PROGRAMY ZARZĄDZANIA PRODUKTEM ISOPA Walk the Talk Dichlorometan Aktualizacja 2015 1
Etykieta informacyjna: dichlorometan CLP DSD Hasło ostrzegawcze: Ostrzeżenie Zwroty wskazujące zagrożenie H315 Działa drażniąco na skórę H319 Działa drażniąco na oczy. H335 Może spowodować podrażnienie dróg oddechowych H336 Może wywołać uczucie senności i zawroty głowy H351 Podejrzewa się, że powoduje raka H373 Może spowodować uszkodzenie wątroby / krwi poprzez długotrwałe lub powtarzane narażenie Zwroty wskazujące środki ostrożności Należy przestrzegać zwrotów wskazujących środki ostrożności i oznakowania produktu przedstawionych w Karcie Charakterystyki (esds) od dostawcy. Hasło ostrzegawcze: Szkodliwe Zwroty ryzyka R40 Ograniczone dowody działania rakotwórczego R36/37/38 Działa drażniąco na oczy, drogi oddechowe i skórę R67 Pary mogą wywołać uczucie senności i zawroty głowy Zwroty określające warunki bezpiecznego stosowania Należy przestrzegać zwrotów określających warunki bezpiecznego stosowania i oznakowania produktu przedstawionych w karcie charakterystyki (e)sds od
Dichlorometan: właściwości niebezpieczne GŁÓWNE PROBLEMY PRAKTYCZNE: Wysokie stężenie oparów prowadzi do znieczulenia (anestezji) oraz utraty świadomości (narkozy) Podrażnienie skóry w przypadku kontaktu bezpośredniego INNE CECHY OSTRZEGAWCZE: -> Raczej wysoki poziom słodkawego zapachu zbliżonego do eteru : nieadekwatny sygnał ostrzegawczy informujący o niebezpiecznym narażeniu na kontakt z substancją. -> Gęstość gazu >>> powietrza :opary raczej utrzymują się w jednym miejscu i/lub rozprzestrzeniają się wolno w strefie oddychania pracowników. ->Zakres palności: 14% do 22% (w powietrzu) : zagrożenie relatywnie niskie. 3
Środki ochronne Prawdopodobieństwo narażenia na kontakt z wysokim stężeniem dichlorometanu występuje w przypadkach, gdy dichlorometan lub zawierający go produkt stosowany jest w niedostatecznie wentylowanym pomieszczeniu. W przypadku podgrzania do temperatury rozkładu, którą można osiągnąć nawet w przypadku zapalonego papierosa, dichlorometan rozłoży się na fosgen i fluorek karbonylu... A ZATEM Podczas pracy należy stosować środki ochrony osobistej Należy upewnić się, że system wyciągowy został włączony Nie należy jeść, pić ani palić na stanowisku pracy W przypadku złego samopoczucia należy poinformować o tym kolegów i opuścić miejsce pracy. Gdzie można narazić się na kontakt z substancją? 4
Gdzie można narazić się na kontakt z substancją? W strefie spieniania W strefie cięcia W strefie utwardzania piany W przypadku przeprowadzania czyszczenia przy wykorzystaniu dichlorometanu jako rozpuszczalnika W przypadku rozlania substancji 5
PROGRAMY ZARZĄDZANIA PRODUKTEM ISOPA Walk the Talk Pentan 6
Etykieta informacyjna: pentan CLP Hasło ostrzegawcze: Niebezpieczeństwo Zwroty wskazujące zagrożenie: H224 Skrajnie łatwopalna ciecz i pary H304 Połknięcie i dostanie się przez drogi oddechowe może grozić śmiercią. H336 Może wywołać uczucie senności i zawroty głowy. H411 Działa toksycznie na organizmy wodne, powodując długotrwałe skutki EUH066 Powtarzające się narażenie może powodować wysuszanie lub pękanie skóry Zwroty wskazujące środki ostrożności Należy przestrzegać zwrotów wskazujących środki ostrożności i oznakowania produktu przedstawionych w karcie charakterystyki (esds) od dostawcy DSD Hasło ostrzegawcze: Szkodliwe Zwroty ryzyka: R12 Produkt skrajnie łatwopalny R65 Działa szkodliwie: może spowodować uszkodzenie płuc w przypadku połknięcia R66 Powtarzający się narażenie może powodować wysuszanie lub pękanie skóry R67 Pary mogą wywoływać senność i zawroty głowy R51/53 Działa toksycznie na organizmy wodne, może powodować długo utrzymujące się niekorzystne zmiany w środowisku wodnym Zwroty określające warunki bezpiecznego stosowania Należy przestrzegać zwrotów określających warunki bezpiecznego stosowania i oznakowania produktu przedstawionych w karcie charakterystyki (e)sds od dostawcy. Dodatkowe informacje o zagrożeniach związanych z cyklopentanem i mieszaninami znajdują się w karcie charakterystyki (esds) od dostawcy. 7
Niebezpieczne właściwości pentanu Temperatura zapłonu: -40 C do - 20 C (najniższa temperatura, w której ciecz wydziela opary w ilości wystarczającej do zapłonu) Temperatura zapłonu samoczynnego ok. 280 C (temperatura, w której mieszanka oparów z powietrzem zapala się na gorącej powierzchni.) Wybuchowe mieszaniny oparów z powietrzem: Dolna granica wybuchowości: 1,4 Vol% = 41 g/m³ Górna granica wybuchowości7,8 Vol% = 240 g/m³ (Prędkość ulatniania w temperaturze 20 C - 30 C > 2,4 kg/h na m² powierzchni) Opary mają wyższą gęstość niż powietrze! Łatwa akumulacja ładunków elektrycznych. Wysoce łatwopalny. 8
Środki ochrony Unikaj mieszanin wybuchowych z powietrzem (główny środek) Nie używaj pentanu w sposób otwarty, stosuj systemy zamknięte. Kontrolowana wentylacja. Wykorzystaj azot do stworzenia atmosfery gazów obojętnych. Unikaj źródeł zapłonu (środki dodatkowe) Maszyny zabezpieczone przed wybuchem (zamknięte obudowy, brak iskrzenia, brak gorących powierzchni) Unikaj wyładowań elektrostatycznych (uziemione urządzenia, brak pojemników plastikowych) 9
Incydent / Alarm W przypadku rozlania lub alarmu uruchomionego przez systemy monitorowania Zachowaj spokój Wstrzymaj dozowanie pentanu, unikaj źródeł zapłonu Zwiększ wentylację Zatrzymaj wyciek Pokryj rozlaną substancję absorbentem Skorzystaj z autonomicznego aparatu oddechowego, jeśli wentylacja jest niewystarczająca Stosuj odzież ochronną Środki gaśnicze: CO 2, piana, proszek; nigdy woda! 10
Wykorzystanie pentanu Pentan jest substancją wysoce łatwopalną i może tworzyć z powietrzem mieszanki wybuchowe Należy unikać źródeł zapłonu Należy upewnić się, że nie dochodzi do kumulacji elektryczności statycznej Należy monitorować poziom pentanu w powietrzul trzeba pamiętać, ze pentan jest cięższy od powietrza 11
PROGRAMY ZARZĄDZANIA PRODUKTEM ISOPA Walk the Talk Katalizatory 12
Katalizatory Katalizatory mogą mieć działanie korodujące, podrażniające i uczulające, a także mogą być łatwopalne Symptomy kontaktu obejmują oparzenia chemiczne, opuchliznę, swędzenie, zaczerwienienie oraz zamglenie widzenia Podczas pracy z katalizatorami oraz innymi składnikami formulacji polioli należy stosować środki ochrony osobistej 13
PROGRAMY ZARZĄDZANIA PRODUKTEM ISOPA Walk the Talk Izocyjaniany metylu 14
Monoizocyjaniany i diizocyjaniany Monoizocyjaniany mają wiele zastosowań nie są jednak stosowane w przypadku poliuretanów Przykładowo izocyjanian metylu jest wykorzystywany w produkcji pestycydów i insektycydów Wszelkie poliuretany są produkowane przy wykorzystaniu diizocyjanianów, takich jak MDI lub TDI 15
Monoizocyjaniany i diizocyjaniany Monoizocyjaniany mają wiele zastosowań nie są jednak stosowane w przypadku poliuretanów Przykładowo izocyjanian Izocyjanian metylu metylu jest wykorzystywany w produkcji pestycydów nie jest wykorzystywany i insektycydów do produkcji poliuretanów Wszelkie poliuretany są produkowane przy wykorzystaniu diizocyjanianów, takich jak MDI lub TDI 16
Notatka o odrzuceniu odpowiedzialności Wyłączenie odpowiedzialności za dokumenty zewnętrzne Chociaż stowarzyszenie ISOPA oraz jego członkowie dokładają wszelkich starań, aby przedstawić dokładne i rzetelne informacje w dobrej wierze na podstawie najlepszej obecnie dostępnej wiedzy, użytkownik może na nich polegać wyłącznie na własne ryzyko. Nie udziela się żadnych gwarancji ani poręczeń w zakresie ich kompletności, dokładności i wiarygodności, a i ISOPA ani żadna z będących jego członkami firm nie będzie ponosić odpowiedzialności za szkody jakiegokolwiek rodzaju wynikające z wykorzystania lub polegania na przedstawionych informacjach. 17
PROGRAMY ZARZĄDZANIA PRODUKTEM ISOPA Walk the Talk Dichlorometan Aktualizacja 2015 1 PROGRAMY ZARZĄDZANIA PRODUKTEM ISOPA WALK THE TALK UWAGI DLA PROWADZĄCEGO MODUŁ DODATKOWY Wyjaśnij, że celem niniejszych krótkich modułów jest omówienie kwestii BHP i ekologii oraz bezpiecznego obchodzenia się z innymi chemikaliami wykorzystywanymi w fabryce. Nie oferujemy pełnego szkolenia w dziedzinie obchodzenia się z tymi chemikaliami oraz użytkowania ich. Jeśli jeszcze tego nie zrobiłeś przed rozpoczęciem prezentacji / dialogu przedstaw się i wyjaśnij, że zostałeś przeszkolony do prowadzenia sesji. Następnie poproś wszystkich obecnych o krótkie przedstawienie się nazwisko i funkcja pełniona w fabryce. Pamiętaj nauczymy się więcej poprzez dialog, czyli nie tylko prezentujący powinien mówić. Wszyscy uczymy się poprzez dzielenie się doświadczeniami. Proszę pamiętać o notatce umieszczonej na ostatnim slajdzie CZĘŚĆ 1 Dichlorometan Dichlorometan jest użytecznym środkiem porotwórczym wykorzystywanym do produkcji pian elastycznych. Jego zaletą jest niski potencjał niszczenia warstwy ozonowej (ODP wynosi 0,02; 141B wynosi 0,11; R11 wynosi 1) oraz bardzo niski potencjał tworzenia efektu cieplarnianego ( (GWP wynosi 9 ; CO2 wynosi 1; 141B wynosi 630 ; R11 wynosi 4000!). Związek ten ma postać bezbarwnej, lotnej cieczy o łagodnym zapachu zbliżonym do eteru. Wykazuje własności palne wyłącznie w przypadku bardzo dużego stężenia w powietrzu. Pomimo iż dichlorometan nie został nawet sklasyfikowany jako substancja toksyczna, należy obchodzić się z nim ostrożnie i we właściwych warunkach (więcej informacji znaleźć można w dalszej części prezentacji). 1
Etykieta informacyjna: dichlorometan CLP DSD Hasło ostrzegawcze: Ostrzeżenie Zwroty wskazujące zagrożenie H315 Działa drażniąco na skórę H319 Działa drażniąco na oczy. H335 Może spowodować podrażnienie dróg oddechowych H336 Może wywołać uczucie senności i zawroty głowy H351 Podejrzewa się, że powoduje raka H373 Może spowodować uszkodzenie wątroby / krwi poprzez długotrwałe lub powtarzane narażenie Zwroty wskazujące środki ostrożności Należy przestrzegać zwrotów wskazujących środki ostrożności i oznakowania produktu przedstawionych w Karcie Charakterystyki (esds) od dostawcy. Hasło ostrzegawcze: Szkodliwe Zwroty ryzyka R40 Ograniczone dowody działania rakotwórczego R36/37/38 Działa drażniąco na oczy, drogi oddechowe i skórę R67 Pary mogą wywołać uczucie senności i zawroty głowy Zwroty określające warunki bezpiecznego stosowania Należy przestrzegać zwrotów określających warunki bezpiecznego stosowania i oznakowania produktu przedstawionych w karcie charakterystyki (e)sds od dostawcy. Celem oznaczeń jest wskazanie klasyfikacji dichlorometanu w taki sposób, by odpowiednio uświadomić ludziom jego właściwości, a jednocześnie nie przestraszyć ich. Związek ten może być rakotwórczy, jako że wykazano jego powiązanie z rakiem płuc, wątroby oraz trzustki u zwierząt laboratoryjnych. 2
Dichlorometan: właściwości niebezpieczne GŁÓWNE PROBLEMY PRAKTYCZNE: Wysokie stężenie oparów prowadzi do znieczulenia (anestezji) oraz utraty świadomości (narkozy) Podrażnienie skóry w przypadku kontaktu bezpośredniego INNE CECHY OSTRZEGAWCZE: -> Raczej wysoki poziom słodkawego zapachu zbliżonego do eteru : nieadekwatny sygnał ostrzegawczy informujący o niebezpiecznym narażeniu na kontakt z substancją. -> Gęstość gazu >>> powietrza :opary raczej utrzymują się w jednym miejscu i/lub rozprzestrzeniają się wolno w strefie oddychania pracowników. ->Zakres palności: 14% do 22% (w powietrzu) : zagrożenie relatywnie niskie. 3 Dichlorometan to najmniej toksyczny związek spośród chlorowęglowodorów prostych, niemniej jednak nie jest obojętny dla zdrowia, jako że jego wysoka lotność zdecydowanie zwiększa ryzyko dostania się substancji do dróg oddechowych. Dichlorometan potencjalnie obecny w ciele człowieka ulega rozkładowi na tlenek węgla. U osoby wdychającej niewielkie ilości dichlorometanu może wystąpić ograniczenie uwagi i precyzji w wykonywaniu zadań wymagających koordynacji wzrokowo-ruchowej (co stanowi potencjalna przyczynę wypadków). Przedłużony kontakt ze skórą może doprowadzić do rozkładu tkanki tłuszczowej, a w rezultacie do podrażnień lub oparzeń chemicznych. W przypadku dichlorometanu zapach nie stanowi wystarczającego sygnału ostrzegawczego próg zapachu to 250 ppm, czyli 10 razy więcej niż poziom OSHA PEL (25 ppm). 3
Środki ochronne Prawdopodobieństwo narażenia na kontakt z wysokim stężeniem dichlorometanu występuje w przypadkach, gdy dichlorometan lub zawierający go produkt stosowany jest w niedostatecznie wentylowanym pomieszczeniu. W przypadku podgrzania do temperatury rozkładu, którą można osiągnąć nawet w przypadku zapalonego papierosa, dichlorometan rozłoży się na fosgen i fluorek karbonylu... A ZATEM Podczas pracy należy stosować środki ochrony osobistej Należy upewnić się, że system wyciągowy został włączony Nie należy jeść, pić ani palić na stanowisku pracy W przypadku złego samopoczucia należy poinformować o tym kolegów i opuścić miejsce pracy. Gdzie można narazić się na kontakt z substancją? 4 Kluczowymi środkami umożliwiającymi bezpieczne obchodzenie się z dichlorometanem jest unikanie nadmiernego kontaktu z substancją oraz zapobieganie jej rozkładowi. Prosimy zapoznać się z informacjami zawartymi w wytycznych bezpiecznego obchodzenia się z izocyjanianami (TDI) 4
Gdzie można narazić się na kontakt z substancją? W strefie spieniania W strefie cięcia W strefie utwardzania piany W przypadku przeprowadzania czyszczenia przy wykorzystaniu dichlorometanu jako rozpuszczalnika W przypadku rozlania substancji 5 Narażenie na kontakt jest prawdopodobne w sytuacjach, gdy dichlorometan wykorzystywany jest jako rozpuszczalnik (czyszczenie) lub środek spieniający do produkcji pian elastycznych w zakładzie pracy. Jeśli piana zawiera kilka % dichlorometanu, TLV (graniczna wartość progowa) może zostać osiągnięta w magazynie bez pojawienia się zapachu, jak w przypadku TDI. 5
PROGRAMY ZARZĄDZANIA PRODUKTEM ISOPA Walk the Talk Pentan 6 PART 2 - PENTAN Pentan jest bardzo użytecznym poroforem. Jego korzystnymi cechami jest brak potencjału niszczenia ozonu (zerowy PNO) oraz bardzo niski potencjał tworzenia efektu cieplarnianego (niski PTEC) Niemniej jednak, jest substancją wysoce łatwopalną 6
Etykieta informacyjna: pentan CLP Hasło ostrzegawcze: Niebezpieczeństwo Zwroty wskazujące zagrożenie: H224 Skrajnie łatwopalna ciecz i pary H304 Połknięcie i dostanie się przez drogi oddechowe może grozić śmiercią. H336 Może wywołać uczucie senności i zawroty głowy. H411 Działa toksycznie na organizmy wodne, powodując długotrwałe skutki EUH066 Powtarzające się narażenie może powodować wysuszanie lub pękanie skóry Zwroty wskazujące środki ostrożności Należy przestrzegać zwrotów wskazujących środki ostrożności i oznakowania produktu przedstawionych w karcie charakterystyki (esds) od dostawcy DSD Hasło ostrzegawcze: Szkodliwe Zwroty ryzyka: R12 Produkt skrajnie łatwopalny R65 Działa szkodliwie: może spowodować uszkodzenie płuc w przypadku połknięcia R66 Powtarzający się narażenie może powodować wysuszanie lub pękanie skóry R67 Pary mogą wywoływać senność i zawroty głowy R51/53 Działa toksycznie na organizmy wodne, może powodować długo utrzymujące się niekorzystne zmiany w środowisku wodnym Zwroty określające warunki bezpiecznego stosowania Należy przestrzegać zwrotów określających warunki bezpiecznego stosowania i oznakowania produktu przedstawionych w karcie charakterystyki (e)sds od dostawcy. Dodatkowe informacje o zagrożeniach związanych z cyklopentanem i mieszaninami znajdują się w karcie charakterystyki (esds) od dostawcy. 7
Niebezpieczne właściwości pentanu Temperatura zapłonu: -40 C do - 20 C (najniższa temperatura, w której ciecz wydziela opary w ilości wystarczającej do zapłonu) Temperatura zapłonu samoczynnego ok. 280 C (temperatura, w której mieszanka oparów z powietrzem zapala się na gorącej powierzchni.) Wybuchowe mieszaniny oparów z powietrzem: Dolna granica wybuchowości: 1,4 Vol% = 41 g/m³ Górna granica wybuchowości7,8 Vol% = 240 g/m³ (Prędkość ulatniania w temperaturze 20 C - 30 C > 2,4 kg/h na m² powierzchni) Opary mają wyższą gęstość niż powietrze! Łatwa akumulacja ładunków elektrycznych. Wysoce łatwopalny. 8 Pentan jest wysoce łatwopalny, ponieważ: Ma niską temperaturę zapłonu oraz Zmieszany z powietrzem z łatwością tworzy mieszaniny wybuchowe 8
Środki ochrony Unikaj mieszanin wybuchowych z powietrzem (główny środek) Nie używaj pentanu w sposób otwarty, stosuj systemy zamknięte. Kontrolowana wentylacja. Wykorzystaj azot do stworzenia atmosfery gazów obojętnych. Unikaj źródeł zapłonu (środki dodatkowe) Maszyny zabezpieczone przed wybuchem (zamknięte obudowy, brak iskrzenia, brak gorących powierzchni) Unikaj wyładowań elektrostatycznych (uziemione urządzenia, brak pojemników plastikowych) 9 Kluczowym środkiem umożliwiającym bezpieczne obchodzenie się z pentanem jest unikanie mieszanin wybuchowych z powietrzem ORAZ źródeł zapłonu 9
Incydent / Alarm W przypadku rozlania lub alarmu uruchomionego przez systemy monitorowania Zachowaj spokój Wstrzymaj dozowanie pentanu, unikaj źródeł zapłonu Zwiększ wentylację Zatrzymaj wyciek Pokryj rozlaną substancję absorbentem Skorzystaj z autonomicznego aparatu oddechowego, jeśli wentylacja jest niewystarczająca Stosuj odzież ochronną Środki gaśnicze: CO 2, piana, proszek; nigdy woda! 10 W przypadku przekroczenia bezpiecznych poziomów pentanu lub jego rozlania zachowaj spokój i postępuj zgodnie z przedstawionymi krokami Niektóre z tych kroków podobne są do procedur stosowanych w przypadku rozlania MDI, jednak pentan jest o wiele bardziej łatwopalny NIE UŻYWAJ WODY jako środka gaśniczego 10
Wykorzystanie pentanu Pentan jest substancją wysoce łatwopalną i może tworzyć z powietrzem mieszanki wybuchowe Należy unikać źródeł zapłonu Należy upewnić się, że nie dochodzi do kumulacji elektryczności statycznej Należy monitorować poziom pentanu w powietrzul trzeba pamiętać, ze pentan jest cięższy od powietrza 11 Podsumowanie informacji o środkach ostrożności, jakie należy stosować korzystając z pentanu Bezpieczne wykorzystanie pentanu zależy od posiadania właściwej infrastruktury inżynieryjnej ORAZ właściwego jej wykorzystania Należy również sprawdzać, jak wiele pentanu znajduje się w powietrzu 11
PROGRAMY ZARZĄDZANIA PRODUKTEM ISOPA Walk the Talk Katalizatory 12 CZĘŚĆ 3 KATALIZATORY Katalizatory są wykorzystywane w formach użytkowych polioli do kontrolowania prędkości reakcji poliuretanowej Jak w przypadku wszelkich innych chemikaliów istnieją środki ostrożności, które należy stosować w celu bezpiecznego użytkowania katalizatorów. 12
Katalizatory Katalizatory mogą mieć działanie korodujące, podrażniające i uczulające, a także mogą być łatwopalne Symptomy kontaktu obejmują oparzenia chemiczne, opuchliznę, swędzenie, zaczerwienienie oraz zamglenie widzenia Podczas pracy z katalizatorami oraz innymi składnikami formulacji polioli należy stosować środki ochrony osobistej 13 Istnieje kilka typów katalizatorów i w każdym przypadku należy stosować środki ostrożności, szczególnie podczas przygotowywania form użytkowych Pracując z katalizatorami należy zawsze stosować właściwe środki ochrony osobistej 13
PROGRAMY ZARZĄDZANIA PRODUKTEM ISOPA Walk the Talk Izocyjaniany metylu 14 CZĘŚĆ 4 IZOCYJANIAN METYLU (Należy odpowiednio wykorzystać porównanie z MDI lub TDI) Często otrzymujemy pytania dotyczące izocyjanianu metylu (MIC) oraz jego ewentualnego podobieństwa do MDI lub TDI. 14
Monoizocyjaniany i diizocyjaniany Monoizocyjaniany mają wiele zastosowań nie są jednak stosowane w przypadku poliuretanów Przykładowo izocyjanian metylu jest wykorzystywany w produkcji pestycydów i insektycydów Wszelkie poliuretany są produkowane przy wykorzystaniu diizocyjanianów, takich jak MDI lub TDI 15 15
Monoizocyjaniany i diizocyjaniany Monoizocyjaniany mają wiele zastosowań nie są jednak stosowane w przypadku poliuretanów Przykładowo izocyjanian Izocyjanian metylu metylu jest wykorzystywany w produkcji pestycydów nie jest wykorzystywany i insektycydów do produkcji poliuretanów Wszelkie poliuretany są produkowane przy wykorzystaniu diizocyjanianów, takich jak MDI lub TDI 16 16
Notatka o odrzuceniu odpowiedzialności Wyłączenie odpowiedzialności za dokumenty zewnętrzne Chociaż stowarzyszenie ISOPA oraz jego członkowie dokładają wszelkich starań, aby przedstawić dokładne i rzetelne informacje w dobrej wierze na podstawie najlepszej obecnie dostępnej wiedzy, użytkownik może na nich polegać wyłącznie na własne ryzyko. Nie udziela się żadnych gwarancji ani poręczeń w zakresie ich kompletności, dokładności i wiarygodności, a i ISOPA ani żadna z będących jego członkami firm nie będzie ponosić odpowiedzialności za szkody jakiegokolwiek rodzaju wynikające z wykorzystania lub polegania na przedstawionych informacjach. 17 17