Najważniejsze propozycje dotyczące aktualizacji Programu Rozwoju Obrotu Bezgotówkowego w Polsce na lata 2014-2020 Prezentacja przygotowana przez zespół: Adam Tochmański, Sławomir Cieśliński, Dariusz Olesiński, Paweł Pomianowski, Paweł Widawski Prezentuje: Sławomir Cieśliński, Członek Prezydium Koalicji Przewodniczący Zespołu Roboczego ds. Aktualizacji PROB Forum Cashless Poland 18 października 2017r. 1
Agenda Przesłanki rozpoczęcia aktualizacji PROB Powołanie Zespołu Roboczego ds. Aktualizacji PROB Ustalenia Zespołu Roboczego ds. Aktualizacji PROB Najważniejsze propozycje aktualizacji PROB (według celów szczegółowych) 2
Przesłanki rozpoczęcia aktualizacji PROB Przyjęcie przez Koalicję na Rzecz Obrotu Bezgotówkowego i Mikropłatności na posiedzeniu plenarnym w grudniu 2016 r. ustalenia, że w 2017 r. powinna nastąpić ponowna cykliczna (co 2 lata) weryfikacja i uaktualnienie Programu Rozwoju Obrotu Bezgotówkowego w Polsce na lata 2014-2020, w tym opracowanie nowego trzyletniego Planu Operacyjnego na lata 2018-2020, przygotowane przez zespół roboczy powołany przez Prezydium Koalicji. 3
Powołanie Zespołu Roboczego ds. Aktualizacji PROB W dniu 23 stycznia 2017 r., zgodnie z 7 ust. 1, pkt 3, 4 i 5 Regulaminu Koalicji, Prezydium Koalicji na Rzecz Obrotu Bezgotówkowego i Mikropłatności powołało Zespół Roboczy ds. Aktualizacji Programu Rozwoju Obrotu Bezgotówkowego na lata 2014 2020. Głównym zadaniem Zespołu Roboczego jest aktualizacja PROB, w tym aktualizacja Dokumentu Strategicznego i Rekomendacji dla Administracji Publicznej oraz opracowanie Planu Operacyjnego na lata 2018 2020. Zespół składa się z 22 osób, reprezentujących 16 instytucji. 4
Ustalenia Zespołu ds. Aktualizacji PROB Dotychczasowa wizja PROB pozostaje bez zmian W 2020 roku Polska będzie państwem, w którym: społeczeństwo, przedsiębiorcy i instytucje publiczne świadomie i powszechnie korzystają z bezgotówkowych instrumentów płatniczych, zapewnione są sprzyjające warunki dla rozwoju obrotu bezgotówkowego poprzez funkcjonowanie bezpiecznego, innowacyjnego, konkurencyjnego i efektywnego systemu płatniczego, nie istnieją bariery w dostępie i korzystaniu z usług płatniczych związanych z obrotem bezgotówkowym. 5
Ustalenia Zespołu ds. Aktualizacji PROB Celem dalszych działań na rzecz wzrostu obrotu bezgotówkowego nie jest wyeliminowanie gotówki z obiegu, ale jej ograniczenie, a ponadto takie ukształtowanie sytuacji w zakresie dokonywania płatności, by istniała możliwość zarówno dokonywania płatności bezgotówkowej ze strony każdego klienta, jak i przyjmowania płatności bezgotówkowych przez każdego odbiorcę płatności, przy pozostawieniu swobody wyboru formy płatności płatnikowi, o ile inaczej nie wynikałoby z przepisów prawa. Obrót bezgotówkowy służy rozwojowi gospodarki, jest integralną częścią światowej i krajowej gospodarki cyfrowej i wspiera jej rozwój, a nie jest tylko samodzielnie funkcjonującym/rozwijającym się obszarem gospodarki. 6
Ustalenia Zespołu ds. Aktualizacji PROB Zdecydowano o podziale Zespołu na pięć podzespołów: Podzespół ds. aktualizacji celu szczegółowego nr 1 - Zwiększenie włączenia finansowego, pod przewodnictwem Pana Adama Tochmańskiego, Podzespół ds. aktualizacji celu szczegółowego nr 2 - Przełamanie barier mentalnościowych oraz zmiana przyzwyczajeń płatniczych konsumentów, przedsiębiorstw i instytucji publicznych w kierunku większego korzystania z obrotu bezgotówkowego, pod przewodnictwem Pana Sławomira Cieślińskiego, Podzespół ds. aktualizacji celu szczegółowego nr 3 - Upowszechnienie i unowocześnienie infrastruktury płatniczej, pod przewodnictwem Pana Dariusza Olesińskiego, 7
Ustalenia Zespołu ds. Aktualizacji PROB Podzespół ds. aktualizacji celu szczegółowego nr 4 - Zwiększenie wykorzystania bezgotówkowych instrumentów płatniczych oraz utrzymanie bezpieczeństwa i wzrost ich innowacyjności i celu szczegółowego nr 5 - Zwiększenie powszechności dokonywania płatności o niskich kwotach bez użycia gotówki, z uwzględnieniem e-commerce, pod przewodnictwem Pana Pawła Pomianowskiego, Podzespół ds. aktualizacji celu szczegółowego nr 6 - Zwiększenie konkurencyjności i innowacyjności dostawców usług płatniczych i innych podmiotów sektora płatniczego w Polsce oraz zapewnienie bezpiecznego ich funkcjonowania, pod przewodnictwem Pana Pawła Widawskiego. Przewodniczącym Zespołu został Pan Sławomir Cieśliński. 8
Ustalenia Zespołu ds. Aktualizacji PROB Najważniejsze kwestie problemowe do uwzględnienia w zaktualizowanym PROB: dalszy rozwój rynku akceptacji płatności bezgotówkowych, ze szczególnym uwzględnieniem płatności zdalnych realizowanych w sieci (e-commerce i m- commerce) ze względu na trendy rozwoju rynku handlu i usług oraz dynamiczne przemiany zachowań konsumenckich możliwość dalszego efektywnego wykorzystania aktualnie dostępnej infrastruktury płatniczej na rzecz realizacji różnego typu inicjatyw i programów, na wzór programu Rodzina 500+ potrzeba prowadzenia działań edukacyjnych w związku z intensywnymi zmianami na rynku usług płatniczych o charakterze prawno-strukturalnym, które mogą prowadzić do powstawania lub narastania barier psychologicznych ograniczających skłonność klientów do korzystania z nowoczesnych form płatności bezgotówkowych 9
Najważniejsze kwestie problemowe do uwzględnienia w zaktualizowanym PROB (cd.): potrzeba koncentracji nad rozwiązaniami płatniczymi, które zmieniają istniejące modele biznesowe, a wynikają z racjonalności kosztowej zarówno z punktu widzenia dostawcy usług płatniczych, jak i konsumenta. Utrzymanie efektywności modelu biznesowego dla wszystkich stron jest warunkiem koniecznym możliwości dalszego finansowania kosztów funkcjonowania oraz rozwoju obrotu bezgotówkowego; na podkreślenie zasługuje zmarginalizowana obecnie rola opłaty interchange w strukturze kosztów ponoszonych przez akceptantów rozważenie przywrócenia idei pieniądza elektronicznego jako alternatywy pomiędzy gotówką i typowym pieniądzem bezgotówkowym na rachunkach, ze szczególnym uwzględnieniem kart przedpłaconych lub podobnych instrumentów płatniczych sprzyjających włączeniu finansowemu oraz edukacji; konieczność uwzględnienia rosnącej skali obrotu gotówkowego w Polsce realizowanego w związku z transakcjami wymiany złotych na waluty obce lub odwrotnie oraz w związku z handlem przygranicznym, transferami z zagranicy oraz za granicę. 10
Ustalenia Zespołu ds. Aktualizacji PROB Podjęto następujące ustalenia dotyczące celów szczegółowych PROB: pozostawiono w niezmienionym brzmieniu cel nr 1 - Zwiększenie włączenia finansowego oraz cel nr 2 - Przełamanie barier mentalnościowych oraz zmiana przyzwyczajeń płatniczych konsumentów, przedsiębiorstw i instytucji publicznych w kierunku większego korzystania z obrotu bezgotówkowego dokonano nieznacznej modyfikacji brzmienia celu nr 3 Upowszechnienie i dalsze unowocześnianie infrastruktury płatniczej dokonano modyfikacji brzmienia celu nr 4 Zwiększenie wykorzystania bezgotówkowych instrumentów płatniczych poprzez wzrost innowacyjności oraz z zachowaniem wysokiego poziomu bezpieczeństwa 11
Ustalenia Zespołu ds. Aktualizacji PROB usunięto cel nr 5 Zwiększenie powszechności dokonywania płatności o niskich kwotach bez użycia gotówki ; kwestie mikropłatności zostały włączone do działań przewidzianych w ramach zmodyfikowanego celu nr 4 zmodyfikowano brzmienie dotychczasowego celu nr 6 (aktualnie celu nr 5) Zwiększenie konkurencyjności i innowacyjności dostawców usług płatniczych i innych podmiotów sektora płatniczego w Polsce oraz zapewnienie bezpiecznego i efektywnego ekonomicznie ich funkcjonowania 12
Ustalenia Zespołu ds. Aktualizacji PROB Nastąpi zmiana tytułu dokumentu stanowiącego 3. część PROB z dotychczasowego Rekomendacje dla Administracji Publicznej na Obszary Współpracy z Administracją Publiczną. Dokument ten będzie zawierał propozycje działań do realizacji o charakterze wspierającym (komplementarne) w stosunku do działań uwzględnionych w rządowym programie Od papierowej do cyfrowej Polski W aktualizowanym PROB zostaną uwzględnione działania realizowane w ramach Programu Upowszechniania Płatności Bezgotówkowych w Administracji Publicznej oraz Programu Wsparcia Obrotu Bezgotówkowego. Dotyczy to zarówno Dokumentu Strategicznego, jak i nowego Planu Operacyjnego na lata 2018-2020 Brak jest potrzeby aktualizacji wskaźników monitorowania celu głównego - Upowszechnienie obrotu bezgotówkowego w Polsce. Zmiany wymagać będą natomiast niektóre wybrane wskaźniki monitorowania celów szczegółowych 13
Obecny i przewidywany stan aktualizacji PROB Podjęto rozstrzygnięcia w n/w istotnych sprawach: nowy tytuł części 3 PROB: Obszary Współpracy z Administracją Publiczną (zamiast: Rekomendacje dla Administracji Publicznej ) potrzeba uwzględnienia w PROB działań dotyczących zmian prawnych w zakresie obowiązku posiadania terminala POS przez wskazane/wszystkie podmioty posiadające kasy fiskalne zasadność/możliwość przeprowadzenia analizy optymalizacji kosztów obrotu gotówkowego (przez NBP, ZBP, banki i inne zainteresowane podmioty) postulat kontynuowania prac nad wprowadzeniem zmian prawnych wskazujących na bezgotówkowe transfery pieniężne jako preferencyjną formę wypłaty świadczeń emerytalno-rentowych oraz innego typu świadczeń z tytułu pomocy społecznej uwzględnienie w działaniach dot. PROB w najbliższych latach funkcjonowania nowej Fundacji Polska Bezgotówkowa. 14
PROB - aktualizacja celu szczegółowego nr 1: Działania na rzecz włączenia finansowego Zaproponowano nowe czynności związane m.in. z: zachęcaniem ubankowionych osób fizycznych do aktywnego korzystania z bankowości internetowej lub mobilnej zastępowaniem punktów obsługi kasowej oraz dokonywania i akceptowania płatności gotówkowych w podmiotach gospodarczych, w szczególności u masowych wierzycieli, przez płatności bezgotówkowe 15
PROB - aktualizacja celu szczegółowego nr 1: Działania na rzecz włączenia finansowego Zaproponowano nową wartość docelową wskaźnika: Udział procentowy świadczeń emerytalno-rentowych z ZUS wypłaconych bezgotówkowo w 2020 r. obniżono z pierwotnie zakładanych 80% do 75% 16
PROB - aktualizacja celu szczegółowego nr 1: Działania na rzecz włączenia finansowego Wprowadzono odniesienia do możliwych przyszłych zmian sprzyjających wzrostowi obrotu bezgotówkowego wynikających z: implementacji Dyrektywy PAD, która wprowadza obowiązek przedstawienia przez banki i SKOK-i oferty dotyczącej bezpłatnego podstawowego rachunku płatniczego, do którego dostęp będzie miała każda osoba fizyczna nieposiadająca dotychczas rachunku płatniczego możliwości szerszego zastosowania kart przedpłaconych jako alternatywy dla używania gotówki lub debetowych kart płatniczych uruchomienia Programu Wsparcia Obrotu Bezgotówkowego, skierowanego do przedsiębiorców przyszłych akceptantów płatności bezgotówkowych. 17
PROB - aktualizacja celu szczegółowego nr 2: Przełamanie barier mentalnościowych oraz zmiana przyzwyczajeń płatniczych konsumentów, przedsiębiorstw i instytucji publicznych w kierunku większego korzystania z obrotu bezgotówkowego Propozycje nowych działań: - ponieważ najważniejsza jest koordynacja wielu już prowadzonych aktywności - utworzenie na szczeblu centralnym Rady ds. Edukacji Finansowej (na podobieństwo np. Rady do Spraw Cyfryzacji ) prowadzenie co roku akcji promocyjno-edukacyjnej Dzień Płatności Bezgotówkowych przeprowadzenie badania dotyczącego rezultatów rządowej akcji instalowania terminali płatniczych w jednostkach administracji publicznej. 18
UPOWSZECHNIENIE I DALSZE UNOWOCZEŚNIANIE INFRASTRUKTURY PŁATNICZEJ PROB - aktualizacja celu szczegółowego nr 3: Upowszechnienie i unowocześnienie infrastruktury płatniczej PROGRAM POS Obniżenie Przedsiębiorcom barier wejścia do systemu płatności bezgotówkowych związanej z ceną dzierżawy urządzenia oraz opłat transakcyjnych Instalacja 600 tys. terminali POS na polskim rynku w ciągu 3-4 lat (w celu m.in. redukcji szarej strefy) Dofinansowaniem z Programu są objęci Akceptanci, którzy nie korzystali z rozwiązań płatniczych w okresie 12 miesięcy przed zawarciem umowy na terminal USTAWA RZĄDOWA Celem Rządu jest rozszerzenie sieci akceptacji kart i innych instrumentów bezgotówkowych Ustawa nakazuje Przedsiębiorcom posiadanie terminali płatniczych Zatwierdzenie ustawy plan na Q1/2018 W Ustawie nie zostały przewidziane żadne sankcje za brak wypełnienia obowiązku posiadania terminala PROTOKÓŁ ECR Stworzenie uniwersalnego protokołu komunikacyjnego, który pozwoli na automatyczne podłączanie (plug and play) urządzeń płatniczych do kas rejestrujących niezależnie od producenta kasy rejestrującej i agenta rozliczeniowego Wdrożenie obsługi uniwersalnego protokołu plan na Q1/2018 Umożliwienie łatwego i bezkosztowego uruchamiania współpracy urządzeń płatniczych z dowolną kasą rejestrującą oraz wdrożenie ogólnopolskich projektów wspierających płatności bezgotówkowe tj. eparagon
PROB - aktualizacja celu szczegółowego nr 3: Upowszechnienie i unowocześnienie infrastruktury płatniczej AKTUALIZACJA PROGRAMU ROZWOJU OBROTU BEZGOTÓWKOWEGO mpos softpos FastPass INFRASTRUKTURA PŁATNICZA Urządzenia i aplikacje PIN Pad programowalny WebPOS Paybynet AKTYWIZACJA PŁATNOSCI BEZGOTÓWKOWYCH Upowszechnienie wykorzystania terminali przez działalności sezonowe Upowszechnienie instrumentu płatniczego jako nośnika biletu Upowszechnianie płatności bezgotówkowych w administracji publicznej poprzez wspieranie Programu Upowszechniania Płatności Bezgotówkowych w Administracji Publicznej E-COMMERCE Upowszechnienie bramki płatnościowej dla sklepów internetowych Ulepszenie pozycjonowania płatności na stronach internetowych UPOWSZECHNIENIE I DALSZE UNOWOCZEŚNIANIE INFRASTRUKTURY PŁATNICZEJ
Cel 4 Zwiększenie wykorzystania bezgotówkowych instrumentów płatniczych poprzez wzrost innowacyjności, z zachowaniem wysokiego poziomu bezpieczeństwa * 4.1. Rozwój i upowszechnianie bezpieczeństwa bezgotówkowych instrumentów płatniczych, transakcji nimi dokonywanych oraz stron uczestników tych transakcji Działania 4.2. Zwiększenie wartości dodanej i atrakcyjności bezgotówkowych instrumentów i rachunków płatniczych oraz towarzyszących im usług cyfrowych 4.3. Wspieranie, promowanie i edukowanie w zakresie bezpiecznych i efektywnych rozwiązań płatności bezgotówkowych Obserwowane trendy i uwarunkowania zewnętrzne płatności e i m - commerce, nowe wzorce zachowań (stała obecność w sieci), biometria, Internet of Things, Smart City, płatności P2P, wielokanałowość (omnichannel) regulacje UE (PSD2, eidas), wzrost znaczenia FinTech ów, obowiązek świadczenia usług AIS/PIS, open API
4.1 Rozwój i upowszechnianie bezpieczeństwa bezgotówkowych instrumentów płatniczych, transakcji nimi dokonywanych oraz stron uczestników tych transakcji Promocja rozwiązań zwiększających bezpieczeństwo elektronicznych instrumentów płatniczych; tokenizacja, silna autentykacja, ochrona danych, zaawansowane metod zarządzania ryzykiem Edukacja użytkowników w zakresie przysługujących im praw Prace studyjne, wymiana poglądów i gromadzenie wiedzy w zakresie alternatywnych metod uwierzytelniania (biometria) 4.2 Zwiększenie wartości dodanej i atrakcyjności bezgotówkowych instrumentów i rachunków płatniczych oraz towarzyszących im usług cyfrowych Tworzenie rozwiązań wspierających polski sektor bankowy i płatniczy (standard Polish API, program Od papierowej do cyfrowej Polski, PWOB) z uwzględnieniem regulacji UE (PSD2, eidas) Podejmowanie inicjatyw i współpraca we wdrożeniach koncepcji wielokanałowości (ang. omnichannel); swobodny wybór rozwiązań aplikacyjnych i źródeł pieniądza, płatności P2P, mikropłatności e- i m-commerce Inicjowanie rozwiązań w zakresie tzw. Smart City m. in. wykorzystujących bezgotówkowe instrumenty płatnicze w komunikacji miejskiej (nośnik biletu), w kontaktach z administracją, w usługach masowych - imprezy sportowe, kulturalne etc. Współpraca we wdrożeniach koncepcji tzw. Internet of Things (IoT)
4.3 Wspieranie, promowanie i edukowanie w zakresie bezpiecznych i efektywnych rozwiązań płatności bezgotówkowych Podejmowanie stałych działań informacyjno-edukacyjnych zorientowanych na krzewienie wiedzy o zasadach bezpiecznego korzystania z instrumentów płatniczych Promowanie wiedzy w zakresie bezgotówkowego obrotu transgranicznego (przewalutowania transakcji, usługa DCC) oraz rozwiązań aplikacyjnych na urządzenia przenośne Przeciwdziałanie ograniczeniom płatności niskokwotowych Wspieranie rozwoju elektronicznych faktur (w tym płatności cyklicznych); upraszczanie procesów wnoszenia opłat, upowszechnienie uczestnictwa w systemach płatności natychmiastowych Promowanie akceptacji płatności kartowych i mobilnych w relacjach obywateli z administracją, w tym w siedzibach urzędów - terminale POS, rozwiązania alternatywne tzw. WebPOS Podejmowanie inicjatyw i współpraca we wdrożeniach projektów tokenizacji instrumentów płatniczych (płatności zdalne i konwencjonalne) Promocja rozwiązań płatności bezgotówkowych w omnichannel, ze szczególnym uwzględnieniem rozwiązań dla odbiorców masowych
PROB - aktualizacja celu szczegółowego nr 5: Zwiększenie konkurencyjności i innowacyjności dostawców usług płatniczych i innych podmiotów sektora płatniczego w Polsce oraz zapewnienie bezpiecznego i efektywnego ekonomicznie ich funkcjonowania Dodano nowe czynności dotyczące: zapewnienia wdrożenia Dyrektywy PSD2 w sposób zapewniający utrzymanie wysokiego poziomu bezpieczeństwa oraz umożliwienie innowacyjności wszystkim stronom analizy wpływu nowych wymogów związanych z nadzorem nad schematami płatniczymi na rozwój ich innowacyjności i konkurencyjności wspierania działań na rzecz budowy w kraju piaskownicy regulacyjnej dla innowacji finansowych. 24
Dziękuję za uwagę Zapraszam do dyskusji na temat przedstawionych propozycji aktualizacji PROB Kontakt: Sławomir Cieśliński Przewodniczący Zespołu Roboczego ds. Aktualizacji PROB GSM: 502111153 e-mail: medserv@interia.pl 25