Szanowne Koleżanki, Szanowni Koledzy, Jako inicjatorzy akcji Uratujmy GOT pragniemy się odnieść do komunikatu Komisji Turystyki Górskiej ZG PTTK, który został opublikowany na stronie KTG. Sam fakt opublikowania przez KTG ZG swojego stanowiska traktujemy jako pozytywny jest to pierwsze wyjaśnienie intencji wprowadzenia zmian i przedstawienie opinii oraz argumentów Komisji. Niestety treści komunikatu nie odbieramy już tak pozytywnie, ponadto zawiera on wiele błędów oraz nieprawdziwych informacji. Autorzy komunikatu twierdzą, że zmiany nie powinny wzbudzać wątpliwości oraz dyskusji. Jak zatem wyjaśnić, że naszą akcję protestu przeciw nowemu regulaminowi poparło kilkaset osób w tym m.in. członkowie Władz PTTK oraz wielu Przodowników Turystyki Górskiej? Chcemy zatem jeszcze raz podsumować przyczyny powołania akcji Uratujmy GOT, której celem jest wstrzymanie wprowadzenia w życie przyjętych zmian do regulaminu GOT. 1. Wprowadzenie zmian w regulaminie GOT zostało dokonane bez odpowiedniej akcji informacyjnej oraz bez ustalonego vacatio legis. Uważamy, że plany wprowadzenia tak istotnych zmian powinny być zakomunikowane kilka miesięcy przed ich wejściem w życie. Tymczasem regulamin został opublikowany dopiero na kilka dni przed rozpoczęciem jego obowiązywania. 2. Nie przeprowadzono odpowiednich konsultacji oraz nie przedstawiono żadnego uzasadnienia dla wprowadzanych zmian. Dopiero nasza akcja spowodowała, że KTG opublikowało komunikat w tej sprawie. Żałujemy, że nie odbyło się to w odwrotnej kolejności: najpierw przedstawienie założeń do zmian w regulaminie, dyskusja, a dopiero później wprowadzenie zmian do regulaminu. 3. Złamana została zasada retroaktywności prawa (prawo nie działa wstecz) dla osób będących w trakcie zdobywania odznak. Przykładem jest m.in. zmiana zasad zdobywania odznaki za wytrwałość dla osób będących od kilku lat w trakcie jej zdobywania. 4. Wprowadzone zostały zmiany w sposobie zdobywania dużych odznak, które powodują, że należy planować wycieczki pod zdobywanie odznaki, a nie zdobywać odznakę podczas wycieczek górskich. Hasło Zdobywasz góry zdobywaj GOT należałoby obecnie zamienić na Zdobywasz GOT zdobywaj góry. Chcemy też wyraźnie zaznaczyć, że wbrew temu, co nam się zarzuca, nie uważamy, że duże odznaki GOT powinny być łatwe do zdobywania. Zgadzamy się z tym, że ich zdobycie powinno wymagać systematycznego poznania polskich gór. Zdobywanie odznak powinno inspirować zdobywających do odwiedzania nowych miejsc, nie możemy jednak zgodzić się z tym, aby zdobycie odznaki wymagało organizacji wycieczek pod zdobywanie odznaki.
Martwi nas fakt, że KTG ZG nie widzi problemu w tym, że GOT zdobywa coraz mniej osób, o czym świadczy niniejszy cytat: Głosy, iż wprowadzone zmiany spowodują spadek ilości zdobywanych odznak, nie powinny nikogo martwić. Totalnie nie zgadzamy się z tą optyką. Taka filozofia spowoduje, że GOT stanie się niszową odznaką, którą będzie zdobywała tylko i wyłącznie garstka zapaleńców. Już dziś wielu turystom nazwa GOT jest obca, co niestety potwierdzają statystyki z ostatnich lat. Uważamy, że odznakę GOT powinno zdobywać jak największe grono turystów, a regulamin GOT powinien być tak skonstruowany, aby każdy chodzący po polskich górach mógł ją zdobywać, co nie powinno stać w sprzeczności z wysokimi wymaganiami stawianymi zdobywcom w szczególności wyższych stopni. Przykładem tak skonstruowanego regulaminu odznaki może być regulamin odznaki InO, którą zdobywają wszyscy uczestnicy Imprez na Orientację od początkujących, po bardzo doświadczonych turystów. Nie ma tu sprzeczności z wysokimi wymaganiami, gdyż najwyższe stopnie odznak InO zdobyło tylko kilka osób. Tak samo powinno być z odznaką GOT -. wtedy bardziej doświadczeni turyści mogą zachęcać do zdobywania odznaki GOT poprzez własny przykład. Podsumowując KTG ZG niestety nie odniosło się w swoim komunikacie do głównych uwag, które spowodowały powołanie akcji Uratujmy GOT, dlatego też nie zamykamy akcji i dalej apelujemy do Komisji Turystyki Górskiej ZG PTTK oraz Zarządu Głównego PTTK o: 1. Wycofanie się z wprowadzonych zmian do regulaminu GOT. 2. Rozpoczęcie poważnej i otwartej dyskusji na temat zmian w regulaminie GOT. W załączniku przedstawiamy szczegółowe odniesienie do poszczególnych uwag przedstawionych w komunikacie KTG ZG PTTK. Rafał Kwatek Przewodniczący KTG OM PTTK Przodownik Turystyki Górskiej (T, BZ, BW, S, GS) Małgorzata Gładyś-Kwatek Wiceprzewodnicząca KTG OM PTTK Przodownik Turystyki Górskiej (T, BZ, BW, S, GS) Tamas Dombi Członek KTG OM PTTK Przodownik Turystyki Górskiej (BZ, BW, S, GS) Andrzej Olejniczak Członek KTG OM PTTK Przodownik Turystyki Górskiej (T, BZ)
Szczegółowe odniesienie do uwag przedstawionych w komunikacie KTG ZG PTTK 1. Od kilkunastu lat obowiązywał regulamin GOT PTTK, który swego czasu też budził zastrzeżenia. Dotyczyły one zwłaszcza przeskoku ze spisu tras punktowanych na mapki z punktacją. Teraz okazało się, że mapki są miejscami nieaktualne i wymagają korekty (KTG ZG PTTK aktualnie nad nią pracuje), a niektórzy proponują nawet powrót do tradycyjnego spisu wycieczek punktowanych. W naszej akcji nie odnosiliśmy się do spisu wycieczek punktowanych. Mapki są wyłącznie formą wizualizacji spisu wycieczek punktowanych. Dane zawarte w spisie mogą być przekazane w formie tabeli lub też wizualizacji. Patrząc po liczbie kupowanych regulaminów z mapami tras punktowanych gros zdobywców jest jednak zainteresowana otrzymywaniem informacji o trasach punktowanych w formie graficznej. Dziwi nas jednak, że KTG ZG dopiero teraz dostrzega problem z brakiem aktualności oraz błędami w mapkach. Przecież informacje o tym były znane KTG od kilkunastu lat. W Internecie (http://www.tramp.waw.pl/poradnik/got/got_lista_bledow.php) jest dostępna lista błędów w zwizualizowanym spisie tras. Lista ta została przekazana do KTG przed laty, a mimo to błędy nie zostały wyeliminowane. Niemniej cieszymy się bardzo, że KTG dostrzega problem i pracuje nad korektą danych ze spisu wycieczek. Na pewno oprócz aktualizacji przebiegów szlaków należy zwrócić uwagę nad wyeliminowaniem typowych pomyłek (np. odwrócenie punktów w górę / w dół), ale również zadbać o to, żeby regulamin obejmował w pierwszej kolejności wszystkie znakowane szlaki, a dopiero w dalszej kolejności trasy prowadzone poza szlakami. 2. Uchwaliliśmy przed laty, że zmian w regulaminie GOT PTTK nie wolno robić częściej niż raz na 4 lata z wyjątkiem zmian redakcyjnych i stylistycznych. Dlatego też w ostatnich kilku kadencjach KTG ZG PTTK żadnych zmian, poza uchwaleniem dużej odznaki Za wytrwałość, nie wprowadziła. Zasada, że zmiany w regulaminie GOT nie są dokonywane często jest słuszna. Regulamin GOT powinien być możliwie rzadko zmieniany, a każda publikowana wersja powinna być dobrze przemyślana i mieć możliwie mało błędów. Ewentualne zmiany powinny być wprowadzane w sposób ewolucyjny, tak aby nie wprowadzać zamętu wśród zdobywających. Poważniejsze zmiany w regulaminie GOT powinny zostać poprzedzone szeroko zakrojoną dyskusją, a ich wejście w życie powinno być odpowiednio wcześnie i skutecznie zakomunikowane. Odpowiednia dyskusja i informacja są szczególnie ważne jeśli zmiany w regulaminie GOT są znaczące. Niestety ostatnia zmiana została wprowadzona bez odpowiedniej dyskusji oraz akcji informacyjnej.
3. O korektach regulaminu GOT PTTK dyskutowano już od 8 lat. Dyskusje na temat zmian w regulaminie GOT być może trwały, ale raczej w kuluarach a nie na forum publicznym. Nawet na ostatnim spotkaniu KNAG w marcu 2010 r. na prośbę ustępującej KTG nie odbyła się dyskusja na temat zmian w regulaminie GOT, ze względu na niewystarczającą ilość czasu na naradzie. Do Oddziałowych KTG ani do Referatów Weryfikacyjnego GOT nie trafiły żadne informacje na temat planowanych kierunków zmian w regulaminie GOT, ani nawet informacja o tym, że takie zmiany są planowane. KTG przesłała jedynie prośbę o uwagi do wykazu tras punktowanych (co raczej sugerowało, że zmianie ulegnie wykaz a nie cały regulamin). Na stronie KTG ZG nie było żadnych publikacji dotyczących propozycji kierunków zmian w regulaminie. Ostatnie dyskusje na temat zmian w GOT dostępne na forum KTG ZG PTTK pochodzą z 2011 roku. Zastrzeżenia budziło kilka kwestii, a zwłaszcza: wiek zdobywania GOT PTTK, który ulegał obniżeniu, mimo wprowadzenia przez PTTK odznak adresowanych do dzieci (np. Siedmiomilowe Buty), zróżnicowanie ilości punktów zdobywanych przez dzieci i dorosłych (dzieci czuły się gorsze ), Zmianę obniżenia wieku zdobywcy GOT jak również ujednolicenie liczby punktów dla poszczególnych grup wiekowych uważamy za zmianę bardzo pozytywną. Zwracamy jednak uwagę, że odznaka Siedmiomilowe Buty jest jednym ze stopni Odznaki Turystyki Pieszej, więc nie może być zdobywana w większości terenów górskich (np. w Tatrach, Beskidach, większej części Sudetów). Oznacza to, że dzieci poniżej 7 roku życia odbywające wycieczki piesze na terenach górskich nie mają możliwości zdobywania odznaki turystyki kwalifikowanej. Naszym zdaniem w GOT powinna być odznaka dedykowana do dzieci, opracowana na wzór odznaki Siedmiomilowe Buty. Odznaka GOT powinna być możliwa do zdobywania na wycieczkach rodzinnych, gdyż zachęci potem starsze dzieci do zdobywania kolejnych stopni odznaki GOT.
fakt, iż zgodnie z dotychczasowym regulaminem można było wszystkie stopnie małe i popularną GOT PTTK zdobyć poza polskimi górami. Rzeczywiście, poprzedni regulamin dopuszczał taką możliwość, choć w historii naszego Referatu Weryfikacyjnego nigdy nie zdarzyło się, żeby ktoś miał znaczącą większość punktów na dowolny stopień odznaki zdobyte poza granicami kraju. Rozumiemy jednak intencję KTG w tej kwestii i się z nią zgadzamy. Jednakże uważamy, że powinna zostać zachowana możliwość zdobywania odznaki GOT poza granicami kraju dla stopni popularnego i małego brązowego, aby móc zachęcać do zdobywania odznaki GOT osoby zaczynające swoje wędrówki np. w obszarach przygranicznych. Odznaka popularna i mała brązowa nie powinny być obwarowane większymi ograniczeniami niż wyższe stopnie odznaki, wręcz odwrotnie ograniczenia powinny być jak najmniejsze, gdyż odznaki te są pierwszym stopniem wtajemniczenia w świat odznaki GOT i powinny zachęcać możliwie szeroką liczbę osób, aby rozpoczęły swoją ścieżkę zdobywania GOT. Wprowadzone zmiany dotyczą głównie dużych GOT PTTK. Zgodnie z apelami niektórych Koleżanek i Kolegów ratowaliśmy GOT PTTK podnosząc wymogi, a zatem i rangę odznaki. Inaczej mówiąc, nowy regulamin koryguje niektóre dotychczasowe ułatwienia, tj. nawiązuje po części do zapisów, które istniały w regulaminie przed wprowadzeniem tych ułatwień, tj. przed rokiem 1997. Zresztą ówczesne wymagania związane ze zdobywaniem dużych GOT PTTK były większe niż wprowadzone obecnie. Naszym zdaniem zaproponowane zmiany w dotyczące dużych odznak GOT nie podniosą jej rangi, tylko spowodują, że mało kto będzie ją zdobywał. Naszym zdaniem zdobycie odznak dużych GOT powinno wymagać systematycznego poznania gór, a niekoniecznie zrealizowania wielodniowych tras z określonych punktów startowych i końcowych. Tak skonstruowany wymóg w regulaminie ma wiele wad, bo wymaga organizacji wyjazdów w celu zdobywania odznaki, a nie zdobywania odznaki przy okazji wyjazdów w góry. Góry można poznawać na wiele różnych sposobów, a nie koniecznie na jedyny, który jest oczekiwany przez autorów regulaminu. Przykładowo trudno jest zrozumieć, czemu wycieczki na duże odznaki nie mogą zaczynać się w tak popularnych miejscach jak Wisła, Krynica, Nowy Targ, Szklarska Poręba, Kudowa Zdrój czy Ustrzyki Górne, albo czemu nie można zaliczać trasy prowadzącej po Łemkowszczyźnie przechodzącej przez Beskid Niski i Beskid Sądecki. Ponadto nie możemy żyć jedynie historią. Odznaka GOT musi dostosowywać się do dzisiejszych czasów. Dziś ludzie są bardziej mobilni i kreatywni, ale za razem mniej cierpliwi i bardziej zindywidualizowani. Nie dadzą się wcisnąć w ciasny gorset bezsensownych przepisów. Po prostu machną ręką na odznakę GOT i będą nadal chodzić po górach, ale nie będą zdobywać odznaki. Regulamin GOT musi być dostosowany do współczesnych czasów, czyli wymagać od zdobywcy systematycznego poznawania gór, ale nie narzucać określonych tras. Regulamin ma być wymagający w aspekcie merytorycznym, a zarazem powinien być możliwe prosty i niemnożący niepotrzebnych zapisów.
Wprowadzone zmiany kładą nacisk na poznawanie w pierwszym rzędzie polskich gór, co oczywiście - nie wyklucza wędrowania po górach krajów sąsiadujących (prosimy zwrócić uwagę, na rozszerzenie tych możliwości). Całkowicie zgadzamy się z tym, aby GOT można było zdobywać w zagranicznych pasmach górskich Karpat i Sudetów na obszarach państw sąsiadujących z Polską. Nie dostrzegamy jednak żadnej zmiany w tej kwestii w przedstawionej wersji regulaminu, gdyż taka zmiana została wprowadzona już w regulaminie wydanym drukiem w roku 2013 r. (wydanie XXVI), a we wcześniejszej wersji zakres ten nie uwzględniał wyłącznie Republiki Niemieckiej. GOT PTTK nie jest odznaką sportową. Jej zadaniem jest popularyzacja poznawania gór, o czym przed laty pisał W. Krygowski, a nie wyścig i rywalizacja w pokonywaniu odległości i zdobywaniu szczytów. Odznaka ma świadczyć o kwalifikacjach turysty, o znajomości gór. Dlatego ograniczona jest ilość punktów możliwych do zaliczenia na poczet kolejnego stopnia odznaki. Poznawanie gór to sprawa indywidualna. Jeden będzie robił to szybciej, inny wolniej. Regulamin powinien być tak skonstruowany, aby tę różnorodność uwzględniać. Wprowadzenie mechanizmów w regulaminie odznaki, które powodują, że przepadają punkty jest zbędne. Dodatkowe ograniczenia na przenoszenie punktów tylko zniechęcają do zdobywania odznaki. W praktyce będzie to powodować przynoszenie do TRW książeczek ze zmienionymi datami wycieczek, co jeśli uczestnik w danym miejscu faktycznie przebywał jest właściwie nie do zweryfikowania. Osoby te tłumaczą często, że nie rozumieją czemu ktoś gorzej poznał góry jeśli przeszedł ten sam szlak w jednym roku, a lepiej jeśli podzieli go i połowę zdobył w jednym a drugą połowę w kolejnym roku. Trudno nie przyznać im racji. GOT nie jest odznaką sportową, ponieważ nie wymaga współzawodnictwa. GOT nie jest medalem za pokonanie konkurencji, tylko symboliczną pamiątką-potwierdzeniem przebytych górskich wędrówek. Książeczka GOT powinna być swoistą indywidualną kroniką wycieczek górskich, pokazującą doświadczenie turysty. Często jednak słyszymy od turystów: nie wpisuję już tras do książeczki, bo i tak mi te punkty przepadną - taka sytuacja nie musi mieć miejsca, jeśli nie będą określane limity punktów na poszczególne stopnie odznaki Regulamin GOT PTTK wychodzi naprzeciw postulatom zgłaszanym przez petetekowskie środowiska związane z turystyką osób niepełnosprawnych. Uważamy, że pobyt tych osób w górach nie może się wiązać wyłącznie z wyjazdem samochodem na przełęcz lub koleją linową na ten lub inny szczyt, ale ma także umożliwić wędrowanie i dawać satysfakcję związaną ze zdobywaniem odznak. W tej kwestii zgadzamy się z postulatami środowisk związanych z osobami niepełnosprawnymi, że należy osoby niepełnosprawne zachęcać do wędrowania po górach i umożliwić im zdobywania odznaki GOT.
Głosy, iż wprowadzone zmiany spowodują spadek ilości zdobywanych odznak, nie powinny nikogo martwić: duża GOT PTTK ma świadczyć o wysokich kwalifikacjach zdobywcy, a nie służyć wypełnianiu tabelek i statystyce. Nie zapominajmy też, że z grona zdobywców GOT PTTK rekrutują się z czasem kandydaci na przodowników turystyki górskiej PTTK. W świetle apeli Koleżanek i Kolegów o podniesienie rangi i określenie niektórych uprawnień przodowników, powinno nam zależeć na jak najwyższym poziomie ich wiedzy i znajomości gór. Liczba zdobywców GOT systematycznie maleje. Dane statystyczne z kolejnych dekad są nie ubłagane: 2010 rok niecałe 11 tysięcy zweryfikowanych odznak 2000 rok ponad 15 tysięcy zweryfikowanych odznak 1990 rok ponad 27 tysięcy zweryfikowanych odznak 1980 rok ponad 49 tysięcy zweryfikowanych odznak Ile będzie w roku 2020? A ile w roku 2030? Czy w roku 2040 ktoś jeszcze będzie słyszał o GOT? KTG ZG nie może ignorować tego trendu. Tu nie chodzi o tabelki i statystykę, tylko o to, czy GOT będzie w ogóle zdobywana przez kogokolwiek. Przecież celem KTG ZG jest popularyzacja odznaki GOT, jak zatem KTG ZG może się nie martwić drastycznie malejącą liczbą zdobywców? Powinniśmy dążyć do tego, aby każdy turysta górski słyszał od odznace GOT i aby zdobywało ją jak najwięcej osób. Nie musi i nie powinno to stać w sprzeczności z wysokimi wymaganiami merytorycznymi. W roku 2012 dużą złotą GOT zdobyło 50 osób. To za dużo? Czy jeśli będzie to 5 osób KTG będzie zadowolone? Jeśli chcemy podnieść rangę odznaki GOT to dbajmy w pierwszej kolejności o elitarność kadry. Wymogi merytoryczne stawiane Przodownikom Turystyki Górskiej na egzaminie powinny być wysokie, aby sprawdzić posiadaną wiedzę i obchodzenie w terenie, które można osiągnąć realizując różne wycieczki, niekoniecznie zaczynające się i kończące w określonych przez regulamin punktach. Informujemy na koniec, że Prezydium Zarządu Głównego PTTK miało prawo zatwierdzić tekst nowego regulaminu GOT PTTK na posiedzeniu w dn. 13 XII 2013 r. na podstawie art. 31, ust.1, pkt 8 Statutu Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego. Nie kwestionujemy prawa KTG ZG oraz Prezydium ZG PTTK do wprowadzania zmian w regulaminie GOT. Uważamy jednak, że ostatnia zmiana została wprowadzona niezgodnie z dobrym obyczajem polegającym na wcześniejszej konsultacji oraz odpowiednio wczesnym zakomunikowaniu zmiany.