ZAŁĄCZNIKI
Załącznik nr 1 Wyciąg z ustawy z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania... 2 Załącznik nr 2 Wyciąg z ustawy z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich... 7 Załącznik nr 3 Wyciąg z ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny... 9 Załącznik nr 4 Dane statystyczne... 11 Załącznik nr 5 Przykłady orzeczeń sądów polskich wydanych w sprawach o przestępstwa na tle rasistowskim... 14 Załącznik nr 6 Nauczanie języków mniejszości narodowych i etnicznych oraz języka regionalnego w szkołach podstawowych i w zespołach międzyszkolnych dla dzieci i młodzieży... 15 Załącznik nr 1 Wyciąg z ustawy z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania (Dz. U. Nr 254, poz. 1700) Rozdział 1 Przepisy ogólne Art. 1. Ustawa określa obszary i sposoby przeciwdziałania naruszeniom zasady równego traktowania ze względu na płeć, rasę, pochodzenie etniczne, narodowość, religię, wyznanie, światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną oraz organy właściwe w tym zakresie. Art. 2. 1. Ustawę stosuje się do osób fizycznych oraz do osób prawnych i jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną. 2. Przepisów rozdziału 1 i 2 nie stosuje się do pracowników w zakresie uregulowanym przepisami ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.). Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o: 1) dyskryminacji bezpośredniej - rozumie się przez to sytuację, w której osoba fizyczna ze względu na płeć, rasę, pochodzenie etniczne, narodowość, religię, wyznanie, światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną jest traktowana mniej korzystnie niż jest, była lub byłaby traktowana inna osoba w porównywalnej sytuacji; 2) dyskryminacji pośredniej - rozumie się przez to sytuację, w której dla osoby fizycznej ze względu na płeć, rasę, pochodzenie etniczne, narodowość, religię, wyznanie, światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną na skutek pozornie neutralnego postanowienia, zastosowanego kryterium lub podjętego działania występują 2
lub mogłyby wystąpić niekorzystne dysproporcje lub szczególnie niekorzystna dla niej sytuacja, chyba że postanowienie, kryterium lub działanie jest obiektywnie uzasadnione ze względu na zgodny z prawem cel, który ma być osiągnięty, a środki służące osiągnięciu tego celu są właściwe i konieczne; 5) nierównym traktowaniu - rozumie się przez to traktowanie osób fizycznych w sposób będący jednym lub kilkoma z następujących zachowań: dyskryminacją bezpośrednią, dyskryminacją pośrednią, molestowaniem, molestowaniem seksualnym, a także mniej korzystnym traktowaniem osoby fizycznej wynikającym z odrzucenia molestowania lub molestowania seksualnego lub podporządkowania się molestowaniu lub molestowaniu seksualnemu, oraz zachęcanie do takich zachowań i nakazywanie tych zachowań; 6) zasadzie równego traktowania - rozumie się przez to brak jakichkolwiek zachowań stanowiących nierówne traktowanie; Art. 4. Ustawę stosuje się w zakresie: 1) podejmowania kształcenia zawodowego, w tym dokształcania, doskonalenia, przekwalifikowania zawodowego oraz praktyk zawodowych; 2) warunków podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej lub zawodowej, w tym w szczególności w ramach stosunku pracy albo pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej; 3) przystępowania i działania w związkach zawodowych, organizacjach pracodawców oraz samorządach zawodowych, a także korzystania z uprawnień przysługujących członkom tych organizacji; 4) dostępu i warunków korzystania z: a) instrumentów rynku pracy i usług rynku pracy określonych w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415, z późn. zm.) oferowanych przez instytucje rynku pracy oraz instrumentów rynku pracy i usług rynku pracy oferowanych przez inne podmioty działające na rzecz zatrudnienia, rozwoju zasobów ludzkich i przeciwdziałania bezrobociu, b) zabezpieczenia społecznego, c) opieki zdrowotnej, d) oświaty i szkolnictwa wyższego, e) usług, w tym usług mieszkaniowych, rzeczy oraz nabywania praw i energii, jeżeli są one oferowane publicznie. Rozdział 2 Zasada równego traktowania i środki prawne dla jej ochrony Art. 13. 1. Każdy, wobec kogo zasada równego traktowania została naruszona, ma prawo do odszkodowania. 2. W sprawach naruszenia zasady równego traktowania stosuje się przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm. 5) ). Art. 14. 1. Do postępowań o naruszenie zasady równego traktowania stosuje się przepisy ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, z późn. zm. 6) ). 2. Kto zarzuca naruszenie zasady równego traktowania, uprawdopodobnia fakt jej naruszenia. 3
3. W przypadku uprawdopodobnienia naruszenia zasady równego traktowania ten, któremu zarzucono naruszenie tej zasady, jest obowiązany wykazać, że nie dopuścił się jej naruszenia. informacje o jednostce tezy z piśmiennictwa Art. 15. Termin przedawnienia roszczeń z tytułu naruszenia zasady równego traktowania wynosi 3 lata od dnia powzięcia przez poszkodowanego wiadomości o naruszeniu zasady równego traktowania, nie dłużej jednak niż 5 lat od zaistnienia zdarzenia stanowiącego naruszenie tej zasady. Art. 16. Dochodzenie roszczeń na podstawie niniejszej ustawy nie pozbawia prawa do dochodzenia roszczeń na podstawie przepisów innych ustaw. Art. 17. 1. Skorzystanie z uprawnień przysługujących z tytułu naruszenia zasady równego traktowania nie może być podstawą niekorzystnego traktowania, a także nie może powodować jakichkolwiek negatywnych konsekwencji wobec tego, kto z nich skorzystał. 2. Przepis ust. 1 stosuje się również do tego, kto udzielił w jakiejkolwiek formie wsparcia korzystającemu z uprawnień przysługujących z tytułu naruszenia zasady równego traktowania. 3. Do przypadków, o których mowa w ust. 1 i 2, mają zastosowanie przepisy art. 13-15. Rozdział 3 Organy właściwe w sprawach przeciwdziałania naruszeniom zasady równego traktowania Art. 18. Wykonywanie zadań dotyczących realizacji zasady równego traktowania powierza się Rzecznikowi Praw Obywatelskich oraz Pełnomocnikowi Rządu do Spraw Równego Traktowania. Art. 19. Rzecznik Praw Obywatelskich wykonuje zadania dotyczące realizacji zasady równego traktowania na zasadach i w trybie określonym w odrębnych przepisach. Art. 20. 1. Pełnomocnika Rządu do Spraw Równego Traktowania, zwanego dalej "Pełnomocnikiem", powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów. 2. Pełnomocnik podlega Prezesowi Rady Ministrów. 3. Pełnomocnikiem jest sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. 4. Obsługę merytoryczną, organizacyjno-prawną, techniczną i kancelaryjno-biurową Pełnomocnika zapewnia Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. Art. 21. 1. Do zadań Pełnomocnika należy realizowanie polityki rządu w zakresie zasady równego traktowania, w tym przeciwdziałania dyskryminacji, w szczególności ze względu na płeć, rasę, pochodzenie etniczne, narodowość, religię, wyznanie, światopogląd, wiek, niepełnosprawność oraz orientację seksualną. 2. Do zadań Pełnomocnika należy w szczególności: 1) opracowywanie i opiniowanie projektów aktów prawnych w zakresie zasady równego traktowania; 2) przeprowadzanie analiz i ocen rozwiązań prawnych pod kątem respektowania zasady równego traktowania, a także występowanie do właściwych organów z wnioskami o wydanie lub zmianę aktów prawnych w zakresie spraw należących do Pełnomocnika; 4
3) podejmowanie działań zmierzających do eliminacji lub ograniczenia skutków powstałych w wyniku naruszenia zasady równego traktowania; 4) dokonywanie analiz i ocen sytuacji prawnej i społecznej w zakresie, o którym mowa w ust. 1, oraz inicjowanie, realizowanie, koordynowanie lub monitorowanie działań zmierzających do zapewnienia równego traktowania, a także do ochrony przed dyskryminacją; 5) monitorowanie sytuacji w zakresie przestrzegania zasady równego traktowania; 6) promowanie, upowszechnianie i propagowanie problematyki równego traktowania; 7) współpraca z krajowymi organizacjami społecznymi, w tym ze związkami zawodowymi i organizacjami pracodawców. 3. Do zadań Pełnomocnika należy także: 1) współpraca w sprawach związanych z równym traktowaniem oraz przeciwdziałaniem dyskryminacji z innymi państwami, organizacjami oraz instytucjami międzynarodowymi i zagranicznymi, 2) współpraca w przygotowywaniu sprawozdań i raportów z realizacji wiążących Rzeczpospolitą Polską umów międzynarodowych dotyczących zasady równego traktowania oraz przeciwdziałania dyskryminacji, 3) przedstawianie opinii w sprawie możliwości przystąpienia przez Rzeczpospolitą Polską do umów międzynarodowych dotyczących zasady równego traktowania oraz przeciwdziałania dyskryminacji - w porozumieniu z właściwymi ministrami. 4. Pełnomocnik może wnosić, za zgodą Prezesa Rady Ministrów, opracowane przez siebie projekty dokumentów rządowych, wynikające z zakresu jego działania, w tym programy na rzecz zasady równego traktowania oraz przeciwdziałania dyskryminacji, do rozpatrzenia przez Radę Ministrów. 5. Pełnomocnik może inicjować, realizować, koordynować lub monitorować programy na rzecz zasady równego traktowania oraz przeciwdziałania naruszeniom zasady równego traktowania, we współpracy z właściwymi ministrami. 6. Pełnomocnik może przystępować do programów lub projektów współfinansowanych ze środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240, z późn. zm. 7) ), dotyczących równego traktowania oraz przeciwdziałania dyskryminacji, a także realizować te programy lub projekty. 7. Zadania związane z przeciwdziałaniem dyskryminacji ze względu na niepełnosprawność Pełnomocnik wykonuje we współpracy z Pełnomocnikiem Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych. Art. 22. Pełnomocnik opracowuje i przedkłada Radzie Ministrów Krajowy Program Działań na rzecz Równego Traktowania, określający cele i priorytety działań na rzecz równego traktowania, w szczególności w zakresie: 1) podnoszenia świadomości społecznej w zakresie równego traktowania, w tym na temat przyczyn i skutków naruszenia zasady równego traktowania; 2) przeciwdziałania naruszeniom zasady równego traktowania; 3) współpracy z partnerami społecznymi, organizacjami pozarządowymi i innymi podmiotami w zakresie równego traktowania. Art. 23. Pełnomocnik opracowuje i przedkłada Radzie Ministrów, w terminie do dnia 31 marca każdego roku, sprawozdanie za poprzedni rok kalendarzowy, zawierające: 1) informację o prowadzonej działalności w zakresie równego traktowania oraz jej wynikach; 2) wnioski oraz rekomendacje dotyczące działań, które należy podjąć w celu zapewnienia przestrzegania zasady równego traktowania; 5
3) raport z realizacji Krajowego Programu Działań na rzecz Równego Traktowania, o którym mowa w art. 22. 6
Załącznik nr 2 Wyciąg z ustawy z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (Dz. U. z 2001 r. Nr 14, poz. 147 z późn. zm.) Art. 1. 1. Ustanawia się Rzecznika Praw Obywatelskich. 2. Rzecznik Praw Obywatelskich, zwany dalej "Rzecznikiem", stoi na straży wolności i praw człowieka i obywatela określonych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innych aktach normatywnych, w tym również na straży realizacji zasady równego traktowania. Art. 8. 1. Rzecznik podejmuje czynności przewidziane w ustawie, jeżeli poweźmie wiadomość wskazującą na naruszenie wolności i praw człowieka i obywatela, w tym zasady równego traktowania. 2. Rzecznik regularnie sprawdza sposób traktowania osób pozbawionych wolności. Art. 17a. Rzecznik współdziała ze stowarzyszeniami, ruchami obywatelskimi, innymi dobrowolnymi zrzeszeniami i fundacjami oraz z zagranicznymi i międzynarodowymi organami i organizacjami na rzecz ochrony wolności i praw człowieka i obywatela, także w zakresie równego traktowania. informacje o jednostce komentarze Art. 17b. Do zakresu działania Rzecznika, dotyczącego realizacji zasady równego traktowania, należy również: 1) analizowanie, monitorowanie i wspieranie równego traktowania wszystkich osób, 2) prowadzenie niezależnych badań dotyczących dyskryminacji, 3) opracowywanie i wydawanie niezależnych sprawozdań i wydawanie zaleceń odnośnie do problemów związanych z dyskryminacją. Art. 18. Przepisy ustawy dotyczące ochrony wolności i praw człowieka i obywatela stosuje się również odpowiednio do: 1) osób niebędących obywatelami polskimi, znajdujących się pod władzą Rzeczypospolitej Polskiej - w zakresie przysługujących im wolności i praw, 2) osób prawnych i jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną - w zakresie określonym w przepisach ustawy z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania (Dz. U. Nr 254, poz. 1700). Art. 19. 1. Rzecznik corocznie informuje Sejm i Senat o swojej działalności oraz o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela, w tym przekazuje: 1) informację o prowadzonej działalności w obszarze równego traktowania oraz jej wynikach, 2) informację o przestrzeganiu zasady równego traktowania w Rzeczypospolitej Polskiej, przygotowaną w szczególności na podstawie badań, o których mowa w art. 17b pkt 2, 3) wnioski oraz rekomendacje dotyczące działań, które należy podjąć w celu zapewnienia przestrzegania zasady równego traktowania. 2. Informacja Rzecznika podawana jest do wiadomości publicznej. 7
3. Rzecznik może przedkładać Sejmowi i Senatowi określone sprawy wynikające z jego działalności. 4. Rzecznik na wniosek Marszałka Sejmu przedstawia informację lub podejmuje czynności w określonych sprawach. 8
Załącznik nr 3 Wyciąg z ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 z późn. zm.) Art. 118. 1. Kto, w celu wyniszczenia w całości albo w części grupy narodowej, etnicznej, rasowej, politycznej, wyznaniowej lub grupy o określonym światopoglądzie, dopuszcza się zabójstwa albo powoduje ciężki uszczerbek na zdrowiu osoby należącej do takiej grupy, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 12, karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności. 2. Kto, w celu określonym w 1, stwarza dla osób należących do takiej grupy warunki życia grożące jej biologicznym wyniszczeniem, stosuje środki mające służyć do wstrzymania urodzeń w obrębie grupy lub przymusowo odbiera dzieci osobom do niej należącym, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 5 albo karze 25 lat pozbawienia wolności. 3. Kto czyni przygotowania do przestępstwa określonego w 1 lub 2, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3. Art. 118a. 1. Kto, biorąc udział w masowym zamachu lub choćby w jednym z powtarzających się zamachów skierowanych przeciwko grupie ludności podjętych w celu wykonania lub wsparcia polityki państwa lub organizacji: 1) dopuszcza się zabójstwa, 2) powoduje ciężki uszczerbek na zdrowiu człowieka, 3) stwarza dla osób należących do grupy ludności warunki życia grożące ich biologicznej egzystencji, w szczególności przez pozbawienie dostępu do żywności lub opieki medycznej, które są obliczone na ich wyniszczenie, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 12, karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności. 2. Kto, biorąc udział w masowym zamachu lub choćby w jednym z powtarzających się zamachów skierowanych przeciwko grupie ludności podjętych w celu wykonania lub wsparcia polityki państwa lub organizacji: 1) powoduje oddanie osoby w stan niewolnictwa lub utrzymuje ją w tym stanie, 2) pozbawia osobę wolności na czas przekraczający 7 dni lub ze szczególnym udręczeniem, 3) stosuje tortury lub poddaje osobę okrutnemu lub nieludzkiemu traktowaniu, 4) dopuszcza się zgwałcenia albo stosując przemoc, groźbę bezprawną lub podstęp w inny sposób narusza wolność seksualną osoby, 5) stosując przemoc lub groźbę bezprawną powoduje zajście przez kobietę w ciążę w zamiarze wpłynięcia na skład etniczny grupy ludności lub dokonania innych poważnych naruszeń prawa międzynarodowego, 6) pozbawia osobę wolności i odmawia udzielenia informacji dotyczących tej osoby lub miejsca jej pobytu lub przekazuje nieprawdziwe informacje dotyczące tej osoby lub miejsca jej pobytu, w zamiarze pozbawienia takiej osoby ochrony prawnej przez dłuższy okres, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 5 albo karze 25 lat pozbawienia wolności. 3. Kto, biorąc udział w masowym zamachu lub choćby w jednym z powtarzających się zamachów skierowanych przeciwko grupie ludności podjętych w celu wykonania lub wsparcia polityki państwa lub organizacji: 1) naruszając prawo międzynarodowe zmusza osoby do zmiany ich zgodnego z prawem miejsca zamieszkania, 2) dopuszcza się poważnego prześladowania grupy ludności z powodów uznanych za niedopuszczalne na podstawie prawa międzynarodowego, w szczególności politycznych, 9
rasowych, narodowych, etnicznych, kulturowych, wyznaniowych lub z powodu bezwyznaniowości, światopoglądu lub płci, powodując pozbawienie praw podstawowych, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3. Art. 119. 1. Kto stosuje przemoc lub groźbę bezprawną wobec grupy osób lub poszczególnej osoby z powodu jej przynależności narodowej, etnicznej, rasowej, politycznej, wyznaniowej lub z powodu jej bezwyznaniowości, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Art. 126a. Kto publicznie nawołuje do popełnienia czynu określonego w art. 118, 118a, 119 1, art. 120-125 lub publicznie pochwala popełnienie czynu określonego w tych przepisach, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Art. 126b. 1. Kto, nie dopełniając obowiązku należytej kontroli, dopuszcza do popełnienia czynu określonego w art. 117 3, art. 118, 118a, 119 1, art. 120-126a przez osobę pozostającą pod jego faktyczną władzą lub kontrolą, podlega karze określonej w tych przepisach. 2. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Art. 256. 1. Kto publicznie propaguje faszystowski lub inny totalitarny ustrój państwa lub nawołuje do nienawiści na tle różnic narodowościowych, etnicznych, rasowych, wyznaniowych albo ze względu na bezwyznaniowość, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. 2. Tej samej karze podlega, kto w celu rozpowszechniania produkuje, utrwala lub sprowadza, nabywa, przechowuje, posiada, prezentuje, przewozi lub przesyła druk, nagranie lub inny przedmiot, zawierające treść określoną w 1. 3. Nie popełnia przestępstwa sprawca czynu zabronionego określonego w 2, jeżeli dopuścił się tego czynu w ramach działalności artystycznej, edukacyjnej, kolekcjonerskiej lub naukowej. 4. W razie skazania za przestępstwo określone w 2 sąd orzeka przepadek przedmiotów, o których mowa w 2, chociażby nie stanowiły własności sprawcy. Art. 257. Kto publicznie znieważa grupę ludności albo poszczególną osobę z powodu jej przynależności narodowej, etnicznej, rasowej, wyznaniowej albo z powodu jej bezwyznaniowości lub z takich powodów narusza nietykalność cielesną innej osoby, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. 10
Załącznik nr 4 Dane statystyczne Tabela nr 1: Przestępstwa stwierdzone według wyniku postępowania za rok 2009 r. Artykuł Kodeksu karnego Przestępstwa stwierdzone Wniosek o akt oskarżenia Wyniki postępowania Wniosek o umorzenie z powodu niewykrycia sprawcy Skierowanie do sądu rodzinnego Art. 118 1 i 2 0 0 0 0 Art. 119 1 i 2 12 6 0 6 Art. 256 48 13 28 7 Art. 257 95 27 53 15 Źródło: Policyjny system statystyki przestępczości Temida. Tabela nr 2: Przestępstwa stwierdzone według wyniku postępowania za rok 2010 r. Artykuł Kodeksu karnego Przestępstwa stwierdzone Wniosek o akt oskarżenia Wyniki postępowania Wniosek o umorzenie z powodu niewykrycia sprawcy Skierowanie do sądu rodzinnego Art. 118 1 i 2 0 0 0 0 Art. 119 1 i 2 8 5 3 0 Art. 256 54 22 22 10 Art. 257 135 34 16 85 Źródło: Policyjny system statystyki przestępczości Temida. Tabela nr 3: Przestępstwa stwierdzone według wyniku postępowania za rok 2011 r. Artykuł Kodeksu karnego Przestępstwa stwierdzone Wniosek o akt oskarżenia Wyniki postępowania Wniosek o umorzenie z powodu niewykrycia sprawcy Skierowanie do sądu rodzinnego Art. 118 1 i 2 2 1 1 0 Art. 119 1 i 2 23 10 9 3 Art. 256 81 15 55 11 Art. 257 82 0 2 0 11
Źródło: Policyjny system statystyki przestępczości Temida. Tabela nr 4: Liczba zarejestrowanych przestępstw w sprawach zakończonych w 2010 r. Rodzaj czynu Czyny popełnione wobec osób narodowości żydowskiej Czyny popełnione wobec Romów Czyny popełnione z pobudek rasistowskich Czyny popełnione wobec muzułmanów Czyny popełnione wobec obywateli innych państw Łączna liczba poszczególnych rodzajów przestępstw Znieważenie 42 7 24 4 19 96 Uszkodzenie 0 0 1 0 1 2 ciała Pobicie 0 3 0 0 0 3 Naruszenie nietykalności cielesnej 1 1 6 1 1 10 Groźby 0 8 0 1 0 9 Łączna liczba 43 19 31 6 21 120 przestępstw popełnionych wobec poszczególnych grup pokrzywdzonych Uwaga: Tabela nie uwzględnia czynów polegających na propagowaniu faszyzmu lub innego ustroju totalitarnego i nawoływania do nienawiści na tle różnic narodowościowych, etnicznych, rasowych, wyznaniowych albo ze względu na bezwyznaniowość (art. 256 1 i 2 k.k.) a także uszkodzeń mienia, które najczęściej wiązało się z malowaniem haseł na murach. Z przedstawionej powyżej tabeli wynika, że najwięcej przestępstw w sprawach zakończonych w 2010 r. zostało popełnionych z pobudek antysemickich (43) i rasistowskich (31), przy czym przestępstwa motywowane nienawiścią wobec osób narodowości żydowskiej były niemal wyłącznie znieważeniami (w 42 przypadkach), natomiast wśród przestępstw o charakterze rasistowskim odnotowano 6 przypadków naruszenia nietykalności cielesnej i 1 przypadek uszkodzenia ciała. Oprócz tego odnotowano 3 przypadki pobicia Romów i 8 przypadków skierowania gróźb pozbawienia życia wobec przedstawicieli tej grupy. Łącznie odnotowano 96 znieważeń, 10 przypadków naruszenia nietykalności cielesnej, 9 gróźb, 3 przypadki pobicia i 2 przypadki uszkodzenia ciała. Źródło: Prokuratura Generalna. 12
Tabela nr 5: Prawomocnie skazane osoby dorosłe i warunkowe umorzenie postępowania (w latach 2009 2010) oraz osoby osądzone w I instancji (w 2011 roku) na podstawie wybranych artykułów Kodeksu karnego Kwalifikacja prawna - art. kodeksu karnego Razem - skazania i warunkowe umorzenia ogółem grzywna samoistna ograniczenie wolności ogółem w tym: skazani w tym pozbawienie wolności do 11 m-cy 1 rok pow. 1 roku do 2 lat środki karne samoistne warunkowe umorzenie 2009 OGÓŁEM 436 656 415 272 88 236 43 524 281 887 171 869 56 283 30 551 1 508 21 384 w tym: art. 118 1 i 3 - - - - - - - - - - art. 118 2 i 3 - - - - - - - - - - art. 118a x x x x x x x x x x art. 119 1 17 17 - - 17 6 7 4 - - art. 119 2 2 2 - - 2 2 - - - - art. 126a x x x x x x x x x x art. 126b x x x x x x x x x x art. 256 19 17 4 2 11 8 2 1-2 art. 257 22 22 3 6 13 10 3 - - - 2010 OGÓŁEM 458 376 432 891 92 329 49 692 290 669 179 652 57 140 30 814 77 25 485 w tym: art. 118 1 i 3 - - - - - - - - - - art. 118 2 i 3 - - - - - - - - - - art. 118a - - - - - - - - - - art. 119 1 10 10 - - 10-5 5 - - art. 119 2 - - - - - - - - - - art. 126a - - - - - - - - - - art. 126a w zw. z art. 119 1 1 1 - - 1 1 - - - - art. 126b - - - - - - - - - - art. 256 9 9 1 2 6 5-1 - - art. 257 21 16 3-13 9 3 1 - - 2011 I instancja art. 118 1 i 3 - - - - - - - - - - art. 118 2 i 3 - - - - - - - - - - art. 118a art. 119 1 4 3 - - - - - 3-1 art. 119 2 - - - - - - - - - - art. 126a art. 126b art. 256 9 6 2 2 2 2 - - - 3 art. 257 59 50 9 7 34 31-3 - 9 Źródło: Wydział Statystyki Ministerstwa Sprawiedliwości
Załącznik nr 5 Przykłady orzeczeń sądów polskich wydanych w sprawach o przestępstwa na tle rasistowskim - wyrokiem z dnia 18 marca 2009 r. wydanym w sprawie II K 133/09, Sąd Rejonowy w Jaśle skazał 20-letnią kobietę za znieważanie osób narodowości romskiej i kierowanie do nich gróźb na karę 10 miesięcy ograniczenia wolności polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin miesięcznie; - postanowieniem z dnia 23 czerwca 2009 r., wydanym w sprawie III Now 70/09 Sąd Rejonowy w Chrzanowie zobowiązał troje 14-latków, którzy poprzewracali nagrobki na miejscowym zabytkowym cmentarzu żydowskim, do udziału w lekcji muzealnej zorganizowanej przez zarządzające cmentarzem muzeum, do wykonania na cmentarzu prac w wymiarze po 6 godzin i oddał ich pod nadzór odpowiedzialny rodziców; - wyrokiem z dnia 14 lipca 2010 r. wydanym w sprawie II K 116/09, Sąd Rejonowy w Jaśle skazał 35-letniego mężczyznę za znieważanie osób narodowości romskiej, naruszenie ich nietykalności cielesnej i kierowanie do nich gróźb, na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawiesił na okres 3 lat próby i oddał go pod dozór kuratora sądowego; - wyrokiem z dnia 14 grudnia 2010 r. wydanym w sprawie III K 49/10 Sąd Okręgowy we Wrocławiu skazał trzech mężczyzn za to, że brali udział w zorganizowanej grupie mającej na celu popełnianie przestępstw przeciwko porządkowi publicznemu, w tym propagowanie totalitarnego ustroju państwa, nawoływanie do nienawiści na tle różnic narodowościowych, znieważanie grup ludności na tle ich przynależności narodowej, etnicznej, rasowej, wyznaniowej oraz za to, że nawoływali do stosowania przemocy wobec grupy osób z powodu ich przynależności rasowej i politycznej oraz nawoływali do nienawiści na tle różnic narodowościowych i publicznie znieważali grupę ludności żydowskiej, romskiej i innej, z powodu ich przynależności etnicznej i wyznaniowej na kary 1 roku i 6 miesięcy, 1 roku i 1 miesiąca, 1 roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności, wszystkie bez warunkowego zawieszenia ich wykonania. 14
Załącznik nr 6 Nauczanie języków mniejszości narodowych i etnicznych oraz języka regionalnego w szkołach podstawowych i w zespołach międzyszkolnych dla dzieci i młodzieży Rok szkolny Ogółem W tym języki ojczyste białoruski kaszubski litewski niemiecki ukraiński łemkowski Liczba szkół 2009/2010 601 22 183 8 277 82 20 2010/2011 621 22 196 8 283 83 20 Liczba uczniów 2009/2010 35137 1421 8158 296 23885 903 131 2010/2011 35372 1346 8945 256 23473 897 110 Źródło: Główny Urząd Statystyczny 15