkowości 9. Dokumentacja księgowa 10. Plan kont 11. Inwentaryzacja - istota, rodzaje, metody, częstotliwość 12. Zasady kontroli wewnętrznej 13. Księgi rachunkowe 14. Specyfika rachunkowości budżetowej 15. Specyfika rachunkowości jednostek non profit 16. Specyfika rachunkowości bankowej 17. Specyfika rachunkowości holdingów 18. Ochrona danych księgowych 19. Aktywa trwałe - istota, struktura, utrata wartości 20. Amortyzacja bilansowa i podatkowa 21. Aktualizacja wartości składników majątkowych (środki trwałe, zapasy, należności) 22. Zasady wyceny materiałów i towarów 23. Rozrachunki - rodzaje, zasady wyceny 24. Istota i klasyfikacja instrumentów finansowych 25. Środki pieniężne zakres, wycena, gospodarka 26. Rozliczenia międzyokresowe przychodów 27. Rozliczenia międzyokresowe kosztów 28. Charakterystyka kapitałów własnych i obcych 29. Koszty i ich klasyfikacja 30. Etapy rachunku kosztów 31. Warianty ewidencji kosztów działalności operacyjnej 32. Kalkulacja kosztów rodzaje, metody 33. Rachunek kosztów zmiennych 34. Rachunek kosztów działań 35. Rachunek kosztów docelowych 8
V VI VII 36. Rachunek kosztów jakości 37. Rachunek kosztów cyklu życia produktu 38. Rachunek kosztów przyszłościowych 39. Wynik finansowy - istota, struktura 40. Warianty ustalania wyniku finansowego 41. Podział wyniku finansowego 42. Wynik finansowy a dochód podatkowy 43. Rezerwy i aktywa z tytułu odroczonego podatku 44. Pozostałe przychody i koszty operacyjne 45. Przychody i koszty finansowe 46. Zyski i straty nadzwyczajne 47. Sprawozdawczość finansowa - istota, zakres 48. Bilans 49. Rachunek zysków i strat 50. Informacja dodatkowa 51. Rachunek przepływów pieniężnych 52. Zestawienie zmian w kapitale własnym 53. Sprawozdanie z działalności 54. Badanie sprawozdania finansowego metody, procedury 55. Biegły rewident 56. Dokumentacja z badania sprawozdania finansowego 57. Analiza sprawozdania finansowego 58. Rachunkowość zarządcza a rachunkowość finansowa 59. Istota i zakres controllingu 60. Controlling strategiczny i operatywny 61. Analiza CVP 62. Krótkookresowe rachunki decyzyjne 63. Budżetowane etapy, metody 64. Długookresowe rachunki decyzyjne 65. Zbilansowana karta dokonań 9
II. Zagadnienia kierunkowe - egzamin licencjacki 1. Istota i funkcje rachunkowości I 2. Zasady prawidłowej rachunkowości 3. Konstrukcja ustawy o rachunkowości 4. Rola głównego księgowego 5. Dokumentacja zasad (polityki) rachunkowości 6. Technika komputerowa w rachunkowości 7. Organizacja rachunkowości zakres 8. Narzędzia organizacyjne rachunkowości 9. Formy rachunkowości II 10. Dokumentacja księgowa 11. Plan kont 12. Księgi rachunkowe 13. Zasady kontroli wewnętrznej 14. Inwentaryzacja metody 15. Ochrona danych księgowych III IV V 16. Aktywa trwałe - istota, struktura, utrata wartości 17. Amortyzacja bilansowa i podatkowa 18. Zasady ewidencji środków trwałych 19. Zasady wyceny materiałów i towarów 20. Zasady ewidencji materiałów i towarów 21. Rozrachunki rodzaje, zasady wyceny i ewidencji 22. Środki pieniężne zakres, wycena i ewidencja 23. Rozliczenia międzyokresowe przychodów 24. Rozliczenia międzyokresowe kosztów 25. Struktura pasywów 31. Koszty i ich klasyfikacja 32. Etapy rachunku kosztów 33. Warianty ewidencji kosztów działalności operacyjnej 34. Rozliczanie kosztów działalności pomocniczej 35. Kalkulacja kosztów rodzaje, metody 36. Wynik finansowy - istota, struktura 37. Warianty ustalania wyniku finansowego 38. Podział wyniku finansowego 39. Pozostałe przychody i koszty operacyjne 40. Przychody i koszty finansowe 10
VI 41. Zyski i straty nadzwyczajne 42. Sprawozdawczość finansowa - istota, zakres 43. Bilans 44. Rachunek zysków i strat 45. Informacja dodatkowa 46. Rachunek przepływów pieniężnych 47. Zestawienie zmian w kapitale własnym 48. Analiza sprawozdania finansowego 11