Poradnik Harcerski Być pożytecznym

Poradnik Harcerski Być pożytecznym Wersja II Grudzień 2005 Poprawki: Listopad 2007 opracował: phm. Bartłomiej Kolisko Namiestnik harcerski Hufca ZHP Chorzów

Treść Przyrzeczenia Harcerskiego: Mam szczerą wolę całym życiem pełnić służbę Bogu i Polsce, nieść chętną pomoc bliźnim i być posłuszną/posłusznym Prawu Harcerskiemu. Wytłumaczenie treści przyrzeczenia harcerskiego: MAM SZCZERĄ WOLĘ, to znaczy dobrowolnie, bez niczyjego nakazu, bez żadnego przymusu, CAŁYM ŻYCIEM, ze wszystkich sił mego ducha, z całego serca, wykorzystując wszystkie dane mi możliwości PEŁNIĆ SŁUŻBĘ BOGU, który stanowi uosobienie najwyższych ideałów, takich jak miłość, prawda, dobro, sprawiedliwość, wolność, piękno, przyjaźń i braterstwo, wiara, nadzieja. Ideały te łączą wszystkich ludzi dobrej woli, niezależnie od pochodzenia, narodowości, wyznania, wywodzą się z norm moralnych opartych na uniwersalnych, etycznych i kulturowych tradycjach chrześcijaństwa. Wyznawany przeze mnie system wartości kształtuję samodzielnie podążając w kierunku wskazanym przez Prawo Harcerskie. Pragnę służyć POLSCE, ojczyźnie moich przodków, o której honor, niepodległy byt, tradycje i kulturę walczyli czynem i słowem, którą otrzymałem w spadku jako bezcenną wartość mego pokolenia, którą z całym jej bogactwem duchowym i materialnym mam przekazać moim następcom. Stale poszerzam świat mych myśli i uczuć, wierny zasadzie, że więcej wiedzieć, to głębiej pokochać. Szanuję prawa innych państw i narodów. Chcę NIEŚĆ CHĘTNĄ POMOC BLIŹNIM nie tylko wtedy, gdy o pomoc proszą, ale zawsze wtedy, gdy czujnym okiem dostrzegę, że na drodze mego życia stanął ktoś, kto potrzebuje pomocy, opieki, wsparcia, pocieszenia. Mam być POSŁUSZNYM PRAWU HARCERSKIEMU, chcę, by ono było zawsze wskazówką mego postępowania, by ono decydowało zawsze o zgodności moich myśli, słów i uczynków. Treść prawa harcerskiego: 1. Harcerz sumiennie spełnia swoje obowiązki wynikające z Przyrzeczenia Harcerskiego. 2. Na słowie harcerza polegaj jak na Zawiszy. 3. Harcerz jest pożyteczny i niesie pomoc bliźnim. 4. Harcerz w każdym widzi bliźniego, a za brata uważa każdego innego harcerza. 5. Harcerz postępuje po rycersku. 6. Harcerz miłuje przyrodę i stara się ją poznać. 7. Harcerz jest karny i posłuszny rodzicom i wszystkim swoim przełożonym. 8. Harcerz jest zawsze pogodny. 9. Harcerz jest oszczędny i ofiarny. 10. Harcerz jest czysty w myśli, w mowie i uczynkach; nie pali tytoniu i nie pije napojów alkoholowych.

Objaśnienie prawa harcerskiego: 1. HARCERZ SUMIENNIE SPEŁNIA SWOJE OBOWIĄZKI WYNIKAJĄCE Z PRZYRZECZENIA HARCERSKIEGO, wrażliwym okiem spogląda na otaczający go świat, na potrzeby ludzi, na potrzeby środowiska, w którym żyje. Jest dobrym uczniem i pracuje rzetelnie. Jest gotów zawsze pełnić służbę innym, dawać z siebie wszystko, co dobre, nie żądając w zamian nic, za jedyną nagrodę uważa radość płynącą z dobrze spełnionych obowiązków. Obcy mu jest egoizm, postawa konsumpcyjna, wyznaje prymat wartości duchowych nad materialnymi. 2. NA SŁOWIE HARCERZA POLEGAJ JAK NA ZAWISZY to nakaz prawdomówności, wierności, zgodności słów i czynów z nakazami własnego sumienia, swym słowem i czynem harcerz zasługuje na zaufanie, dotrzymuje słowa, przywraca wiarę w solidność, rzetelność, spolegliwość, mówi, co myśli, robi, co mówi. Postawą i zachowaniem daje świadectwo o wartościach, jakie wnosi harcerstwo w życie młodzieży i całego społeczeństwa. Harcerz jest punktualny. 3. HARCERZ JEST POŻYTECZNY, jego czyny zawsze służą społeczności, w której żyje. Naukę traktuje jako podstawę przyszłej służby Ojczyźnie i ludzkości. Praca zawodowa jest nie tylko źródłem jego utrzymania, ale przede wszystkim formą realizacji służby społecznej. HARCERZ NIESIE POMOC BLIŹNIM chętnie i ofiarnie, nie czeka, aż go ktoś o pomoc i opiekę poprosi, lecz sam szuka okazji, by być pomocnym każdemu człowiekowi i każdej społeczności, którą spotyka na swej drodze. 4. HARCERZ W KAŻDYM WIDZI BLIŹNIEGO, każdemu służy pracą, pomocą, ujmuje się za każdym pokrzywdzonym, obca mu jest znieczulica i oziębłość w stosunkach między ludźmi. Przezwycięża urazy i waśnie między ludźmi i między narodami, swą postawą daje wyraz uznania naturalnych praw człowieka. Sprzeciwia się przejawom nienawiści, nie poniża nikogo. Harcerz ZA BRATA UWAŻA KAŻDEGO INNEGO HARCERZA, każdego skauta na całym świecie, każdego wiernego tym samym ideałom. Takie widzenie świata i ludzi prowadzi do poszanowania cudzych przekonań, do demokracji i tolerancji. 5. HARCERZ POSTĘPUJE PO RYCERSKU, traktuje życie jak wielką grę, w której ważna jest nie tylko wygrana, ale ważne jest przede wszystkim to, jak się gra. Harcerstwo to czysta gra. Harcerz mimo negatywnych doświadczeń wierzy, że inni też grają czysto. Czysta, uczciwa, rycerska gra obowiązuje przede wszystkim wobec przeciwników. Harcerz wyciąga rękę do zgody. Harcerz jest dzielny, walczy z chamstwem, nietolerancją, przejawami brutalności. Jest uprzejmy i kulturalny, potrafi się odpowiednio zachować w każdej sytuacji. Harcerz dba o swój wygląd. 6. HARCERZ MIŁUJE PRZYRODĘ, nie niszczy jej, przeciwdziała jej dewastacji I STARA SIĘ JĄ POZNAĆ, uczy się czytać świętą księgę przyrody, odczuwa silną więź z całą przyrodą. Ma świadomość, że jest jej cząstką, zgłębia jej tajemnice, w niej szuka i odnajduje równowagę ducha. Przeciwdziała zagrożeniom środowiska, których źródłem jest nie tylko cywilizacja przemysłowa, ale także bezmyślność, lenistwo, brak wyobraźni, nieświadomość skutków naszych działań i zaniedbań. Dba o bogactwa naturalne, o piękno krajobrazu. 7. HARCERZ JEST KARNY, karnością opartą na rozumnym posłuszeństwie, wynikającą z dobrowolnego wyboru drogi i celu, wyboru dającego poczucie wolności. Harcerz jest POSŁUSZNY RODZICOM, wierny rodzinnej tradycji, która współtworzy tradycję Ojczyzny. Jest posłuszny WSZYSTKIM SWOIM PRZEŁOŻONYM, którzy prowadzą go do wspólnie realizowanego celu przez służbę Bogu, Polsce i bliźnim. Karność staje się źródłem poszukiwania i uznawania autorytetów w życiu społecznym. 8. HARCERZ JEST ZAWSZE POGODNY, idzie między ludzi z otwartym spojrzeniem płynącym z pogody ducha. Harcerz panuje nad swoimi emocjami i nerwami. Jest optymistą, ma poczucie humoru. Pomaga innym przezwyciężyć apatię, smutek, zniechęcenie, obojętność. Cieszy się radością innych. 9. HARCERZ JEST OSZCZĘDNY, nie skąpy, ale gospodarny, nie marnuje czasu, nie marnuje życia, pracuje skutecznie. Harcerz jest OFIARNY w niesieniu pomocy innym, hojny w uczynności. Przywiązuje szczególne znaczenie do bezinteresownej działalności społecznej. Przezwycięża marnotrawstwo materiałów i darów przyrody, pieniędzy i pracy. 10. HARCERZ JEST CZYSTY W MYŚLI, MOWIE I UCZYNKACH, najpierw myśli, potem mówi, dba o czystość i piękno języka. Sprawy płci traktuje poważnie i odpowiedzialnie. Harcerz dba o zdrowie, NIE PALI TYTONIU I NIE PIJE NAPOJÓW ALKOHOLOWYCH, nie ulega żadnym nałogom, nie próbuje używania narkotyków, pomaga innym w zwalczaniu nałogów. Abstynencję traktuje jako ważny element troski o zdrowie, o hart ducha, o opanowanie słabości własnego charakteru.

Krzyż harcerski Jest odznaką wzorowaną na najwyższym polskim odznaczeniu wojskowym, Orderze Virtuti Militari, przyznawanym za wyjątkowe męstwo na polu walki. Projekt krzyża opracował w 1912r. ks. Kazimierz Lutosławski. Początkowo krzyż był odznaką skautów w zaborze rosyjskim, a od 1918r. jest odznaką całego ZHP. Symbolika krzyża: -napis Czuwaj tradycyjne pozdrowienie harcerskie. -środku krzyża znajduje się lilijka, której symbol łączy nas ze wszystkimi skautami, jest symbolem przynależności do skautingu -na lilijce znajdują się 2 gwiazdki symbolizujące prawo i przyrzeczenie harcerskie -promienie otaczające lilijkę oznaczają pozytywne oddziaływanie harcerstwa, to że harcerz jest zawsze pogodny i uśmiechnięty -krąg otaczający lilijkę oznacza jedność ruchu skautowego, harcerskiego, koło to symbol doskonałości, czyli ideału do którego dążą harcerze -wieniec z liści laurowych symbolizuje zwycięstwo -wieniec z liści dębowych symbolizuje męstwo -drobne punkty na powierzchni krzyża, to ziarnka piasku, które oznaczają, że harcerzy na świecie jest tyle ile ziaren piasku na ziemi. -dwa żołędzie oznaczają dwie wojny światowe Krzyż noszą harcerze po złożeniu przyrzeczenia harcerskiego, około 2cm nad środkiem lewej kieszeni munduru Lilijka ZHP Lilijka to światowy symbol skautów. My w ZHP używamy naszej tradycyjnej lilijki, która trochę się różni od tradycyjnej lilijki skautów. Kształt lilijki jest wzorowany na igle magnetycznej w starych kompasach.. Symbolizuje podążanie harcerza w dobrym kierunku, czyli zgodnie z ideałami Przyrzeczenia i Prawa Harcerskiego. Na ramionach lilijki znajdują się litery ONC, które oznaczają Ojczyznę Naukę Cnotę. Są to pierwsze litery słów hasła filomatów tajnego, patriotycznego związku młodzieży polskiej w Wilnie, założonego w I połowie XIX w. Hasło pochodzi z utworu A. Mickiewicza Hej radością oczy błysną (poeta był członkiem Związku Filomatów). ZHP oznacza przynależność do Związku Harcerstwa Polskiego. Lilijkę nosi się na nakryciu głowy, harcerze noszą srebrną lilijkę, a instruktorzy złotą. Harcerze, którzy nie złożyli jeszcze przyrzeczenia, a mają otwartą próbę harcerza/harcerki, noszą lilijkę w miejscu krzyża harcerskiego. Lilijka Skautowa Znaczek WOSM WOSM to Światowa Organizacja Ruchu Skautowego. Tło jest purpurowe, a reszta biała. Znaczek WOSM noszą skauci na prawej kieszeni munduru. Znaczek na mundurze jest okrągły. Lilia służyła do oznaczania kierunku północnego w kompasach, ponadto kwiat lilii oznacza czystość i cnotę, ta symbolika jest bliska ruchowi skautowemu. Lilia niczym strzałka kompasu wskazuje każdemu skautowi, drogę służby, braterstwa i wierności ideałom skautowym. Trzy listki reprezentują 3 zasady ruchu skautowego wyrażone w Przyrzeczeniu: służbę: Bogu, ludziom i samemu sobie. Dwie gwiazdki oznaczają Prawo i Przyrzeczenie. Węzeł płaski jest symbolem jedności i braterstwa ruchu skautowego. Biel lilii oznacza czystość, a kolor tła na którym umieszczony jest główny symbol królewska purpura to oznaka przywództwa i pomagania innym. Koniczynka Znaczek WAGGGS Koniczynka to znaczek WAGGGS czyli Światowego Stowarzyszenia Przewodniczek i Skautek. Tło jest niebieskiego koloru, a reszta złotego. Znaczek noszą Skautki na prawej kieszeni munduru, znaczek jest okrągły. Trzy listki oznaczają trz części Przyrzeczenia składanego przez skautkę deklaracja służby Bogu, ludziom i troski o własny rozówj. Żółta koniczynka na niebieskim tle oznacza, że tak jak słońce na niebie świeci dla wszystkich ludzi, tak i ruch skautowy jest dostępny dla wszystkich dziewcząt na świecie. Podstawa koniczynki to płomień miłości do ludzi. Żyłka skierowana w górę symbolizuje igłę kompasu wskazującą drogę. Dwie gwiazdki oznaczają Prawo i Przyrzeczenie.

CZUWAJ Czuwaj to harcerskie pozdrowienie. Pochodzi z czasów rycerskich, kiedy podczas nocnej słuzby strażnicy na murach miejskich nawoływali się w ten sposób. Dziś przypomina nam, że powinniśmy być gotów do działania, pracy dla innych i nad sobą. Do harcerstwa pozdrowienie Czuwaj wprowadziła w 1912r. Olga Drahonowska. Używała go ze swoją drużyną: III Lwowską Żeńską Drużyną Skautek im. Emilii Plater. Pozdrowienie Czuwaj wymieniają harcerze na powitanie i pożegnanie. Hymn Harcerski Wszystko co nasze Polsce oddamy w niej tylko życie, więc idziem żyć Świty się bielą, otwórzmy bramy Rozkaz wydany: Wstań! W słońce idź! Ramię pręż, słabość krusz, ducha tęż, ojczyźnie miłej słóż! Na jej zew, w bój czy w trud, pójdzie rad harcerzy polskich ród, harcerzy polskich ród. Modlitwa harcerska O Panie Boże, Ojcze nasz, W opiece Swej nas miej! Harcerskich serc Ty drgnienia znasz Nam pomóc zawsze chciej! Wszak Ciebie i Ojczyznę Miłując chcemy żyć, Harcerskim prawom w życia dniach Wiernymi zawsze być. O daj nam zdrowie dusz i ciał Twym światłem zanurz noc I daj nam hart tatrzańskich skał I twórczą wzbudź w nas moc Przed nami jest otwarty świat, A na nim tyle dróg Wszak wiele ścieżek kusi nas, Lecz dla nas tylko Bóg Zwyczaje i obrzędy, które można spotkać w całym ZHP: -ogień zapala osoba ostatnio zasłużona -zasłużone osoby są strażnikami ognia, dbają o to by ogień nie zgasł, w sposób harcerski dokładają drewna do ognia (nie wrzucają tylko wkładają) po zakończeniu dokładania salutują w stronę ognia i siadają by czekać na następne dołożenie -przywitanie skautowe to podanie sobie lewej dłoni (od serca) i zaplecenie odchylonych małych palców dłoni -węzełek na mundurowej chuście oznacza, ze harcerz powinien dziennie spełniać przynajmniej jeden dobry uczynek -po zakończeniu ogniska śpiewana jest druga wrotka piosenki Płonie ognisko (Już do odwrotu głos trąbki wzywa ) -na zakończenie, zbiórki, dnia, ogniska zawiązujemy krąg i śpiewamy w nim Ogniska już dogasa blask a następnie przekazywana jest iskierka (uścisk dłoni przekazywany z rąk do rąk)

Harcerski kalendarz: -22 Luty w tym dniu urodził się Generał Robert Baden Powell założyciel skautingu, twórca książki Skauting for boys. Z tej okazji tego dnia obchodzimy Dzień Myśli Braterskiej jako dzień, święto wszystkich skautów na świecie -26 Marzec rocznica Akcji pod Arsenałem najsłynniejszej akcji szarych szeregów, co roku odbywa się wielki rajd harcerski w Warszawie zwany Rajdem Arsenał, organizowany jest przez Hufiec Warszawa Mokotów 3 Maj obchody święta Konstytucji Narodowej -długi weekend majowy corocznie odbywa się Pustynna Burza impreza dla harcerzy o specjalności militarnej, jest to impreza survivalowo-harcerska wymagająca niezwykłej kondycji -Maj chorągiew Śląska organizuje Spływ Odrzański, dopływami Odry i samą Odra, pływa się na kajakach, kanadyjkach, czułnach itp. -Lipiec ogólnopolski festiwal harcerski w Kielcach na którym rywalizują drużyny harcerskie o specjalności artystycznej z całego ZHP -około 15 Lipca przez kilka dni coroczny zlot Drużyn Grunwaldzkich, na którym Wspólnota Drużyn Grunwaldzkich podsumowuje swoją działalność -Sierpień co kilka, kilkanaście lat Zlot Harcerstwa Polskiego w którym bierze udział zwykle kilkanaście tysięcy harcerzy -koniec Sierpnia wędrownicza watra, czyli coroczny zlot wędrowników -wakacje co 4 lata Jamboree czyli zloty całego skautingu w których bierze udział kilkadziesiąt tysięcy skautów z całego świata -11 Listopad obchody Święta Odzyskania Niepodległości -Grudzień coroczna akcja roznoszenia Betlejemskiego Światła Pokoju, które ZHP otrzymuje na Łysej Polanie (obok Zakopanego) od skautów Słowackich, a potem na mszach w Częstochowie, Krakowie zostaje przekazane dalej by dotrzeć do wszystkich potrzebujących.

Struktura ZHP: Władze Naczelne: -Zjazd ZHP (najwyższa władza ZHP, wybiera wszystkie inne władze, odbywa się raz na 4 lata) -Rada Naczelna organ uchwałodawczy ZHP (Przewodniczący ZHP dowodzi Radą Naczelną) -Główna Kwatera ZHP organ wykonawczy ZHP (Naczelnik ZHP dowodzi Główną Kwaterą) -Centralna Komisja Rewizyjna organ kontrolny ZHP -Naczelny Sąd Harcerski organ sądowniczy ZHP ------------------------------------------------------------------------------------------------- Władze Chorągwi (Chorągiew jednostka harcerska działająca na województwo, jest to wspólnota hufców, w Polsce działa 17 chorągwi (16 województw + Warszawa)): -Zjazd Chorągwi (najwyższa władza Chorągwi, wybiera wszystkie inne władze, odbywa się co 4 lata) -Komenda Chorągwi organ wykonawczy Chorągwi -Rada Chorągwi - organ uchwałodawczy Chorągwi -Komisja Rewizyjna Chorągwi organ kontrolny Chorągwi -Sąd Harcerski Chorągwi organ sądowniczy Chorągwi ----------------------------------------------------------------------------------------------------------- Władze Hufca (jednostka harcerska działająca na terenie miasta, gminy lub dzielnicy, jest wspólnotą drużyn i gromad hufca): -Zjazd Hufca (najwyższa władza Hufca, wybiera wszystkie władze, odbywa się co 4 lata) -Komenda Hufca organ uchwałodawczy i wykonawczy hufca -Komisja Rewizyjna Hufca organ kontrolny Hufca -Sąd Harcerski Hufca (może zostać powołany przez Zjazd Hufca) organ sądowniczy Hufca ----------------------------------------------------------------------------------------- -Związek Drużyn jednostka pomiędzy hufcem, a drużyną. Działa na terenie hufca działającego w kilku gminach na dużej przestrzeni, Jej głównym celem jest kontakt z władzami gminy i dbanie o wizerunek harcerstwa w danej gminie, gdyż władze hufca z powodu odległości mają utrudniony dostęp. Związek Drużyn skupia drużyny, gromady itp. Działające na terenie danej gminy hufca. -Szczep jednostka w hufcu, której głównym celem jest zachowanie ciągu wychowawczego ZHP, skupia okreslone drużyny, gromady itd. działające na terenie hufca (czyli zuchy przechodzą do drużyny harcerskiej, harcerze do starszoharcerskiej, a harcerze starsi do wędrowniczej). Drużyna, Gromada podstawowa jednostka ZHP, w której działają harcerze, zuchy itd. jej celem jest zapewnienie harcerzom wszechstronnego rozwoju. Zastęp, Szóstka jednostka wewnątrz drużyny, gromady. Pomaga ona w działaniu drużyny i uczy działania grupowego harcerzy, zuchów. Drużyny powinna posiadać co najmniej 2 zastępy. Grupa zadaniowa grupa wewnątrz drużyny powołana do wykonania określonego zadania np. zdobycia znaku służby lub realizacji projektu Patrol grupa mniejsza niż zastęp, może być stała, ale raczej jest powoływana do określonego celu lub identyfikacji podczas jakiejś większej imprezy harcerskiej.

Sznury, czyli funkcje: -Przewodniczący ZHP (Rady Naczelnej) skórzany z szyi z 3 suwakami -zastępca przewodniczącego ZHP (Rady Naczelnej) skórzany z szyi z 2 suwakami -członek Rady Naczelnej ZHP skórzany z szyi z 1 suwakiem -Naczelnik ZHP (Główna Kwatera) sznur skórzany poczwórnie pleciony z ramienia -Zastępca Naczelnika ZHP (Główna Kwatera) sznur skórzany z ramienia z dwoma suwakami -Członek, instruktor Głównej Kwatery sznur skórzany spod ramienia z jednym suwakiem, lub sznur pełnionej funkcji z jednym skórzanym suwakiem -Komenda Chorągwi komendant ma sznur złoty z ramienia poczwórnie pleciony, zastępca złoty z ramienia z dwoma suwakami, a członek złoty spod ramienia z jednym suwakiem, lub sznur pełnionej funkcji z jednym złotym suwakiem -Komenda Hufca komendant ma sznur srebrny z ramienia poczwórnie pleciony, zastępca srebrny z ramienia z dwoma suwakami, a członek srebrny spod ramienia z jednym suwakiem, lub sznur pełnionej funkcji z jednym srebrnym suwakiem -Komisja Rewizyjna w komisjach rewizyjnych, przewodniczący nosi 3 białe suwaki, zastępca 2 białe suwaki, a członek 1 biały suwak, jeżeli jest to centralna komisja, to mają sznury skórzane spod ramienia, jeżeli chorągwi to złote spod ramienia, a hufca srebrne spod ramienia -Sąd harcerski - w sądach harcerskich, przewodniczący nosi 3 fioletowe suwaki, zastępca 2 fioletowe suwaki, a członek 1 fioletowy suwak, jeżeli jest to naczelny sąd, to mają sznury skórzane spod ramienia, jeżeli chorągwi to złote spod ramienia, a hufca srebrne spod ramienia -Komendant związku drużyn sznur granatowo srebrny poczwórnie pleciony -Zastępca związku drużyn sznur granatowo-srebrny z ramienia z dwoma suwakami -Funkcyjny związku drużyn sznur podstawowej funkcji z granatowo-srebrnym suwakiem -Komendant Szczepu granatowy poczwórnie pleciony z ramienia -Zastępca komendanta szczepu granatowy z ramienia z dwoma suwakami -Funkcyjny Szczepu sznur podstawowej funkcji z jednym granatowym suwakiem -Drużynowy sznur granatowy spod ramienia -Przyboczny sznur zielony spod ramienia -Zastępowy sznur brązowy spod ramienia -funkcyjny drużyny sznur szary z zielonym suwakiem -funkcyjny zastępu sznur szary z brązowym suwakiem szóstkowy zuchowy nosi krokiewkę na lewym rękawie munduru Stopnie harcerskie są oznaczane poprzez symbol na pagonach munduru: Rodzaj stopnia Oznaczenie Symbol Nazwa żeńska Nazwa męska Harcerski Jedna Belka - Ochotniczka Młodzik Harcerski Dwie Belki = Tropicielka Wywiadowca Starszoharcerski Jedna krokiewka < Pionierka Odkrywca Starszoharcerski Dwie Krokiewki << Samarytanka Ćwik Wędrowniczy Jedna Gwiazdka * Harcerka Orla Harcerz Orli Wędrowniczy Dwie Gwiazdki ** Harcerka Rzeczypospolitej Harcerz Rzeczypospolitej Stopnie Instruktorskie, są oznaczane poprzez podkładkę pod krzyżem, oraz lilijkę na lewym rękawie, kolor podkładki i lilijki oznacza dany stopień: -Granatowy przewodnik -Zielony podharcmistrz -Czerwony harcmistrz Stopnie zuchowe oznacza się gwiazdkami pod znaczkiem zucha: -jedna gwiazdka zuch ochoczy -dwie gwiazdki zuch sprawny -trzy gwiazdki zuch gospodarny

Sprawności harcerskie oznacza się kółkiem o danym znaku graficznym przyszywanym na prawym rękawie munduru, o następujących kolorach: -jednogwiazdkowe granatowy - dwugwiazdkowe zielony - trzygwiazdkowe czerwony - mistrzowskie - czarny Znaki służb: są one dla grupy wędrowników, noszone nad prawą kieszenią munduru (maksymalnie 3), można zdobyć następujące znaki służb: znak służby dziecku, znak służby gospodarce, znak służby kulturze, znak służby nauce, znak służby pamięci, znak służby przyjaźni, znak służby przyrodzie, znak służby turystyce, znak służby wspólnocie lokalnej, znak służby zdrowiu Historia Skautingu: -22.Luty1857 Urodził się Robert Baden-Powell. Z tej okazji obchodzimy w dniu 22 Lutym Dzień Myśli Braterskiej -1899 Oblężenie Mafekingu podczas wojny Anglików z Burami. Robert Baden-Powell (Bi-Pi) szkoli młodych chłopców na "skautów": wywiady, łączność, podchodzenie, tropienie, pierwsza pomoc. -15 Lipca 9 Sierpnia1907 Robert Baden-Powell organizuje na wyspie Brownsea w Wielkiej Brytani pierwszy obóz skautowy. -1908 - ukazuje się książka Bi-Pi "Skauting dla chłopców" ("Scouting for Boys") - pierwszy typowo skautowy podręcznik. -1912- Baden-Powell ożenił się z Olave St. Clair Soames. -1913 - lipiec - Wszechbrytyjski Zlot Skautów w Birmingham, w którym uczestniczyła delegacja Polski z 3 zaborów -1920 - Założenie Międzynarodowej Organizacji Ruchu Skautowego WOSM (World Organization of the Scout Movement). ZHP jest jednym z członków-założycieli. -1920 I Jamboree w Londynie Baden Powell otrzymuje tytuł naczelnego Skauta Świata - 1928 - Założenie Światowego Stowarzyszenia Skautek i Przewodniczek WAGGGS (World Association of Girl Guides and Girl Scouts). ZHP jest jednym z członków założycieli. 8 Stycznia 1941 w Kenii umiera Generał Robert Baden-Powell W liście pożegnalnym do skautów Robert Baden-Powell napisał przesłanie: Spróbujcie Pozostawić Świat troszeczkę lepszym niż go zastaliście Historia Harcerstwa: 1909 idea skautingu trafia do 3 Polskich organizacji: -Zarzewie organizacja przygotowująca oddziały do powstania -Sokół towarzystwo sportowe -Eleusis organizacja abstynencka -1910 - Andrzej Małkowski - tłumaczy na język polski "Scouting for Boys" Roberta Baden-Powella 22 Maj 1911 Andrzej Makowski wydaje rozkaz o powołaniu we Lwowie pierwszych 4 drużyn skautowych (3 męskie, 1 żeńska), żeńską drużynę prowadzi Jego żona Olga Drahonowska-Małkowska, Jej drużyna wprowadziła do skautingu pozdrowienie CZUWAJ -15 Październik 1911 powstaje pierwszy numer czasopisma skautowego Skaut -1-2 Listopad 1918 powstaje Związek Harcerstwa Polskiego -16 Stycznia 1919 w katastrofie morskiej w Cieśninie Messyńskiej ginie Andrzej Małkowski -1926 powstaje Czerwone Harcerstwo związane z młodzieżowym ruchem socjalistycznym -1931 powstaje książke Antek Cwaniak, którą napisał Aleksander Kamiński twórca ruchu zuchowego -1935 Lipiec Jubileuszowy Zlot Harcerstwa Polskiego w Spale z okazji 25 lecia ZHP, bierze w nim udział 30 tysięcy harcerzy -1938 wrzesień powstaje pogotowie harcerek -1939 marzec powstaje pogotowie harcerzy -1 wrzesień wybucha II Wojna Światowa - 27 wrzesień 1939 harcerstwo wchodzi do podziemi, przyjmuje nazwę Szare Szeregi -1945 Styczeń rozwiązanie Szarych Szeregó, ZHP zostaje wyrzucone z WOSM i WAGGGS 1950 rozwiązanie ZHP i wcielenie do Związku Młodzieży Polskiej 1956 reaktywacja ZHP 1989 powstaje Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej oraz wiele innych organizacji harcerskich - Marzec 1989 zjazd ZHP próba ratowania jedności harcerstwa - Grudzień 1990 zjazd ZHP w Bydgoszczy- powrót do przyrzeczenia i prawa harcerskiego sprzed II wojny światowej Stefan Miroski przewodniczącym ZHP, Ryszard Pacławski naczelnikiem ZHP 1995 Zlot Harcerstwa w Zegrzu 1996 powrót ZHP do WOSM i WAGGGS 2000 Zlot Harcerstwa w Gnieźnie

Szare Szeregi Szare Szeregi harcerstwo podziemne podczas II wojny światowej Daty: -27 wrzesień 1939 powołanie Szarych Szeregów -26 marzec 1943 akcja Meksyk II, zwana zwykle: Akcją pod Arsenałem akcja mająca na celu odbicie Jana Bytnara Rudego zakończona powodzeniem. W akcji uczestniczyli jego dwaj najbliżsi przyjaciele Aleksy Dawidowski Alek oraz Tadeusz Zawadzki Zośka. Dowódcą akcji był hm. Stanisław Broniewski Orsza -20.05.1943 Celestynów akcja odbicia transportu więźniów jadących do Oświęcimia -1 Sierpnia 3 Październik 1944 powstanie warszawskie, w którym uczestniczą dwa bataliony Szarych Szeregów Zośka i Parasol -Styczeń 1945 rozwiązanie Szarych Szeregów Naczelnicy Szarych Szeregów: -hm. Florian Marciniak Krzemień (27 Paźdzernik 1939r. 6 Maj 1943r.) -hm. Stanisław Broniewski Orsza (12 Maj 1943r. 3 Październik 1944r.) -hm. Leon Marszałek (3 Październik 1944r. 18 Styczeń 1945r.) Struktura szarych szeregów: Główna Kwatera Pasieka Chorągiew Ul Hufiec Rój Drużyna rodzina Zastęp pszczoła Podział na grupy wiekowe w Szarych Szeregach: Zawisza (12-14 lat) szkolenie harcerskie, łączność, pomoc w małej dywersji Bojowe Szkoły (15-17 lat) mała dywersja, szkolenie do służb pomocniczych i walki zbrojnej Grupy Szturmowe (18 lat i starsi) walka zbrojna, tzw. Duża dywersja Mała Dywersja działania mające na celu osłabić czujność i pewność siebie wroga, do działań małej dywersji należały: -wybijanie szyb fotografom, którzy na wystawach pokazywali niemieckich żołnierzy -obcinanie włosów Polskim dziewczyną, które zadawały się z Niemcami -zrywanie niemieckich flag z ratuszów, poczt i innych instytucji -rysowanie żółwi, które mówiły by Polacy pracujący dla Niemców pracowali jak najwolniej -rysowanie znaczków V mówiących, że Polska zwyciężyu -wrzucanie pojemników z gazem do kin, mające na celu, by Polacy nie chodzili do niemieckich kin -rysowanie znaczków Polska Walczy, który wygląda tak: Do najsłynniejszych grup Małej Dywersji podczas wojny należał WAWER, działający w Warszawie, który zajmowałeś się także pisaniem prasy informacyjnej podczas wojny Program Szarych Szeregów Dziś, Jutro, Pojutrze -Dziś przygotowanie do walki z wrogiem -Jutro walka z wrogiem, powstanie -Pojutrze naukę i prace w wolnym kraju

Alfabet Morsa: A A-zot B Bo-ta-ni-ka C Co-raz-moc-niej D Do-li-na E Ełk F Fi-lan-tro-pia G Go-spo-da H Ha-la-bar-da I I-gła J Jed-no-kon-no K Ko-la-no L Le-o-ni-das M Mo-tor N No-ga O O-po-czno P Pe-lo-po-nez R Re-tor-ta S Sa-ha-ra T Tom U Ur-sy-nów V W Wi-no-rośl X Y Z Zło-to-li-te 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Szyfry GA-DE-RY-PO-LU-KI HARCERZ HGYCDYZ (zamieniamy literki) PO-LI-TY-KA-RE-NU KO-NI-EC-MA-TU-RY Ułamkowy ABCDE FGHIJ KLMNO PRSTU WYZ - słowo szyfujemy wpisując odpowiedni ułamek 1 2 3 4 5 harcerz = 3/2 + 1/1 2/4 +3/1 5/1 * 2/4 3/5 Czekoladka: Podstawiamy część tabelki w której jest literka i zaznaczamy literkę kropką Harcerz:

Terenoznawstwo Kompas to urządzenie pomaga nam określić strony świata, za pomocą igły magnetycznej (igła magnetyczna zawsze wskazuje północ), można zakłócić działanie kompasu poprzez styk z metalowymi rzeczami, w pobliżu linii kolejowych, słupów wysokiego napięcia itp. Busola to kompas, który posiada dodatkowo urządzenia celownicze umieszczone na ruchomym pierścieniu. Wyznaczanie Północy Drogę północ-południe dokładnie możemy wyznaczyć przy pomocy zegarka (ze wskazówkami) na ręce. 1. Należy położyć zegarek poziomo, a następnie, obracając nim, ustawić małą, godzinową wskazówkę w kierunku słońca. 2. Dokładność ustawienia można sprawdzić umieszczając w środku tarczy zegarka patyczek. Cień powinien być przedłużeniem małej wskazówki. 3. Kąt powstały między tą wskazówką a cyframi oznaczającymi godzinę 12 na tarczy zegarka należy podzielić na dwie części. Linia podziałki wskaże położenie słońca o godzinie 12, czyli kierunek południowy. 4. Przedłużenie tej linii przez środek tarczy wskaże kierunek południowy. Uwaga! Stosując sposób z zegarkiem na półkuli południowej, kierujemy na słońce cyfrę 12 i północ znajdujemy w połowie odległości kątowej między tą cyfr a wskazówką godzinową. Za pomocą gwiazdy polarnej. Znajdujemy wielki wóz, a następnie odległość między dwoma ostatnimi gwiazdami odmierzamy pięciokrotnie na przedłużonej linii i w ten sposób znajdujemy gwiazdę polarną, która znajduje się w małym wozie. 1. Słoje roczne na ściętym pniu. Po stronie południowej odstępy pomiędzy słojami rocznymi są większe, ponieważ samotne drzewo mocniej rozwija się od południa. 2. Kąt nachylenia mrowiska Stok mrowiska po stronie południowej jest łagodniejszy niż po stronie północnej, gdzie kąt jest bardziej ostry. Dzieje się tak dlatego, żeby słońce mogło nagrzewać swymi promieniami stos mrowiska. 3. Liście i konary na samotnym drzewie. Samotne drzewo kieruje swoje konary ku słońcu, dlatego jeśli jest pochylone, to najczęściej w kierunku południowym, skąd czerpie energię słoneczną. 4. Mech na samotnym kamieniu Mech pojawia się na samotnym kamieniu po stronie północnej - tam, gdzie mniej docierają promienie słoneczne. 5. Rów porośnięty trawą Jeśli napotkamy rów poprowadzony w kierunku wschód-zachód lub zbliżonym to na północnym stoku rowu trawa porastająca jest bardziej rozwinięta niż po stronie południowej, która jest zasłonięta przed słońcem. 6. Kij i cień o 12.00 Najprostszym sposobem jest wbić kij o 12:00 w ziemię i cień będzie wskazywał północ. Obarczony niestety błędem, ze względu na strefy czasowe. 7.. Mrowiska oparte o drzewo, Jeśli mrowisko jest oparte o drzewo to najczęściej po stronie południowej, gdzie wystawione jest na działanie promieni słonecznych. 8. Sople lodu. Sople lodu na domach są większe od strony południowej domu, gdyż szybciej topnieje śnieg, który tworzy sople.

Samarytanka Podstawowy skład apteczki Sprzęt jednorazowego użytku: a) gaza opatrunkowa - przechowywana w stanie jałowym, służy do przykrywania ran i oparzeń b) wata opatrunkowa-służy do robienia opatrunków nie wolno nakładać jej bezpośrednio na ranę c) lignina- stosuje się ją jako wewnętrzną warstwę opatrunku lub zamiast waty do wyściełania szyn d) chusta trójkątna-służy do robienia temblaków, opatrywania różnych okolic e) opaski (bandaże)-stosowane są do przytwierdzenia opatrunków na zranieniach i do robienia opatrunków unieruchamiających f) bandaż elastyczny, dziany g) plaster h) opatrunek osobisty-gotowy opatrunek do opatrywania ran Leki: a) spirytus-do zmywania bardzo zanieczyszczonych okolic ran i przemywania narzędzi b) woda utleniona-roztwór 3% służy do obmywania okolic ran c) jodyna-służy do odkarzania skóry wokół rany d) altacet- tabletki służące do przygotowania płynu, stosowanego w przypadku obrzęku do okładów e) krople nasercowe- podaje się doustnie na wodzie w przypadku zasłabnięcia, bólu serca, po omdleniach, wyłącznie wtedy gdy chory jest przytomny f) tabletki przeciwbólowe g) krople miętowe- ból brzucha, mdłości, biegunka h) soda oczyszczona- płukanie błon śluzowych gardła, roztwór wodny, przemywanie skóry i oczu w przypadku oparzeń kwasami Sprzęt trwały: a) nożyczki b) nóż ogrodniczy do rozcinania odziezyi obuwia c) termometr lekarski d) kieliszek- do podawania leków e) agrafka f) łupki lub szyny- do unieruchomienia kończyn g) szczypczyki (pinceta) Pierwsza pomoc: Omdlenie: Objawy: bladość twarzy, nudności, osłabienie, utrata przytomności. Pomoc: Wyprowadzić omdlałego na świeże powietrze, nie dopuścić, by upadł. Ułożyć na ziemi (także nieprzytomnego), unosząc nogi lekko do góry. Rozluźnić ubranie, pod nos podłożyć wacik nasączony amoniakiem. Udar słoneczny: Objawy: bóle i zawroty głowy, zaczerwienienie twarzy, nudności, pragnienie. Pomoc: Zaprowadzić poszkodowanego w chłodne miejsce, rozluźnić odzież, na głowę kłaść chłodne okłady, podawać chłodzące napoje (jeśli jest przytomny). Wezwać lekarza. Po odzyskaniu przytomności, aplikować leki nasercowe. Krwotok: Tętniczy krew jest koloru jasnego i wypływa impulsywnie pod wysokim ciśnieniem Żylni krew jest koloru ciemnego i wypływ ciągle, powoli W przypadku mocnych krwotoków, nałożyć grubą warstwę kompresów jałowych o mocno uścisnąć ranę Krwotok z nosa- odchylamy głowę do przodu, stosujemy zimny okład na czoło i kark, zaciskamy palcami nos na pół minut, minutę, sprawdzamy czy krew dalej leci, jak leci to powtarzamy czynność do zatamowania krwotoku Oparzenie - Objawy: zaczerwienienie (I stopień), bąble (II), zwęglenie (III). Pomoc: W przypadku oparzeń pierwszego stopnia, oparzone miejsce należy przez około 10 minut chłodzić zimną wodą lub nałożyć specjalny środek, a następnie posmarować jodyną. W przypadku oparzeń II stopnia nie należy zdejmować przylepionej odzieży, a tylko pierścionki i paski. Nie przekuwać bąbli. Ranę po zaschnięciu opatrzyć, wcześniej nie wolno jej dotykać. Udać się do lekarza. III stopień udać się jak najszybciej do lekarza.

Pionierka Budowę ogniska rozpoczynamy od rozpałki, czyli tego co nam się najłatwiej i najszybciej rozpali. Najlepsze na rozpałkę są drobne patyczki zmieszane z korą brzozy, kora jest prawie że niezbędna do rozpalenia ogniska. Można użyć także: suchych liści, igliwia sosnowego, suchej trawy. Rodzaje stosów ogniskowych: WIGWAM, STOŻEK. Dogodne do gotowania i ogrzewania się (pamiętaj, że zużywa wiele opału). Podpałkę wstępną należy umieścić pośrodku przygotowanego miejsca wokół wbitego w ziemię kołka, z otwarciem od strony nawietrznej dla zapewnienia ciągu. Ognisko należy osłaniać od wiatru zapalając je od strony nawietrznej. STUDNIA. Zapewnia dużo ciepła i światła dzięki dużemu Dlatego może ono służyć do gotowania i sygnalizacji. dopływowi powietrza. PIRAMIDA. Podobne do ogniska typu studnia", z tym, że ułożone jest z pełnych warstw drewna, a nie z ażurowej konstrukcji. Takie ognisko pali się długo i można je wykorzystać jako ogień na całą noc. STOS SYBERYJSKI. Ścianka zapewnia nam zatrzymanie patyki na bokach, zapewnią, że ogień się nie rozprzestrzeni. jako ognisko nocne. ciepła, a dwa Bardzo dobre GWIAZDA. Przydatne, jeśli zależy nam na oszczędnym zużyciu opału lub na niewielkim ogniu. Ogień pali się pośrodku gwiazdy; stosownie do potrzeb podsuwa się kłody do środka. Można je odciągnąć na bok, jeśli chcemy gotować nad żarem. Dla ogniska tego rodzaju zaleca się stosowanie twardego drewna.

Znaki Patrolowe: iść naprzód iść szybko iść biec wracać wracać szybko wracać biegiem poszukaj innej drogi podzieliliśmy się iść ostrożnie nie iść tędy spotkamy się w tym miejscu za godzinę spotkamy się w tymi miejscu za dwie godziny zła droga poszukaj innej woda do przejścia bród mielizna woda nie do przejścia woda do picia woda nie do picia na pomoc północ południe wschód zachód list w odległości 4 kroków w danym kierunku list poczta tu było dużo harcerzy tu są źli ludzie poszedłem do obozu czekamy w najbliższym domu zatrzymaj się tutaj na czas nieokreślony ukryj się tutaj czekaj tutaj obóz w tym kierunku pogoda deszcz śnieg burza czekać 5 minut czekać 10 minut czekać 15 minut czekać 20 minut

Wędrownicza dewiza Wędrownicy działają w myśl wędrowniczej dewizy: Wyjdź w świat, zobacz, pomyśl pomóż, czyli działaj. W dewizie tej zawarty jest nakaz aktywności i służby. Jest ona zaproszeniem do pracy nad sobą, do szukania miejsca w społeczeństwie. KODEKS WĘDROWNICZY Być wędrownikiem to niemała sztuka, a dostępna tylko dla tych, którzy posiadają prawdziwie harcerską postawę. Wędrownikowi nie wystarcza znajomość miejsca zamieszkania, wędrownika ciekawi świat, wędrownik, patrząc w swą przyszłość, pragnie odnaleźć własną ścieżkę. Wędrowanie to znacznie więcej niż przemierzanie kilometrów czy wytrwałość fizyczna. To sztuka wchłaniania życia, które nas otacza, to oczy i uszy otwarte, to tajemnica współodczuwania przyrody i człowieka. Wędrówką nie będzie przyspieszony tupot nóg, nadmiar krzykliwego humoru, lecz właśnie cisza wśród ciszy lasu, skupienie wobec wschodów czy zachodów słońca. To wyczucie wędrownik łatwo odszuka w sobie. Wędrownik jest zawsze gotów nieść pomoc. Wędrownik jest przyjacielem całego świata. Wędrownika ciągnie siła nieprzeparta w dal na coraz to nowe, nieznane szlaki, nie pozwala zastygnąć mu w wygodnym, osiadłym życiu, toczącym się zbyt wolno. Wędrownik spostrzega urok życia wszędzie, gdziekolwiek się znajdzie, gdyż odkrywa to, czego inni w pozornej monotonii codziennych dni dopatrzyć się nie umieją. Wędrownik zna radość trudnych zwycięstw, urok przyrody, piękno zdobywania samotnie niewydeptanych ścieżek. Wędrownik stale uprawia wędrówki, wędruje w zimie, w lecie, na wsi, w mieście, tropi miejsca, gdzie może być pożyteczny. Drogę jego wędrówki wyznaczają wartości zawarte w Prawie i Przyrzeczeniu Harcerskim. Symbolika wędrownicza Wędrownicza watra Symbolem wędrowników jest Wędrownicza watra. Jest to ognisko ułożone w sposób skautowy na tzw. długie palenie. Tworzą je trzy skrzyżowane polana i znajdujące się nad nimi trzy płomienie. Polana ogniska są związane z zasadami wędrowniczej pracy: służba na rzecz społeczeństwa i organizacji(służba); szukanie swojego miejsca w społeczeństwie (wędrówka); praca nad sobą samodoskonalenie (wyczyn). Płomienie są symbolem dążenia ku doskonałości. Najmniejszy płomień to siła ciała dbałość o zdrowie i tężyznę fizyczną. Średni płomień to siła rozumu dążenie do wiedzy i rozwijanie swojego intelektu. Największy płomień to siła ducha kształtowanie; charakteru, dążenia do prawdy i Boga. Wędrownicza watra jest elementem najważniejszego znaku rozpoznawczego wszystkich wędrowników naramiennika wędrowniczego. Ognisko to symbol ciepła, bliskości, więzi, domu, rodziny, wiedzy, energii. Watra na zielonym tle lewego naramiennika to symbol świadomej życiowej wędrówki po zagadnieniach i tematach z zakresu wszelakich dziedzin ludzkiej aktywności. Wędrówki po własnej miejscowości, regionie, Polsce, Europie i świecie. Trzy płomienie oznaczają dążenie ku doskonałości, a brązowe polana sposób działania wędrowników zasady wędrowniczej pracy. Zielone tło naramiennika przypomina, że to wszystko odbywa się na tle harcerskiego życia.