PRZYDZIAŁY MOBILIZACYJNE Nadawanie przydziałów mobilizacyjnych kadrze rezerwy Bardzo ważnym elementem, bezpośrednio wpływającym na zdolność bojową armii podczas działań zbrojnych, jest pełne i właściwe ukompletowanie stanem osobowym jednostek wojskowych i sztabów. Nadanie przydziału mobilizacyjnego jest czynnością administracyjno - prawną. Podstawę prawną do nadania przydziału mobilizacyjnego stanowi art. 59a ust. 1 ustawy o powszechnym obowiązku obrony RP. W myśl tego przepisu żołnierzy rezerwy, których w pierwszej kolejności przewiduje się powołać do czynnej służby wojskowej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny, przeznacza się do tej służby poprzez nadanie w czasie pokoju przydziałów mobilizacyjnych na stanowiska służbowe lub do pełnienia funkcji wojskowych, które są określone w etacie jednostki wojskowej na czas wojny. Dotyczy to zarówno przeznaczania żołnierzy rezerwy na konkretne stanowiska w ramach etatowych potrzeb mobilizacyjnych, mobilizacyjnego uzupełnienia wakatów, jak również przeznaczania do grupy zabezpieczenia ukompletowania oraz do pododdziałów i ośrodków zapasowych w ramach pierwszych stanów zmiennych. Przydziały mobilizacyjne nadaje się żołnierzom rezerwy, którzy spełniają wymagane kryteria merytoryczne i formalne do zajmowania przewidzianych dla nich stanowisk, w tym przede wszystkim: posiadają właściwe wyszkolenie wojskowe lub kwalifikacje odpowiadające określonej specjalności wojskowej, wynikającej z opisu stanowiska służbowego; spełniają wymogi dotyczące wieku i stanu zdrowia, określone w kryteriach uzupełniania. W sytuacji braku możliwości nadania przydziałów mobilizacyjnych żołnierzom rezerwy wyszkolonym w wymaganych specjalnościach wojskowych, przydziały nadaje się żołnierzom rezerwy posiadającym pokrewne specjalności wojskowe. W takich wypadkach żołnierzy tych obejmuje się szkoleniem z zakresu wymaganej specjalności, prowadzonym w ramach ćwiczeń wojskowych. Z uwagi na potrzeby sił zbrojnych, w uzasadnionych przypadkach można wykorzystać żołnierzy (jeśli nie wiąże się z tym stosunek zwierzchności nad oficerami lub podoficerami) posiadających właściwe kwalifikacje na uzupełnienie: stanowisk oficerów młodszych podoficerów o stopniach chorążych oraz podoficerów podchorążych rezerwy ze zdanym egzaminem na oficera; stanowisk podoficerów o stopniach chorążych podoficerów o stopniach do starszego sierżanta włącznie; stanowisk podoficerów o stopniach do starszego sierżanta włącznie szeregowych (także niewyszkolonych, a posiadających kwalifikacje zawodowe przydatne w wojsku) i podchorążych rezerwy, którzy odbyli przeszkolenie wojskowe i nie złożyli egzaminu na podoficera(ograniczenie to nie dotyczy absolwentów akademii medycznych, tłumaczy, itp.). Strona 1
Z nadania przydziałów mobilizacyjnych wyklucza się żołnierzy rezerwy, którzy: są niezdolni do czynnej służby wojskowej w czasie pokoju albo są uznani, ze względu na stan zdrowia, za czasowo niezdolnych do czynnej służby wojskowej; sprawują bezpośrednią opiekę nad członkiem rodziny, wspólnie z nim zamieszkałym, który nie ukończył szesnastego roku życia lub został uznany za całkowicie niezdolnego do pracy i do samodzielnej egzystencji, albo który ukończył siedemdziesiąty piąty rok życia, jeżeli nie ma innego pełnoletniego członka rodziny bliższego lub równego stopniem pokrewieństwa obowiązanego do sprawowania tej opieki, albo ze względu na obowiązek sprawowania opieki wynikający z prawomocnego orzeczenia sądu; odbywają karę pozbawienia wolności, w tym również karę zastępczą, albo wobec których zarządzono wykonanie takiej kary; są tymczasowo aresztowani; odbyli służbę zastępczą; są reklamowani od obowiązku pełnienia czynnej służby wojskowej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny; na stałe zamieszkują za granicą kraju; samotnie wychowują dzieci w wieku do lat 16. Nie powinno się również nadawać przydziałów mobilizacyjnych żołnierzom rezerwy, którzy: posiadają przydziały organizacyjno mobilizacyjne do jednostek specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych (SUFO) przewidzianych do militaryzacji, przeznaczonych do ochrony obiektów szczególnie ważnych dla bezpieczeństwa i obronności państwa oraz żołnierzom rezerwy przeznaczonym do nadania takiego przydziału; zatrudnieni są w oddziałach wart cywilnych jednostek wojskowych jako pracownicy ochrony, którym nadano pracownicze przydziały mobilizacyjne na stanowiska w oddziałach takich wart lub przeznaczonym do nadania takiego przydziału; Strona 2
są karani sądownie za przestępstwa: przeciwko pokojowi, ludzkości oraz przestępstwa wojenne (art. 117 126 Kk.); przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej (art. 127 139 Kk.); przeciwko obronności określone w art.140 142 Kk., a także za przestępstwo trwałego uchylania się od służby wojskowej określone w art. 339 Kk.; o znamionach zbrodni, tj. zagrożonych karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 albo karą surowszą; popełnione umyślnie - karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3, bez warunkowego zawieszenia jej wykonania lub gdy odbyli co najmniej rok kary pozbawienia wolności za takie przestępstwa. Dobór żołnierzy rezerwy na przydziały mobilizacyjne przez przedstawiciela jednostki wojskowej odbywa się każdorazowo, jeżeli zachodzi taka potrzeba.wszelkie zmiany na przydziałach mobilizacyjnych powinny odbywać się za wiedzą i akceptacją dowódcy jednostki. Poprzeprowadzeniu typowania na stanowiska zgodnie z Zapotrzebowaniem, sporządza się szczegółową notatkę, w której między innymi powinien być zawarty termin, miejsce oraz planowana ilość żołnierzy przewidzianych do nadania przydziału mobilizacyjnego. Jednostki organizacyjne Żandarmerii Wojskowej, każda w swoim zakresie działania, określają imiennie żołnierzy rezerwy, których wyznacza się: na wszystkie stanowiska kadry zawodowej; do GZU na stanowiska wymienione powyżej. Ze względu na potrzeby sił zbrojnych, na uzupełnienie stanowisk oficerów i podoficerów w grupie lekarzy korpusu osobowego medycznego oraz w grupie personelu latającego i nawigatorów korpusu osobowego lotnictwa, mogą być wykorzystani podoficerowie i szeregowi rezerwy posiadający odpowiednie kwalifikacje specjalistyczne przydatne na tych stanowiskach. Wytypowanych żołnierzy rezerwy, wojskowy komendant uzupełnień powołuje na jednodniowe ćwiczenia wojskowe przeprowadzane w miejscu i terminie określonym przez dowódcę jednostki wojskowej. W czasie ćwiczeń wojskowych sprawdza się umiejętności żołnierzy rezerwy pod kątem wymaganych i wynikających ze Strona 3
stanowiska służbowego, na które przewiduje się nadanie im przydziałów mobilizacyjnych. Spełniającym wymagania - na wniosek dowódcy jednostki wojskowej - wojskowy komendant uzupełnień nadaje przydział mobilizacyjny, poprzez wydanie karty mobilizacyjnej. Zasadą jest, że kartę mobilizacyjną wystawia zawsze wojskowy komendant uzupełnień, a wręcza dowódca jednostki. Celowym jest wykorzystanie czasu ćwiczenia na przeprowadzenie szkolenia dotyczącego wypełnienia ankiet bezpieczeństwa osobowego, które są podstawą do wydania stosownego poświadczenia bezpieczeństwa (na stanowiskach gdzie jest to wymagane). Żołnierzom rezerwy, którym nadano przydziały w ramach etatowych potrzeb, wydaje się karty mobilizacyjne wzoru MON Mu/13 (z czerwonym paskiem), natomiast pozostałym, tj. na potrzeby ponadetatowe (GZU i MUW) oraz do stanów zmiennych pododdziałów i ośrodków zapasowych - karty mobilizacyjne wzoru MON Mu/13a - (z zielonym paskiem). WZORY KART MOBILIZACYJNYCH: MON Mu/13 MON Mu/13a Pracownicze przydziały mobilizacyjne Pracownicze przydziały mobilizacyjne nadaje się osobom posiadającym kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowisk pracowniczych, określonych w etacie jednostki wojskowej na czas wojny, jeżeli: w przypadku żołnierzy rezerwy - nie przewiduje się ich powołania do czynnej służby wojskowej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny; w przypadku pracowników - zajmują stanowiska, na których wymagane są kwalifikacje takie same lub podobne jak na stanowiskach pracowniczych określonych w etacie jednostki wojskowej na czas wojny; w przypadku osób nie będących pracownikami - zamieszkują w pobliżu miejsca dyslokacji tej jednostki. Nadanie pracowniczych przydziałów mobilizacyjnych następuje po uprzednim złożeniu przez dowódcę jednostki wojskowej zapotrzebowania w zakresie pracowniczych przydziałów mobilizacyjnych, do właściwego ze względu na siedzibę jednostki wojskowej wojskowego komendanta uzupełnień. Wojskowy komendant uzupełnień, po konsultacjach z dowódcami jednostek wojskowych, na podstawie zapotrzebowań, nadaje pracownikom: pracownicze przydziały mobilizacyjne na stanowiska pracownicze określone w etacie jednostki wojskowej na czas wojny, w której są zatrudnieni; pracownicze przydziały mobilizacyjne na stanowiska pracownicze określone w etacie jednostki wojskowej na czas wojny, innej niż jednostka wojskowa w której są zatrudnieni. Strona 4
W przypadku nadania pracowniczych przydziałów mobilizacyjnych osobom innym niż wskazane powyżej wojskowy komendant uzupełnień może zwrócić się do kierowników powiatowych urzędów pracy oraz pracodawców o wskazanie osób spełniających warunki do nadania pracowniczych przydziałów mobilizacyjnych. W tym przypadku w oparciu o uzyskane dane oraz dane zawarte w ewidencji wojskowej, po konsultacji z zainteresowanym dowódca jednostki wojskowej, nadaje wytypowanym osobom pracownicze przydziały mobilizacyjne. Fakt nadania pracowniczego przydziału mobilizacyjnego wojskowy komendant uzupełnień odnotowuje w ewidencji Wojskowej Komendy Uzupełnień, a właściwy dowódca jednostki stwierdza w rozkazie dziennym podległej mu jednostki. Pracowniczy przydział mobilizacyjny podlega unieważnieniu, jeżeli osoba, której nadano ten przydział: jest żołnierzem rezerwy i otrzymała przydział mobilizacyjny; została powołana do czynnej służby wojskowej, z wyjątkiem ćwiczeń wojskowych; utraciła obywatelstwo polskie; wyjechała na stałe za granicę; odbywa karę pozbawienia wolności. Wojskowy komendant uzupełnień, z urzędu lub na wniosek dowódcy jednostki wojskowej labo osoby, której nadano pracowniczy przydział mobilizacyjny, może w uzasadnionych przypadkach, unieważnić pracowniczy przydział mobilizacyjny, jeżeli nie narusza to możliwości mobilizacyjnych jednostki wojskowej. Unieważnienia pracowniczego przydziału mobilizacyjnego dokonuje wojskowy komendant uzupełnień z urzędu lub na wniosek właściwego dowódcy jednostki wojskowej. Po unieważnieniu pracowniczego przydziału mobilizacyjnego wojskowy komendant uzupełnień: niezwłocznie zawiadamia właściwego dowódcę jednostki wojskowej; odbiera od osoby, której unieważniono pracowniczy przydział mobilizacyjny, kartę mobilizacyjną i niszczy ją protokolarnie oraz dokonuje odpowiednich adnotacji w ewidencji wojskowej. Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 14 kwietnia 2004r. w sprawie przydziałów mobilizacyjnych i pracowniczych przydziałów mobilizacyjnych (Dz. U. z 2004 r., Nr 115, poz. 1199 z późn. zm.) oraz Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 30 kwietnia 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie przydziałów mobilizacyjnych i pracowniczych przydziałów mobilizacyjnych (Dz. U. z Strona 5
2010 r., Nr 87, poz. 568). WZÓR KARTY MOBILIZACYJNEJ na pracowniczy przydział mobilizacyjny MON Mu/13b Strona 6