KATEDRA BADAń NIEMCOZNAWCZYCh

KATEDRA BADAń NIEMCOZNAWCZYCh

katedra badań niemcoznawczych pracownicy (stan z 5 listopada 2010 r.) prof. zw. dr hab. Krzysztof A. Kuczyński Kierownik Katedry dr Agnieszka Kisztelińska-Węgrzyńska dr Ernest Kuczyński dr Maciej Paszyn dr Anna Patecka-Frauenfelder dr Barbara Ratecka mgr Joanna Ciesielska-Klikowska mgr Katarzyna Gruszczyńska mgr Sylwia Plaugo-Wójtowicz mgr Michał Tomczyk Foto: Katedra Badań Niemcoznawczych. Pracownicy Katedry Badań Niemcoznawczych (listopad 2010 r.). opis jednostki Katedra Badań Niemcoznawczych została powołana do życia 15 lutego 1993 roku początkowo jako placówka badawcza, po czym podjęła działalność naukowo-dydaktyczną w ramach Instytutu Studiów Międzynarodowych, a następnie nowopowstałego Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politologicznych. Katedra prowadzi dwustopniowe stacjonarne studia niemcoznawcze oraz dwuletnie studia II-go stopnia w systemie niestacjonarnym. W centrum uwagi stoją badania nad zagadnieniami wewnętrznymi krajów niemieckiego obszaru językowego, multilateralnymi kontaktami politycznymi, gospodarczymi i kulturalnymi Republiki Federalnej Niemiec, Austrii i Szwajcarii, w tym z Polską, USA, Rosją, Anglią i Francją. Innym trendem jest analiza akt służb specjalnych Stasi b. NRD i ich wpływu na obecne społeczeństwo niemieckie. Stałym tematem zainteresowania pracowników Katedry są też zagadnienia kultury Niemiec i Austrii i ich powiązań ze światem polityki. 142

Katedra wydaje własny rocznik naukowy Niemcy Austria Szwajcaria, międzynarodowe czasopismo Carl und Gerhart Hauptmann Jahrbuch oraz Rocznik Karla Dedeciusa. Patrz też: www.wsmip.uni.lodz.pl/jednostki/ niemcoznawstwo/niemcy.htm. Osiągnięcia naukowe prof. zw. dr hab. Krzysztof A. Kuczyński Dominującą tematyką są niemiecko-polskie i austriacko-polskie relacje kulturalne, w tym literatura i kultura niemiecka na Śląsku przed 1945 r.; relacje polityczno-kulturalne w RFN; analiza życia i twórczości najwybitniejszego tłumacza literatury polskiej w Niemczech Karla Dedeciusa; dzieło poetyckie i naukowe znanego kapłana z Austrii, poety i slawisty Uniwersytetu Wiedeńskiego ks. infułata prof. Bonifacego Miązka, czołowej postaci austriacko-polskiego pogranicza kulturowego. dr Ernest Kuczyński Początkowo badał dorobek publicystyczny wybitnej dziennikarki niemieckiej Marion hrabiny Dönhoff, orędowniczki liberalizmu i tolerancji, propagatorki pojednania i budowy wspólnego domu europejskiego. W swojej pracy naukowej zajmuje się kulturowymi, historycznymi, społecznymi i językowymi aspektami stosunków polsko-niemieckich, zagadnieniami językoznawczymi oraz traduktologicznymi, a także badaniami nad spuścizną byłej NRD oraz funkcjonowaniem Urzędu ds. Akt Służby Bezpieczeństwa byłej NRD (die Bundesbeauftragte für die Stasi-Unterlagen der ehemaligen DDR). Obecnie prowadzi badania mające na celu ukazanie historii i działalność tejże instytucji, która zarządza całokształtem zabezpieczonej i przejętej jesienią 1989 roku dokumentacji Ministerstwa Bezpieczeństwa Państwowego NRD. Jej nadrzędnym celem jest udostępnianie akt osobom represjonowanym, prowadzenie działalności naukowej i edukacyjnej, rekonstrukcja zniszczonych materiałów, a ponadto sprawdzanie (na zlecenie instytucji publicznych jak i prywatnych), czy w archiwach znajdują się informacje odnośnie osób publicznych, współpracujących wcześniej ze Stasi. dr Barbara Ratecka Zainteresowania naukowe dotyczą wybranych zagadnień z historii, kultury i polityki Niemiec, Austrii i Szwajcarii. Jako wykładowca i metodyk przedmiotu Wiedza o krajach niemieckiego obszaru językowego przez wiele lat współpracowała z centralą Instytutu im. J. W. Goethego w Monachium, Uniwersytetem we Freiburgu (Szwajcaria) oraz Uniwersytetem w Innsbrucku w zakresie przygotowania nowych podręczników do nauki tego przedmiotu. Prezentuje swoje przemyślenia na konferencjach naukowych. Punktem ciężkości jej zainteresowań jest przede wszystkim historia i kultura Niemców łódzkich. dr Agnieszka Kisztelińska-Wegrzyńska Zajmuje się historią dyplomacji, a także historią najnowszą Niemiec i Austrii. Wśród zainteresowań badawczych znajdują się między innymi relacje amerykańsko-niemieckie w okresie zimnej wojny, historia dyplomacji amerykańskiej, polityka zagraniczna Niemiec, polityka zagraniczna Austrii po 1955 roku, stosunki polsko-austriackie i polskoniemieckie po 1945 roku; polityka wschodnia RFN; działalność dyplomatyczna Johna 143

Fostera Dullesa; nauki pomocnicze historii w kontekście badań niemcoznawczych: prasoznawstwo, archiwistyka, memuarystyka, źródła seryjne; historia społeczna Niemiec z uwzględnieniem źródeł pamiętnikarskich i statystycznych. dr Maciej Paszyn Główne zainteresowania oscylują wokół działalności organizacji międzynarodowych we współczesnym świecie. Wiąże się to z pracą habilitacyjną pt. OPEC. Historia. Struktura i działanie. Celem pracy jest ukazanie połączenia relacji gospodarczych i stosunków politycznych związanych z handlem międzynarodowym towarem strategicznym, jakim stała się ropa naftowa i gaz ziemny. Kolejnym aspektem zainteresowań jest historia Niemiec i Austrii od czasów nowożytnych do współczesności, wzajemne relacje między tymi państwami a innymi potęgami europejskimi i światowymi. Dotyczy to nie tylko relacji politycznych, ale i wymiany gospodarczej oraz kwestii związanych z inwestycjami i współpracą w organizacjach międzynarodowych. Ponadto w sferze zainteresowań leży działalność i funkcjonowanie służb specjalnych, ich historia i wpływ na współczesne państwa. dr Anna Patecka-Frauenfelder Zainteresowania naukowe dotyczą polsko-niemieckich relacji (ze szczególnym uwzględnieniem funkcji stereotypów), wzajemnego wizerunku obu narodów oraz kultury (literatura, sztuka, muzyka, filozofia) krajów niemieckiego obszaru językowego. mgr Joanna Ciesielska-Klikowska Zainteresowania naukowe koncentrują się na problematyce integracji europejskiej oraz roli Francji i Niemiec we współczesnym świecie. Dwustronne relacje pomiędzy RFN a V Republiką, ich wpływ na jednoczenie się kontynentu oraz współpraca z Polską stanowią oś jej badań. Interesuje się także kwestią historii i rozwoju mass mediów, filmu i muzyki. mgr Michał Tomczyk Zainteresowania naukowe skupione są wokół polityki i historii krajów niemieckiego obszaru językowego, w szczególności Szwajcarii, a także procesów integracyjnych w Europie. Ponadto zajmuje się zagadnieniami związanymi z polityką zagraniczną państwa oraz systemami ustrojowymi. Osiągnięcia dydaktyczne Studenci odbywają podróże studyjne i staże naukowe w RFN, Austrii i Szwajcarii oraz wykonują projekty z partnerami zagranicznymi (DAAD, Uniwersytet w Erfurcie, MSZ Austrii, Ministerstwo Szkolnictwa Lichtensteinu, Parlament Szwajcarii, Miejsce Pamięci Buchenwald). Katedra organizuje otwarte wykłady gości zagranicznych dla studentów. Pracownicy dydaktyczni we współpracy z Instytutem Goethego prowadzą zajęcia językowe przygotowujące do egzaminu na poziomie C1/C2. Absolwenci Katedry odbywają studia doktoranckie. W minionym dziesięcioleciu obroniono przy Katedrze ok. 280 prac magisterskich i ok. 30 licencjackich. Katedra dysponuje pracownią audiowizualną oraz filmoteką nt. Niemiec i Austrii. 144

katedra badań niemcoznawczych Współpraca międzynarodowa Katedra współpracuje z Zakładem Historii Europy Wschodniej i Środkowej Uniwersytetu w Erfurcie, a także Miejscem Pamięci Buchenwald, dokąd systematycznie wyjeżdżają studenci niemcoznawstwa; z Uniwersytetem w Magdeburgu (w ramach programu Erasmus); Akademią Polityczną w Wiedniu; przy redagowaniu międzynarodowego rocznika Carl und Gerhart Hauptmann Jahrbuch Katedra współpracuje z Gerhart Hauptmann Museum w Erkner, zaś przy redagowaniu Rocznika Karla Dedeciusa z Wolnym Uniwersytetem w Berlinie. Foto: Katedra Badań Niemcoznawczych. Studenci Katedry Badań Niemcoznawczych UŁ podczas zwiedzania Bundestagu w Berlinie (2008). Foto: Katedra Badań Niemcoznawczych. Grupa studentów łódzkiego niemcoznawstwa przed pomnikiem Goethego i Schillera w Weimarze (2009). 145

Najważniejsze publikacje 1. Ciesielska-Klikowska J., Polityka europejska Niemiec i Francji na przełomie XX i XXI wieku, Niemcy Austria Szwajcaria. Rocznik Katedry Badań Niemcoznawczych UŁ, t. III, 2008. 2. Ciesielska-Klikowska J., Francja i Niemcy w procesie powstawania Unii Gospodarczej i Walutowej, Rocznik integracji europejskiej, nr 3, 2009. 3. Dubicki T., D. Nałęcz, T. Stirling (red.), Polsko-brytyjska współpraca wywiadowcza podczas II wojny światowej, t. I, Warszawa 2004, ss. 607. 4. Dubicki T., Konspiracja polska w Rumunii 1939 1945, t. I II, Warszawa 2002 2005, ss. 404 + 312. 5. Dubicki T., Oficerowie wywiadu WP i PSZ w latach 1939 1945, t. I, Wyd. LTW, Warszawa 2009, ss. 365 (współautor: A. Suchcitz). 6. Dubicki T. (red.), Współcześni historycy polscy o Rumunii, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2009, ss. 366. 7. Dubicki T. (red.), Wywiad i kontrwywiad II RP, Wydawnictwo LTW, Warszawa 2011, ss. 341. 8. Kisztelińska-Węgrzyńska A., RFN w poglądach i dyplomacji Johna Fostera Dullesa (1953 1959), Wydawnictwo Adam Marszałek,Toruń 2008, ss. 257. 9. Kisztelińska-Węgrzyńska A., Działalność dyplomacji amerykańskiej wobec ustanowienia traktatu państwowego z Austrią, Niemcy Austria Szwajcaria. Rocznik Katedry Badań Niemcoznawczych UŁ, t. III, 2008. 10. Kisztelińska-Węgrzyńska A., Wizyta Willy ego Brandta Polsce w dniach 6 8 grudnia 1970 roku w świetle ówczesnej prasy w Polsce, Rocznik Polsko-Niemiecki, 2009, nr 17. 11. Kuczyński E., Interferenzträchtige Stolpersteine bei der Übersetzung. Das Wesen und die Problematik der falschen Freunde des Übersetzers, Wyd. PWSZ, Włocławek 2005, ss. 132. 12. Kuczyński E., Krajobrazy pamięci. Studia z literatury i kultury Niemiec i Austrii, Oficyna Wydawnicza Atut, Wrocław 2006, ss. 282 (współautor). 13. Kuczyński E., Historia i teraźniejszość. Życie i twórczość Marion Gräfin Dönhoff, Oficyna Wydawnicza Atut, Wrocław 2007, ss. 336. 14. Kuczyński E., Na drodze pojednania. Marion Dönhoff a Polska, Wydawnictwo PWSZ, Włocławek 2008, ss. 220. 15. Kuczyński K. A. (red.), Wizerunek Łodzi w literaturze, kulturze i historii Niemiec i Austrii, Wydawnictwo Urzędu Miasta Łodzi, Łódź 2005, ss. 219. 16. Gerhart Hauptmanns Freundeskreis. Internationale Studien, hrsg. von K. Hildebrandt und K. A. Kuczyński, Wydawnictwo PWSZ, Włocławek 2006, ss. 335. 17. Kuczyński K. A., Od Gerharta Hauptmanna do Otto Forst de Battaglii. W kręgu literatury i historii Austrii i Niemiec XX wieku, Wyd. PWSZ, Płock 2006, ss. 228. 18. Kuczyński K. A., Ze wsi w daleki świat. O życiu i twórczości ks. prof. Bonifacego Miązka, Łódź 2007, ss. 199. 19. Kuczyński K. A., Kaźmierczak B. (red.), Niezatarte świadectwo Życie i dzieło Henryka Bereski, Wydawnictwo PWSZ, Włocławek 2010, ss. 278. 20. Paszyn M., Przemiany w służbach bezpieczeństwa i wywiadu w Rosji po 1991. Od rozbicia i dezintegracji do nowego KGB, Zeszyty Naukowe PWSZ w Płocku, Neofilologia, t. VII, 2005. 146

21. Paszyn M., Stosunki dyplomatyczne niemiecko-amerykańskie w dobie rządów Gerharda Schroedera, Niemcy Austria Szwajcaria. Rocznik Katedry Badań Niemcoznawczych UŁ, t. I, 2006. 22. Paszyn M., Wybrane aspekty relacji niemiecko-rosyjskich w okresie rządów Władimira Putina, Niemcy Austria Szwajcaria. Rocznik Katedry Badań Niemcoznawczych UŁ, t. II, 2007. 23. Paszyn M., Migracje Polaków po wstąpieniu do Unii Europejskiej. Wybrane aspekty, [w:] Współczesne wyzwania europejskie, pod red B. Jagusiaka, Warszawa 2008. 24. Paszyn M., Wiedeń jako siedziba OPEC (Organization of the Petroleum Exporting Countries). Wybrane aspekty współpracy, Niemcy Austria Szwajcaria. Rocznik Katedry Badań Niemcoznawczych UŁ, t. III, 2008. 25. Patecka-Frauenfelder A., Polsko-niemieckie stereotypy i przesądy: lustro naszej wspólnej historii?, Zeszyty Naukowe PWSZ we Włocławku, Rozprawy Humanistyczne, t. I, 2003. 26. Patecka-Frauenfelder A., Polska Unia Niemcy w relacji wybranych tygodników polskich, styczeń 2003 czerwiec 2003, Zeszyty Naukowe PWSZ we Włocławku, Rozprawy Humanistyczne, t. II, 2004. 27. Patecka-Frauenfelder A., Syndrom niemieckiego zagrożenia w debatach na temat euroregionów, Niemcy Austria Szwajcaria. Rocznik Katedry Badań Niemcoznawczych UŁ, t. III, 2008. 28. Patecka-Frauenfelder A., Stereotyp Krzyżaka w literaturze polskiej, Zeszyty Naukowe PWSZ we Włocławku, Rozprawy Humanistyczne, t. IX, 2008. 29. Patecka-Frauenfelder A., Stereotyp Drang nach Osten w polskiej prasie narodowej na przykładzie tygodnika Myśl Polska / Nowa Myśl Polska (1989 2003), Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2010 (w druku). 30. Ratecka B., Niemcy w dziejach Łodzi do 1945 roku. Zagadnienia wybrane, pod red. K. A. Kuczyńskiego, B. Rateckiej, Wydawnictwo UŁ, Łódź 2001, ss. 395. 31. Ratecka B., Erwartungen der polnischen Jugend vor dem EU-Beitritt Polens, [w:] Die MOE- Staaten vor dem EU-Beitritt Chancen und Probleme aus politik- und regionalwissenschaftlicher Sicht, hg. von B. Neuss, P. Jurczek, W. Hilz, Tübingen 2003. 32. Ratecka B., Lodz in der deutschsprachigen Literatur. Eine Anthologie, hg. von K. A. Kuczyński, E. Mehnert, B. Ratecka, Wydawnictwo UŁ, Łódź 2005, ss. 245. 33. Ratecka B., Neutralität in der Aussenpolitik der Schweiz, Niemcy Austria Szwajcaria, Rocznik Katedry Badań Niemcoznawczych UŁ, t. III, 2008. 34. Ratecka B., Dwa mity Łodzi. Przyczynek do badań nad niemiecką literaturą o Łodzi końca XIX i początku XX wieku, [w:] Między Śląskiem a Wiedniem. Księga Jubileuszowa z okazji 60. urodzin prof. dr hab. Krzysztofa A. Kuczyńskiego, pod red. A. Kozłowskiego, M. Znyk, Płock 2008. 35. Tomczyk M., Współpraca bilateralna pomiędzy Szwajcarią i Unią Europejską droga do całkowitej integracji czy sposób na jej uniknięcie?, Niemcy Austria Szwajcaria. Rocznik Katedry Badań Niemcoznawczych UŁ, t. III, 2008. 36. Tomczyk M., Wpływ kantonów na politykę zagraniczną Szwajcarii, w kontekście współpracy bilateralnej z UE, Niemcy Austria Szwajcaria. Rocznik Katedry Badań Niemcoznawczych UŁ, t. IV, 2010. 147