Próby drogowe zestawu pojazdów badawczych PIMR podczas przewozów pojazdów gąsienicowych oraz narzędzi rolniczych

ZEMBROWSKI Krzysztof 1,2 DUBOWSKI Adam P. 1 STOBNICKI Paweł 1 RAKOWICZ Aleksander 1 VICENTE Nuno 1 Próby drogowe zestawu pojazdów badawczych PIMR podczas przewozów pojazdów gąsienicowych oraz narzędzi rolniczych WSTĘP W Przemysłowym Instytucie Maszyn Rolniczych (PIMR) w ramach projektu badawczego nr WND-POIG.01.03.01-00-164/09 [9] dla potrzeb transportu innowacyjnego Zespołu Pojazdów Gąsienicowych (ZPG) [2, 6] zbudowano naczepę NGS-10 [3], a do jej holowania przystosowano samochód Iveco Daily D35 4x4. W zestawie pojazdów zamontowano zmodyfikowaną wersję układu hamulcowego PIMR-EBS [8]. Wstępne próby, które przeprowadzono w 2013 i w lutym 2014 roku miały na celu sprawdzenie możliwości trakcyjnych samochodu z napędem na obie osie (o DMC 3,5 t) podczas holowania naczepy NGS-10, kategorii O3 [1]. Naczepę obciążono ładunkiem zastępczym, który stanowiły obciążniki metalowe i betonowe umieszczone na paletach. Ładunek na naczepie usytuowano w ten sposób, by nie przekroczyć dopuszczalnego nacisku na tylną oś samochodu (600 kg). Wstępne próby trakcyjne samochodowego zestawu pojazdów badawczych PIMR potwierdziły bardzo dobre właściwości trakcyjne samochodu Iveco, który z holowaną naczepą NGS-10 przyspieszał i hamował bez żadnych zastrzeżeń, nie powodował żadnych utrudnień w ruchu drogowym, zwłaszcza nie powodował żadnych zakłóceń w płynności ruchu drogowego podczas poruszania się zarówno po drogach miejskich jak i krajowych. Stąd też, uzyskane wyniki podczas wstępnych prób trakcyjnych zestawu pojazdów badawczych PIMR-BE umożliwiły podjęcie prac związanych z transportem Zespołu Pojazdów Gąsienicowych PIMR, a także rolniczych ciągników gąsienicowych wraz modułami narzędziowymi po krajowych drogach jak również próby transportu tych pojazdów w trudnym nieutwardzonym terenie, na którym standardowy zestaw: ciągnika siodłowego z naczepą niskopodwoziową grzęźnie. 1 APARATURA BADAWCZA Badania drogowe zestawu pojazdów badawczych PIMR miały na celu sprawdzenie możliwości holowania samochodem Iveco (DMC - 3,5 t) naczepy NGS-10 podczas transportu zarówno Zestawu Pojazdów Gąsienicowych PIMR jak i ciągników gąsienicowych z modułami narzędziowymi. Do rejestracji przebiegu pojazdów, prawidłowości przyspieszania oraz hamowania użyto dwóch systemów pomiarowych firmy Racelogic [10] tj. Video Vbox (częstotliwość próbkowania 20 Hz) z dwoma kamerami HD [5] oraz Vbox 3i (częstotliwość próbkowania 100 Hz). W zależności od potrzeb oba systemy Racelogic montowano w samochodzie Iveco Daily 4x4 albo też jeden z systemów montowano w zestawie badawczym, a drugi w celach porównawczych - montowano w samochodzie badawczym Mitsubishi L200, który służył jako samochód ubezpieczający zestaw pojazdów badawczych lub wsparcia technicznego. 2 POJAZDY I NARZĘDZIA TRANSPORTOWANE ZESTAWEM BADAWCZYM PIMR Próby drogowe zestawu pojazdów badawczych PIMR prowadzono podczas transportu następujących pojazdów, maszyn, narzędzi i podzespołów: 1 Przemysłowy Instytut Maszyn Rolniczych, Starołęcka 31, 60-963 Poznań 2 kierownik Zespołu ds. Energetyki i Dynamiki Maszyn Rolniczych, zembrowski@pimr.poznan.pl, +48 61 8712230 11759

1. Pojazdu gąsienicowego [PG] z kosiarką dyskową, przedstawionego na rysunku 1. 2. PG z kosiarką do cięcia roślinności wodnej oraz z dwoma zbiornikami wypornościowymi, przedstawionego na rysunku 2. 3. Ciągnika Kubota (M9660) z zamontowanymi w PIMR modułami gąsienicowymi oraz kosiarką dyskową - pokazanych na rysunku 3. 4. Kosiarki do cięcia roślinności wodnej, ze zbiornikami wypornościowymi (pływakami PG), pojazdu terenowego PIMR - quada: Prowler 700HDX [7] - pokazanymi na rysunku 4. 5. Zestawu badawczego PIMR podczas przejazdów bez ładunku widocznego na rysunku 5. Najtrudniejszym do przewozu jest transport dużego gabarytowo Pojazdu Gąsienicowego - o masie 6,2 t, o szerokości 2,96 m oraz o wysokości ok. 3,15 m. Podobnie kosiarka dyskowa (równocześnie przewożona z PG) jest na tyle dużą, że dla jej prawidłowego umocowania na podłodze ładunkowej wymaga ukośnego usytuowania względem osi symetrii podłużnej naczepy. Masa zestawu złożonego z samochodu Iveco i naczepy z takim ładunkiem odpowiada masie zestawu do 12 ton. Rys. 1. Zestaw pojazdów o masie do 12 t - na naczepie pojazd gąsienicowy z kosiarką dyskową (archiwum PIMR-BE) Podobnej 12 t masy zestawem jest PG przewożony z kosiarką do cięcia roślinności wodnej oraz z dwoma lekkiej konstrukcji zbiornikami wypornościowymi, które przymocowane są do dyszla naczepy NGS-10. Rys. 2. Zestaw pojazdów o masie do 12 t - na naczepie PG z kosiarką do cięcia roślinności wodnej i z dwoma wypornościowymi zbiornikami na dyszlu naczepy (archiwum PIMR-BE) Transport rolniczego ciągnika gąsienicowego Kubota z kosiarką również ze względu na dość dużą masę ciągnika (ok. 4,7 t) wymaga odpowiedniego usytuowania i solidnego umocowania do podłogi skrzyni ładunkowej naczepy NGS-10. Masa zestawu transportującego gąsienicowy ciągnik Kubota z kosiarką dyskową mieści się w granicach zestawu pojazdów do 10 ton. 11760

Rys. 3. Zestaw pojazdów z ciągnikiem Kubota i kosiarką dyskową o DMC do 10 t (archiwum PIMR-BE) Masa zestawu pojazdów badawczych transportujących quada (Prowler 700HDX z napędem gąsienicowym z firmy Arctic Cat), z kosiarką do podwodnej roślinności oraz dwoma wypornościowymi zbiornikami stanowiącymi pływaki PG odpowiada masie zestawu pojazdów do 7 ton. Rys. 4. Zestaw pojazdów badawczych PIMR z dwoma zbiornikami wypornościowymi, kosiarką do cięcia roślinności wodnej z dodatkowym zbiornikiem wypornościowym oraz gąsienicowym quadem (archiwum PIMR-BE) Całkowita masa zestawu pojazdów badawczych PIMR bez ładunku wynosi około 5,26 tony (rysunek 5). Rys. 5. Zestaw pojazdów badawczych PIMR; Iveco Daily 4x4 sprzęgnięte z naczepą NGS-10 (archiwum PIMR-BE) 11761

3 ZESTAW POJAZDÓW BADAWCZYCH PIMR - PRÓBY DROGOWE Próby drogowe miały na celu sprawdzenie właściwości trakcyjnych zestawu pojazdów badawczych podczas transportu różnej masy i gabarytów ładunków. Prace związane z przygotowaniem zestawu pojazdów zwłaszcza naczepy NGS-10 do przewozu dużych gabarytowo pojazdów jakim są zespół pojazdów gąsienicowych lub też roboczy pojazd gąsienicowy, który jest specjalizowanym i pływającym ciągnikiem gąsienicowym wraz z wybranym modułem narzędziowym [5]. Przewóz stosunkowo dużych gabarytowo ładunków wymaga solidnego ich mocowania na skrzyni ładunkowej i zdecydowanie różni się od warunków prób trakcyjnych naczepy obciążonej jedynie zestawem obciążników stalowych i betonowymi bloczkami umieszczonymi na paletach [1]. Badania drogowe innowacyjnego zestawu pojazdów badawczych PIMR pozwoliły docenić uniwersalność samochodu Iveco Daily 4x4 wyposażonego w sprzęg kulowy do sprzęgania z naczepami typu gęsia szyja oraz potwierdziły, chyba nie przez wszystkich jeszcze doceniane, duże walory trakcyjne samochodu o tak niewielkiej masie (DMC 3,5 t). Badania trakcyjne wskazywały na dobre przyspieszanie zestawu pojazdów jak i odpowiednią skuteczność układu hamulcowego PIMR- EBS [8], jednak dopiero próby drogowe i terenowe zestawu pojazdów badawczych z różnego typu ładunkami pozwalają mieć pewność, że eksploatacja zestawu zapewnia efektywny transport, zwłaszcza o znacznej masie i gabarytach ładunku. Próby drogowe przeprowadzano na następujących odcinkach tras: 1. Poznań Kórnik Pierzchno, 2. Poznań Bednary Oborniki Trzcianka Wapniarnia III, 3. Poznań Oborniki Trzcianka Wapniarnia III. Przejazdy odbywały się zazwyczaj w warunkach wzmożonego ruchu drogowego pojazdów, zwłaszcza w ruchu miejskim i w większości przypadków w godzinach szczytów komunikacyjnych. W Poznaniu od kilkunastu miesięcy prowadzone są prace remontowe, które wpływają na wzrost natężenia ruchu drogowego na odcinkach, które w normalnych warunkach tj. bez aktualnie wykonywanych prac drogowych są zawsze zatłoczone. W początkowej fazie prób drogowych używano biegów terenowych, jednak szybko okazało się, że samochód Iveco w większości przypadków zapewnia prawidłowe ruszanie i przyspieszanie przy użyciu biegów szosowych (przełożenia drogowe). Przy masie zestawu 10-12 ton uwaga kierowcy zasadniczo skupiona jest na precyzyjnym i bezpiecznym dla innych uczestników ruchu drogowego prowadzeniu zestawu pojazdów, zwłaszcza przy poruszaniu się zestawem z pojazdem gąsienicowym o szerokości 2,96 m po łukach i zakrętach oraz w warunkach dość silnego wiatru bocznego, wieczorem czy też przy dużych opadach deszczu. Transport mniejszych ładunków nie sprawiał żadnych problemów zarówno w ruchu miejskim jak i podmiejskim. Transport po drogach nieutwardzonych z racji niewielkiej masy innowacyjnego zestawu pojazdów PIMR, w porównaniu do klasycznego zestawu złożonego z ciągnika siodłowego i naczepy, charakteryzuje się bardzo dobrą zwrotnością oraz większym prześwitem. Walory te umożliwiały bezpieczny przejazd i dowóz pojazdów badawczych praktycznie na każde z dotychczasowych miejsc badań, do których dojazd był możliwy po ściernisku, polu porośniętym trawą, duktach leśnych, czy też bezdrożach (rysunek 6). 11762

Rys. 6. Badawczy zestaw pojazdów PIMR podczas transportu pojazdu gąsienicowego po nieutwardzonym terenie (archiwum PIMR-BE) 3.1 Transport pojazdów gąsienicowych i narzędzi próba oceny przejazdów różnej masy zestawów pojazdów badawczych Na podstawie ocen kierowcy co do łatwości prowadzenia innowacyjnego zestawu pojazdów jak i obserwacji zachowania na drodze innych uczestników ruchu drogowego można z dużą dozą pewności stwierdzić, że samochód Iveco Daily 4x4 (DMC 3,5 t) - bez względu na masę i wielkość gabarytu ładunku przewożonego na naczepie NGS-10 przyspieszał bez żadnych trudności. Podobnie można stwierdzić, że skuteczność hamowania w różnych warunkach pogodowych nie budzi żadnych zastrzeżeń. Łatwość przyspieszania, manewrowania oraz hamowania innowacyjnego zestawu pojazdów badawczych PIMR - odpowiada właściwościom trakcyjnym podobnej wielkości samochodów ciężarowych. W przykładowym zapisie danych zarejestrowanych w systemie Racelogic Vbox3i przedstawionym na rysunku 7 został zapisany przejazd 12 tonowego zestawu pojazdów badawczych na trasie PIMR- Agroshow 2014 w okolicy wsi Bednary. Na wystawie tej był prezentowany zestaw pojazdów badawczych PIMR wraz z pojazdem gąsienicowym i kosiarką dyskową. Na wykresie można wyodrębnić przejazdy w ruchu miejskim, po drogach dojazdowych oraz po drogach krajowych i lokalnych. Rys. 7. Zapis danych z przejazdu na trasie PIMR Bednary przy użyciu Vbox3i (archiwum PIMR-BE) 11763

Na odcinku do 5 km przejazd odbywał się w godzinach szczytu komunikacyjnego w Poznaniu i w dodatku w pobliżu remontowanych odcinków dróg krajowych stąd też prędkość poruszających się pojazdów wahała się w granicach 15 do 45 km/h. Obserwacja zestawu pojazdów badawczych PIMR przez osoby znajdujące się w pojeździe ubezpieczającym (ML200) potwierdziła dobre właściwości trakcyjne samochodu Iveco Daily 4x4. Samochód holujący naczepę NGS-10 nie spowalniał ruchu komunikacyjnego, przyspieszał w sposób analogiczny do pozostałych uczestników ruchu, jedynie kierowca musiał zwracać uwagę na precyzyjne prowadzenie zestawu z PG po zatłoczonych drogach miejskich. Na odcinku 5-12 km samochód poruszał się po drogach dojazdowych lub obwodnicach Poznania, natomiast na odcinku 12-40 km poruszał się po drogach krajowych i lokalnych z prędkościami w granicach 45-75 km/h. Zestaw pojazdów badawczych nie powodował żadnych utrudnień, nie spowalniał ruchu drogowego, a jego możliwości przyspieszania w całym zakresie prędkości pozwalały na jazdę na normalnych szosowych biegach (przełożenia drogowe). Podobnie na końcowym odcinku przejazdu po drogach lokalnych jak i po terenie nieutwardzonym czy też terenie trawiastym jazda zestawem nie powodowała żadnych trudności w ruszaniu, hamowaniu oraz w precyzyjnym manewrowaniu na terenie wystawy Agroshow w Bednarach. Przejazdy na trasie PIMR-Wapniarnia III w okolicach Trzcianki potwierdziły wcześniejsze obserwacje i pozwoliły dostrzec korzyści płynące z eksploatacji własnego zestawu drogowego w porównaniu do transportu wynajętym zestawem ciągnika siodłowego z naczepą. Koszt eksploatacji własnego zestawu pojazdów stanowi około 26 % kosztów wynajęcia ciągnika siodłowego z naczepą (DMC 39 t). Lekkiej masy zestaw pojazdów PIMR dawał ponadto swobodę poruszania się po lokalnych nieutwardzonych drogach, duktach leśnych (nawierzchnia drogi o nośności do 13 t), czy też polnych drogach. Przeprowadzone próby drogowe potwierdziły dobre własności trakcyjne samochodu Iveco Daily 4x4 i tym samym celowość możliwie szybkiego wdrożenia opracowanych przez PIMR innowacyjnych zestawów pojazdów zwłaszcza w sektorze rolniczym i leśnym. By tak się stało koniecznym jest jak najszybsze opracowanie homologacyjnych procedur badawczych nowych zestawów pojazdów samochodowych, w których zastosowano zaawansowane elektroniczne układy hamulcowe to jest układy, które sterowane są wyłącznie przy użyciu przewodów elektrycznych [4]. 3.2 Analiza danych zarejestrowanych w systemach RL Vbox3i i RL Video Vbox Systemy Racelogic Vbox3i oraz Video Vbox umożliwiają rejestrację danych praktycznie w każdych warunkach pogodowych. Oba systemy wymagają tylko umocowania anten na dachu pojazdu oraz podłączenia do źródła zasilania o napięciu 12V. Możliwość pracy w cyklu automatycznego rejestrowania przejazdu ogranicza do minimum zaangażowanie kierowcy w nadzór nad pracą obu systemów. System Vbox3i rejestruje dłuższe odcinki trasy natomiast system Video Vbox z dwoma kamerami przeważnie dzieli trasę na kilkanaście zbiorów danych. Wiąże się to z koniecznością nie tyle zapisu zarejestrowanych danych co zapisu filmów video. Filmy te umożliwiają dużo łatwiejszą ocenę danych zarejestrowanych w obu systemach, bowiem na zapisanym filmie zarejestrowane są także bieżące informacje o godzinie i dacie zarejestrowanych danych. Obrazy wideo pozwalają jednoznacznie określić po jakich drogach porusza się zestaw pojazdów w danej chwili, pozwalają też stwierdzić czy niespodziewane piki w przebiegu danych wynikają np. z wjechania zestawu drogowego pod wiadukt - wtedy mamy do czynienia z chwilowym zanikiem sygnałów GPS. Zapis wideo umożliwia jednoznaczną ocenę po jakim odcinku trasy porusza się w danej chwili zestaw pojazdów badawczych. Na rysunku 8 przedstawiono przykładowy zapis danych zarejestrowanych przy użyciu systemu RL Video Vbox. Obraz chwilowy video odpowiada miejscu trasy - zaznaczonym na wykresie pionową przerywaną linią markera. Przesuwając linię markera w dowolne miejsce wykresu uzyskujemy w sposób automatyczny obraz stopklatki filmu wideo zarejestrowanego przez kamerę/kamery HD. 11764

Rys. 8. Przykładowy zapis danych z trasy przejazdu 12 tonowego zestawu pojazdów PIMR po drodze krajowej nr 178, na odcinku Oborniki Czarnków (archiwum PIMR-BE) Dla różnej masy zestawów pojazdów (5,26 t, 7 t, 10 t oraz 12 t) porównanie prędkości przejazdów z poszczególnych przejazdów drogowych jest zadaniem trudnym, jeśli wręcz niemożliwym do wykonania. Każdy z przejazdów odbywał się w różnych warunkach pogodowych, o różnych porach dnia oraz przy zmiennym natężeniu ruchu drogowego. Niemniej z zarejestrowanych danych można wysnuć generalne wnioski o funkcjonalnych zaletach i możliwościach poruszania się nowych zestawów drogowych PIMR po drogach krajowych. Analizę zarejestrowanych danych z przejazdów różnej masy zestawami (5,26 t oraz 7 t, 10 t, 12 t, ) wykonano przy użyciu oprogramowania firmy Racelogic o nazwie Circuit Tools v2 [11] (tabela 1). Tab. 1. Zestawienie prędkości przejazdu po drogach krajowych pojazdów drogowych PIMR w zależności od masy całkowitej samochodowego zestawu pojazdów (archiwum PIMR-BE) Masa zestawu pojazdów badawczych PIMR Prędkość [t] [km/h] 5,26 7 10 12 Średnia prędkość przejazdów poza 55,28 79,89 70,56 53,32 terenem zabudowanym Maksymalna prędkość przejazdu poza 68,73 93,19 82,78 78,40 terenem zabudowanym Średnia prędkość rozpędzania 56,98 67,33 63,21 41,74 Wyniki uzyskane z przejazdów po drogach krajowych generalnie pokrywają się z obserwacjami kierowcy i pasażerów samochodu Iveco Daily 4x4. Im większa masa zestawu pojazdów tym mniejsza prędkość zarówno rozpędzania jak i średnia prędkość przejazdu. Wyniki z przejazdu pustym zestawem (5,26 t) odbywały się na trasie Czarnków Oborniki w godzinach rannych, a więc podczas szczytu komunikacyjnego związanego z dojazdem samochodów do większych miast w regionie. Stąd też przyspieszanie zestawu pojazdów badawczych PIMR było mniejsze niż z większymi ładunkami, bowiem było spowalniane przez inne pojazdy poruszające się po zatłoczonej drodze. WNIOSKI Przeprowadzone próby drogowe pozwalają na sformułowanie następujących wniosków: 1. Zestaw pojazdów badawczych PIMR złożony z samochodu Iveco Daily 4x4 (DMC 3,5 t) oraz naczepy NGS-10 pozwala na przewożenie specjalizowanych pojazdów gąsienicowych, maszyn rolniczych i narzędzi o łącznej masie 7 t. 2. Innowacyjny zestaw pojazdów badawczych PIMR bez względu na masę i gabaryty przewożonych pojazdów, zwłaszcza gąsienicowych oraz maszyn i narzędzi rolniczych nie powoduje żadnych zakłóceń w ruchu innych pojazdów, efektywność przyspieszania jak i skuteczność hamowania nie budzą żadnych zastrzeżeń. 11765

3. Samochód Iveco Daily 4x4 o DMC 3,5 t ma wystarczający zapas mocy silnika, by podczas jazdy w ruchu miejskim, podczas jazdy po drogach krajowych używać wyłącznie przełożeń drogowych skrzyni przekładniowej. W sporadycznych przypadkach w jeździe po drogach nieutwardzonych istnieje konieczność stosowania przełożeń terenowych. 4. Istnieje potrzeba opracowania procedury badań homologacyjnych innowacyjnego zestawu pojazdów z elektronicznym układem hamulcowym PIMR-EBS celem możliwie szybkiego ich wdrożenia w Polsce jak i w Europie. Streszczenie W 2014 roku realizowano prace w ramach projektu badawczego nr WND_POIG.01.03.01-00-164/09 oraz prowadzono badania drogowe zestawu pojazdów badawczych PIMR podczas transportu różnej masy i gabarytów pojazdów gąsienicowych i narzędzi rolniczych. Zestaw pojazdów składa się z samochodu Iveco Daily 4x4 o DMC 3,5 t oraz z naczepy NGS-10. Zestaw innowacyjnych pojazdów badawczych jest wyposażony w elektroniczny układ hamulcowy PIMR-EBS, który jest sterowany wyłącznie przewodami elektrycznymi. Badania związane z transportem pojazdów i narzędzi prowadzono przy użyciu dwóch systemów pomiarowych firmy Racelogic - Video Vbox oraz Vbox3i. Obserwacje kierowcy jak i pasażerów samochodu Iveco Daily 4x4 holującego naczepę NGS-10 potwierdzają wyniki wstępnych badań trakcyjnych. Zestaw pojazdów badawczych PIMR nie powodował żadnych zakłóceń w ruchu innych pojazdów, efektywność przyspieszania oraz skuteczność hamowania nie budzą żadnych zastrzeżeń. Innowacyjny zestaw pojazdów badawczych PIMR umożliwia poruszanie się po drogach nieutwardzonych i transport ciągników gąsienicowych praktycznie na dowolne miejsce badań terenowych. Road tests of the PIMR s research vehicles unit during transport of tracked vehicles and agricultural tools Abstract In 2014 years the work was carried out within the research project No. WND_POIG.01.03.01-00-164 / 09 and conducted road tests of the PIMR s research vehicles unit during transport of various weight and dimensions of tracked vehicles and agricultural tools. Research road unit consisted of the truck Iveco Daily 4x4 with GVW of 3500 kgs and trailer NGS-10. Innovative research road unit is equipped with an electronic braking system EBS PIMR which is controlled solely by electric cables (Brake -By-Wire). Research related to transport vehicles and tools were carried out using two measurement systems made by company Racelogic - Video Vbox and Vbox3i. Observations made by the driver and passengers of the truck Iveco Daily 4x4 coupled with gooseneck trailer NGS-10 confirm the preliminary results of traction tests. PIMR s research road unit did not cause any disruption to the movement of other vehicles, the efficiency of acceleration and braking do not raise any objections. An innovative set of research vehicles allows driver to drive through the unpaved roads and transport tracked tractors virtually anywhere fieldwork. BIBLIOGRAFIA 1. Dubowski A. P., Zembrowski K., Vicente N., Stobnicki P., Rakowicz A., Pawłowski T., Wojniłowicz Ł.: Wstępne próby trakcyjne zestawu drogowego: Iveco Daily D35 4x4 - naczepa NGS-10 dla transportu Zespołu Pojazdów Gąsienicowych. CD Logistyka nr 3/2014. 2. Dubowski A. P., Zembrowski K., Rakowicz A., Pawłowski T., Weymann S., Wojniłowicz Ł.,: Developing new-generation machinery for vegetation management on protected wetlands in Poland, 2014, Mires and Peat: http://mires-and-peat.net/pages/volumes/new-articles.php 3. Dubowski A. P., Zembrowski K., Pawłowski T., Vicente N., Rakowicz A., Wojniłowicz Ł., Weymann S., Karbowski R.: Naczepa NGS-10 do transportu zestawów pojazdów gąsienicowych. TTS nr 10/2013. 4. Dubowski A.P., Zembrowski K., Pawłowski T.: Nowy system transportowy PIMR - postęp prac wdrożeniowych a trudności natury legislacyjnej. Wyd. Instytut Naukowo-Wydawniczy SPATIUM, Autobusy-Technika, Eksploatacja, Systemy Transportowe; Nr 3, 2013;, str. 235-244. 11766

5. Dubowski A. P., Mac J., Wojciechowski J., Ślaski G.: Wykorzystanie systemu Racelogic Video VBOX w badaniach nowego zestawu pojazdów. Logistyka 3/2011 6. ZEMBROWSKI K., DUBOWSKI A. P., STOBNICKI P.: Pojazdy do zbioru i transportu biomasy na chronionych terenach bagnistych - ocena ich pracy i oddziaływania na środowisko naturalne. Konferencja Logistyka w Ratownictwie, Suwałki, CD nr 1 Logistyka 4/2014 7. Moto-bike - http://moto-bike.pl/ 8. Patent NR 216956 pt.: Układ elektryczno-pneumatyczny do sterowania pneumatycznohydraulicznym zespołem wykonawczym i pracą hamulców, zwłaszcza lekkich i średnich naczep i przyczep samochodowych. 9. Projekt badawczy NR WND_POIG.01.03.01-00-164/09 pt.: Zintegrowana technologia ochrony obszarów wodno-błotnych przed sukcesją roślinności powodującej degradację środowiska przyrodniczego, kierownik projektu dr inż. Krzysztof Zembrowski, 2010-2014. 10. Racelogic - http://www.racelogic.co.uk/ 11. Racelogic Circuit Tools v2 - http://www.vboxmotorsport.co.uk/index.php/en/customerarea/software 11767