Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej Rok 15 (2017) Zeszyt 1
Yearbook of the Institute of East-Central Europe Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej Rada Naukowa Advisory Board Rocznika Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej Yearbook of the Institute of East-Central Europe Natalia Yakovenko (Kijów), Adolf Juzwenko (Wrocław), Jūratė Kiaupienė (Wilno), Rūstis Kamuntavičius (Kowno), Andreas Lawaty (Lüneburg), Alexei Miller (Moskwa), Antony Polonsky (Boston), Adam Daniel Rotfeld (Warszawa), Henryk Samsonowicz (Warszawa), Aleksander Smolar (Warszawa), Oleksiy Tolochko (Kijów), Piotr S. Wandycz (New Haven), Jerzy Wyrozumski (Kraków) Komitet Redakcyjny Editorial Board Rocznika Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej Yearbook of the Institute of East-Central Europe Mirosław Filipowicz (Editor-in-Chief), Anna Visvizi (Commissioning Editor), Paweł Jarosz (Editorial Assistant), Anna Paprocka (Publishing Assistant), Jerzy Kłoczowski, Aleksandra Kuczyńska-Zonik, Hubert Łaszkiewicz, Marek Radziwon, Roman Romantsov, Agata Stolarz, Aleksiej Wasiliew, Rafał Wnuk
Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej Rok 15 (2017) Zeszyt 1 REDAKCJA Mirosław Filipowicz Paweł Jarosz INSTYTUT EUROPY ŚRODKOWO-WSCHODNIEJ INSTITUTE OF EAST-CENTRAL EUROPE Lublin 2017
Czasopismo recenzowane Redaktor językowy Anna Paprocka, Agnieszka Zajdel Projekt okładki i skład Amadeusz Targoński www.targonski.pl Fotografia na okładce i stronach tytułowych dimbar76 shutterstock Publikacja ukazała się dzięki wsparciu Fondation Jan Michalski pour l écriture et la littérature w Montricher. Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, Lublin 2017 ISSN 1732-1395 Redakcja i Wydawca Instytut Europy Środkowo-Wschodniej ul. Niecała 5, 20-080 Lublin www.iesw.lublin.pl Sekretarz redakcji: Paweł Jarosz, tel. (+48) 81 532 29 07 e-mail: pj@iesw.lublin.pl Sekretarz wydawnictwa: Anna Paprocka, tel. (+48) 81 534 63 95 e-mail: ap@iesw.lublin.pl Druk elpil ul. Artyleryjska 11, 08-110 Siedlce www.elpil.com.pl
Yearbook of the Institute of East-Central Europe, 2017, Vol. 15, No. 1 Spis treści ARTYKUŁY Laurent Tatarenko Instytucje religijne i polityka na Ukrainie: zagadnienie tożsamości w czasach wojny 13 Religious institutions and politics in Ukraine: questioning identity at times of war Roman Romantsov Między polityką a przemilczeniem pamięć o Zagładzie 43 na Białorusi 1991-2017 Between politics and silence the memory of the Holocaust in Belarus 1991-2017 Sławomir Łukasiewicz Instytut Literacki i Katolicki Uniwersytet Lubelski mało znane wątki kontaktów okresu zimnej wojny 69 Literary Institute (in Maisons-Laffitte) and Catholic University of Lublin not well-known threads of mutual contacts during the Cold War Jędrzej Piekara Michaił Heller polski Rosjanin z Maisons-Laffitte 89 Mikhail Heller The Polish Russian from Maisons-Laffitte Barbara Bojaryn-Kazberuk Obława augustowska egzemplifikacja traumy wschodniej na podstawie relacji rodzin ofiar zebranych w latach osiemdziesiątych XX wieku 113 The Augustów Roundup exemplification of the eastern trauma based on the reports of the victims families gathered in the 1980s.
6 Spis treści Michał Nowosielski, Witold Nowak Między Wschodem a Zachodem geograficzne ukierunkowanie polityki polonijnej i jego przemiany w latach 1989-2017 139 Between East and West geographical focus of the Polish diaspora policy and its transformations in 1989-2017 Magdalena Redo Analiza zależności pomiędzy poziomem dochodów publicznych oraz wydatków publicznych (w relacji do PKB) a wielkością inwestycji w latach 2001-2015 w państwach Europy Środkowo-Wschodniej należących do Unii Europejskiej 159 The analysis of the relationship between the level of public revenues and public expenditure (in relation to GDP) and the volume of investments in the 2001-2015 period in Central and Eastern European countries belonging to the European Union Z ARCHIWUM IEŚW Czesław Deptuła Klub Katolicki w Lublinie 175 RECENZJE i OMÓWIENIA Marta Kubiszyn Recenzja książki: Agata Stolarz, Dzielenie się pamięcią. Praktyka i teoria historii mówionej, Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, Lublin 2016, s. 334 189 Michał Kozłowski Recenzja książki: Rafał Marceli Blüth, Likwidacja leninowskiej elity oraz inne pisma sowietologiczne 1933-1938, wybór, wstęp i noty Marek Kornat, Towarzystwo Więź, Warszawa 2016, s. 295 203 Violeta Tymul Recenzja książki: Rafał Czachor, Transformacja systemu politycznego Białorusi w latach 1988-2001, Wydawnictwo Uczelni Jana Wyżykowskiego, Polkowice 2016, s. 526 211 SPRAWOZDANIA Kronika Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej za rok 2017 219 Aleksandra Kuczyńska-Zonik Sprawozdanie z seminarium Europejski Dialog 233 Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej Rok 15 (2017) Zeszyt 1
Spis treści 7 WSPOMNIENIA Mirosław Filipowicz Jerzy Kłoczowski: 1924-2017 239 Hubert Łaszkiewicz Jerzy Kłoczowski: 1924-2017. Wspomnienie 245 Sławomir Łukasiewicz Śp. Piotr Wandycz z perspektywy Lublina pożegnanie 253 Mirosław Filipowicz Zbigniew Brzeziński 259 Michał Kozłowski Wspomnienie o Andrzeju Paluchowskim (26 stycznia 1933 17 września 2017) 267 O Autorach 273 Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej Rok 15 (2017) Zeszyt 1
Z wielkim żalem zawiadamiamy że 2 grudnia 2017 r. zmarł w wieku 93 lat śp. prof. dr Jerzy Kłoczowski jeden z najwybitniejszych historyków polskich XX wieku, autor i inicjator pionierskich prac z dziejów polskiego i europejskiego chrześcijaństwa. Odnowiciel idei Europy Środkowo-Wschodniej. Uczestnik Powstania Warszawskiego, ps. Piotruś. Przez dziesięciolecia profesor i sława Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, wielki orędownik uczestnictwa polskiej historiografii w międzynarodowym życiu naukowym. W latach 1989-1990 przewodniczący Komitetu Obywatelskiego Lubelszczyzny, następnie senator RP I kadencji. Założyciel i wieloletni prezes zarządu Towarzystwa Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej, a także twórca i przez wiele lat dyrektor Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej. Uroczysta Msza Święta w intencji Zmarłego odbędzie się w Archikatedrze Lubelskiej we wtorek, 12 grudnia, o godzinie 12.00. Msza Święta w intencji Zmarłego odbędzie się w Warszawie, w kościele oo. Dominikanów przy ul. Freta, we środę, 13 grudnia, o godzinie 14.00. Msza Święta pogrzebowa odbędzie się w kościele parafialnym w Krzynowłodze Wielkiej we czwartek, 14 grudnia, o godzinie 13.00. Po Mszy Świętej nastąpi wyprowadzenie urny do grobu rodzinnego. Rodzina Zmarłego prosi, by zamiast kwiatów i wieńców na Mszach Świętych w Lublinie i Warszawie wesprzeć Fundację Domy Wspólnoty Chleb Życia. Mirosław Filipowicz Dyrektor Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej Hubert Łaszkiewicz Prezes Zarządu Towarzystwa Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej