POWIATOWY URZĄD PRACY W KŁOBUCKU RANKING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE KŁOBUCKIM W 2010 ROKU ( II część raportu za 2010 rok oparta o dane o uczniach szkół ponadgimnazjalnych z SIO MEN) CZĘŚĆ PROGNOSTYCZNA KŁOBUCK, lipiec 2011
Na kształtowanie i obraz rynku pracy istotny wpływ mają struktura i profile kształcenia młodzieży. Duży napływ absolwentów w zawodach nadwyżkowych przyczynia się do natężenia bezrobocia oraz braku dostosowania popytu do podaży na pracę. Analiza kierunków kształcenia z uwzględnieniem zawodów deficytowych, zrównoważonych i nadwyżkowych jest źródłem informacji o procesie dostosowania edukacji do realiów rynku pracy. Informacje o liczbie absolwentów według zawodów, którzy ukończyli szkołę w 2010 roku oraz przewidywanej liczbie absolwentów według zawodów w 2011 roku, niezbędne do opracowania niniejszego raportu, zostały przekazane przez System Informacji Oświatowej (SIO) MEN i wprowadzone do aplikacji komputerowej Monitoring Zawodów w lipcu 2011 r. Wyniki badań z SIO MEN zostały uzupełnione przez Powiatowy Urząd Pracy w Kłobucku o liczbę zarejestrowanych w nim bezrobotnych absolwentów pozostających w ewidencji osób bezrobotnych w końcu 2010 roku. Wyniki powyższych badań ukazują się na stronie -www.mz.praca.gov.pl, tablica 4.1 oraz tablica 4.2. Dane zebrane przez SIO MEN i wygenerowane przez aplikację MZ obejmują łącznie 18 ankiet ze szkół ponadgimnazjalnych z terenu Powiatu Kłobuckiego, w tym 3 ankiety nie zawierają informacji o liczbie absolwentów za 2010 rok oraz przewidywanej liczbie absolwentów na 2011 rok. Z tablic, wygenerowanych przez aplikację - po wprowadzeniu w/w ankiet wynika, iż w 2010 roku szkoły ponadgimnazjalne zlokalizowane na terenie Powiatu Kłobuckiego ukończyły 673 osoby, przy czym na koniec 2010 roku w ewidencji osób bezrobotnych figurowały 133 osoby bezrobotne, które ukończy szkoły ponadgimnazjalne w 2010 r. Tabela 1. Struktura zawodowa absolwentów według poziomu wykształcenia w Powiecie Kłobuckim w roku 2010 Poziom wykształcenia Absolwenci, którzy ukończyli szkołę na terenie Powiatu Kłobuckiego w 2010 roku Bezrobotni absolwenci ze szkół Powiatu Kłobuckiego zarejestrowani w PUP w Kłobucku w końcu 2010 roku 1 2 3 4 3 : 2 w % Wykształcenie średnie ogólnokształcące 277* 18 6,50 Wykształcenie średnie zawodowe 210* 55 26,20 Wykształcenie zasadnicze zawodowe 186* 60 32,30 OGÓŁEM 673* 133 19,80 * źródłem informacji są badania w szkołach ponadgimnazjalnych przeprowadzone przez SIO MEN 2
Liczba absolwentów Wykres 1. Absolwenci według poziomu wykształcenia w latach 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010 oraz przewidywani absolwenci w 2011 roku szkół w Powiecie Kłobuckim. 400 397 337 300 240 311 220 225 219 210 213 294 271282 277 249 200 198 186 172 172 163 132 123 100 0 policealne i średnie zawodowe średnie ogólnokształcące zasadnicze zawodowe Absolewnci w 2005 roku Absolwenci w 2006 roku Absolwenci w 2007roku Absolwenci w 2008 roku Absolwenci w 2009 roku Absolwenci w 2010 roku Przewidywani absolwenci w 2011 roku Źródło: Badania w szkołach ponadgimnazjalnych przeprowadzone przez SIO MEN www.mz.praca.gov.pl Powyższy wykres ukazuje, iż na przestrzeni lat 2005/2010 w Powiecie Kłobuckim wśród absolwentów kończących szkołę najwyższą liczbę stanowią młodzi ludzie nie posiadający żadnych kwalifikacji zawodowych, czyli absolwenci szkół ogólnokształcących. Nie jest to jednak grupa osób stanowiących najwyższy odsetek absolwentów pozostających w ewidencji osób bezrobotnych. Być może większość z tych osób będzie kontynuowała naukę na studiach wyższych, co pozwoli im jednocześnie zwiększyć szansę na zaistnienie na rynku pracy. 3
Struktura zawodowa absolwentów według poziomu wykształcenia, podobnie jak w latach ubiegłych, także w 2010 roku, uwidacznia znaczną przewagę wyboru przez młodych ludzi szkół średnich ogólnokształcących (277 osób), następnie średnich szkół zawodowych (210 osób), na ostatniej pozycji preferowali zaś zasadnicze szkoły zawodowe (186 osób). Przekładając ten stan na rzeczywistość panującą na rynku pracy, z kolei największy procent bezrobotnych absolwentów w stosunku do liczby uczniów, którzy ukończyli szkołę w 2010 r., zarejestrowanych w PUP, stanowią osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym (32,30%), najmniejszy natomiast (6,50%) to uczniowie szkół średnich ogólnokształcących. Największy udział procentowy zarejestrowanych na koniec 2010 roku bezrobotnych absolwentów szkół policealnych i średnich zawodowych z terenu Powiatu Kłobuckiego odnotowano w następujących zawodach: technik hotelarstwa - 44,40%; technik mechanik - 37,50%; technik budownictwa - 36,70%; technik żywienia i gospodarstwa domowego - 28,90% Tabela 2. Struktura zawodowa absolwentów z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym według zawodów w Powiecie Kłobuckim w 2010 roku oraz przewidywani absolwenci w 2011 roku. Lp. Absolwenci, którzy ukończyli szkołę na terenie Powiatu Bezrobotni absolwenci zarejestrowani w PUP w Kłobucku w Przewidywani Kłobuckiego końcu absolwenci w (4):(3) Nazwa zawodu w 2010 roku 2010 roku 2011 roku w % 1 2 3 4 5 6 1 Technik budownictwa 22 8 23 36,40 2 Technik mechanik 16 6 24 37,50 3 Technik żywienia i gospodarstwa domowego 52 15 41 28,90 4 Technik agrobiznesu 0 0 14 0,00 5 Technik ekonomista* 47 11 40 23,40 6 Technik organizacji usług gastronomicznych 0 0 16 0,00 7 Technik informatyk 21 1 16 4,80 8 Technik hotelarstwa 18 8 20 44,40 9 Kucharz 10 0 0 0,00 10 Technik handlowiec 24 6 19 25,00 4
Z analizy powyższej tabeli wynika, iż w dwóch zawodach, tj. technik agrobiznesu i technik organizacji usług gastronomicznych pierwszych absolwentów odnotujemy dopiero w 2011 roku. Natomiast w przyszłorocznym monitoringu nie będziemy analizować absolwentów z roku 2011 w zawodzie kucharz. Wśród absolwentów zasadniczych szkół zawodowych Powiatu Kłobuckiego najwięcej osób bezrobotnych na koniec 2010 r. odnotowano w zawodach: kucharz małej gastronomii 16 osób bezrobotnych na 43 absolwentów; mechanik pojazdów samochodowych 15 osób bezrobotnych na 41 absolwentów oraz stolarz 11 osób bezrobotnych na 30 absolwentów. Tabela 3. Struktura zawodowa absolwentów z wykształceniem zasadniczym zawodowym według zawodów w Powiecie Kłobuckim w 2010 roku oraz przewidywani absolwenci w 2011 roku. Absolwenci, którzy ukończyli Bezrobotni absolwenci szkołę na zarejestrowani terenie Powiatu w PUP w Kłobucku w Przewidywani Lp. Nazwa zawodu Kłobuckiego w 2010 roku końcu 2010 roku absolwenci w 2011 roku (4):(3) w % 1 2 3 4 5 6 1 Kucharz małej gastronomii 43 16 43 37,20 2 Fryzjer 15 5 14 33,30 3 Sprzedawca 15 2 12 13,30 4 Murarz 6 2 8 33,30 5 Monter instalacji i urządzeń sanitarnych 6 0 8 0,00 7 Malarz - tapeciarz 3 1 7 33,30 8 Lakiernik 2 0 1 0,00 9 Blacharz samochodowy 0 0 2 0,00 10 Ślusarz 4 0 1 0,00 11 Operator obrabiarek skrawających 0 0 2 0,00 12 Mechanik pojazdów samochodowych 41 15 52 36,60 13 Elektryk 4 1 4 25,00 14 Elektromechanik 1 1 3 100,00 Elektromechanik pojazdów 15 samochodowych 3 1 5 33,30 16 Rzeźnik - wędliniarz 1 0 2 0,00 17 Cukiernik 2 0 3 0,00 18 Piekarz 6 3 9 50,00 19 Stolarz 30 11 18 36,70 20 Tapicer 1 0 1 0,00 21 Obuwnik 3 2 3 66,70 5
Analizując zawody na poziomie wykształcenia zasadniczego zawodowego możemy zauważyć, iż na 21 zawodów, jakie oferowało dotąd lokalne szkolnictwo, tylko 3 (kucharz małej gastronomii, mechanik pojazdów samochodowych, stolarz) cieszyły się dużym zainteresowaniem wśród młodzieży. Wśród zawodów, jakie zdobyli absolwenci w 2010 r. w szkołach ponadgimnazjalnych zlokalizowanych na terenie Powiatu Kłobuckiego część z nich, w monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych za II- półrocze 2010 roku, wykazała się znacznym wskaźnikiem intensywności nadwyżki. Oznacza to, iż liczba osób poszukujących pracy w danym zawodzie była wyższa, niż zapotrzebowanie na ten zawód na rynku pracy. Zawody deficytowe i nadwyżkowe określane są za pomocą wskaźnika intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów mierzonej stosunkiem średniej miesięcznej liczby zgłoszonych ofert pracy w danym zawodzie w badanym okresie do średniej miesięcznej liczby zarejestrowanych bezrobotnych w danym zawodzie, w badanym okresie. Zawody z wskaźnikiem intensywności nadwyżki jakie zdobyli absolwenci szkół ponadgimnazjalnych w 2010 roku to: Kucharz małej gastronomii wskaźnik intensywności nadwyżki 0,02 Stolarz - wskaźnik intensywności nadwyżki 0,05 Technik mechanik - wskaźnik intensywności nadwyżki 0,06 Elektromechanik pojazdów samochodowych - wskaźnik intensywności nadwyżki 0,09 Technik handlowiec - wskaźnik intensywności nadwyżki 0,11 Mechanik pojazdów samochodowych - wskaźnik intensywności nadwyżki 0,14 Ślusarz - wskaźnik intensywności nadwyżki 0,14 Technik informatyk - wskaźnik intensywności nadwyżki 0,14 Murarz - wskaźnik intensywności nadwyżki 0,16 Należy zauważyć, że ułomnością w wyodrębnianiu zawodów deficytowych i nadwyżkowych jest fakt, iż nie wszystkie oferty pracy są upublicznione. Jedynie część ofert zatrudnienia trafia do urzędów pracy, a co za tym idzie monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych nie może być jedynym narzędziem do określania poziomu i kierunków kształcenia. Ważnym elementem przy analizie zawodów deficytowych i nadwyżkowych są także rzeczywiste umiejętności potencjalnych kandydatów do pracy, a niekoniecznie ich wyuczony zawód. Ze względu na znaczną dynamikę zachodzącą na rynku pracy (nowe inwestycje, zwolnienia grupowe), z dużą ostrożnością należy określać, na które zawody i specjalności będzie zapotrzebowanie za kilka lat. 6
Wychodząc naprzeciw problemom absolwentów w zaistnieniu na rynku pracy, Powiatowy Urząd Pracy w Kłobucku proponuje im, zgodnie z Ustawą o promocji zatrudnienie i instytucjach rynku pracy, różne formy aktywizacji zawodowej. Wśród młodych osób największym zainteresowaniem cieszą się staże, dające możliwość zdobycia doświadczenia i określonych umiejętności praktycznych do wykonywania zawodu. Ponadto absolwenci są aktywizowani poprzez szkolenia zawodowe, jednorazowe środki na podjęcie działalności gospodarczej, udział w zajęciach aktywizacyjnych klubu pracy oraz poradnictwo zawodowe. Z kolei pośrednictwo pracy oferuje m.in. także dla nich niesubsydiowane oferty zatrudnienia. Dodatkowo PUP pomaga absolwentom szkół wyższych w kontynuowaniu dalszej nauki, a co za tym idzie w zdobywaniu nowych umiejętności i kwalifikacji zawodowych, poprzez dofinansowanie kosztów studiów podyplomowych. Reasumując należy zwrócić uwagę na fakt, że powyższe formy pomocy tylko wówczas odniosą swój zamierzony rezultat, jeżeli postawa na rynku pracy młodych ludzi będzie odzwierciedleniem ich świadomości koniecznego dziś zaangażowania się w proces prób zaistnienia na rynku pracy. Tak postrzegana aktywność zawodowa z pewnością w przyszłości będzie się im opłacać. 7
SPIS TABLIC Tablica 4.1. Absolwenci zarejestrowani w PUP w Powiecie Kłobuckim według szkół i zawodów w 2010 roku oraz przewidywani absolwenci w 2011 roku. Tablica 4.2. Struktura zawodowa absolwentów według poziomu wykształcenia i zawodów w Powiecie Kłobuckim w latach 2010 i 2011. Wskazane tablice dostępne są na stronie internetowej: www.mz.praca.gov.pl/ SPIS TABEL I WYKRESÓW Tabela 1. Tabela 2. Struktura zawodowa absolwentów według poziomu wykształcenia w Powiecie Kłobuckim w roku 2010. Struktura zawodowa absolwentów z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym według zawodów w Powiecie Kłobuckim w roku 2010 oraz przewidywani absolwenci w 2011 roku. Tabela 3. Struktura zawodowa absolwentów z wykształceniem zasadniczym zawodowym według zawodów w Powiecie Kłobuckim w roku 2010 oraz przewidywani absolwenci w 2011 roku. Wykres 1. Absolwenci według poziomu wykształcenia w latach 2005. 2006, 2007, 2008, 2009, 2010 oraz przewidywani absolwenci w 2011 roku ze szkół w Powiecie Kłobuckim. 8