Pacyfikacja wsi Boguszki

Podobne dokumenty
gen. Władysław Sikorski generał broni Wojska Polskiego

Projekt Edukacyjny Gimnazjum Specjalne w Warlubiu. Kto ty jesteś Polak mały

Sprawiedliwi regionu świętokrzyskiego - rodzina Lechów z gminy Kije udzielała pomocy Żydom w 1943r.

18 października niedziela Ks. Heliodor. : + Józef Wojsz greg. 7.30

Fot 1. Por. Józef Dambek Fot 2. Por. Augustyn Wesphal Fot 3. Plut. pchor. Rudolf Bigus

W - Ż. Rzymskokatolicka Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Czarnocinie. Spis pochowanych W - Ż. Sektor/ Miejsce

RODZINA JAKUBOWSKICH

Eksterminacja wsi - fotogaleria

Martyrologia Wsi Polskich

Historia Grabowca, zdjęcia z roku: Historia Grabowca. Zdjęcia z roku: Renata Kulik, Henryk Kulik. Wszelkie prawa autorów zastrzeżone

Martyrologia Wsi Polskich

Stefan Doerffer ( ) syn Antoniny z Lekszyckich i Pawła Doerffera

Historia Grabowca, zdjęcia z roku:

Historia Grabowca, zdjęcia z roku: Historia Grabowca. Zdjęcia z roku: Renata Kulik, Henryk Kulik. Wszelkie prawa autorów zastrzeżone

4 września 1939 (poniedziałe k)

Trzebinia - Moja mała ojczyzna Szczepan Matan

ZBRODNIA W HRASTINIE. Czy wiesz, że. Zadanie do wykonania. Fotografia

Lista mieszkańców Gminy Rzgów poległych, pomordowanych, walczących, więzionych, represjonowanych, zaginionych w latach II wojny światowej

Bolesław Formela ps. Romiński. Poseł na sejm II RP w latach

PO M N IK I ŚW IA D K A M I H ISTO R II

KATYŃ OCALIĆ OD ZAPOMNIENIA

GENERAŁ WŁADYSŁAW EUGENIUSZ SIKORSKI

Zamość Rotunda Muzeum Martyrologii Zamojszczyzny

Anna Wysocka Angelika Miezio Alicja Wysocka

Pacyfikacja Michniowa

PONIEDZIAŁEK r. NMP Matki Kościoła

PONIEDZIAŁEK r.

Eksterminacja wsi. Martyrologia wsi polskich (nowy) DUŻA ACZCIONKA ŚREDNIA ACZCIONKA

Ogólnopolski Konkurs Aktywny zuch, harcerz i uczeń w szkole II edycja r r. KARTA PRACY nr 2b

PONIEDZIAŁEK r.

HISTORIA MOJEJ MAŁEJ OJCZYZNY WSPOMNIENIA O ŻOŁNIERZACH SZP-ZWZ-AK INSPEKTORATU ZAMOŚĆ ORAZ ICH POWOJENNE LOSY

PONIEDZIAŁEK r.

Mojżesz i plagi egipskie (część 1) Ks. Wyjścia, rozdziały 7-9

VIII TO JUŻ WIESZ! ĆWICZENIA GRAMATYCZNE I NIE TYLKO

PONIEDZIAŁEK r.

PONIEDZIAŁEK r Odpust Parafialny.

PONIEDZIAŁEK r.

Historia Grabowca, zdjęcia z roku: Historia Grabowca. Zdjęcia z roku: Renata Kulik, Henryk Kulik

Jan Draheim, burmistrz Gębic w latach

,,Ciekawa historia z mojego regionu.

Pacyfikacja KWK Wujek

Pamięć o OBROŃCACH OJCZYZNY naszej MAŁEJ OJCZYZNY BYCHAWY niechaj zawsze będzie żywa

PRZEKSZTAŁCENIE ZWIĄZKU WALKI ZBROJNEJ W ARMIĘ KRAJOWĄ

ZBRODNI KATYŃSKIEJ. Centrum Edukacyjne IPN, ul. Marszałkowska 21/25

strasznego zadania, wszyscy kopiący też zostali rozstrzelani, a ich ciała padły do tego samego grobu.

Historia Grabowca, zdjęcia z roku: 1933

Ewidencja dóbr kultury nie wpisanych do rejestru zabytków

I./2. Dokumenty ( sensu stricto) dotyczące relatora ~~ I./3. Inne materiały dokumentacyjne dotyczące relatora

WYKAZ UDZIAŁOWCÓW WSPÓLNOTY GRUNTOWEJ WSI OPOLE, GMINA PODEDWÓRZE, POWIAT PARCZEW

Materiały wypracowane w ramach projektu Szkoła Dialogu - projektu edukacyjnego Fundacji Form

PONIEDZIAŁEK r Wigilia Bożego Narodzenia.

Historia Grabowca, zdjęcia z roku:

OPRACOWALI: MAREK BORCHERT ALICJA E. BORCHERT. Juchnowiec Górny, 2010 r.

SPIS ZAWARTOŚCI TECZKI >

Leon Popek, Wołyńskie ekshumacje w latach

Ogólnopolski Konkurs Aktywny zuch, harcerz i uczeń w szkole II edycja r r.

Agresja ZSRR na Polskę zbrojna napaść dokonana 17 września 1939 przez ZSRR na Polskę, będącą od 1 września 1939 w stanie wojny z III Rzeszą.

POWATANIE STYCZNIOWE

Archiwum Pełne Pamięci IPN GD 536/121

Rodzinny konkurs historyczny. Rzeplin, 23 września 2017 r.

od 2011 roku, dzień 1 marca został ustanowiony świętem państwowym, poświęconym żołnierzom zbrojnego podziemia antykomunistycznego.

Postanowienie z dnia 4 czerwca 2004 r., III CK 61/03

SPRAWIEDLIWI Z CZERMNEJ

3. Rajd Jasionowa Jasionowo k/lipska 26 sierpnia 1943 r. Franciszka Sztukowskiego. 58 osób (13 mężczyzn, 24 kobiety i 21 dzieci).

29 października 2011

1 marca Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Ponieważ żyli prawem wilka, historia o nich głucho milczy Zbigniew Herbert

Wspomnienie, w setną rocznicę urodzin, Boczkowski Feliks ( ), mgr praw i ekonomii

wszystko co nas łączy"

SPIS ZAWARTOŚCI TECZKI

Adamski Andrzej i Zofia: Antoni, Józefa, Maria, Józef Adamski Franciszek i Katarzyna: Józef, Jan, Zofia Adamski Jan i Anna Adamski Józef i Zofia:

90 LAT SZKÓŁ HANDLOWYCH I EKONOMICZNYCH

Patroni naszych ulic

lekarz. wojskowy lekarz. wojskowy. lekarz. Józef Drzażdżyński. wojskowy. lekarz wojskowy

Dwa kwiaty. Historia dwóch sióstr

Trasa wycieczki: Leszno - śladami ofiar II wojny światowej. czas trwania: 4 godziny, typ: piesza, liczba miejsc: 8, stopień trudności: bardzo łatwa

Dowódcy Kawaleryjscy

W dniu 12 kwietnia 2015 roku w gminie Smyków odbędą się 75 Rocznicy Pacyfikacji Królewca i Adamowa.

- 1 - LISTA KONKURSOWA 12/2011. POLSKIEGO ZWIĄZKU HODOWCÓW GOŁĘBI POCZTOWYCH Oddziału ŁOMŻA MIASTO. z lotu gołębi starych, odbytego z miejscowości

PONIEDZIAŁEK r.

Skazana na śmierć wioska 70. rocznica pacyfikacji Michniowa

godz zmarli z 1, 2, 3, 4 RÓŻY MĘSKIEJ oraz 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11 RÓŻY ŻEOSKIEJ jak również :

- żona Rywka, z d. Szumacher - 4 dzieci: Zalman, Jacob, Masza, Mosze. - żona zginęła w Bełzycach miejsce i czas ukrywania

7.3o + Czesław Dymowski w 3 rocz. śm. oraz Józefa (k) Świnarska w 9 rocz. śm.

Historia Grabowca, zdjęcia z roku: Historia Grabowca. Zdjęcia z roku: Renata Kulik, Henryk Kulik

Instytut Pamięci Narodowej

- 1 - LISTA KONKURSOWA 14/2011. POLSKIEGO ZWIĄZKU HODOWCÓW GOŁĘBI POCZTOWYCH Oddziału ŁOMŻA MIASTO. z lotu gołębi starych, odbytego z miejscowości

Intencje mszalne we wrześniu 2014

POCHOWANI NA CMENTARZU STARE POWĄZKI ALFONS KÜHN ( )

Wykaz uczestników scalenia gruntów w obrębie Biadoliny Radłowskie, gm. Wojnicz:

Wyrok z dnia 15 grudnia 2000 r. II UKN 147/00

Foto: Figurka Matki Bożej z Dzieciątkiem nad kroczewskim stawem 1943 r. i Foto: Ks. dr Franciszek Bronisław Zaleski.

SPIS ZAWARTOŚCI TECZKI

PONIEDZIAŁEK r.

75 rocznica powstania

Historia Grabowca, zdjęcia z roku: Historia Grabowca. Zdjęcia z roku: Renata Kulik, Henryk Kulik. Wszelkie prawa autorów zastrzeżone

Zamordowani nauczyciele szkół powszechnych przez okupanta niemieckiego w Rejowcu.

Lista pasażerów pociągu ewakuacyjnego, którzy przeżyli nalot lotnictwa niemieckiego na pociąg z Krotoszyna na stacji kolejowej w Kole 2 IX 1939 r.

PONIEDZIAŁEK r.

Transkrypt:

Pacyfikacja wsi Boguszki W dniu 4 lipca 1944 roku niemieccy żandarmi przewozili z Wizny do Jedwabnego aresztowanego nauczyciela. Koło wsi Boguszki na konwój urządził zasadzkę oddział Armii Krajowej, którym dowodził Jan Kościelecki. Zasadzka nie udała się, na miejscu zginął dowódca oddziału. To zdarzenie spowodowało odwet ze strony Niemców. Późnym wieczorem, około godziny dwudziestej drugiej, żandarmi z Wizny i Jedwabnego, z zaskoczenia otoczyli Boguszki i aresztowali 10 mężczyzn. Aresztowanych wywieziono wozami do pobliskiego lasu. Kiedy pojazdy znalazły się w lesie, zatrzymanym polecono zejść i iść w głąb lasu. Tam, w odległości około 50 metrów od szosy, zamordowano wszystkich strzałami z pistoletu w głowę. Ciała pozostawiono na miejscu egzekucji. Około czwartej nad ranem mieszkańcy zabrali zabitych do wsi. Pogrzeb odbył się na cmentarzu w Wiźnie. Wszystkich zamordowanych, a także dowódcę oddziału AK pochowano w jednej wspólnej mogile. Po wojnie miejsce egzekucji upamiętniono pomnikiem. Samo miejsce upamiętnienia ma również swoją ciekawą historię. Tuż po wojnie postawiono tam krzyż. Wkrótce przyjechali z Łomży funkcjonariusze Urzędu Bezpieczeństwa, (a później nawet Mieczysław Moczar), którzy polecili krzyż usunąć. Kiedy im odmówiono, dokonali tego sami. Po pewnym czasie postawiono pomnik, który pochodził z rozbiórki żydowskiego cmentarza, o czym świadczyły znajdujące się z tyłu napisy w języku hebrajskim. Po 1956 roku postawiono nowy, istniejący do dziś pomnik, usytuowany obok krzyża, który w 1986 roku ufundowała rodzina Karwowskich. Zeznania Jana Orłowskiego z dnia 23 września 1974 r. (AGKBZpNP - sygn. W - 760, str. 262-264): Patrzyłem przez okno żandarmi przechodzili w odległości około 10 metrów od okna. Widziałem, że pędzili oni przed sobą grupę mężczyzn zamieszkałych w Boguszkach, między innymi mojego brata po pewnym czasie usłyszałem strzały. Dochodziły od strony szosy. Były to strzały pojedyncze Zeznania Ludwika Kurzyny z dnia 18 grudnia 1972 r. (AGKBZpNP sygn. W - 760, str. 129-132): Niemcy około godziny 22-giej podeszli cichcem pod wieś i jak się potem dowiedzieliśmy samochód pozostawili daleko za wsią. Otoczyli wieś ze wszystkich stron tak, że nikt nie mógł uciec zdecydowałem się wówczas wskoczyć do piwnicy pod podłogą Sołtys wrócił i głośno powiedział, że każdy kto jest w mieszkaniu musi wyjść na dwór z nakazu żandarmerii. Wtedy wyszli na podwórze, a ja zostałem Żandarmi do piwnicy nie weszli Ok. 4-tej nad ranem wraz z kobietami ze wsi udałem się do tego miejsca skąd padły strzały w lasku. Tam w lesie na gościńcu na poboczu leżeli zabici wszyscy mężczyźni zabrani przez żandarmów, a wśród nich mój brat Henryk Kurzyna. Wszyscy mieli ślady zastrzelenia w czoło, w oko, niektórzy pod okiem. Nikt z nich nie żył Zabraliśmy zabitych do wsi i tam pochowaliśmy Zeznania Aleksandra Frąckiewicza z dnia 25 października 1972 r. ( AGKBZpNP sygn. W - 760, str. 171-173): Mieszkam w sąsiedniej wsi, a Boguszki i moje pole znajdują się w pobliżu. Kiedy żandarmi jechali do Boguszek, ja akurat przebywałem na polu od razu starałem się oddalić z tego miejsca, gdzie pracowałem i jedynie słyszałem strzały dochodzące

od strony Boguszek. Było to wieczorem, gdy zapadały ciemności. Następnego dnia wczesnym rankiem ponownie poszedłem na swoje pole poszedłem tam i zobaczyłem zwłoki zamordowanych przez żandarmów ludzi Lista zamordowanych: 1. Ekstowicz Józef, lat 47, ur. w Samborach, syn Józefa rolnik gospodarujący na 14 ha ziemi. 2. Karwowski Aleksander, lat 72, ur. w Boguszkach rolnik, właściciel gospodarstwa o pow. 10 ha. 3. Karwowski Franciszek, lat 54, ur. w Boguszkach, syn Kryspina rolnik, posiadał gospodarstwo rolne o pow. 22 ha. 4. Karwowski Franciszek, lat 23, ur. w Boguszkach, syn Franciszka piekarz, pracował w Jedwabnem. Przebywał w niewoli w Prusach Wschodnich, skąd uciekł na kilka dni przed egzekucją. Miał zamiar przedostać się do ciężarnej żony zamieszkałej wówczas w Wyszogrodzie. 5. Karwowski Bolesław, lat 22, ur. w Boguszkach, syn Franciszka rzeźnik, pracował w Wiźnie. W czasie obławy uciekł i ukrył się w lesie. Kiedy zobaczył, że Niemcy prowadzą ojca, wyszedł i prosił, że pójdzie za niego. Żandarmi zabrali ich obu. 6. Kościelecki Jan, lat 25, zamieszkały w Budach Czarnockich. Był organizatorem zasadzki. Zginął pierwszy, jeszcze przed obławą w Boguszkach. Ciało odnaleziono i pochowano razem z mieszkańcami Boguszek. 7. Kownacki Eugeniusz, lat 35, ur. w Kozłówku rolnik. Ożenił się z Zofią Karwowską, córką Aleksandra (poz. 2). Razem z żoną pracowali u ojca. 8. Kurzyna Henryk, lat 32, ur. w Boguszkach rolnik, prowadził z bratem Ludwikiem gospodarstwo rolne po ojcu. Żona z córką po wojnie wyprowadziły się z Boguszek. 9. Nieciecki Czesław, lat 35, ur. i zamieszkały w Bartkach. Szwagier Bolesława Sokołowskiego. Przyjechał pokryć u szwagra dach. 10. Orłowski Bronisław, lat 28, ur. w Boguszkach syn rolnika. Mieszkał i pracował u rodziców. 11. Sokołowski Bolesław, lat 45, ur. w Boguszkach sołtys wsi Boguszki. Szwagier Czesława Niecieckiego. Prowadził gospodarstwo rolne.

Pacyfikacja wsi Nieławice W noc sylwestrową z 31 grudnia 1944 roku na 1 stycznia 1945 roku żołnierze Wehrmachtu dokonali bestialskiej pacyfikacji wsi Nieławice. Pretekstem miał być fakt udzielenia przez mieszkańców wsi pomocy dezerterowi z armii niemieckiej. Znajdujące się na kolonii zabudowania rodziny Władysława Brzostowskiego, Jana Napiórkowskiego i Jana Osieckiego zostały otoczone przez Niemców, a następnie podpalone. Około godziny 1.30 ludzi obudziły strzały i ogień płonących budynków. Żołnierze strzelali do każdego, kto próbował uciekać. Strzelali także do otwierających im drzwi mieszkańców. Ocaleli jedynie ci, którym mimo strzałów udało się uciec ze wsi lub ukryć w piwnicach znajdujących się pod domami. W wyniku pacyfikacji zginęło 41 osób - mężczyzn, kobiet i dzieci. Oprócz mieszkańców Nieławic ofiarami mordu były również osoby z innych miejscowości, przebywające tam w wyniku ewakuacji ze strefy przyfrontowej. Spalone szczątki 20 osób pochowano w Nieławicach, a pozostałe 21 ofiar, po ekshumacji, spoczęło na cmentarzu w Wiźnie. Dzisiaj w Nieławicach stoi pomnik, wystawiony w latach pięćdziesiątych XX wieku, poświęcony pamięci ofiar tego mordu. Zgodnie z ustaleniami Okręgowej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Białymstoku, za pacyfikację Nieławic są odpowiedzialni: 1. G.H. Reinhardt generał pułkownik, dowódca Grupy Armii Środek w 1944r. 2. F. Hossbach generał piechoty, dowódca 4 Armii w 1944 r. 3. Nieustaleni z nazwisk: dowódca SS korpusu armijnego i dowódca 562 dywizji piechoty. To oni wydali rozkaz pacyfikacji wsi. Zeznania Janiny Chmielewskiej, z domu Siennickiej z dnia 5 sierpnia 1970 r. (AGKBZpNP - sygn. Sn 1/12/70, str. 12-13): W 1944 r. kiedy zbliżał się front zostałam ewakuowana z rodziną z Wizny do wsi Nieławice. Tam zamieszkałam na kolonii w domu mieszkalnym Władysława Brzostowskiego Oprócz nas mieszkało jeszcze dużo rodzin ewakuowanych z różnych wsi W nocy z 31 grudnia 1944 r. na 1 stycznia 1945 r. obudził mnie krzyk i płacz osób, które mieszkały w tym domu. Spojrzałam na zegar była godzina 1.30 Ktoś powiedział, że palą się chlewy i pali się dom Wybiegłam z domu i zaraz za progiem potknęłam się o leżące ciała Gdy biegłam dalej to przy piwnicy zobaczyłam stojącego żołnierza niemieckiego, który do nas strzelał Z synem Brzostowskich uciekłam do lasu, a później schroniłam się u rolnika we wsi Kotowo. Z mojej rodziny uratowali się wszyscy " Zeznania Tadeusza Napiórkowskiego z dnia 6 sierpnia 1968 roku (AGKBZpNP - sygn. Sn 1/12/70, str. 25-25v): Około godziny 1 w nocy usłyszałem strzały i zobaczyłem palące się zabudowania Kiedy mój ojciec i Jan Mocarski podeszli aby otworzyć drzwi usłyszałem strzały i jęk ojca, oraz Mocarskiego. Obaj oni upadli na ziemię. Ja wraz z Bolesławem Mocarskim ukryłem się pod podłogą, gdzie była specjalna kryjówka ale nie mogłem wytrzymać i po chwili wyszedłem i zobaczyłem jak Niemiec strzelał z automatu do matki, która była przed domem i trzymała na ręku mojego młodszego

brata. Widziałem jak po tej serii matka moja upadła. Brat też został zastrzelony Uciekłem do piwnicy i skryłem się w kącie..." Lista zamordowanych: 1. Borawska Justyna, ur. w 1899 r. w Rutkach, rolniczka Rutki. 2. Borawski Czesław, ur. w 1930 r. w Rutkach Rutki. 3. Borawski Henryk, ur. w 1925 r. w Nieławicach Nieławice. 4. Borawski Hieronim, ur. w 1925.r w Nieławicach, rolnik Nieławice. 5. Brzostowska Helena, z domu Koźlarzewska, ur. w 1906 r. w Siestrzanach, rolniczka Nieławice. 6. Brzostowski Henryk, ur. w 1933 r. w Nieławicach, syn Władysława i Heleny z domu Koźlarzewskiej, spalony wraz z rodzeństwem pod stogiem słomy Nieławice. 7. Brzostowska Irena, ur. w 1939 r. w Nieławicach, córka j. w. 8. Brzostowski Jerzy, ur. w 1935 r. w Nieławicach, syn j. w. 9. Brzostowski Wiesław, ur. w 1939 r. w Nieławicach, syn j. w. 10. Brzostowski Władysław, ur. w 1943 r. w Nieławicach, syn j. w. 11. Brzostowski Zenon, ur. w 1937 r. w Nieławicach, syn j.w. 12. Cwalińska Anna, z domu Rostkowska, ur. w 1896 r. w Rutkach, rolniczka Rutki. 13. Cwaliński Stanisław, ur. w 1922 r. w Rutkach, syn Juliana i Anny rolnik Rutki. 14. Domurat Aleksandra, ur. w 1876 r. w Wiźnie, rolniczka Wizna. 15. Domurat Wiesława, ur. w 1939 r. w Rutkach Wizna. 16. Kadłubowska Zofia, z domu Dąbrowska, lat 52, ur. w Żelechach Rutki. 17. Kalinowski Franciszek, ur. w 1896 r. w Wiźnie, rolnik, kowal Rutki. 18. Literewska Jadwiga, ur. w 1938 r. dzieci przybyły z Rakowa, gmina Drozdowo i zostały spalone pod stertą słomy. 19. Literewska Janina, ur. w 1931 r. j. w. 20. Literewski Tadeusz, ur. w 1939 r. j. w. 21. Mocarski Bolesław, lat 42, ur. w Męczkach, rolnik Męczki. 22. Mocarski Jan, lat 50, ur. w Męczkach Męczki. 23. Mocarska Jadwiga, z domu Boryszewska, lat 35, ur. w Męczkach, żona Jana, rolniczka Męczki. 24. Mocarski Czesław, lat 14, ur. w Męczkach, syn Jana i Jadwigi z domu Boryszewskiej Męczki. 25. Mocarska Jadwiga, lat 5, ur. w Męczkach, córka j. w Męczki. 26. Mocarska Zofia, lat 7, ur. w Męczkach, córka j. w. Męczki. 27. Napiórkowski Jan, ur. w 1900 r. w Nieławicach, rolnik Nieławice. 28. Napiórkowska Władysława, z domu Wysocka, lat 44, ur. w Kokoszkach, żona Jana Nieławice. 29. Napiórkowska Eugenia, lat 12, ur. w Nieławicach, córka Jana i Władysławy z Wysockich - Nieławice 30. Napiórkowski Kazimierz, lat 8, ur. w Nieławicach, syn j. w. 31. Nowakowski Stefan, lat 40, zginął, ale bliższe dane o nim nie są znane. 32. Okurowski Jan, lat 40, ur. w Nieławicach, rolnik w Nieławice. 33. Osiecka Helena, z domu Okurowska, ur. w 1916.r w Wołeczkowicach w guberni mińskiej, rolniczka Nieławice. 34. Pianko Aleksander, ur. w 1904 r. w Wiźnie, rolnik Wizna. 35. Pianko Anna, ur. w 1914 r. we Włochówce, żona Aleksandra Wizna.

36. Pianko Jadwiga, ur. w 1937 r. w Wiźnie, córka Aleksandra i Anny. 37. Pianko Tadeusz, ur. w 1941 r., syn j. w. 38. Pianko Zofia, ur. w 1933 r. w Wiźnie, córka j. w. 39. Wądołowska Janina, z domu Borawska, ur. w 1906 r. w Rutkach Rutki. Dwie osoby nie zostały zidentyfikowane. Źródła: 1. Jerzy Smurzyński: Czarne lata na łomżyńskiej ziemi. Warszawa-Łomża 1997, s. 62-67, 200-202 2. http://historialomzy.pl/czarne-lata-na-lomzynskiej-ziemi-rozdzial-ii-5-beldaboguszki-3/ 3. http://historialomzy.pl/czarne-lata-lomzynskiej-ziemi-rozdzial-ii-13/ Wszystkie fotografie pochodzą ze źródeł 2 i 3. Opracował: Marek Szabłowski