Sygn. akt VI ACa 942/12 W Y R O K W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Dnia 22 stycznia 2013 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie: Przewodniczący - Sędzia SA Sędzia SA Sędzia SA Protokolant: Ewa Klimowicz-Przygódzka Aldona Wapińska Regina Owczarek-Jędrasik (spr.) sekr. sądowy Beata Pelikańska na posiedzeniu niejawnym w dniu 22 stycznia 2013 r. w Warszawie sprawy z powództwa ( ) Sp. z o.o. z siedzibą w P. przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki z udziałem ( ) Sp. z o.o. Sp. komandytowo - akcyjna z siedzibą w K. i ( ) S.A. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w Sz. o zawarcie umowy o przyłączenie na skutek apelacji pozwanego i uczestnika ( ) Sp. z o.o. Sp. komandytowo - akcyjna z siedzibą w K. od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 23 kwietnia 2012 r. sygn. akt XVII AmE 169/10
2 uchyla zaskarżony wyrok, znosi postępowanie począwszy od 21 października 2011 r. i przekazuje sprawę Sądowi Okręgowemu w Warszawie Sądowi Ochrony Konkurencji i Konsumentów do ponownego rozpoznani, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego. Sygn. akt VIA Ca 942 / 12 UZASADNIENIE W sprawie dotyczącej postępowania administracyjnego w przedmiocie rozstrzygnięcia przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, na podstawie art.8 ust.1 ustawy Prawo Energetyczne, sporu pomiędzy ( ) Sp. z o.o. z siedzibą w K. oraz ( ) S. A. z siedzibą w Sz. a ( ) Sp. z o.o. z siedzibą w P. dotyczącego ustalenia treści umowy przyłączenia do sieci elektroenergetycznej Zespołu ( ) w S. przy ul. ( ) (działki nr ( ), ( ) i ( ) Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wydał 9 lipca 2010r. decyzję nr ( ), w której orzekł zawarcie umowy o przyłączenie, o treści określonej w załączniku do decyzji. Zgodnie z postanowieniem 1 załącznika przedmiotem umowy jest określenie wzajemnych praw i obowiązków ( ) Sp. z o.o. / zwanego również Przedsiębiorstwem ( )/ oraz podmiotów przyłączanych ( ) Sp. z. o.o. oraz ( ) S.A. związanych z przyłączeniem Zespołu ( ) o łącznej mocy przyłączeniowej 19,25 MW zlokalizowanych w S. przy ul. ( ) ( działki nr ( ), ( ) i ( )), tj. 1. ( ) o mocy przyłączeniowej 3,85 MW własność Spółki ( ), 2. ( ) o mocy przyłączeniowej 3,85 MW oraz ( ) o mocy przyłączeniowej 11,55 MW własność Spółki ( ), do sieci
3 elektroenergetycznej należącej do Przedsiębiorstwa ( ), zgodnie z warunkami przyłączenia ( ) z dnia 28 lutego 2003r. Przedsiębiorstwo ( ) wniosło odwołanie od wyżej wskazanej decyzji, podnosząc zarzuty naruszenia : art. 8 ust.1 Prawa energetycznego, art.55 1 k.c., art.7 ust.1 Prawa energetycznego, art. 77 1, art.78 1, art. 84 1 k.p.a., art.487 2 k.c. art.105 1 k.p.a. oraz art.84 1 k.p.c. W odwołaniu powodowe Przedsiębiorstwo ( ) wniosło o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości, ewentualnie o uchylenie decyzji w części wykraczającej poza stwierdzenie bezprawności odmowy przyłączenia do sieci. Pozwany Prezes Urzędu Regulacji Energetyki / dalej jako pozwany lub Prezes URE/ wniósł o oddalenie odwołania. Zainteresowani podmioty przyłączane nie złożyły odpowiedzi na odwołanie. W trakcie trwania niniejszego postępowania ( ) sp. z o.o. została przekształcona w ( ) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowo- akcyjna w K., która zgłosiła swój udział w sprawie / pismo procesowe datowane 10 kwietnia 2012r. /; ponadto została ogłoszona upadłość likwidacyjna ( ) spółki akcyjnej. Wyrokiem z dnia 23 kwietnia 2012r., sygn. akt XVII AmE 169 / 10 Sąd Okręgowy w Warszawie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uchylił zaskarżoną decyzję i orzekł o kosztach postępowania. Sąd Okręgowy uznał, że zaskarżona decyzja narusza przepis art. 8 ust.1 Prawa energetycznego, gdyż została wydana bez wniosku
4 o rozstrzygnięcie sprawy spornej pomiędzy zainteresowanymi a powodem oraz narusza przepis art. 7 ust.1 Prawa energetycznego, gdyż nie istnieją warunki techniczne przyłączenia, ponieważ nie powstał obiekt podlegający przyłączeniu, tj. Zespół ( ) w S. Wyrok z dnia 23 kwietnia 2012r. został zaskarżony przez pozwanego Prezesa URE oraz przez zainteresowaną ( ) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółkę komandytowo- akcyjną. Apelacja pozwanego zaskarża wyrok w całości, zarzucając mu błąd w ustaleniach faktycznych oraz naruszenie przepisów art. 7 ust.1 i art. 8 ust. 1 Prawa energetycznego. Prezes URE wnosi w apelacji o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania, ewentualnie uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach. Zainteresowana Spółka zaskarża wyrok w całości, zarzucając mu naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art.8 ust.1 i art. 7 ust1. Prawa energetycznego oraz art. 55 1 k.c. oraz naruszenie art. 233 k.p.c. Apelacja Spółki wnosi o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie odwołania powoda w całości i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania. Sąd Apelacyjny w Warszawie ustalił i zważył co następuje: Przedmiotem niniejszego sporu jest kwestia zawarcia w drodze decyzji Prezesa URE z dnia 9 lipca 2010r. umowy o przyłączenie, która ma określać wzajemne prawa i obowiązki powoda jako
5 przedsiębiorstwa sieciowego oraz zainteresowanych jako podmiotów przyłączanych związane z przyłączeniem Zespołu ( ) do sieci elektroenergetycznej powoda. Według postanowienia 2 tekstu umowy ustalonego w zaskarżonej decyzji zainteresowani zobowiązują się uczestniczyć w projekcie inwestycyjnym objętym umową. Stosownie do postanowienia 4 ust. 4 b spornej umowy ilość energii elektrycznej przewidzianej do wprowadzenia do sieci Przedsiębiorstwa ( ) przez podmioty przyłączane wynosi w odniesieniu do ( ) Spółki Akcyjnej 40.880 MWh / rok. Sporna umowa przewiduje w 6, że do obowiązków podmiotów przyłączanych należy wykonanie własnym kosztem i staraniem urządzeń energetycznych wskazanych w umowie oraz uzyskanie wszelkich niezbędnych koncesji, zgód, decyzji i certyfikatów niezbędnych dla prawidłowej realizacji przedmiotu umowy oraz późniejszego procesu sprzedaży energii elektrycznej. Ponadto stosownie do postanowienia 8 umowy przyłączeniowej podmioty przyłączane są obowiązane do uiszczenia na rzecz powoda opłaty przyłączeniowej. Według postanowienia 7 umowy do obowiązków powodowa należy w szczególności przyłączenie zainteresowanych do sieci elektroenergetycznej powoda. Zgodnie z postanowieniem 14 przybliżone terminy realizacji przyłączenia wynoszą: w odniesieniu do projektów i uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę - 8 miesięcy od daty zawarcia umowy, w odniesieniu do wykonania robót w części dotyczącej zakresu Przedsiębiorstwa Sieciowego 24 miesiące od daty zawarcia umowy, w odniesieniu do wykonania robót w części dotyczącej Podmiotów Przyłączanych- 24 miesiące od daty zawarcia umowy / decyzja k. 3-16 oraz umowa o przyłączenie k. 28-32/.
6 Postanowieniem z dnia 21 października 2011r. sygn. akt XII GU 105 / 11 Sąd Rejonowy Szczecin- Centrum w Szczecinie ogłosił upadłość likwidacyjną ( ) Spółki Akcyjnej będącej w danej sprawie zainteresowanym, który według spornej decyzji miał być jednym z podmiotów przyłączonych. Zgodnie z przepisem art. 479 50 1 k.p.c. w sprawach z zakresu regulacji energetyki stronami są także zainteresowani. W świetle powyższego począwszy od dnia 21 października 2011r. legitymacja do występowania w danej sprawie przysługuje syndykowi masy upadłości ( ) Spółki Akcyjnej. Zgodnie bowiem z przepisem art. 75 ust.1 ustawy z dnia 28 lutego 2003r. Prawo upadłościowe i naprawcze / tekst jednolity : Dz. U.2012.1112 dalej Prawo upadłościowe/ z dniem ogłoszenia upadłości likwidacyjnej upadły traci prawo zarządu oraz możliwość korzystania i rozporządzania mieniem wchodzącym do masy upadłości. Z mocy zaś przepisu art. 144 ust.1 Prawa upadłościowego jeżeli ogłoszono upadłość obejmującą likwidację majątku upadłego, postępowania sądow i administracyjne dotyczące masy upadłości mogą być wszczęte i dalej prowadzone jedynie przez syndyka lub przeciwko niemu. W piśmiennictwie dominuje pogląd, że postępowanie dotyczy masy upadłości, jeżeli jego wynik mógłby mieć wpływ na stan masy upadłości i możliwość zaspokojenia się z niej przez wierzycieli upadłego. Zalicza się tu zarówno postępowania, w których upadłemu przypada rola powoda, jak i postępowania w których upadłemu przypada rola pozwanego, bez różnicy, czy chodzi w nich o pozycje czynne lub bierne masy upadłości, jak też bez różnicy, czy sprawa jest sprawą o świadczenie, ukształtowanie lub ustalenie, jeżeli tylko wynik postępowania mógłby mieć wpływ na stan masy upadłości i
7 możliwość zaspokojenia się z niej przez wierzycieli upadłego. Pogląd ten zyskał także aprobatę orzecznictwa (por. w szczególności wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 lutego 2003 r., IV CKN 1750/00, "Prawo Bankowe" 2003, nr 7-8, s. 25, oraz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 2002 r., III CZP 25/02, OSNC 2003, nr 7-8, poz. 94). Postępowanie w niniejszej sprawie ze względu na jego przedmiot i wpływ, jaki jego ewentualny wynik mógłby mieć na stan masy upadłości, mieści się w hipotezie art. 144 ust. 1 Prawa upadłościowego. W rozpoznawanej sprawie postępowanie przed Sądem I instancji zostało przeprowadzone z udziałem jako zainteresowanego- Spółki ( ). Jak wynika zaś z powyższych motywów od dnia ogłoszenia upadłości likwidacyjnej Spółki ( ) legitymację formalną ma syndyk masy upadłości tej spółki. Przed zmianami wprowadzonymi z dniem 3 maja 2012r. żaden przepis kodeksu postępowania cywilnego nie regulował sytuacji, w której ogłoszono upadłość likwidacyjną pozwanego w trakcie trwania postępowania sądowego dotyczącego masy upadłości, nieobejmującego wierzytelności podlegającej zgłoszeniu do masy upadłości. W wyroku z dnia 23 września 2010r. sygn. akt IIICSK 310 / 09 / OSNC 2011.4.45/ Sąd Najwyższy wskazał, że w sprawach wszczętych przeciwko upadłemu, w stosunku do którego ogłoszono upadłość likwidacyjną, o roszczenia niepodlegające zgłoszeniu do masy upadłości, postępowanie winno zostać zawieszone na podstawie art. 174 1 pkt 4 k.p.c., stosowanego przez analogię. Zgodnie z tym stanowiskiem Sąd winien także zawiadomić syndyka, wyznaczając mu odpowiedni termin do wstąpienia do tego postępowania/ art. 174 3 k.p.c. w brzmieniu obowiązującym przed 3
8 maja 2012r. stosowany przez analogię/. W ocenie Sądu Apelacyjnego powyższe stanowisko miało zastosowanie także do strony postępowania w danej sprawie jaką jest Spółka ( ) w upadłości likwidacyjnej. Dodać trzeba, że według przepisu art. 174 1 punkt 4 k.p.c. w brzmieniu obowiązującym od 3 maja 2012r. sąd zawiesza postępowanie z urzędu, jeżeli ogłoszono upadłość obejmującą likwidację majątku strony oraz w takim wypadku wzywa na podstawie art. 174 3 k.p.c. syndyka do wzięcia udziału w sprawie. Zasada zatem zawieszenia postępowania i wezwania syndyka w przypadku ogłoszenia upadłości likwidacyjnej dłużnika obowiązuje niezależnie od pozycji upadłego w postępowaniu. Kontynuowanie procesu po ogłoszeniu upadłości likwidacyjnej z udziałem upadłego zamiast syndyka powoduje nieważność postępowania na podstawie art. 379 pkt 2 k.p.c., ograniczenie bowiem upadłego w prawie zarządu powinno być traktowane jak brak zdolności procesowej / v. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 2005r. ICK 674/04 /. Skoro więc w postępowaniu przed Sądem I instancji zainteresowany Spółka ( ) w upadłości likwidacyjnej nie miała zdolności procesowej i doszło do nieważności postępowania, to należało na podstawie art. 386 2 k.p.c. uchylić zaskarżony wyrok, znieść postępowanie w zakresie dotkniętym nieważnością i przekazać sprawę Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Na podstawie przepisu art. 374 k.p.c. rozpoznano sprawę na posiedzeniu niejawnym.
9