Ks. prof. dr hab. Waldemar Irek Rektor Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu LAUDACJA z okazji nadania tytułu doktora honoris causa Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu J. EMINENCJI KARDYNAŁOWI TARCISIO BERTONE, SEKRETARZOWI STANU STOLICY APOSTOLSKIEJ Wrocław, 11 lutego 2010 r. I. Wstęp Od czasu błogosławionej działalności św. Jana Bosko, wielkie dzieło Rodziny Salezjańskiej wydaje wspaniałe owoce, a Jego duch żyje nadal w charyzmacie i pracy duchowychsynówi córek. ŚwiętośćKapłana z Turynu zadziwia i zniewala ewangelizacyjną pasją, poświęceniemi miłością. Potężnai piękna statua Świętego,którypoświęcił swojeżycie Bogu, Kościołowi i młodzieżyspogląda dzisiaj z honorowegomiejsca Bazyliki św. Piotra w Rzymie przypominając dzieło wybitnegowychowawcy,opiekuna ubogich i opuszczonych, bezdomnychi sierot. Ks. Bosko przybywałniejednokrotniedostolicy Chrześcijaństwa,aby u PapieżaPiusa IX i jego współpracowników, szczególnie ówczesnego Sekretarza Stanu prosić o błogosławieństwodla swojegodzieła. Czyż mógł wówczasprzypuszczać,że jego duchowy Syn, obecny wśród nas, Ks. Kardynał Tarcisio Bertone będzie najbliższym współpracownikiem PapieżyJana Pawła II i Benedykta XVI? Że będziesłużył Kościołowi jako Sekretarz Stanu, troszcząc się o Kościół i świat poprzez swoją biskupią misję, szczególny urok bogatej osobowości, wiarę i mądrość oraz całkowiteoddanie Papieżowi i Kościołowi? 1
II. W drodzedokapłaństwai katedryprofesorskiej JegoEminencja, Ks. Kardynał Bertoneurodził się w Romano Canavese, w Prowincji Turyn 2 grudnia 1934 r., jako piąte z ośmiorga dzieci. Składamy dzisiaj hołd Rodzicom KsiędzaKardynała, którzynie szczędzili swoim dzieciommiłości i rodzicielskiej troski, skoro wyposażyli swojepotomstwow piękne cechyducha ubogaconewiarą w Chrystusa i miłością do Jego Kościoła. Tylko w domu, gdzie można we wzajemnej miłości, w codziennej modlitwiei rzetelnej pracy, w poszanowaniu tradycji rodzinnych i ojczystychodkrywaćna co dzień obecnośćboga, człowiek jest w stanie odczytaćswoje życiowepowołanie i znaleźć odwagę,aby pójśćza Chrystusowymwezwaniem: Pójdźza mną. Po ukończeniu średniej szkoły w Turynie, nasz Dostojny Gość wstąpił do Salezjańskiego Nowicjatu, później odbył studia filozoficzno-teologiczne, 3 grudnia 1950 r. złożył śluby zakonne, a 1 sierpnia 1960 roku przyjął święcenia kapłańskie. Charyzmat salezjański objawia się od pierwszych dni zakonnego życia w szczególnej miłości skierowanej ku młodzieży. Ks. Bertonestudiował na Wydziale Teologicznymw Turynie, gdzieobronił licencjat z teologii na podstawiepracyo tolerancji i wolności wyznania. Dalsze studia podjął natomiast w Rzymie, w Papieskim Ateneum Salezjańskim wieńcząc je doktoratem z prawa kanonicznegona podstawiedysertacji Zarządzanie Kościołem w myśli papieżabenedykta XIV Lambertini (1740-1758). W pracydoktorskiej Ks. Kardynał korzystając z profesjonalnie przeprowadzonejkwerendynaukowej w przejrzystysposóbzaprezentowałmyśl i nauczanie BenedyktaXIV. III. Posługa Myślenia nauczyciel budującyśrodowiskoakademickie Od 1967 r. Ks. Profesor rozpoczął pracę naukową na swojej Alma mater przekształconej w 1973 r. na Uniwersytet najpierww zakresieteologii moralnej, a następnie na Wydziale Prawa kanonicznego. Nasz Dostojny Laureat łączył w harmonijny sposóbpracędydaktycznąz badaniami z zakresu prawa kanonicznego i międzynarodowegooraz działalnością administracyjną na Uczelni i pracąduszpasterską. Wydziałem Prawa Karnegokierował jako dziekan w latach 1974-1985, natomiast jako prorektori rektor kierował UniwersytetemSalezjańskim w latach 1989-1991. Równocześnie Ks. Profesorprowadził wykłady na UniwersytecieLaterańskim w Rzymie, współpracując z wieloma europejskimi ośrodkami teologicznymi orazprawniczymi. Na uwagęzasługuje praca duszpastersko-formacyjna z laikatem, w której podejmował problematykęmoralności społecznej, szczególnie poprzezwykłady o stosunku religii i wiary do polityki. Ks. Kardynał, poprzezswoją pracę przyczynił się do promocji laikatu, która dokonywała się w ośrodkach kształcenia teologicznegoi apostolskiego. Ks. ProfesorBertone był takżekonsultoremwielu dykasteriówkurii Rzymskiej. Służąc im swoją rozległą wiedzą 2
w dziedzinie teologiczno-prawnej. Rozpoczął wówczaspracę, jako Konsultor w Kongregacji Nauki Wiary, gdzie na prośbęjej Prefekta, Ks. Kardynała JózefaRatzingera prowadził m.in. niełatwe rozmowy z Abp Marcelem Lefebvrem. Jako Profesor zwyczajny Papieskiego Uniwersytetu Salezjańskiego brał udział w pracach nad reformą Kodeksu Prawa Kanonicznego,a pojego ogłoszeniu nie tylko propagowałwiedzęna jego temat, ale również kierował zespołemtłumaczy, którzydokonali przekładu Kodeksu na język włoski. W wielu diecezjach włoskich, a także pozagranicami swojegokraju dokonywał prezentacji nowego Kodeksu Prawa Kanonicznego, entuzjastycznie popularyzując prawo kanoniczne i nowy kodeksw wielu środowiskachakademickich. Nasz Dostojny Gość jest autorem wielu publikacji z dziedziny Prawa Kanonicznego, teologii moralnej orazfilozofii prawa. Bogactwoproblematyki teologiczno-prawnej oscyluje zarównowokół sprawkulturowo-społecznych, oświatowych,moralności chrześcijańskiej, jak też zagadnień związanych z godnością ludzką, wartościami małżeństwai rodziny, miejsca szkoły w dziedzinie edukacji, relacji Kościoła do państwa, promocji pokoju w nauczaniu Papieży i Stolicy Apostolskiej, prawa konkordatowego oraz problematyki dotyczącej wolności sumienia i religii oraz poszanowania autonomii Kościoła w państwie przy równoczesnejich współpracydla dobraczłonkówtych społeczności. Publikacje ks. Profesora łączą w sobie teorię z praktyką wypływającą ze świadectwa i dzieła życia naszego WybitnegoGościa. W Roku Kapłańskim pragnęzwrócićuwagęna publikacje, którezwiązane są z UrzędemKapłańskim. Zostały one w twórczości Ks. Kardynała umieszonew szerokiej eklezjologicznej perspektywie Soboru Watykańskiego II, z aspektem żywej praxis skierowanej dokapłanów,przestrzegającich zarównoprzedsekularyzmem, jak teżskrajnym klerykalizmem, ukazujących ich szczególneposłannictwowynikającez tajemnicy powołania w kontekściezadań kapłańskich ad intra i ad extra Kościoła. IV. Kwalifikowanyświadekwiary: Ojciec, brat, przyjaciel w służbiekościoła i Papieża 1 sierpnia 1991 r. Ojciec Święty Jan Paweł II mianował Księdza Profesora Tarcisio Bertone Arcybiskupem Metropolitą Vercelli najstarszej Diecezji Piemontu. W swoim zawołaniu biskupim Ks. Arcybiskup umieścił dewizę: Fidem custodire Concordia servare Strzecwiary zachowaćzgodę. Konferencja Episkopatu Włoch obdarzyła Ks. Arcybiskupa odpowiedzialnością za Komisję Iustitia et Pax Konferencji Episkopatu Włoch (1993). 13 czerwca1995 Sługa Boży Jan Paweł II mianował Ks. Arcybiskupa Sekretarzem Kongregacji Nauki wiary. Rozpoczęła się w życiu naszegolaureata szczególna służba dla papieżyi Stolicy Apostolskiej. Stał się najbliższym współpracownikiem Kardynała Józefa Ratzingera, spełniając wiele powierzonychmu zadań. Wśródnich równieższczególnedla nas, Polaków, związane z Wielkim Papieżem Polakiem ówczesny Ks. Arcybiskup, po spotkaniach z Siostrą Łucją, Wizjonerką z Fatimy, z polecenia Papieża opublikował treść trzeciej Tajemnicy Fatimskiej. 2 lutego 2003 r. został Arcybiskupem Metropolitą Genui oraz Przewodniczącym Konferencji Episkopatu Regionu Ligurii, natomiast 21 października 2003 r. został Kardynałem. Wspominając tamten okres swojego życia Ks. Kardynał bardzoceni sobie 3
spotkania z młodzieżą, kapłanami, a takżerobotnikami i związkami zawodowymi, mówiąco uroku otwartegomorza wskazuje na ruch wahadłowy, którym się wówczasporuszał: od partykularyzmu douniwersalności: Rzym Vorcella, Rzym Genua Rzym. Ks. Kardynał w opublikowanym wywiadziepowie: Byłem biskupem historycznegokościoła lokalnego, Kościoła mocnoosadzonegow kontekściespołecznym. ( ) W Genui dużą wagęprzywiązuje się zawsze, zgodnie z przykładem ks. Bosko, do troski o duszpasterstwomłodzieży i o aktywnąsolidarnośćspołeczną. Za najpiękniejszewspomnienia uzna Kontakty z młodzieżą i możliwość celebrowania liturgii na wzór jej wielkich przedpoborowychreformatorówi pionierów. Od 15 września 2006 r. pełni funkcję Sekretarza Stanu Stolicy Apostolskiej, nominowany przezpapieża Benedykta XVI. 4 kwietnia został mianowany Kamerlingiem Kościoła, natomiast 11 maja 2008 r. został przez Ojca Świętego włączony do grona Kardynałów Biskupów. Powróćmy raz jeszczedo wspomnień Ks. Kardynała pełnych pokoryi skromności: Papieżpowiedział, iż chcemieć mnie w Rzymie jako SekretarzaStanu. A czy Wasza Świętobliwość pytam dobrzeto przemyślał? Przemyślałem to dobrze odpowiadabenedykt XVI. Na co ja: ale są jeszczeinni i wymieniłem kilka nazwisk. Tak, zastanawiałem się nad tym, leczwciążwracam dokardynała Bertone, a zatemsądzę,żepan pragnie, by KsiądzKardynał wrócił dorzymu, aby współpracowaćz Papieżem. Później Papież napisał o Ks. Kardynale: Jest on pasterzemwiernym, łączącym w nadprzyrodzonysposóbtroskę duszpasterską z przygotowaniem doktrynalnym. Własnie te cechy, a takżewzajemnepoznanie i zaufanie, zdobytew latach posługi w Kongregacji Nauki Wiary sprawiły, że zdecydowałem się powierzyćmu ważne i delikatne zadanie w służbie Kościoła powszechnegoi Stolicy Apostolskiej. Ks. Kardynał Bertone jest człowiekiem otwartym i gorącegoserca, który posiadł zdolność ukazywania prawdyewangelicznej w sposóbjasny i czytelny czegobyliśmy ostatnio świadkami, kiedy w swojej Ojczyźnie stanął w obronie Krzyża w przestrzeni społecznej szkoły i instytucji publicznych. Jegomyśl przekazywanaodkatedryakademickiej po przepowiadanie pasterskie wskazuje na bogactwo z którym Kościół przychodzi do współczesnegoczłowieka i świata. Ks. Kardynał prowadziw imieniu Ojca Świętegodialog z przywódcami państw, wybitnymi osobistościami ze świata polityki i kultury, co owocuje poprawąwarunkówpracy duszpasterskiej Kościoła w różnych częściach naszegoglobu. Z tym większą radością i wdzięcznością przeżywamydzisiejszy dzień Spotkania z Kościołem Wrocławskim i naszą Papieską Uczelnią. Eminencjo NajdostojniejszyKsiężeKardynale! Wspólnota Akademicka Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu jest zaszczyconafaktem, iż tak wybitna osoba i osobowośćprzyjmuje dzisiaj doktorat honoris causa naszej uczelni. To wielkie wydarzeniejest dla nas jeszczewiększymzobowiązaniem do gorliwszejsłużbyi wiernegooddania Kościołowii JegoPasterzom.Dziękując za to, iż Ksiądz Kardynał oddzisiaj zostajew szczególnysposóbzłączonyz naszą społecznością podobnie, 4
jak przedlaty tytuł ten przyjął obecnypapież Umiłowany OjciecŚwiętyBenedykt XVI życzymydługich i błogosławionych lat życia w blasku Matki Boskiej Fatimskiej i św. Jana Bosko. Nunc, Eminentissime ac Reverendissime Domine Cardinalis veni ad lauream! 5