PERSPEC IVA Legnickie Studia Teologiczno-Historyczne Rok XIII nr 2 (25) ISSN 1730-4172 Legnica 2014
Rada naukowa: ks. prof. dr hab. Zdzisław Lec Uniwersytet Szczeciński, Szczecin ks. prof. dr hab. Jerzy Szymik Uniwersytet Śląski, Katowice ks. prof. UAM dr hab. Adam Przybecki Uniwersytet Adama Mickiewicza, Poznań ks. prof. dr hab. Wiesław Przygoda Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Lublin ks. prof. UPJPII Józef Stala Uniwersytet Papieski Jana Pawła II, Kraków prof. Ludwig Schmahl Köln-Blankenheim, Niemcy prof. PWSZ dr hab. Kazimiera Jaworska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Legnica ks. dr hab. Zbigniew Waleszczuk Katholische Universität Eichstätt, Niemcy ks. dr hab. Zbigniew Wanat Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń dr Adam Drozdek University of Pittsburgh, USA Recenzenci: ks. prof. dr hab. Stanisław Araszczuk Papieski Wydział Teologiczny, Wrocław ks. prof. US dr hab. Andrzej Draguła Uniwersytet Szczeciński, Szczecin ks. dr hab. Marek Fiałkowski OFMConv. Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Lublin ks. prof. PWT dr hab. Jan Klinkowski Papieski Wydział Teologiczny, Wrocław ks. dr hab. Dariusz Lipiec Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Lublin ks. prof. dr hab. Jan K. Przybyłowski Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa ks. prof. dr hab. Wiesław Przygoda Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Lublin ks. prof. PWT dr hab. Sławomir Stasiak Papieski Wydział Teologiczny, Wrocław ks. dr hab. Tomasz Wielebski Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa Na stronie internetowej www.perspectiva.pl znajdują się: procedura recenzowania artykułów naukowych, lista redaktorów tematycznych oraz informacje dla autorów przygotowujących artykuły. Redaktor naczelny ks. prof. PWT dr hab. Bogusław Drożdż Korekta i redakcja techniczna Anna Lichota Biblioteka im. Jana Pawła II Wyższego Seminarium Duchownego Diecezji Legnickiej ul. Jana Pawła II nr 1, 59 220 Legnica, tel. 76 7244157 e-mail: redakcja@perspectiva.pl www.perspectiva.pl Diecezjalne Centrum Edukacyjne centrum@diecezja.legnica.pl www.centrum.diecezja.legnica.pl
Wyrażam wielką radość i satysfakcję z jubileuszowego wydania naszego naukowego czasopisma PERSPECTIVA. Legnickie Studia Teologiczno-Historyczne. Numer 25. poświadcza, że legnickie środowisko naukowe, skupione wokół Wyższego Seminarium Duchownego Diecezji Legnickiej, jest twórczo otwarte na teologiczną refleksję i konfrontuje ją z trendami współczesnej kultury, nie zawsze sprzyjającej wzrostowi wiary i budowie Chrystusowego królestwa na ziemi. Cieszę się, że PERSPECTIVA przynależy do grupy czasopism punktowanych, co pokazuje, że charakteryzuje się wysokimi walorami naukowymi, docenianymi przez różne naukowe instytucje w naszym kraju. Sądzę, że obecny poziom pisma akademicko-naukowego będzie nie tylko podtrzymywany, ale co więcej, jeszcze bardziej podnoszony. Księdzu profesorowi Bogusławowi Drożdżowi redaktorowi naczelnemu, wszystkim współpracownikom, autorom artykułów naukowych oraz recenzentom, jak również instytucjom, a zwłaszcza seminaryjnej Bibliotece im. Jana Pawła II i Diecezjalnemu Centrum Edukacyjnemu w Legnicy, składam wyrazy uznania i z serca błogosławię, życząc, aby ten naukowy półrocznik nadal wnosił swój wkład w tak ważną dla chrześcijan formację duchowo-intelektualną. Zbigniew Kiernikowski BISKUP LEGNICKI
Słowo wstępne Co roku, zgodnie z tradycją papieską zapoczątkowaną przez św. Jana Pawła II, z okazji Światowego Dnia Chorego papież ogłasza specjalne orędzie. Poświęcone są one różnym zagadnieniom, które jednak zawsze łączy wspólny mianownik: człowiek, nad życiem którego górują choroba, samotność i niepełnosprawność. Z okazji XXIII Światowego Dnia Chorego papież Franciszek zwrócił uwagę na wartość mądrości serca sapientia cordis. W Orędziu (3.12.2014) napisał: Mądrość ta nie jest wiedzą teoretyczną, abstrakcyjną, wynikiem rozumowania. Raczej jest ona, jak opisuje ją św. Jakub w swoim Liście, czysta, dalej skłonna do zgody, ustępliwa, posłuszna, pełna miłosierdzia i dobrych owoców, wolna od względów ludzkich i obłudy (Jk 3,17). Jest ona zatem postawą wzbudzoną przez Ducha Świętego w umysłach i sercach tych, którzy potrafią otworzyć się na cierpienie braci i dostrzegają w nich obraz Boga (1). W swoich rozważaniach, mających postać medytacji, autor Orędzia, wychodząc od słów z Księgi Hioba: Niewidomemu byłem oczami, choremu służyłem za nogi (Hi 29,15), wyjaśnia, czym jest owa mądrość serca. Jest ona nade wszystko służbą bliźniemu. Nadto mądrość serca to trwanie przy bracie. To także wyjście poza siebie ku bliźniemu. Mądrość serca to również bycie solidarnym z bratem bez osądzania go. W nawiązaniu do ostatniego stwierdzenia Franciszek dodaje: [ ] prawdziwa miłość jest dzieleniem się bez osądzania, bez usiłowania nawracania drugiego; jest wolna od owej fałszywej pokory, która w gruncie rzeczy szuka uznania i chełpi się dokonanym dobrem (5). Takiej mądrości serca potrzebuje każdy cierpiący człowiek, cała chora kultura i w ogóle ludzka cywilizacja. Czyż bez mądrości serca mniemana mądrość nie staje się cynizmem, a zachowanie hipokryzją? W światło takiej sapientia cordis pragnie się wtopić również myśl naukowa zawarta w aktualnym wydaniu naszego czasopisma PERsPECTIVA. Życzenie to budujemy w oparciu o retrospekcyjnie ujęte doświadczenia edytorskie wcześniejszych publikacji, które zaowocowały obecnym, już 25. jubileuszowym numerem. Życzenie to również, i przede wszystkim, odnosimy do Boga, który przez rozgrzanie umysłów i serc, stale nas mobilizuje do coraz to odważniejszego wyjścia. Jako redaktor tejże publikacji z serca dziękuję Wszystkim, którzy to dzieło wspomagają. Ks. Bogusław Drożdż Redaktor naczelny Legnica, 8 grudnia 2014 r., w uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny