Wpływ Kodeksów Sieci na przyłączanie i funkcjonowanie OZE VII Konferencja "Przyłączanie i współpraca OZE z systemem elektroenergetycznym" PRZEMYSŁAW KAŁEK WARSZAWA, DNIA 19 CZERWCA 2018 R.
RADZIKOWSKI, SZUBIELSKA I WSPÓLNICY Prawnicy Kancelarii świadczą usługi w Polsce od 1990 r. i w ciągu ponad 25 lat odegrali znaczącą rolę w procesie transformacji polskiej gospodarki. Nasze doświadczenia obejmują doradztwo przy pierwszej prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego oraz przy pierwszej prywatyzacji polskiego banku, a także wiele innych pionierskich projektów. Pracując na rzecz kluczowych instytucji i agend rządowych braliśmy udział w kształtowaniu polskiego prawa. W szczególności, jesteśmy rozpoznawani za nasz wkład w rozwój systemu prawnego w zakresie energetyki, podatków, prawa handlowego i ochrony inwestycji. W okresie budowy polskiej gospodarki rynkowej Kancelaria odgrywała kluczową rolę w projektach wymagających pionierskich i innowacyjnych rozwiązań. Doświadczenie zdobyte podczas przeprowadzania tych projektów wyposażyło nasz zespół w umiejętności i przenikliwość potrzebne do kreatywnego myślenia i oferowania klientom nowatorskich usług prawnych w nowych i nie rozpoznanych sytuacjach. Liczne z precedensowych rozwiązań zastosowanych przez naszych prawników na stałe weszły do praktyki prawniczej lub ustawodawstwa polskiego. Jesteśmy stale wyróżniani przez polskie i międzynarodowe wydawnictwa branżowe za nasze osiągnięcia w zakresie prawa spółek, fuzji i przejęć, podatków, energetyki, nieruchomości, rozwiązywania spraw spornych oraz bankowości i finansów. Nasi prawnicy posiadają także wyjątkowe doświadczenie w doradztwie w procesach restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstw, finansowaniu projektów oraz transakcjach private equity i na rynkach kapitałowych. Jeden z zadowolonych klientów opisał zespół jako oferujący pragmatyczne rozwiązania, krótki czas oczekiwania na odpowiedź czy przygotowanie dokumentów, wysoką jakość udzielanych odpowiedzi i specjalistyczną wiedzę. Klienci chwalą zespół za dogłębną znajomość rynku: Doskonała kancelaria w zakresie polskich regulacji prawnych i sporów regulacyjnych. Chambers Europe 2017 Poland, Energy & Natural Resources Zespół ten jest bardzo elastyczny. Prawnicy rozumieją biznesowe aspekty spraw, nie tylko te prawne. Kancelaria jest naprawdę znana i dobra w sprawach regulacyjnych. Chambers Europe 2016 Poland, Energy & Natural Resources Nasz zespół jest dumny z oferowania praktycznych, biznesowych rozwiązań prawnych szytych na miarę każdego klienta indywidualnie. 2
CHARAKTER KODEKSÓW SIECI są rozporządzeniami wydawanymi na podstawie upoważnienia zawartego w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 714/2009 z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie warunków dostępu do sieci w odniesieniu do transgranicznej wymiany energii elektrycznej i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1228/2003 bezpośrednio stosowane, nie wymagają implementacji do prawa krajowego na etapie wdrażania organy regulacyjne oraz operatorzy systemów mogą tworzyć odpowiednie wymogi i wytyczne o charakterze wiążącym ustalają minimalne wymogi harmonizacyjne 3
KODEKS SIECI DOTYCZĄCY PRZYŁĄCZANIA Rozporządzenie Komisji (UE) 2016/631 z dnia 14 kwietnia 2016 r. ustanawiające kodeks sieci dotyczący wymogów w zakresie przyłączenia jednostek wytwórczych do sieci ( NC RfG ) - faktyczne stosowanie od dnia 27 kwietnia 2019 r. Kodeks Sieci NC RfG: ustala zakres praw i obowiązków operatorów systemów oraz właścicieli jednostek wytwórczych przyłączanych do systemu elektroenergetycznego harmonizuje i określa minimalne wymogi techniczne jednostek wytwórczych harmonizuje i określa procedurę oddawania do użytkowania jednostek wytwórczych określa warunki uzyskiwania odstępstw od obowiązku stosowanie wymogów Kodeksu Sieci NC RfG ułatwia integrację odnawialnych źródeł energii 4
KODEKS SIECI NC RFG A PRZYŁĄCZANIE OZE Znajduje zastosowanie do modułów wytwarzania energii o mocy maksymalnej nie niższej niż 0,8 kw: nowych modułów wytwarzania energii częściowo do istniejących modułów wytwarzania energii moduł wytwarzania energii oznacza synchroniczny moduł wytwarzania energii albo moduł parku energii moduł parku energii ( PPM ) oznacza jednostkę lub zestaw jednostek wytwarzających energię elektryczną, która(-y) jest przyłączona(-y) do sieci w sposób niesynchroniczny lub poprzez układy energoelektroniki, i która(-y) ma również jeden punkt przyłączenia do systemu przesyłowego, systemu dystrybucyjnego, w tym zamkniętego systemu dystrybucyjnego, lub systemu HVDC zakład wytwarzania energii oznacza zakład, który przekształca energię pierwotną w energię elektryczną i który składa się z jednego modułu wytwarzania energii lub z większej liczby modułów wytwarzania energii przyłączonych do sieci w co najmniej jednym punkcie przyłączenia 5
POJĘCIE ISTNIEJĄCYCH MODUŁÓW Moduł wytwarzania energii już przyłączony do sieci w dniu wejścia w życie Kodeksu Sieci NC RfG Moduł wytwarzania energii jeszcze nie przyłączony, którego właściciel: do 17 maja 2018 r. zawarł ostateczną i wiążącą umowę zakupu głównego urządzenia wytwórczego do 17 listopada 2018 r. powiadomił o zawarciu takiej umowy właściwego operatora systemu i właściwego OSP Organ regulacyjny lub, w stosownych przypadkach, państwo członkowskie mogą zdecydować o objęciu moduł wytwarzania energii wszystkimi lub niektórymi wymogami Kodeksu Sieci NC RfG na wniosek OSP Polska z tej możliwości nie skorzystała OSP może dokonywać oceny stosowania niektórych lub wszystkich przepisów Kodeksu Sieci NC RfG do istniejących modułów wytwarzania energii - co trzy lata po przeprowadzeniu analizy kosztów i korzyści 6
STOSOWANIE KODEKSU SIECI DO ISTNIEJĄCYCH MODUŁÓW Istniejący moduł wytwarzania energii będzie objęty stosowaniem Kodeksu Sieci NC RfG, jeżeli został zmodyfikowany w takim stopniu, że jego umowa przyłączeniowa musi zostać zmieniona w znacznym stopniu: Procedura: właściciele zakładów wytwarzania energii, którzy zamierzają przeprowadzić modernizację obiektu lub wymianę urządzeń, mające wpływ na zdolności techniczne modułu wytwarzania energii, zgłaszają z wyprzedzeniem swoje plany do właściwego operatora systemu; jeżeli właściwy operator systemu jest zdania, że zakres modernizacji lub wymiany urządzeń jest taki, że konieczna jest nowa umowa przyłączeniowa, wówczas powiadamia właściwy organ regulacyjny lub, w stosownych przypadkach, państwo członkowskie oraz właściwy organ regulacyjny lub, w stosownych przypadkach, państwo członkowskie decyduje o tym, czy konieczna jest zmiana obowiązującej umowy przyłączeniowej, czy też potrzebna jest nowa umowa przyłączeniowa oraz które wymogi niniejszego rozporządzenia mają zastosowanie 7
KODEKS SIECI A PRZYŁĄCZANIE OZE OSP zaproponował progi mocy maksymalnych dla modułów wytwarzania energii, od których moduł zaliczany jest do danego typu: Typ B 0,2 MW (punkt przyłączenia o napięciu niższym niż 110 kv) Typ C 10 MW (punkt przyłączenia o napięciu niższym niż 110 kv) Typ D 75 MW (punkt przyłączenia o napięciu wynoszącym co najmniej 110 kv ) Progi te są przedmiotem konsultacji z sąsiednimi OSP i wymagają następnie zatwierdzenia przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyk Progi mogą być zmieniane nie częściej niż co trzy lata 8
WDROŻENIE KODEKSU SIECI NC RFG Zgodnie z art. 7 ust 4 Kodeksu Sieci NC RfG operatorzy systemu (OSP oraz OSD) opracowują wymogi ogólnego stosowania dla przyłączania do sieci elektroenergetycznej modułów wytwarzania energii elektrycznej i przedstawiały je Prezesowi URE do zatwierdzenia do dnia 17 maja 2018 r.- Prezes URE ma 6 miesięcy na decyzje w sprawie ich zatwierdzenia Korzystając z uprawnienia z art. 7 ust. 9 Kodeksu Sieci NC RfG OSP oraz OSD w porozumieniu z URE zwróciły się o zmiany w Prawie energetycznym, które przeniosłyby obowiązek opracowania wszystkich wymogów na OSP (bezskutecznie) W dniu 17 kwietnia 2018 r. OSP opracował i opublikował na swojej stronie internetowej: propozycję OSP wymogów ogólnego stosowania wynikających z Kodeksu Sieci NC RfG propozycję OSD wymogów ogólnego stosowania wynikających z Kodeksu Sieci NC RfG propozycję wymogów ogólnego stosowania wynikających z Kodeksu Sieci NC RfG - Dokument wyjaśniający. raport ze spotkań konsultacyjnych w zakresie wymogów ogólnego stosowania dla modułów wytwarzania energii wynikających z zapisów Kodeksu Sieci NC RfG OSD mogą zmienić te wymogi, lecz wymaga to przeprowadzenia procesu publicznej konsultacji zmian 9
WYMOGI OGÓLNEGO STOSOWANIA DLA PRZYŁĄCZANIA OZE Kodeks Sieci NC RfG daje dużą swobodę OSP/OSD w ustalaniu wymogów (proces konsultacji analogiczny do IRiESP/IRiESD) ogranicznik - zasada równowagi pomiędzy najwyższą całkowitą sprawnością i najniższymi kosztami ogólnymi dla wszystkich zainteresowanych stron Zgodnie z art. 14 ust. 1, art. 15 ust. 1 i art. 16 ust. 1 Kodeksu Sieci NC RfG moduły wyższego typu muszą spełniać także wymogi dla modułów niższego typu (A<B<C<D) Kodeks Sieci NC RfG przewiduje uzupełniająco szczególne wymogi dla modułów parku energii (Rozdział 3) oraz dla morskich modułów parku energii (Rozdział 4) w zakresie: 10 generacji szybkiego prądu zwarciowego (zwarcia symetryczne oraz niesymetryczne) odbudowy mocy czynnej po zwarciu inercji syntetycznej mocy biernej przy mocy maksymalnej mocy biernej poniżej mocy maksymalnej prędkości regulacji biernej dynamiki aktywacji mocy biernej dynamiki regulacji współczynnika mocy trybu pracy układów regulacji mocy priorytetu wkładu mocy czynnej lub biernej tłumienia oscylacji warunków napięciowych
PRZYŁĄCZANIE OZE W ŚWIETLE KODEKSU SIECI NC RFG Właściciel zakładu wytwarzania energii musi wykazać właściwemu operatorowi systemu, że spełnił wymogi określone w tytule II Kodeksu Sieci NC RfG poprzez: pomyślne przeprowadzenie procedury pozwolenia na użytkowanie na potrzeby przyłączenia każdego z modułów wytwarzania energii Właściwy operator systemu objaśnia oraz podaje do publicznej wiadomości szczegóły dotyczące procedury pozwolenia na użytkowanie Do celów pozwolenia na użytkowanie na potrzeby przyłączenia każdego nowego modułu wytwarzania energii typu B i C właściciel zakładu wytwarzania energii przedstawia właściwemu operatorowi systemu dokument modułu wytwarzania energii ( PGMD ), który zawiera poświadczenie zgodności Format PGMD oraz informacje, które należy w nim podać, określa właściwy operator systemu 11
PRZYŁĄCZANIE OZE W ŚWIETLE KODEKSU SIECI NC RFG Właściwy operator systemu ma prawo zażądać, aby właściciel zakładu wytwarzania energii uwzględnił w PGMD następujące elementy: dowód umowy w sprawie ustawień zabezpieczeń i regulacji odpowiednich dla punktu przyłączenia między właściwym operatorem systemu a właścicielem zakładu wytwarzania energii szczegółowe poświadczenie zgodności szczegółowe dane techniczne dotyczące modułu wytwarzania energii mające znaczenie dla przyłączenia do sieci, określone przez właściwego operatora systemu certyfikaty sprzętu wydane przez upoważniony podmiot certyfikujący w odniesieniu do modułów wytwarzania energii, w przypadku gdy są one wykorzystywane jako część dowodu zgodności modele symulacyjne dla modułów wytwarzania energii typu C sprawozdania z testów zgodności pokazujące osiągi w stanie ustalonym i osiągi dynamiczne, w tym wykorzystanie rzeczywistych wartości mierzonych podczas testów, na poziomie szczegółowości wymaganym przez właściwego operatora systemu oraz analizy pokazujące osiągi w stanie ustalonym i osiągi dynamiczne, na poziomie szczegółowości wymaganym przez właściwego operatora systemu. 12
PRZYŁĄCZANIE OZE W ŚWIETLE KODEKSU SIECI NC RFG Procedura pozwolenia na użytkowanie na potrzeby przyłączenia każdego nowego modułu wytwarzania energii typu D obejmuje: pozwolenie na podanie napięcia ( EON ) uprawnia właściciela zakładu wytwarzania energii do podania napięcia na jego sieć wewnętrzną i urządzenia pomocnicze dla modułów wytwarzania energii poprzez wykorzystanie przyłączenia do sieci określonego dla punktu przyłączenia tymczasowe pozwolenie na użytkowanie ( ION ) uprawnia właściciela zakładu wytwarzania energii do eksploatacji modułu wytwarzania energii oraz wytwarzania energii poprzez wykorzystanie przyłączenia do sieci przez określony czas ostateczne pozwolenie na użytkowanie ( FON ) uprawnia właściciela zakładu wytwarzania energii do eksploatacji modułu wytwarzania energii poprzez wykorzystanie przyłączenia do sieci. Operatorzy systemu mogą cofnąć pozwolenie na użytkowanie, jeśli moduł przestanie spełniać wymogi Kodeksu Sieci 13
OBOWIĄZKI WŁAŚCICIELI OZE Każdy moduł wytwarzania energii powinien spełniać wymogi Kodeksu Sieci NC RfG przez cały okres funkcjonowania zakładu (w przypadku modułów wytwarzania energii typu A właściciel zakładu wytwarzania energii może wykorzystać certyfikaty sprzętu wydane zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 765/2008 ustanawiające wymagania w zakresie akredytacji i nadzoru rynku odnoszące się do warunków wprowadzania produktów do obrotu) Właściciel zakładu wytwarzania energii powiadamia właściwego operatora systemu o każdej planowanej modyfikacji zdolności technicznych modułu wytwarzania energii, która może mieć wpływ na jego zgodność z wymogami Kodeksu Sieci NC RfG, przed rozpoczęciem takiej modyfikacji. Właściciel zakładu wytwarzania energii powiadamia bez zbędnej zwłoki właściwego operatora systemu o wszelkich incydentach lub awariach eksploatacyjnych modułu wytwarzania energii, które mają wpływ na jego zgodność z wymogami Kodeksu Sieci NC RfG, po zaistnieniu tych incydentów. Właściciel zakładu wytwarzania energii powiadamia właściwego operatora systemu o planowanych harmonogramach testów i procedurach postępowania w kwestii weryfikacji zgodności modułu wytwarzania energii z wymogami Kodeksu Sieci NC RfG, w odpowiednim terminie oraz przed ich rozpoczęciem. właściwy operator systemu zatwierdza z wyprzedzeniem planowane harmonogramy testów i procedury zatwierdzenie przez właściwego operatora systemu musi zostać dokonane w sposób terminowy i nie może zostać bezpodstawnie cofnięte. 14
ODSTĘPSTWA OD WYMOGU STOSOWANIA KODEKSU SIECI NC RFG Możliwość złożenia wniosku o odstępstwo do Prezesa URE przez: operatora systemu właściciela zakładu wytwarzania energii Kryteria dopuszczalnych odstępstw ustalane są przez Prezesa URE Odstępstwa mogą dotyczyć części bądź wszystkich wymogów Wniosek właściciela zakładu wytwarzania energii składany jest do właściwego operatora, który po jego wstępnej weryfikacji i ocenie przekazuje go Prezesowi URE Prezes URE może cofnąć decyzję przyznającą odstępstwo, jeżeli okoliczności i zasadnicze powody przyznania odstępstwa nie mają już zastosowania lub na podstawie uzasadnionego zalecenia Komisji lub Agencji 15
ZMIANA UMÓW Organy regulacyjne zapewniają, aby wszystkie odpowiednie klauzule w umowach oraz warunkach ogólnych dotyczących przyłączenia do sieci nowych modułów wytwarzania energii zostały dostosowane do wymogów Kodeksu Sieci NC RfG Wszystkie odpowiednie klauzule w umowach oraz odpowiednie klauzule warunków ogólnych dotyczących przyłączenia do sieci istniejących modułów wytwarzania energii, podlegających wszystkim lub niektórym wymogom Kodeksu Sieci NC RfG, zostają zmienione w celu zapewnienia ich zgodności z Kodeksem Sieci, jeśli takie moduły zostaną objęte jego wymogami zmian w odpowiednich klauzulach dokonuje się w terminie trzech lat od decyzji organu regulacyjnego lub danego państwa członkowskiego Organy regulacyjne dopilnowują, aby krajowe umowy między operatorami systemów oraz właścicielami nowych lub istniejących zakładów wytwarzania energii podlegających Kodeksowi Sieci NC RfG, odnoszące się do wymogów dotyczących przyłączenia do sieci zakładów wytwarzania energii, w szczególności krajowe kodeksy sieci (IRiESP/IRiESD), odzwierciedlały wymogi określone w Kodeksie Sieci NC RfG 16
ZMIANA UMÓW umowa przyłączeniowa oznacza umowę między właściwym operatorem systemu a właścicielem zakładu wytwarzania energii, właścicielem instalacji odbiorczej, operatorem systemu dystrybucyjnego lub właścicielem systemu HVDC, która obejmuje odpowiednie i szczegółowe wymogi techniczne dotyczące zakładu wytwarzania energii, instalacji odbiorczej, systemu dystrybucyjnego, przyłączenia systemu dystrybucyjnego lub systemu HVDC 17
INNE KODEKSY SIECI ISTOTNE DLA WSPÓŁPRACY OZE Z SIECIĄ Rozporządzenie Komisji (UE) 2017/2196 z dnia 24 listopada 2017 r. ustanawiające kodeks sieci dotyczący stanu zagrożenia i stanu odbudowy systemów elektroenergetycznych (NC ER): reguluje m.in. przygotowanie planów obrony oraz odbudowy systemu elektroenergetycznego do dnia 18 grudnia 2018 r. dotyczy istniejących i nowych modułów wytwarzania energii sklasyfikowanych jako moduły typu C i D; części istniejących i nowych modułów wytwarzania energii sklasyfikowanych jako moduły typu C i D Każdy wytwórca dotknięty wymogami OSP lub OSD określonymi zgodnie z Kodeksem Sieci NC ER może wnieść skargę do Prezesa URE (art. 4 ust. 8) Wprowadza m.in. obowiązki w zakresie corocznego testowania połączeń komunikacji SGU Daje OSP prawo do odłączenia SGU i dostawców usług w zakresie obrony, bezpośrednio lub pośrednio poprzez OSD 18
INNE KODEKSY SIECI ISTOTNE DLA WSPÓŁPRACY OZE Z SIECIĄ 19 Rozporządzenie Komisji (UE) 2017/1485 z dnia 2 sierpnia 2017 r. ustanawiające wytyczne dotyczące pracy systemu przesyłowego energii elektrycznej (SO GL) reguluje obowiązki OSP w zakresie bezpiecznego i zrównoważonego funkcjonowania systemu elektroenergetycznego reguluje obowiązki informacyjne SGU (znaczących użytkowników sieci) wobec OSP oraz OSD umożliwiające operatorom zarzadzanie systemem elektroenergetycznym dane strukturalne m.in. mocy zainstalowanej, zabezpieczeń dane bilansowe m.in. wartość i dostępność generowanej mocy czynnej i rezerw mocy czynnej dla rynków następnego dnia i bieżącego dnia; b) niezwłocznie wszelkie planowane ubytki mocy dyspozycyjnej, niedostępności lub ograniczenia mocy czynnej; c) wszelkie prognozowane ograniczenia zdolności regulacji mocy biernej Częsta formuła: O ile OSP nie postanowił inaczej Ogranicznik: zasada równowagi pomiędzy najwyższą całkowitą sprawnością i najniższymi kosztami ogólnymi dla wszystkich zainteresowanych stron
INNE KODEKSY SIECI ISTOTNE DLA WSPÓŁPRACY OZE Z SIECIĄ Każdy SGU powiadamia OSP lub OSD, z którymi ma punkt przyłączenia, o wszelkich planowanych modyfikacjach swoich zdolności technicznych, które mogą mieć wpływ na jego zgodność z wymogami niniejszego rozporządzenia, przed realizacją takich modyfikacji. Każdy SGU powiadamia OSP lub OSD, z którymi ma punkt przyłączenia, o wszelkich zakłóceniach pracy w swojej instalacji, które mogą mieć wpływ na jego zgodność z wymogami niniejszego rozporządzenia, jak najszybciej po wystąpieniu takich zakłóceń. Na wniosek OSP lub OSD SGU przeprowadza testy zgodności i symulacje zgodności, w dowolnym momencie okresu eksploatacji swojej instalacji, w szczególności po każdej awarii, modyfikacji lub wymiany jakiegokolwiek urządzenia, które mogły mieć wpływ na zgodność instalacji z wymogami 20
UPRAWNIENIA PRZY WDRAŻANIU KODEKSÓW SIECI Ustalanie innych, dodatkowych wymogów technicznych Korygowanie kodeksów sieci Kodeksy sieci a dyrektywa OZE i dyrektywa 2009/72 Korzystanie z niewiążących wytycznych dotyczących wdrażania przyłączeniowych Kodeksów Sieci (ang. Implementation Guidance Documents IGD) wydawanych i aktualizowanych przez ENTSO-E 21
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ PRZEMYSŁAW KAŁEK PARTNER pkalek@rslegal.pl Tel.: +48 22 520 5058 22