Polityka społeczna (10): Świadczenia rodzinne
Świadczenia rodzinne (1) Świadczeniami rodzinnymi są 1) zasiłek rodzinny oraz dodatki do zasiłku rodzinnego, 2) świadczenia opiekuńcze: - zasiłek pielęgnacyjny, - świadczenie pielęgnacyjne, 3) zapomoga wypłacana przez gminy 4) jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka Źródło: Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych 2
Świadczenia rodzinne (3) Zasady podlegania Świadczenia rodzinne przysługują: łącznie z członkami rodzin na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. a) obywatelom polskim; b) cudzoziemcom posiadającym obywatelstwo państw członkowskiego Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszar Gospodarczego; c) cudzoziemcom przebywającym na terytorium Rzeczypospolite Polskiej, posiadającym status uchodźcy lub zezwolenie n osiedlenie się w Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli zamieszkuj 3
Zasiłek rodzinny (1) Nabycie prawa do zasiłku Są trzy kryteria, które musi spełnić osoba uprawniona do zasiłku rodzinnego: - zaliczanie się do pewnej kategorii osób, - wychowywanie dziecka w określonym wieku, - posiadanie dochodu określonej wysokości. 4
Zasiłek rodzinny (2) Do zasiłku rodzinnego przysługują dodatki, które przysługują z określonych tytułów: 1. urodzenia dziecka; 2. opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego; 3. samotnego wychowywania dziecka; 4. wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej 5. kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego; 6. rozpoczęcia roku szkolnego; 7. podjęcia przez dziecko nauki poza miejscem zamieszkania. 5
Zasiłek rodzinny (3) Wysokość zasiłku Zasiłek rodzinny w okresie od 1 maja 2004 r. do 31 sierpnia 2006 r. jest przyznawany w wysokości zależnej od liczby dzieci na utrzymaniu osoby uprawnionej i wynosi miesięcznie (art. 47 ustawy): 43 zł na pierwsze i drugie dziecko; 53 zł na trzecie dziecko; 66 zł na czwarte i kolejne dziecko. 6
Zasiłek rodzinny (4) Wysokość zasiłku cd. Począwszy od 1 września 2006 r. zasiłek rodzinny jest przyznawany w zależności od wieku dziecka pozostającego na utrzymaniu osoby uprawnionej i wynosi do 31 sierpnia 2006 r. : 48 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia; 64 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 18 roku życia; 68 zł na dziecko w wieku powyżej 18 roku życia do ukończenia 24 roku życia (19-24 lata). 7
Zasiłek rodzinny (45) urodzenia dziecka; Z tytułu Kwoty 1000 zł jednorazowo opieki nad dzieckiem w okresie 400 zł miesięcznie korzystania z urlopu wychowawczego; samotnego wychowywania dziecka; 170 zł (340zł), 250 zł (500zł) na każde dziecko niepełnosprawne lub niepełnosprawne w stopniu znacznym wychowywania dziecka w rodzinie 80 zł na 3-cie dziecko i następne wielodzietnej kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego; rozpoczęcia roku szkolnego; 60 zł na dziecko do ukończenia 5 lat oraz 80 zł w wieku 6 24 lata 100 zł jednorazowo podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania. 8 90 zł lub 50 zł
Zasiłek rodzinny (47) Okres wypłacania zasiłku Zasiłek rodzinny przysługuje do ukończenia przez dziecko (art. 6 ust.1 ustawy): 1) 18 roku życia lub 2) nauki w szkole, jednak nie dłużej niż do ukończenia 21 roku życia albo 3) 24 roku życia, jeżeli kontynuuje nauką w szkole lub szkole wyższej i legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności. 9
Cel zasiłku Zasiłek pielęgnacyjny (1) Zasiłek pielęgnacyjny przyznaje się w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia osobie niepełnosprawnej opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. 10
Zasiłek pielęgnacyjny (2) Nabycie prawa do zasiłku Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje: 1) niepełnosprawnemu dziecku; 2) osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności (oraz osobie legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21 roku życia); 3) osobie, która ukończyła 75 lat Od 1 marca 2007 zasiłek pielęgnacyjny przysługuje w wysokości 153,19zł miesięcznie 11
Świadczenie pielęgnacyjne Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje matce lub ojcu dziecka albo opiekunowi faktycznemu dziecka, jeżeli nie podejmuje lub rezygnuje z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, albo orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Wysokość świadczenia pielęgnacyjnego: 420 zł, ale trzeba spełnić kryterium dochodowe 12
Pozostałe świadczenia Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka 1000zł niezależnie od dochodu 13
Przykłady
Przykład I (1) Rodzina składa się z rodziców z rodziców (Andrzej i Jadwiga Kowalscy) oraz dwójki dzieci. Pierwsze dziecko (Ania) ma 5 lat, drugie (Karol) 17 lat i jest uczniem szkoły licealnej znajdującej się w innej miejscowości niż miejscowość stałego zamieszkania rodziny. Dziecko to mieszka w internacie. Dochód miesięczny rodziców w 2006r. wyniósł: ojciec - 1200 zł, matka - 700 zł. 15
Przykład I (2) Kryteria uzyskania prawa do zasiłku Kryterium osoby: Rodzice Kryterium dzieci: Ania 5 lat Karol 17 lat 16
Przykład I (3) Rodzina uzyskała w 2006 r. średni miesięczny dochód w wysokości: 1200 zł (ojciec) + 700zł (matka) = 1900 zł netto. Dochód na członka rodziny wynosi: 1900zł / 4 = 475 zł. < 504 zł 17 Kryterium dochodowe
Przykład I (4) Rodzinie przysługują następujące świadczenia rodzinne: 1) zasiłek rodzinny w wysokości po 64 zł na każde dziecko miesięcznie (pierwsze i drugie dziecko), 2) dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego w wysokości 100 zł (we wrześniu) na starsze dziecko. 3) dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu podjęcia nauki poza miejscem zamieszkania w wysokości 90 zł miesięcznie na starsze dziecko mieszkające w internacie (przez 10 miesięcy w roku, w okresie nauki od września do czerwca następnego roku kalendarzowego) 18
Przykład II (1) Rodzina składa się z rodziców (Ryszarda i Iwony Nowaków) oraz dwójki dziec Pierwsze dziecko (Michał) ma 2 lata, drugie (Katarzyna) 7 lat, jest uczniem szkoły podstawowej i legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności. Matka nie pracuje, przebywa na urlopie wychowawczym udzielonym na młodsze dziecko (od czerwca 2005). Ni osiąga obecnie żadnych dochodów. Dochód miesięczny rodziców w 2006 r wyniósł: ojciec - 2100 zł, matka - 1000 zł. 19
Przykład II (2) Kryteria uzyskania prawa do zasiłku Kryterium osoby: Rodzice Kryterium dzieci: Michał 2 lata Katarzyna 7 lat 20
Przykład II (3) Rodzina uzyskała w 2006 r. średni miesięczny dochód w wysokośc 2100 zł (ojciec) + 1000zł (matka) = 3100 zł netto. Ale należy odjąć dochód utracony w 2003r 1000 zł, zatem średni miesięczny dochód wynosi 2100 zł Dochód na członka rodziny wynosi: 2100zł / 4 = 525 zł. < 583 zł 21 Kryterium dochodowe
Przykład II (4) Rodzinie przysługują następujące świadczenia rodzinne: 1) zasiłek rodzinny w wysokości po 48 zł i 64 zł miesięcznie, 2) dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego. Dodatek przysługuje w wysokości 400 zł miesięcznie, 3) dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego w wysokości 80 zł miesięcznie, 4) dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego na drugie dziecko (Katarzyna) w wysokości 100 zł. Dodatek ten jest wypłacany we wrześniu, 5) zasiłek pielęgnacyjny dla dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności w wysokości 153 zł miesięcznie. 22
Przykład III (1) Rodzina składa się z ojca (Andrzeja Mrowca) oraz trójki dzieci. Matka zmarła. Pierwsze dziecko (Magda) ma 10 lat, uczy się w szkole podstawowej, jest niepełnosprawne i legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności. Drugie (Justyna) ma 15 lat i jest uczniem szkoły gimnazjalnej, a trzecie (Ewa) ma 20 lat i uczy się w szkole wyższej, pozostając jednak na utrzymaniu ojca. W 2006 r. rodzina uzyskała następujące dochody: 1) dochód ojca - 1200 zł miesięcznie, 2) renta rodzinna na dzieci - 600 zł miesięcznie, 3) stypendium socjalne dziecka uczącego się w szkole wyższej - 150 zł miesięcznie. 23
Przykład III (2) Kryteria uzyskania prawa do zasiłku Kryterium osoby: Ojciec Kryterium dzieci: Magda 10 lat Justyna 15 lat Ewa 20 lat, uczy się w szkole wyższej 24
Przykład III (4) Rodzina uzyskała w 2002 r. średni miesięczny dochód w wysokośc 1200 zł (ojciec) + 600zł (renta) + 150 (stypendium) = 1950 z Zatem dochód na członka rodziny wynosi: 1950 zł / 4 = 487,5 zł. < 583 zł Kryterium dochodowe 25
Przykład III (5) Rodzinie przysługują następujące świadczenia rodzinne: 1) zasiłek rodzinny na pierwsze i drugie dziecko (Magdę i Justynę) w wysokości po 64 zł miesięcznie dla każdej z nich. Na dziecko uczące się w szkole wyższej zasiłek rodzinny oraz dodatki do niego nie przysługują, 26
Przykład III (6) Rodzinie przysługują następujące świadczenia rodzinne cd.: 3) dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego (Magda) w wysokości 80 zł miesięcznie, 4) dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego w wysokości po 100 zł na pierwsze i drugie dziecko (Magda i Justyna); dodatek ten jest wypłacany we wrześniu, 5) zasiłek pielęgnacyjny dla dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności w wysokości 153 zł miesięcznie. 27
Przykład IV (1) Rodzina składa się z ojca (Piotra Kuczyńskiego) oraz dwójki dzieci. Pan Piotr jest w separacji z matką dziecka, nie występował o zasądzenie od niej alimentów. Pierwsze dziecko (Lucjan) ma 22 lata, uczy się w szkole wyższej i legitymuje orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Drugie (Magda) ma 19 lat, nie uczy się i pozostaje na utrzymaniu ojca. W 2006 r. ojciec osiągał dochód 1300 zł miesięcznie. 28
Przykład IV (2) Kryteria uzyskania prawa do zasiłku Kryterium osoby: Ojciec Kryterium dzieci: Magda 19 lat Lucjan 22 lata, niepełnosprawny student 29
Przykład IV (3) Rodzina uzyskała w 2002 r. średni miesięczny dochód w wysokośc 1300 zł (ojciec) = 1300 zł netto. Dochód na członka rodziny wynosi: 1300zł / 3 = 433 zł. < 583 zł Kryterium dochodowe 30
Przykład IV (4) Rodzinie przysługują następujące świadczenia rodzinne: 1) zasiłek rodzinny w wysokości 68 zł miesięcznie na dziecko (Lucjan). Na dziecko, które nie uczy się po ukończeniu 18 lat, zasiłek rodzinny oraz dodatki do zasiłku rodzinnego nie przysługują, 2) dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego w wysokości 80 zł miesięcznie, 3) zasiłek pielęgnacyjny dla dziecka legitymującego się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności w wysokości 153 zł miesięcznie. 31
Przykład V (1) Rodzina składa się z rodziców (Jana i Elżbiety Kraszewskich) oraz dwójki dzieci. Pierwsze (Mariusz) ma 10 lat, a drugie (Patrycja) - 11 lat. Oboje są uczniami szkoły podstawowej. Do sierpnia 2005 r. rodzina otrzymywała zasiłek rodzinny na dzieci. Dochód miesięczny rodziców w 2006 r. wyniósł ojciec - 1140 zł, matka - 900 zł. 32
Przykład V (2) Kryteria uzyskania prawa do zasiłku Kryterium osoby: Rodzice Kryterium dzieci: Mariusz 10 lat Patrycja 11 lat 33
Przykład V (3) Rodzina uzyskała w 2002 r. średni miesięczny dochód w wysokośc 1140 zł (ojciec) + 900 zł (matka) = 2040 zł netto. Dochód na członka rodziny wynosi: 2040zł / 4 = 510 zł > 504 zł Dochód rodziny przekracza kryterium dochodowe o: 2040 zł (508 zł * 4) = 24 zł < 48 zł + warunek otrzymywania zasiłku w poprzednim okresie zasiłkowym 34 Kryterium dochodowe Kwota najniższego zasiłku
Przykład V (4) Rodzinie przysługują następujące świadczenia rodzinne: 1) zasiłek rodzinny w wysokości 64 zł miesięcznie na każde dziecko, 2) dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego w wysokości po 100 zł na każde dziecko. Dodatek ten jest wypłacany we wrześniu. 35
Liczba korzystających z zasiłku rodzinnego w 2005 r. i 2006 r. 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 0 styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień liczba korzytsjących w 2006 r. liczba korzytsjących w 2005 r. Źródło: Sprawozdania rzeczowo-finansowe z realizacji świadczeń rodzinnych w 2006 36
Rodziny pobierające zasiłek rodzinny według liczby dzieci. 14,68% 6,93% 41,28% 37,11% rodziny z 1 dzieckiem rodziny z 2 dzieci rodziny z 3 dzieci rodziny z 4 i więcej dziećmi Źródło: Sprawozdania rzeczowo-finansowe z realizacji świadczeń rodzinnych w IV kw 37
Wydatki na świadczenia rodzinne w 2005 r. i 2006 r. (w tys. zł) 3 500 000 3 000 000 2 500 000 2 000 000 1 500 000 2005 2006 1 000 000 500 000 0 wydatki na zasiłki rodzinne wydatki na dodatki do zasiłku rodzinnego wydatki na świadczenia opiekuńcze Źródło: Sprawozdania rzeczowo-finansowe z realizacji świadczeń rodzinnych w 2006 38