NEWS JESIEŃ / ZIMA 2010 MAGAZYN NOWOCZESNEGO STOMATOLOGA Vertise Flow Przełomowy samoadhezyjny materiał kompozytowy CERTYFIKACJA XRV HERCULITE STOMATOLOGIA W POLSCE I NA ÂWIECIE: LEK. DENT. MONIKA DZIECIÑTKOWSKA Prywatna praktyka stomatologiczna, Łódê PROF. MARTIN JUNG DDS, Justus-Liebig University, Giessen, Niemcy DR. MED. DENT. ELENI KAPOGIANNI Berlin/Niemcy MetaFix Kolejny krok w kierunku efektywnoêci, wygody i szybkoêci pracy
U YWAJ MATERIAŁÓW TYLKO ZE SPRAWDZONEGO èródła List otwarty do lekarzy stomatologów w Polsce Produkt Certyfikowany Produkt Certyfikowany PL AF25684170/AS Kupuj tylko materiały z etykietą Produkt Certyfikowany PL Produkt Certyfikowany PL Produkt Certyfikowany PL Produkt Certyfikowany PL Produkt Certyfikowany PL Produkt Certyfikowany PL Produkt Certyfikowany PL Produkt Certyfikowany PL Produkt Certyfikowany PL Produkt Certyfikowany PL XRV HERCULITE Szanowni Paƒstwo, Od jesieni ubiegiego roku wraz z innymi producentami z niepokojem obserwujemy pojawiajàce si oferty sprzeda y popularnych materiałów kompozytowych, w tym HERCULITE XRV, w których oferowane produkty pochodzà spoza oficjalnego êród a dystrybucji. Zadaniem firm producenckich i ich przedstawicieli w Polsce jest zapewnienie powszechnej dost pnoêci oferowanych produktów, w sposób gwarantujàcy ich najwy szà jakoêç. W tym celu firmy producenckie, po weryfikacji szeregu kryteriów, w tym warunków magazynowych, autoryzujà swych dystrybutorów. Autoryzowani dystrybutorzy odpowiadajà za w aêciwà logistyk produktów oraz za ich dostarczenie do gabinetu lekarza bez utraty czy pogorszenia jakoêci. Taki model dystrybucji umo liwia producentom zagwarantowanie niezawodnoêci swoich produktów i ponoszenie pe nej odpowiedzialnoêci w przypadku ewentualnych reklamacji jakoêci. Ta sytuacja jest równie komfortowa z punktu widzenia lekarzy, którzy jako nasi klienci mogà byç pewni, e oferowane im produkty sà pe nowartoêciowe i nie stanowià zagro enia dla zdrowia i bezpieczeƒstwa pacjenta. Pojawiajàce si od jesieni zesz ego roku oferty sà proponowane cz sto w bardzo atrakcyjnej cenie, co stanowi dodatkowà zach t do ich zakupu. Jednak zagro eniem dla kupujàcego jest fakt, e produkty, których dotyczà te oferty, nie pochodzà z oficjalnego êród a dystrybucji nie zosta y sprzedane przez oddzia y producentów w Polsce. Jako przedstawiciel firm Kerr nie majàc wiedzy nt. êród a pochodzenia, ani historii tych produktów nie mo emy gwarantowaç ich jakoêci. JednoczeÊnie cià y na nas obowiàzek zagwarantowania lekarzom kupujàcym produkty z logo naszej firmy, e kupujà produkt pe nowartoêciowy i nie nara ajà swoich pacjentów na jakiekolwiek ryzyko. Dlatego ju od wrzesnia b.r. na wszystkich opakowaniach materiału Herculite XRV zostanà umieszczone etykiety Produkt Certyfikowany. B dà one gwarancjà, e zakupiony produkt pochodzi z oficjalnego êród a, jest pe nowartoêciowy i mo e byç stosowany bez ryzyka dla lekarza i pacjenta. Dobro i bezpieczeƒstwo pacjentów jest naszym wspólnym celem Zespół Kerr Polska W TROSCE O DOBRO I BEZPIECZEŃSTWO PACJENTA 2
W numerze: Vertise Flow pierwszy samoadhezyjny materiał kompozytowy do wypełnień Autor: lek. dent. Dariusz Miśkiewicz, Kerr Polska... 4 Vertise Flow, pytania i odpowiedzi Autor: lek. dent. Dariusz Miśkiewicz, Kerr Polska... 11 Przypadek z pogranicza Autor: lek. dent. Monika Dzieciątkowska... 13 Estetyka w klasycznym wydaniu Autor: lek. dent. Monika Dzieciątkowska... 16 Krążki OptiDisc standard w dziedzinie opracowania wstępnego i polerowania wypełnień Autor: lek. dent. Dariusz Miśkiewicz, Kerr Polska... 18 Opracowanie wstępne i polerowanie wypełnień z materiałów złożonych Autor: Prof. Martin Jung, DDS... 20 Hawe Implant Recall Set: zestaw narzędzi przeznaczonych do profesjonalnego oczyszczania implantów Autor: Nadja Leber, Product Manager Prevention Europe, Kerr... 24 Hawe Implant Paste: pierwsza pasta profilaktyczna zaprojektowana specjalnie do pielęgnacji implantów! Autor: Nadja Leber, Product Manager Prevention Europe, Kerr... 25 Cleanic: unikalna pasta na bazie perlitu Autor: dr. med. dent. Eleni Kapogianni, Berlin/Niemcy... 26 Kolejny krok w kierunku efektywności, wygody i szybkości pracy MetaFix nowe formówki do odtwarzania punktów stycznych w zębach bocznych Autor: lek. dent. Dariusz Miśkiewicz, Kerr Polska... 30 Wypełnienie ubyku klasy II z zastosowaniem formówek MetaFix Autor: Prof. Angelo Putignano, Włochy... 34 Kerr SpofaDental Przedstawicielstwo w Polsce ul. Londyńska 27, 03-921 Warszawa, tel. +48 22 654 40 06, fax +48 22 654 40 07 e-mail: biuro@kerrhawe.pl, www.kerrhawe.pl 3
Vertise Flow pierwszy samoadhezyjny materiał kompozytowy do wypełnień Autor: lek.dent. Dariusz Miśkiewicz, Kerr W 2009 roku, po wielu latach badań nad techniką samotrawienia i w oparciu o rozwiązania sprawdzone w systemach wiążących OptiBond firma Kerr wprowadziła do sprzedaży Vertise Flow pierwszy samoadhezyjny materiał kompozytowy, przeznaczony do wypełnień. Niniejsza publikacja zawiera podstawowe informacje o materiale i jego właściwościach. Skład produktu i właściwości Vertise Flow oparty jest na znanej i sprawdzonej w systemach wiążących firmy Kerr technologii OptiBond. Podstawą sukcesu tej technologii jest monomer adhezyjny GDPM, który posiada kwaśne grupy fosforanowe, zapewniające wytrawienie i połączenie chemiczne z jonami wapnia zawartymi w tkankach oraz połączenie mikromechaniczne, wynikające z zakotwieczenia żywic w kanalikach zębinowych i pomiędzy siecią włókien kolagenowych. GDPM zawiera także dwie grupy metakrylanowe, które zapewniają wysoki stopień usieciowania, wpływający na zwiększenie odporności mechanicznej utwardzonego materiału. Efektem dwoistej natury tej unikalnej cząstki jest, charakterystyczne dla wszystkich systemów wiążących firmy Kerr, doskonałe połączenie z tkankami zęba, trwałość integracji brzeżnej, szczelność wypełnienia, a także, co sprawdzono już w przypadku cementu Maxcem Elite, duża odporność mechaniczna materiałów, które ją zawierają. Doskonałe połączenie i integrację z tkankami potwierdzają obrazy TEM i SEM uzyskane dzięki uprzejmości University of Leuven, Belgia, a także badania mikroprzecieku, przeprowadzone przez dr. Uwego Bluncka z Charite University w Berlinie. Siła łączenia (SBS, testy ścinania) Vertise Flow z zębiną i opracowanym szkliwem pryzmatycznym wynosi około 25 MPa. W przypadku nieopracowanego szkliwa apryzmatycznego siła łączenia Vertise Flow jest zbliżona do siły łączenia samotrawiących systemów wiążących. Z tego powodu, aby zapewnić pewne i trwałe uszczelnienie ubytku, warto jest wykonać ścięcie skośne brzegów szkliwa lub, w przypadku uszczelniania bruzd i zagłębień, zastosować abrazję powietrzną lub kwas ortofosforowy przez 15 sek. Oprócz GDPM, które odpowiada za uzyskanie chemicznego połączenia ze szkliwem i zębiną oraz z innymi substratami, Vertise Flow zawiera monomery adhezyjne. Monomery te mają tendencję do wolniejszej odpowiedzi na utwardzanie światłem, co wpływa na dłuższy czas utwardzania materiału w porównaniu z tradycyjnymi, płynnymi materiałami kompozytowymi. Pojedynczą warstwę materiału utwardza się Monomer adhezyjny GDPM O O OH P O OH O Dwie czynnościowe grupy metakrylanowe odpowiedzialne za połączenie z innymi monomerami metakrylanowymi zawartymi w materiale O Grupa fosforanowa odpowiedzialna za wytrawienie i właściwości adhezyjne przez 20 sek., a w przypadku odcieni A3.5 i UO stosuje się 40 sek. czas utwardzania, niezależnie od rodzaju lampy. Vertise Flow zawiera 70% (wag.) wypełniacza. Rodzaj, proporcje i wielkość każdej frakcji wypełniacza dobrano tak, aby uzyskać optymalne zwilżanie, odporność mechaniczną i polerowalność. Średni rozmiar cząstek wypełniacza wynosi 1 mikron, a trójmodalna dystrybucja zapewnia zwiększenie jego zawartości, co wpływa na zmniejszenie skurczu polimeryzacyjnego i ogólną odporność mechaniczną. W skład systemu wypełniacza Vertise Flow wchodzą cztery rodzaje cząstek: wypełniacz prepolimeryzowany, szkło barowe, nanokrzemionka koloidalna oraz nanofluorek iterbu. Wypełniacz prepolimeryzowany wpływa na zmniejszenie skurczu materiału i odpowiada za doskonałe własności użytkowe. Szkło barowe o średnicy 1 mikrona poprawia odporność mechaniczną. Nanokrzemionka koloidalna poprawia polerowalność i zapewnia doskonałe 4
własności reologiczne, których efektem jest brak spływania materiału. Nanofluorek iterbu odpowiada za wydzielanie fluoru i za doskonałą widoczność materiału na zdjęciach rentgenowskich, równą 320%. Dwa ostatnie rodzaje cząstek zwiększają polerowalność i własności tiksotropowe materiału. Vertise Flow charakteryzuje naturalne, bezpośrednie połączenie z tkankami, podobne do połączenia, które tworzą tradycyjne materiały szkło-jonomerowe z zębiną. Podobny jest także zakres wskazań, ale natura i właściwości tych dwóch rodzajów materiałów są zupełnie inne. Szkło-jonomery łączą się głównie z zębiną, posiadają małą, wczesną odporność mechaniczną, słabą estetykę, niewielką odporność na ścieranie, a ich dwuetapowa reakcja wiązania jest podatna na zmiany poziomu wilgoci w zębinie. W odróżnieniu od szkło-jonomerów Vertise Flow oferuje doskonałe połączenie z zębiną i szkliwem, dużą odporność mechaniczną, niewielką ścieralność, znacznie lepszą estetykę i jednoetapową procedurę aplikacji. Vertise Flow, podobnie jak szkło-jonomery, wydziela fluor, choć jego ilości są znacznie mniejsze. Vertise Flow dostępny jest w 2 g strzykawkach, w następujących dziewięciu odcieniach w skali Vita: A1, A2, A3, A3.5, B1, B2, XL, Translucent, Universal Opaque. Odcień Translucent posiada zwiększoną przezierność i nadaje się szczególnie do uszczelaniania bruzd i zagłębień, podobnie jak odcień XL, który można również stosować w ubytkach w zębach mlecznych i w zębach wybielanych. Odcień Universal Opaque znajduje zastosowanie jako uniwersalny opaker, do odbudowy zębiny w sytuacjach potencjalnie zwiększonej przezierności wypełnienia. Wskazania Ze względu na własności mechaniczne, właściwości fizyko-chemiczne oraz własności użytkowe i samodzielne przyleganie do tkanek i substratów protetycznych Vertise Flow nadaje się do stosowania w szerokim zakresie wskazań. Materiał można stosować do wypełnień niewielkich ubytków klasy I i II w zębach stałych, jako podkład typu base/liner w dużych ubytkach klasy I i II, do wypełnień ubytków wszystkich klas w zębach mlecznych oraz do uszczelniania bruzd i zagłębień. Vertise Flow nadaje się również do naprawy defektów szkliwa, naprawy uzupełnień porcelanowych i uzupełnień/wypełnień z materiałów kompozytowych, odbudowy pod uzupełnienia protetyczne w obszarach nie narażonych na duże siły żucia, a także do blokowania podcieni i szynowania. Porównanie właściwości Vertise Flow z właściwościami materiałów szkło-jonomerowych Łączenie Wskazania Postępowanie Vertise Flow Brak oddzielnego procesu przygotowania tkanek i łączenia. Niewielkie ubytki klasy I, liner w klasie I i II, ubytki wszystkich klas w zębach mlecznych, uszczelniacz, naprawa i indywidualizacja uzupełnień protetycznych. Wyjątkowo proste (materiał w strzykawkach, stosowany bez systemu wiążącego). Optymalna konsystencja. Brak wrażliwości na błędy doskonałe łączenie z tkankami suchymi lub wilgotnymi. Zawartość fluoru Tak Tak Uzupełnianie fluoru Nie Tak Odporność mechaniczna Wysoka Niska Estetyka Doskonała przezierność i kolorystyka są zbliżone do naturalnych tkanek twardych zębów; materiał stabilny kolorystycznie. Ścieralność Niewielka Duża Szkło-jonomery tradycyjne i modyfikowane Zastosowanie kondycjonera (szkło-jonomery tradycyjne) lub primera (szkło-jonomery modyfikowane). Ubytki wszystkich klas w zębach mlecznych, ubytki klasy V w zębach stałych, podkłady typu base/liner, uszczelniacz, czasowe wypełnienia ubytków klasy I i II w zębach stałych. Skomplikowane (dwa składniki mieszane przed aplikacją, oddzielny etap przygotowania tkanek, ograniczony czas pracy). Duża wrażliwość na technikę aplikacji (na nadmierną ilość wilgoci lub na przesuszenie). Niedostateczna, szczególnie w przypadku szkło-jonomerów tradycyjnych. 5
Łączenie z tkankami przy różnych poziomach ich wilgotności oraz prosta, szybka i bezpieczna procedura aplikacji czynią Vertise Flow materiałem z wyboru w sytuacjach, w których prawidłowa aplikacja systemów wiążących i kompozytów jest utrudniona, np. u dzieci, osób w podeszłym wieku, czy dorosłych pacjentów, którzy nie chą wpółpracować z lekarzem. Postępowanie W odróżnieniu od tradycyjnych, płynnych materiałów kompozytowych, które wymagają zastosowania systemu wiążącego, Vertise Flow stosuje się bezpośrednio na powierzchnię szkliwa i zębiny. Do izolacji ubytków zaleca się stosowanie koferdamu lub wałków z ligniny, w połączeniu ze sprawnym ssakiem. W przypadku ubytków klasy I zaleca się skośne ścięcie brzegów szkliwa. Po opracowaniu i wypłukaniu osusza się ubytek maksymalnym strumieniem powietrza przez 5 sek. Materiał nakłada się do ubytku bezpośrednio ze strzykawki, przy użyciu końcówki aplikacyjnej. Po nałożeniu rozprowadza się kompozyt pędzelkiem po wszystkich powierzchniach ubytku i zukośnionych brzegach szkliwa, stosując umiarkowany nacisk przez 15-20 sek. W czasie rozprowadzania należy dążyć do uzyskania cienkiej warstwy, o maksymalnej grubości 0,5 mm., co zapewnia uzyskanie odpowiedniego połączenia z tkankami. Pojedynczą warstwę materiału w standardowym odcieniu utwardza się przez 20 sek. W przypadku odcieni A3.5 i Universal Opaque czas utwardzania wynosi 40 sek. Dalsze postępowanie zależne jest od wskazania, przy którym wykorzystuje się materiał. W przypadku zastosowania Vertise Flow jako Total Liner (podkład pokrywający całą powierzchnię ubytku) pozostałą część aplikacyjnej. Nakładanie Vertise Flow do u ze strzykawki, przy użyciu końcówki ubytku wypełnia się Zdjęcie dzięki uprzejmości dr Moniki Dzieciątkowskiej. warstwowo kompozytem uniwersalnym, np. Herculite XRV. W innych przypadkach, np. przy zastosowaniu Vertise Flow jako materiał do wypełnień, pozostałą część ubytku wypełnia się warstwami Vertise Flow o maksymalnej grubości do 2 mm, utwardzając każdą warstwę oddzielnie, przez 20 lub 40 sek. Po utwardzeniu ostatniej warstwy opracowuje się materiał stosując dostępne środki do opracowania wstępnego i polerowania materiałów złożonych. Najlepsze efekty polerowania uzyskuje się po zastosowaniu gumek Opti1Step. Vertise Flow jest materiałem samoadhezyjnym i nie wymaga stosowania wytrawiacza i jakichkolwiek składników systemów wiążących, jednak w przypadku uszczelniania bruzd i zagłębień zaleca się zastosowanie 37% kwasu ortofosforowego przez 15 sek. Zamiennie, można przygotować powierzchnię szkliwa z użyciem abrazji powietrznej. Ze względu na doskonałą adhezję do substratów protetycznych i utwardzonych materiałów kompozytowych, Vertise Flow nadaje się doskonale do Aplikacja materiału W odró nieniu od tradycyjnych, p ynnych materia ów kompozytowych, które wymagajà zastosowania systemu wià àcego, Vertise Flow stosuje si bezpoêrednio na powierzchni szkliwa i z biny. W zwiàzku z tym, aby uzyskaç odpowiednie si y àczenia, nale y zapewniç w aêciwy kontakt materia u z tkankami. Uzyskuje si to poprzez rozprowadzenie Vertise Flow w ubytku p dzelkiem do àczonym do zestawu. Koƒcówka aplikacyjna P dzelek 6
1. Sytuacja poczàtkowa niewielkie ubytki na powierzchni ujàcej. 2. Ubytki po opracowaniu. 3. Nak adanie materia u do ubytku bezpoêrednio z koƒcówki aplikacyjnej. 4. Materia na dnie ubytku. 5. Rozprowadzanie materia u p dzelkiem, po ca ej powierzchni ubytku, przez 15-20 sek. Pierwsza warstwa materia u powinna mieç maksymalnà gruboêç do 0,5 mm. 6. Utwardzanie Êwiat em przez 20 sek. 7. Druga warstwa materia u o gruboêci do 2 mm na o ona do ubytku. 8. Efekt ostateczny. naprawy uzupełnień protetycznych i wypełnień, bez zastosowania jakichkolwiek dodatkowych środków w postaci kwasu HF czy silanu. Przed naprawą uzupełnień protetycznych lub wypełnień wystarczy miejsce naprawy wypiaskować lub zmatowić wiertłem z nasypem diamentowym, wypłukać i osuszyć strumieniem powietrza. Dalsze postępowanie jest identyczne, jak przy zastosowaniu Vertise Flow do wypełnień, z zachowaniem wszystkich zasad rozprowadzania i utwardzania materiału. Wyniki badań laboratoryjnych i klinicznych Siła łączenia Odpowiednia siła łączenia Vertise Flow ze szkliwem i zębiną jest elementem krytycznym, gdyż materiał ten stosuje się bez systemu wiążącego. Produkt wykazuje działanie zarówno systemu wiążącego, jak i płynnego kompozytu. Badania w licznych ośrodkach badawczych wykazały, że siła łączenia Vertise Flow w teście ścinania jest porównywalna z siłą łączenia tradycyjnych płynnych kompozytów, stosowanych z samotrawiącymi systemami wiążącymi. Co więcej, siły łączenia Vertise Flow z tkankami są niezależne od poziomu wilgotności zębiny. 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0 Oprócz szkliwa i zębiny Vertise Flow łączy się doskonale z porcelaną i innymi substratami, zapewniając możliwość naprawy uzupełnień na bazie ceramiki i wypełnień z materiałów kompozytowych. Dzięki dużym siłom łączenia Vertise Flow nie wymaga zastosowania kwasu fluorowodorowego czy silanu, co jest wielką zaletą zarówno dla lekarzy, jak i pacjentów. Si a àczenia (test Êcinania) Vertise Flow w porównaniu z si à àczenia p ynnych materia ów kompozytowych, stosowanych z systemami wià àcymi 17, 8 18,2 18,6 Vertise Flow 23,0 Adper Easy Bond/ Filtek Flow 17,2 4,0 G-Bond/ Gradia Direct Flo 15,4 15,2 Xeno IV/ Esthet-X Flow 9,7 11,6 AdheSE One/ Tetric EvoFlow Szkliwo Z bina 6,1 4,6 ibond Self-Etch/ Venus Flow Wyniki badaƒ dzi ki uprzejmoêci dr. Eda Swifta, Uniwersytet North Carolina. Dane dost pne na yczenie. 7
Siła łàczenia Vertise Flow z z binà (test Êcinania) przy ró nych poziomach wilgotnoêci Si a àczenia, MPa 26 25 24 23 22 21 20 23,0 Z bina przesuszona (po osuszeniu przez 10 sek.) 22,6 Z bina sucha (po osuszeniu przez 3-5 sek.) 21,0 Z bina wilgotna (po wydmuchni ciu wody strumieniem powietrza) 21,2 Z bina mokra (cienka warstwa wody) Porównanie siły łączenia Vertise Flow z zębiną (test ścinania) przy różnych poziomach wilgotności. W teście ścinania siła łączenia Vertise Flow z zębiną jest stała i niezależna od stopnia wilgotności tkanek. Źródło: Bond Strength of Vertise Flow to Dentin of Varying Wetness, T. D. Nguyen, X. Qian and D. Tobia, Kerr Corporation, Orange, CA, USA, IADR 2009, Abstract 2331. Doskonałe wyniki badań siły łączenia potwierdzają badania przeprowadzone w mikroskopie skaningowym. Uzyskane obrazy wskazują na ścisłą adaptację materiału zarówno do szkliwa, jak i zębiny. 100 CiàgłoÊç brzegów wypełnieƒ z materiałów kompozytowych Przed termocyklami Po termocyklach Po mechanicznym obcià eniu Integracja brzeżna 80 Dr. Uwe Blunck z Charité Berlin przeprowadził analizę ilościową brzegów wypełnień w ubytkach klasy II, wykonanych z użyciem Vertise Flow jako liner i materiału Filtek Z250 (3MESPE) jako materiał do wypełnień. Granicę szkliwo/ kompozyt oceniono z użyciem mikroskopu skaningowego (SEM), pod kątem tworzenia szczelin, nieregularności i ciągłości brzegów szkliwa. 60 40 20 Zgodnie z wynikami badań efekty zastosowania Vertise Flow jako liner w ubytkach wypełnionych materiałem mikrohybrydowym są porównywalne z efektami uzyskiwanymi przy użyciu dwuskładnikowego samotrawiącego systemu wiążącego Clearfill-SE i znacznie lepsze od rezultatów uzyskanych przy innych, samotrawiących systemach wiążących. 0 Clearfill SE/ Bond Force/ AdheSE One/ Vertise Flow / Filtek Z250 Filtek Z250 Filtek Z250 Filtek Z250 [1] [1] [1] Wyniki badaƒ dzi ki uprzejmoêci dr. Uwe Bluncka, Charité Berlin [1] = Blunck U, Zaslansky P: Enamel Margin Integrity in Class I Restorations using One-bottle All-in-one Adhesives. J Adhes Dent 2009, zaakceptowano do publikacji. Wykres przedstawia wyniki badań dotyczących ciągłości brzegów (w %) wypełnień wykonanych przy użyciu Vertise Flow jako liner, w porównaniu z wynikami badań z użyciem samotrawiących systemów wiążących, przeprowadzonych dokładnie w taki sam sposób [1]. Im wyższa jest wartość wyrażona w procentach, tym lepsza jest ciągłość brzegów wypełnień. Wyniki badań dzięki uprzejmości dr. Uwe Bluncka, Charité Berlin. 8
Mikroprzeciek Mikroprzeciek wybranych, p ynnych materia ów kompozytowych i systemów wià àcych, w niewielkich ubytkach klasy I) W badaniach mikroprzecieku ocenia się zasięg penetracji barwnika wzdłuż brzegów, uzykany po termocyklach. Niższe wartości mikroprzecieku oznaczają lepszą szczelność brzeżną i mniejszą tendencję do powstania szczelin, co zmniejsza niebezpieczeństwo debondingu i powstania próchnicy wtórnej. W przedstawionych badaniach Vertise Flow zastosowany w ubytkach klasy I wykazał mniejszy mikroprzeciek od tradycyjnych, płynnych materiałów kompozytowych, stosowanych z samotrawiącymi systemami wiążącymi. Przeciek 40 30 20 10 0 16±6(a) Vertise Flow 28±3(b) Xeno V + X-Flow 28±7(b) AdheSE One + Tetric EvoFlow Wyniki badaƒ dzi ki uprzejmoêci prof. Marca Ferrariego i dr. Alessandra Vichiego, Uniwersytet w Sienie. Wytrzymałość zgięciowa i moduł elastyczności Wytrzymałość zgięciową, znaną również jako wytrzymałość na gięcie, definiuje się jako zdolność materiału do przeciwstawianiu się złamaniom pod wpływem sił zginających. Wartość wytrzymałości oznacza maksymalną siłę, którą należy przyłożyć, aby spowodować pęknięcie materiału. W przypadku płynnych kompozytów, które wykazują tendencję do dużych pęknięć, duża wytrzymałość zgięciowa umożliwia przeciwstawianie się naprężeniom i siłom działającym na wypełnienie w jamie ustnej. W przypadku płynnych kompozytów istnieje delikatna równowaga pomiędzy sztywnością i elastycznością materiału. Moduł elastyczości jest miarą sztywności (elastyczności) materiału. Wysoka wartość modułu oznacza większą sztywność materiału, a moduł o mniejszej wartości sugeruje, że materiał jest elastyczny. Płynne kompozyty powinny być odpowiednio sztywne, aby zapo- Wyniki badań dzięki uprzejmości prof. Marca Ferrariego i dr. Alessandra Vichiego, Uniwersytet w Sienie. OdpornoÊç na zginanie wybranych, p ynnych materia ów kompozytowych MPa 160 140 120 100 80 125 Vertise Flow 121 Esthet-X Flow 139 Filtek Supreme Flow Badania przeprowadzone przez NOVA University wskazujà, e Badania odpornoêç przeprowadzone Vertise Flow na przez zginanie NOVA jest University porównywalna wskazują, z że odpornoêcià odporność Vertise tradycyjnych, Flow na p ynnych zginanie jest materia ów porównywalna kompozytowych. z odpornością tradycyjnych, płynnych materiałów kompozytowych. biec deformacji materiału pod wpływem sił żucia i, jednocześnie, odpowiednio elastyczne, aby, poprzez deformację Gradia Direct Flo Tetric EvoFlow Venus Flow Wyniki badaƒ dzi ki uprzejmoêci NOVA Southeastern University. Dane dost pne na yczenie. 125 121 106 pod wpływem sił zginających, zminimalizować naprężenia na granicy materiału z tkankami. 9
Wyniki badaƒ dzi ki uprzejmoêci NOVA Southeastern University. Dane dost pne na yczenie. Badania przeprowadzone przez NOVA University wskazujà, e odpornoêç Vertise Flow na zginanie jest porównywalna z odpornoêcià tradycyjnych, p ynnych materia ów kompozytowych. Modu elastycznoêci wybranych p ynnych kompozytów Badania kliniczne GPa 8.0 7.0 6.0 5.0 4.0 3.0 2.0 1.0 0.0 5.2 5.2 Vertise Flow Esthet-X Flow 5.3 Filtek Supreme Flow 4.3 Gradia Direct Flo 3.5 3.4 Tetric EvoFlow Venus Flow Uniwersytet w Sienie przeprowadził badania kliniczne z wykorzystaniem Vertise Flow jako materiał do wypełnień w niewielkich ubytkach klasy I oraz jako liner, w połączeniu z Herculite XRV Ultra, w ubytkach klasy II. Po 6 miesiącach Vertise Flow zachowywał się podobnie do tradycyjnych, płynnych materiałów kompozytowych. Wyniki badaƒ dzi ki uprzejmoêci NOVA Southeastern University. Dane dost pne na yczenie. Badania Badania przeprowadzone przeprowadzone przez NOVA przez University NOVA wskazują, University że moduł wskazujà, elastyczności e modu Vertise Flow jest elastycznoêci porównywalny Vertise z modułem Flow elastyczności jest porównywalny tradycyjnych, z płynnych modu em materiałów elastycznoêci kompozytowych. tradycyjnych, p ynnych materia ów kompozytowych. Kontrastowość w obrazie rtg Kontrastowość radiologiczna umożliwia lekarzowi wyznaczanie granic wypełnień i wykrycie ubytków. Materiały przepuszczające promieniowanie rentgenowskie wyglądają w obrazie rtg jak ciemne plamy, co może sugerować istnienie procesu próchnicowego. Aby uniknąć pomyłek, kompozyty powinny posiadać przepuszczalność mniejszą od tkanek twardych, co zapewni właściwą diagnostykę i odpowiednio wczesną reakcję lekarza w przypadku zmian patologicznych. Wypełnienia w niewielkich ubytkach klasy I wykonane z Vertise Flow zdjęcie po 6 miesiącach od momentu założenia materiału. Vertise Flow jako liner oraz Herculite XRV Ultra jako materiał do wypełnień. Wysoka kontrastowość Vertise Flow (320% Al) zapewnia precyzyjne odróżnienie materiału od struktur zęba. Zdjęcie dzięki uprzejmości dr. Marca Ferrariego 10
Vertise Flow pytania i odpowiedzi Autor: lek.dent. Dariusz Miśkiewicz, Kerr Dlaczego Vertise Flow redukuje nadwrażliwość pozabiegową? Vertise Flow nie wymaga wytrawiania, co sprawia, że w czasie aplikacji tego kompozytu kanaliki zębinowe pozostają zamknięte, zmniejszając możliwość powstania nadwrażliwości pozabiegowej. Czy przed aplikacją Vertise Flow należy stosować kwas ortofosforowy lub system wiążący? Vertise Flow jest samoadhezyjnym materiałem kompozytowym, który zawiera czynnik łączący. Czynnik ten zapewnia wysokie siły łączenia z zębiną i szkliwem, bez potrzeby zastosowania systemu wiążącego, bądź jego poszczególnych składników, np. wytrawiacza (kwasu ortofosforowego). Nie ma jednak przeciwwskazań do zastosowania systemu wiążącego. Należy przy tym pamiętać, że przy zastosowaniu systemów wiążących opartych na technice całkowitego wytrawiania, Vertise Flow nie zapewni redukcji nadwrażliwości pozabiegowej. Jak mam postąpić, gdy, pomimo braku wyraźnych wskazań, będę chciał (-a) zastosować dodatkowe wytrawianie, podobnie jak robię to w przypadku samotrawiących systemów wiążących? Vertise Flow jest materiałem samoadhezyjnym i nie wymaga wytrawiania tkanek. W razie potrzeby, proces wytrawiania należy ograniczyć wyłącznie do szkliwa, z pominięciem zębiny. Zamierzona, bądź przypadkowa aplikacja wytrawiacza na powierzchnię zębiny może wpłynąć negatywnie na siłę łączenia Vertise Flow z tą tkanką. Jedynym wskazaniem, w którym Kerr zaleca zastosowanie kwasu ortofosforowego jest uszczelnianie bruzd i zagłębień. Jak postąpić w przypadku zastosowania Vertise Flow jako uszczelniacz bruzd i zagłębień? Przed zastosowaniem należy oczyścić powierzchnię zęba mieszaniną pumeksu/wody i zastosować kwas ortofosforowy przez 15 sek. Kwas jest w tym przypadku wyłącznie substancją oczyszczającą. Alternatywnie, można zastosować abrazję powietrzną. Po oczyszczeniu nakłada się Vertise Flow i rozprowadza przez 15-20 sek. Szczegółowe informacje dot. postępowania znajdują się w instrukcji użycia. Dlaczego Vertise Flow wymaga przechowywania w lodówce? Vertise Flow, podobnie jak samotrawiące systemy wiążące, np. OptiBond All-in-One, zawiera kwaśne monomery, które zapewniają skuteczne połączenie z zębiną i szkliwem. Monomery te wymagają jednak przechowywania w niższej temperaturze, co zapewnia im stabilność i optymalne działanie. Przedłużona ekspozycja na ciepło może wpłynąć negatywnie na siłę łączenia z tkankami. Czy Vertise Flow wymaga wcierania w powierzchnię zęba? Jeżeli tak, to jak długo należy wcierać materiał w powierzchnię tkanek? Vertise Flow należy rozprowadzać po powierzchni ubytku przez 15-20 sek., stosując umiarkowany nacisk. Jak długo należy utwardzać Vertise Flow przy użyciu wysokowydajnych lamp do polimeryzacji, np. Demi? Vertise Flow jest produktem zawierającym monomery adhezyjne, które wymagają dłuższego czasu utwardzania, również przy zastosowaniu wysokowydajnych lamp polimeryzacyjnych. W przypadku lampy Demi czas utwardzania pojedynczej warstwy Vertise Flow wynosi 20 (odcienie standardowe) lub 40 sek. (odcienie A3,5 i Universal Opaque). Wśród wskazań do stosowania Vertise Flow brak jest ubytków klasy III i V. Dlaczego? Czekamy na ostateczne potwierdzenie pozytywnych wyników długoczasowych badań klinicznych Vertise Flow, stosowanego jako materiał do wypełnień w ubytkach klasy III i V. W jakich odcieniach dostępny jest Vertise Flow? XL, A1, A2, A3, A3.5, B1, B2, Universal Opaque, Translucent. Odcień Universal Opaque stosuje się jako uniwersalny opaker, do odbudowy zębiny w sytuacjach potencjalnie zwiększonej przezierności wypełnienia. Odcień XL służy do wypełniania ubytków w zębach mlecznych i wybielanych, a także do uszczelniania bruzd i zagłębień. Odcień Translucent jest 11
przeznaczony do uszczelniania bruzd i zagłębień. Czy pomiędzy Vertise Flow i kompozytami uniwersalnymi, np. Herculite XRV Ultra, zakładanymi na powierzchnię tego samoadhezyjnego materiału kompozytowego, należy stosować system wiążący? Nie. Skład żywic uniwersalnych materiałów kompozytowych i Vertise Flow jest podobny, co zapewnia doskonałe połączenie pomiędzy tymi materiałami, bez potrzeby zastosowania systemu wiążącego. Jakie ph posiada Vertise? Przed utwardzeniem światłem ph Vertise Flow wynosi 1.9, co zapewnia skuteczną interakcję materiału z tkankami. Po utwardzeniu ph Vertise Flow wynosi 6,5-7. Ile wynosi okres przydatności Vertise Flow do użycia? Okres przydatności Vertise Flow wynosi 18 miesięcy, gdy materiał przechowywany jest w lodówce. W przypadku przechowywania w wyższej temperaturze okres ważności Vertise Flow ulega skróceniu. Jakie zalety oferuje Vertise Flow w porównaniu z materiałami szkło-jonomerowymi? W odróżnieniu od szkło-jonomerów tradycyjnych i modyfikowanych Vertise Flow jest materiałem estetycznym, którego właściwości zapewniają uzyskanie wypełnień o naturalnej kolorystyce i przezierności. Dużo lepsze są także jego własności mechaniczne (odporność na ugięcia, odporność średnicowa na rozciąganie, odporność na ściskanie) i odporność na ścieranie, co zapewnia większą trwałość wypełnień. Czy Vertise Flow uwalnia fluor? Vertise Flow zawiera fluorek iterbu, który odpowiada za uwalnianie fluoru. Dzienne wydzielanie fluoru wynosi 0,23 ppm. Czy Vertise Flow można stosować do naprawy uzupełnień protetycznych? Tak. Vertise Flow posiada własności mechaniczne i estetyczne zbliżone do płynnych materiałów kompozytowych, które rutynowo stosuje się do naprawy i indywidualizacji tymczasowych i stałych uzupełnień protetycznych. Cechą odróżniającą Vertise Flow od innych materiałów wykorzystywanych przy wymienionych wskazaniach jest zawartość kwaśnych monomerów adhezyjnych, które eliminują konieczność zastosowania systemów wiążących. Czy Vertise Flow nadaje się do naprawy uzupełnień porcelanowych i metalowo-porcelanowych? Tak. Vertise Flow łączy się z porcelaną z siłą ok. 32 Mpa. Tak doskonałe połączenie uzyskuje się bez wytrawiania porcelany kwasem HF i bez zastosowania silanu. Dzięki temu proces naprawy jest maksymalnie uproszczony i wygląda następująco: Zmatowić wiertłem powierzchnię porcelany i ew. metalu/tkanek twardych zęba. Nałożyć Vertise Flow i rozprowadzić przez 15-20 sek. po naprawianej powierzchni. Utwardzić światłem lampy przez 20 sek. W razie potrzeby nałożyć kolejne porcje Vertise Flow warstwami do 2 mm. Każdą warstwę utwardzić oddzielnie światłem lampy przez 20 sek. Czy można stosować Vertise Flow do odbudowy zęba pod uzupełnienia protetyczne? Vertise Flow można stosować jako czynnik łączący materiał odbudowy z tkankami. W tym przypadku siły łączenia materiałów do odbudowy z zębiną, za pośrednictwem Vertise Flow, wynoszą: FluoroCore 2 19.9 (2.1) Mpa, LuxaCore 19.3 (1.5) Mpa, CoreRestore 2 19.5 (3.4) Mpa. Dodatkowo, Vertise Flow można stosować do odbudowy w obszarach nie narażonych na duże obciążenia mechaniczne, pod warunkiem zakładania i utwardzania go warstwami do 2 mm. 12
Przypadek z pogranicza Autor: lek. dent. Monika Dzieciątkowska, Prywatna praktyka stomatologiczna, Łódź www.alfabetusmiechu.pl Pacjent zgłosił się celem leczenia. Wstępne badanie nie ujawniło niczego niepokojącego, jednak wnikliwa analiza wypełnienia w zębie 46 w dużym powiększeniu wykazała próchnicę wtórną na powierzchni mezjalnej oraz uszkodzenie wypełnienia w części dystalnej. W swojej pracy kieruję się zasadą, że wszystkie stare wypełnienia wymieniam w całości. Naprawiam tylko własne wypełnienia, bo wiem, że nie ma pod nimi próchnicy zalegającej, a zastosowane przeze mnie systemy łączące IV generacji dają szczelne i trwałe połączenie na całej powierzchni ubytku. Przystąpiłam do usunięcia wypełnienia. Po całkowitym oczyszczeniu ubytku (ryc.2) podjęłam wspólnie z pacjentem decyzję o założeniu wypełnienia. Piśmiennictwo wprawdzie w takich sytuacjach wskazuje na inlay/onlay jako uzupełnienie z wyboru, jednak nasi pacjenci, zwykle ze względów finansowych, nie decydują się na tego typu rozwiązania. Dlatego na ich prośbę często w takich sytuacjach wykonuję wypełnienie kompozytowe, dbając jednak o staranne odtworzenie anatomii odbudowywanego zęba. Należy pamiętać, że im większy ubytek tkanek, tym trudniej o prawidłowe odtworzenie kształtu anatomicznego, cała procedura trwa dłużej i warto to rozważyć przed przystąpieniem do wypełniania. Założyłam koferdam (Optidam Kerr). Powierzchnię dystalną uszczelniłam nitką retrakcyjną wprowadzając ją wraz z koferdamem do kieszonki dziąsłowej. Zastosowałam nowy materiał kompozytowy Vertise (Kerr) w zalecanej przez producenta technice Total Liner. Vertise jest samoadhezyjnym materiałem kompozytowym i zastępuje etap wytrawiania i stosowania sytemu łączącego. Aplikujemy go na powierzchnię szkliwa i zębiny i wcieramy przez 15-20 sekund (ryc. 3). Po tym etapie zakładam matrycę sekcyjną, którą uszczelniam klinem. Następna cienka warstwa Vertise Flow stanowi liner i ułatwia adaptację wewnętrzną kolejnych warstw kompozytu. Odbudowę zęba rozpoczynam od odbudowy ściany mezjalnej (odcień szkliwny Herculite Ultra) i usunięcia matrycy. Następnie odbudowuję brakującą ścianę dystalną. Utworzony w ten sposób ubytek klasy I jest znacznie prost- Ryc. 1 Stare wypełnienie kompozytowe wymagające wymiany z powodu próchnicy na powierzchni mezjalnej, dobrze widocznej w mikroskopie operacyjnym. Ryc. 2 Ubytek po usunięciu wypełnienia i założeniu koferdamu. 13
szy do obudowy niż skomplikowany, wielopowierzchniowy ubytek klasy II. Wewnętrzną strukturę zęba odbudowuję z odcienia zębinowego (Herculite Ultra), poprzez odtworzenie brakują- cych guzków. Przed założeniem ostatniej warstwy szkliwnej zamykającej ubytek, w powstałe bruzdy wprowadzam niewielką ilość podbarwiacza (Kolor Plus, Kerr), który nadaje wypełnieniu trójwymiarowy charakter. Opracowanie końcowe (wiertła diamentowe 40mikronów) i polerownie (krążki OptiDisc, gumki HiLuster, Kerr, szczotka Occlubrush) kończą wykonanie wypełnienia. Ryc. 3 Po zastosowaniu Vertise Flow można przystąpić do założenia kształtki. Ryc. 4. Vertise Flow jako liner. Ryc. 5 Po odbudowaniu ściany mezjalnej matryca może zostać usunięta. To ułatwia pracę w ubytku. Ryc. 6 Powierzchnia dystalna odbudowywana jest z wolnej ręki. Mikroskop zabiegowy pozwala kontrolować dokładność tej czynności. Koferdam zapewnia suchość pola zabiegowego. 14
Ryc. 7 Odbudowa ściany mezjalnej, ciąg dalszy. Ryc. 8 Odbudowana ściana mezjalna. Ryc. 9 Materiał Herculite Ultra, odcień zębinowy, posłużył do odtworzenia guzków. Podbarwiacze Kolor Plus (ochra) położone na tym etapie, w bruzdy, nadadzą wypełnieniu trójwymiarowy charakter. Ryc. 10 Odcień szkliwny kończy odbudowę, delikatnie ukrywając podbarwienia bruzd. Ryc. 11 Ostateczny wygląd wypełnienia po wypolerowaniu. 15
Estetyka w klasycznym wydaniu Autor: lek. dent. Monika Dzieciątkowska, Prywatna praktyka stomatologiczna, Łódź www.alfabetusmiechu.pl Pacjent zgłosił się celem wymiany korony na zębie 25. Przed tą procedurą konieczna okazała się wymiana wypełnienia w sąsiednim trzonowcu. Usunięto stare wypełnienie. Po założeniu matryc sekcyjnych (Hawe Adapt Sectional Matrix System, Kerr), które uszczelniono klinem drewnianym (Kerr) zastosowano technikę całkowitego wytrawiania i system łączący IV generacji (Syntac Classic). Odrobina płynnego kompozytu na dno ubytku poprawia adaptację wewnętrzną materiału kompozytowego. Zastosowano odcienie zębinowy A3 i szkliwny A2/A3 materiału Herculite Classic. Przed ostatnią warstwą szkliwną zaaplikowano niewielką ilość podbarwiacza w kolorze ochry i brązowym (system podbarwiaczy Kolor Plus, Kerr) by całość odbudowy upodobnić do pozostałych struktur zęba. Opracowanie wstępne wiertła diamentowe 40 mikronów. Polerowanie krążki OptiDisc i szczotka OccluBrush. Ryc. 2 Ubytki po opracowaniu i założeniu matrycy sekcyjnej Hawe Adapt Sectional Matrix System. Po wypłukaniu i osuszeniu ubytków zastosowano system wiążący IV generacji. Ryc. 3 Aplikacja płynnego materiału kompozytowego. Ryc. 1 Sytuacja przed zabiegiem. Ryc. 4 Odbudowana ściana dystalna. 16
Ryc. 5 Odbudowana ściana mezjalna. Ryc. 6 Po aplikacji koloru zębinowego A3. Ryc. 7 Po aplikacji materiału w odcieniu szkliwnym. Ryc. 8 Kolejna warstwa materiału w odcieniu szkliwnym. Ryc. 10 Efekt ostateczny Ryc. 9 Po założeniu ostatniej warstwy kompozytu. Wypełnienie opracowano wstępnie przy użyciu wierteł z węglików i gruboziarnistych krążków OptiDisc. Polerowanie wykonano przy użyciu drobnoziarnistych krążków OptiDisc i szczotki OccluBrush. 17
Krążki OptiDisc standard w dziedzinie opracowania wstępnego i polerowania wypełnień Autor: lek.dent. Dariusz Miśkiewicz, Kerr Istnieje duża liczba technik i materiałów umożliwiających opracowanie wstępne i wypolerowanie powierzchni wypełnień z materiałów kompozytowych i kompomerów. Systemy do polerowania mogą różnić się kształtem i rozmiarem poszczególnych narzędzi, liczbą etapów, budową podłoża i składem cząstek abrazyjnych. W zasadzie nie ma uniwersalnych narzędzi do opracowania wstępnego i polerowania, a wykorzystanie różnych środków zależy od rodzaju opracowywanej powierzchni. W przypadku powierzchni płaskich lub z niewielką wypukłością standardem klinicznym stały się elastyczne krążki ścierne narzędzia, które, dzięki zróżnicowaniu wielkości nasypu, umożliwiają zastosowanie podczas wszystkich etapów opracowania wypełnienia, od usuwania nadmiarów, poprzez nadanie kształtu i polerowanie wstępne, do polerowania ostatecznego. Wspominając o krążkach nie sposób pominąć krążków OptiDisc, produktu firmy Kerr, która jest liderem w dziedzinie opracowania wstępnego i polerowania wypełnień z materiałów kompozytowych i kompomerów. OptiDisc to unikalne krążki ścierne, umożliwiające opracowanie wstępne i polerowanie powierzchni wypełnień z materiałów kompozytowych, kompomerów, szkło-jonomerów, amalgamatu, a także powierzchni metali szlachetnych i półszlachetnych. Cztery dostępne gradacje krążków zapewniają pełne opracowanie płaskich i wypukłych powierzchni wypełnień, od usunięcia nadmiarów, poprzez nadanie kształtu i polerowanie wstępne, do polerowania ostatecznego, bez potrzeby zastosowania innych narzędzi. Pracę krążkami OptiDisc ułatwiają praktyczne rozwiązania w postaci: kodu kolorystycznego, przezroczystego podłoża, wolnej od kleju warstwy abrazyjnej oraz dwóch rodzajów trzymadełek. Krążki posiadają intuicyjny kod kolorystyczny, który zapewnia łatwe rozpoznanie poszczególnych ich gradacji krążki o większych właściwościach abrazyjnych oznaczone są kolorami ciemniejszymi (usuwanie nadmiarów krążki ciemnoczerwone; nadanie kształtu krążki jasnoczerwone), krążki do polerowania oznaczone są kolorami jasnymi (polerowanie wstępne krążki ciemnożółte; polerowanie ostateczne krążki jasnożółte). Kod kolorystyczny umieszczony jest wyłącznie na pierścieniu krążka. Dzięki temu, pracująca część krążka jest przezierna, co ułatwia kontrolę procesu opracowania wypełnienia. Pierścień mocujący krążek na trzymadełku wykonany jest z miękkiego tworzywa, które, dopasowując się do kształtu uchwytu trzymadełka, zapobiega obracaniu krążka na trzymadełku w czasie opracowywania wypełnienia. W odróżnieniu od pierścieni metalowych, stosowanych w innych krążkach, miękki pierścień zapobiega uszkodzeniu powierzchni wypełnienia. Trzymadełka do krążków OptiDisc posiadają opatentowany kształt uchwyt krążka nie wystaje ponad powierzchnię krążka, co, podobnie jak specjalna powłoka pokrywająca trzymadełko, zapobiega uszkodzeniu powierzchni wypełnienia, a wyjątkowy system mocowania zapobiega niepożądanemu obracaniu krążka na trzymadełku w czasie pracy. Krążki OptiDisc posiadają wolną od kleju warstwę abrazyjną, która zapewnia skuteczną pracę od pierwszego obrotu krążka. Wpływa to na znaczne skrócenie czasu opracowania wypełnienia oraz lepszą jakość powierzchni po opracowaniu, w porównaniu z krążkami, w których nasyp pokryty jest całkowicie klejem. Krążki OptiDisc dostępne są w trzech wielkościach (9,6; 12,6; 15,9 mm) i zestawach o różnych konfiguracjach, dostosowanych do potrzeb użytkowników. 18
Zalety i korzyści ze stosowania krążków OptiDisc USUWANIE NADMIARÓW Extra-Coarse 80 µm NADANIE KSZTA TU Coarse/Medium 40 µm POLEROWANIE WST PNE Fine 20 µm POLEROWANIE OSTATECZNE Extra-Fine 10 µm Intuicyjny kod kolorystyczny, który ułatwia identyfikację poszczególnych gradacji krążków; krążki o większych właściwościach abrazyjnych posiadają pierścienie w kolorach ciemniejszych, kolorami jasnymi oznaczone są krążki przeznaczone do polerowania. Kod kolorystyczny dotyczy wyłącznie pierścienia z tworzywa, co zwiększa kontrolę procesu opracowania powierzchni. Pierścień z tworzywa zapobiega uszkodzeniu powierzchni materiału. Gotowa do pracy powierzchnia abrazyjna niepokryte krawędzie cząstek abrazyjnych są skuteczne od pierwszego obrotu krążka. Dzięki temu, w porównaniu z innymi krążkami uzyskuje się znaczne skrócenie czasu pracy, a jakość powierzchni po opracowaniu jest znacznie lepsza. Powierzchnia krążka OptiDisc Inne krà ki OptiDisc Inne krà ki OptiDisc Powierzchnia innego krążka Mocowanie krążka na trzymadełku. Trzymadełko OptiDisc nie wystaje ponad powierzchnię krążka, co zapobiega uszkodzeniu powierzchni opracowywanego materiału. Kwadratowy kształt końcówki trzymadełka zapobiega niepożądanemu obracaniu się krążka w czasie pracy. Dwa rodzaje trzymadełek: standardowe i krótkie. Trzymadełko krótkie ułatwia opracowanie powierzchni wypełnień w odcinku bocznym, szczególnie u dzieci i dorosłych pacjentów z małą jamą ustną. Trzy rozmiary (9.6 mm, 12.6 mm, 15,9 mm) i cztery gradacje krążków (Extra-Coarse, Coarse/Medium, Fine, Extra-Fine) zapewniają pełne opracowanie wstępne i wypolerowanie wypełnień we wszystkich sytuacjach, w których stosuje się krążki ścierne, a dostępna oferta zestawów i uzupełnień zadowoli nawet najbardziej wymagających lekarzy. OptiDisc General Assorted Kit 9.6mm, 12.6mm, nr kat. 4200 19
Opracowanie wstępne i polerowanie wypełnień z materiałów złożonych Autor: Prof. Martin Jung, DDS, Policlinic for Conservative and Preventive Dentistry, Faculty of Dentistry, Justus-Liebig University, Giessen, Niemcy martin.jung@dentist.med.uni-giessen.de. Estetyczna przewaga jest jedną z kluczowych zalet wypełnień z materiałów kompozytowych. Odcienie, efekty optyczne czy struktura powierzchni są decydujące w odniesieniu do komfortu i satysfakcji pacjenta [Jones et al., 2004]. Zachowanie i właściwości kompozytów w biologicznym środowisku jamy ustnej w dużym stopniu zależą od jakości powierzchni wypełnienia. Wszelkie nieregularności tej powierzchni zwiększają możliwość akumulacji płytki [Ikeda et al., 2007], której obecność może prowadzić do próchnicy wtórnej i stanu zapalnego okolicznych tkanek miękkich. W przypadku wypełnień narażonych na duże obciążenia okluzyjne i aktywność zębów przeciwstawnych chropowatość powierzchni wpływa negatywnie na odporność na ścieranie i abrazyjność materiałów kompozytowych [Willems et al., 1991; Mandikos et al., 2001]. Chropowata powierzchnia kompozytów jest podatna na przebarwienia i akumulację osadów [Patel et al., 2004; Lu et al., 2005]. Dodatkowo, minimalizując chropowatość powierzchni, można poprawić odporność na ściskanie i ugięcia oraz mikrotwardość wypełnienia [Gordan et al., 2003; Venturini et al., 2006; Lohbauer et al., 2008]. Tak więc uzyskanie jak najbardziej gładkiej powierzchni wypełnienia jest warunkiem satysfakcji pacjenta i trwałości wypełnień z materiałów kompozytowych. Powierzchnie kompozytów, które utwardza się przez pasek celuloidowy wykazują minimalną chropowatość [Yap et al., 1997; Ergücü and Türkün, 2007; Üctasli et al., 2007; Korkmaz et al., 2008]. Klinicznie, większość wypełnień wymaga opracowania i polerowania. Opracowanie obejmuje eliminację nadmiarów materiału, dopasowanie morfologii powierzchni i usunięcie przeszkód zgryzowych. Proces wstępnego opracowania wypełnienia powoduje pozostawienie na powierzchni wypełnienia nierówności, które usuwa się poprzez polerowanie. Narzędzia obrotowe stosowane do opracowania i polerowania wypełnień muszą spełniać wiele wymagań. Muszą być skuteczne w stosunku do zarówno miękkiej matrycy kompozytu, jaki i twardych cząstek wypełniacza, bez szkodliwego wpływu na opracowywaną powierzchnię. Narzędzia do opracowania powinny posiadać określoną zdolność tnącą, bez pozostawienia nadmiernej chropowatości powierzchni. Dodatkowo, narzędzia obrotowe do opracowania i polerowania muszą być skuteczne w stosunku do powierzchni o różnej morfologii (powierzchnie gładkie i wypukłe vs. powierzchnie wklęsłe i z dobrze ukształtowaną strukturą anatomiczną). Do wstępnego opracowania powierzchni zaleca się dwa typy wierteł: wiertła z węglików i wiertła z nasypem diamentowym do wykańczania powierzchni. Wiertła z nasypem diamentowym charakteryzuje względnie wysoka skuteczność cięcia, która jest zależna od wielkości zastosowanych cząstek diamentu [Jung, 1997]. Ze względu na agresywny efekt, wiertła z nasypem diamentowym pozostawiają bardziej lub mniej chropowatą powierzchnię. [Jung et al., 2007b]. Frez z węglików zastosowany do usunięcia niewielkich nadmiarów i ostatecznego ukształtowania powierzchni wypełnienia. Frezy z węglików i wiertła z nasypem diamentowym stosuje się na etapie opracowania wstępnego. Frezy są narzędziami stosunkowo łagodnymi, które posiadają ograniczoną zdolność cięcia, a chropowatość powierzchni jest niewielka. Dzięki temu, wypełnienia opracowane wstępnie frezami można polerowować przy użyciu systemów jednoetapowych, np. gumek Opti1Step lub szczotek OptiShine. Zdjęcie dzięki uprzejmości Prof. Angelo Putignano 20
Na zdjęciach przedstawiono zastosowanie pełnej sekwencji krążków do opracowania wstępnego i wypolerowania wypełnienia klasy V. Krążki ścierne są jedynym rodzajem narzędzi, które można stosować na wszystkich etapach opracowania wstępnego i polerowania wypełnień. Zastosowanie krążków umożliwia skuteczne usunięcie nadmiarów i uzyskanie idealnej gładkości powierzchni, której chropowatość jest równa chropowatości powierzchni utwardzanej przy użyciu paska celuloidowego, jednak warunkiem uzyskania takich efektów jest wykorzystanie pełnej sekwencji krążków, od krążków zgrubnych do krążków do polerowania ostatecznego, o najmniejszej wielkości ziarna. 21
Dwuetapowy system gumek Hi Luster zastosowany do polerowania wstępnego (zdjęcie lewe, gumka niebieska) i ostatecznego (zdjęcie prawe, gumka szara) wypełniena w ubytku klasy V. Tego typu systemy nadają się szczególnie do polerowania powierzchni, które opracowano wstępnie przy użyciu narzędzi, które pozostawiają chropowatą powierzchnię, np. wiertła z nasypem diamentowym. Zdjęcie dzięki uprzejmości Prof. Angelo Putignano Wiertła z węglików różnią się między sobą liczbą i orientacją ostrzy. Posiadają ograniczoną zdolność cięcia, a chropowatość powierzchni po ich zastosowaniu jest niewielka [Jung,1997; Barbosa et al., 2005; Turssi et al., 2005]. W literaturze istnieją kontrowersje dotyczące jakości powierzchni po zastosowaniu różnych typów wierteł z węglików [Jung, 1997; Radlanski and Best, 2007]. Po wstępnym opracowaniu, powierzchnia materiału pozostaje w różnym stopniu chropowata, w zależności od rozległości korekt oraz liczby i rodzaju zastosowanych wierteł. Aby uzyskać najlepszy efekt estetyczny, należy maksymalnie wygładzić nierówności powierzchni poprzez jej wypolerowanie. Istnieje duża liczba technik i materiałów do polerowania materiałów kompozytowych. Systemy do polerowania mogą różnić się kształtem i rozmiarem poszczególnych narzędzi, liczbą etapów, budową podłoża i składem cząstek abrazyjnych. Elastyczne krążki doskonale wygładzają powierzchnie kompozytu, skutecznie redukując wszelkie nierówności. Z tego powodu uznano krążki za kliniczny standard w dziedzinie opracowania powierzchni kompozytów [Tjan and Clayton, 1989; Wilson et al., 1990; Hoelscher et al., 1998; Setcos et al., 1999; Roeder et al., 2000; Üctasli et al., 2007]. Ze względu na kształt, doskonale nadają się do opracowania powierzchni płaskich lub wypukłych; nie zaleca się ich jednak do stosowania w przypadku powierzchni wklęsłych lub z bogatą mikrostrukturą [Chen et al., 1988; Tjan and Clayton, 1989]. Zróżnicowanie średnicy i grubości krążków umożliwia ich zastosowanie w wielu sytuacjach klinicznych. Większość krążków stosuje się w trzech lub czterech etapach, co pozwala na skuteczne usuwanie nadmiarów i następujące po nim wygładzenie powierzchni materiału. Z tego powodu krążki są jedynym środkiem, który można stosować zarówno do wstępnego opracowania, jak i do polerowania wypełnień. Gumki stanowią dużą i heterogenną grupę produktów do polerowania. Zróżnicowanie rozmiarów i kształtów gumek umożliwia ich zastosowanie w przypadku wypukłych i wklęsłych powierzchni, a także powierzchni z rozbudowaną mikrostrukturą. Większość gumek posiada podłoże silikonowe, zbliżone konsystencją do gumy. Cząstki abrazyjne, które są zintegrowane z podłożem, posiadają różną wielkość i, w większości, zbudowane są z węglika/dwutlenku krzemu, tlenku glinu lub diamentu. Sposoby postępowania z poszczególnymi rodzajami gumek są mocno zróżnicowane. Gumki stosuje się jedno-, dwu-, trzy- lub czteroetapowo. Efektywność polerowania w dużym stopniu zależy od rodzaju stosowanego produktu. Przy wielu z tych systemów uzyskiwana jakość powierzchni jest porównywalna lub lepsza od jakości uzyskiwanej przy zastosowaniu krążków. [Jung et al., 2003; Jung et al., 2007a]. Inne produkty powodowały uzyskanie mniej korzystnych efektów [Ergücü and Türkün, 2007; Cenci et al., 2008]. W literaturze wciąż trwa dyskusja na temat 22