CZĘŚĆ V INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY Spis treści: ZDROWIA 1. ZAKRES ROBÓT DLA CAŁEGO ZAMIERZENIA BUDOWLANEGO ORAZ KOLEJNOŚC REALIZACJI...73 2. WYKAZ ISTNIEJĄCYCH OBIEKTÓW BUDOWLANYCH PODLEGAJĄCYCH ADAPTACJI LUB ROZBIÓRCE...74 3. ELEMENTY ZAGOSPODAROWANIA DZIAŁKI LUB TERENU, KTÓRE MOGĄ STWARZAĆ ZAGROŻENIE BEZPIECZEŃSTWA I ZDROWIA LUDZI...74 4. PRZEWIDYWANE ZAGROŻNIA, KTÓRE MOGĄ WYSTĄPIĆ PRZY...74 5. WYMAGANIA OGÓLNE WYKONANIA INSTALACJI ELEKTRYCZNYCH, AKPIA...75 6. WYDZIELENIE I OZNAKOWANIE MIEJSC PROWADZENIA ROBÓT...76 7. PROWADZENIE INSTRUKTAŻU DLA PRACOWNIKÓW PRZED PRZYSTĄPIENIEM DO ROBÓT 77 8. SPOSÓB PRZECHOWYWANIA I PRZEMIESZCZANIA MATERIAŁÓW,...78 9. ŚRODKI TECHNICZNE I ORGANIZACYJNE ZAPOBIEGAJĄCE...81 10. ROBOTY ROZBIÓRKOWE...82 11. ROBOTY NA WYSOKOŚCIACH...82 12. SKŁADOWANIE MATERIAŁÓW...83 13. OCHRONA P.POŻ...84 14. OCHRONA WŁASNOŚCI PUBLICZNEJ I PRYWATNEJ...84 15. ZASADY BHP...84 16. OCHRONA I UTRZYMANIE ROBÓT...85 17. DOKUMENTY ODNIESIENIA...85 72
1. ZAKRES ROBÓT DLA CAŁEGO ZAMIERZENIA BUDOWLANEGO ORAZ KOLEJNOŚC REALIZACJI Przedmiotem zamierzenia budowlanego jest wykonanie Robót związanych z realizacją zadania pn.: Odprowadzenie ścieków z budynków Zespołu Opieki Zdrowotnej w Busku-Zdroju do, obejmujące swym zakresem: - Kanalizacja z oddziałów zakaźnego oraz gruźlicy i chorób płuc (nowoprojektowana), - Kontenerowa Stacja Dezynfekcji ze Sterownia, (obiekt projektowany) - Kompaktowa Stacja Dezynfekcji, (obiekt projektowany) - Przepompownia ścieków z sitem, (obiekt projektowany) - Sito do usuwania skratek, (obiekt projektowany) - Separator tłuszczu na kanalizacji z kuchni, (obiekt projektowany) - Instalacje elektryczne, AKPiA. Roboty przy wykonywaniu sieci kanalizacyjnej będą wykonywane w następującej kolejności: - Wykonanie wykopów pod rurociągi wraz z umocnieniem i odwodnieniem, - Wykonanie montażu wraz z uzbrojeniem, - Wykonanie prób szczelności, - Zasypywanie wykopów, - Odtworzenie nawierzchni. Roboty przy wykonywaniu obiektów kubaturowych będą wykonywane w następującej kolejności: - Wykonanie wykopów pod obiekty kubaturowe, - Wykonanie fundamentów, - Posadowienie zbiorników, tj. przepompowni ścieków, stacji dezynfekcji, separatora tłuszczu, zbiornika z sitem na kanalizacji ogólnej, - Posadowienie kontenerowej stacji dozowania i sterowania, - Wyposażenie przepompowni ścieków, stacji dezynfekcji i kontenerowej stacji dozowania i sterowania, - Wykonanie zasilania energetycznego do stacji dezynfekcji, przepompowni ścieków i zbiornika z sitem, - Wykonanie systemu sterowania dla podczyszczalni, - Zagospodarowanie terenu. 73
2. WYKAZ ISTNIEJĄCYCH OBIEKTÓW BUDOWLANYCH PODLEGAJĄCYCH ADAPTACJI LUB ROZBIÓRCE Na terenie objętym zakresem projektu występują następujące elementy podlegające rozbiórce: a) poletka osadowe przy istniejącej oczyszczalni ścieków, na miejscu których zlokalizowana będzie stacja dezynfekcji ścieków. b) kolidujące rurociągi. 3. ELEMENTY ZAGOSPODAROWANIA DZIAŁKI LUB TERENU, KTÓRE MOGĄ STWARZAĆ ZAGROŻENIE BEZPIECZEŃSTWA I ZDROWIA LUDZI Przebieg nowoprojektowanych rurociągów kanalizacji sanitarnej na terenie szpitala uwarunkowany jest lokalizacją istniejącego uzbrojenia podziemnego i nadziemnego. Istniejące uzbrojenie na terenie inwestycji to: sieć wodociągowa, kanalizacja sanitarna i deszczowa, linie kablowe energetyczne podziemne i napowietrzne, istniejące obiekty budowlane. 4. PRZEWIDYWANE ZAGROŻNIA, KTÓRE MOGĄ WYSTĄPIĆ PRZY REALIZACJI ROBÓT Zgodnie z wykazem zawartym w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003 r. w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia Dz.U. 03.120.1126 z dnia 10 lipca 2003r. w trakcie realizacji przedmiotowej inwestycji prowadzone będą następujące rodzaje robót budowlanych, stwarzających zagrożenie bezpieczeństwa i zdrowia ludzi: Roboty budowlane, których charakter, organizacja lub miejsce prowadzenia stwarza szczególnie wysokie ryzyko powstania zagrożenia bezpieczeństwa i zdrowia ludzi, a w szczególności przysypania ziemią lub upadku z wysokości: a. wykonywanie wykopów o ścianach pionowych o głębokości większej niż 1,5m wysokie niebezpieczeństwo przysypania ziemią w razie zaniechania lub wadliwego wykonania rozpór, b. roboty, przy których wykonywaniu występuje ryzyko upadku z wysokości, c. rozbiórki obiektów budowlanych, d. roboty wykonywane przy użyciu dźwigów - roboty rozładunkowe i montażowe, e. roboty wykonywane pod lub w pobliżu przewodów linii elektroenergetycznych w odległości liczonej poziomo od skrajni przewodów, mniejszej niż: - 3,0 m - dla linii o napięciu znamionowym nie przekraczającym 1 kv, - 5,0 m - dla linii o napięciu znamionowym powyżej 1 kv, lecz nie przekraczającym 15 kv, 74
- 10,0 m - dla linii o napięciu znamionowym powyżej 15 kv, lecz nie przekraczającym 30 kv, - 15,0 m - dla linii o napięciu znamionowym powyżej 30 kv, lecz nie przekraczającym 110 kv, f. roboty wykonywane w pobliżu linii kolejowych i cieków wodnych. Roboty budowlane prowadzone w pobliżu linii wysokiego napięcia lub czynnych linii komunikacyjnych: a) roboty wykonywane w odległości liczonej poziomo od skrajnych przewodów, mniejszej niż 15,0 m - dla linii o napięciu znamionowym 110 kv, b) roboty wykonywane w odległości liczonej poziomo od skrajnych przewodów, mniejszej niż 30,0 m - dla linii o napięciu znamionowym powyżej 110 kv, c) wszystkie roboty budowlane, wykonywane na obszarze kolejowym w warunkach prowadzenia ruchu kolejowego przejścia kanalizacją sanitarną pod torami kolejowymi PKP, d) prowadzenie robót w jezdni w bezpośrednim sąsiedztwie poruszających się pojazdów. Roboty budowlane prowadzone w studniach, pod ziemią i w tunelach: a) roboty prowadzone w zbiornikach, kanałach, wnętrzach urządzeń technicznych i w innych niebezpiecznych przestrzeniach zamkniętych roboty montażowe w studniach kanalizacyjnych oraz komorach, b) roboty związane z wykonywaniem przejść rurociągów pod przeszkodami metodami: tunelową, przecisku lub podobnymi.- wykonywanie przejść kanałami pod istniejącymi ciekami wodnymi, oraz wykonywanie odcinków kanałów metodą przewiertu. Roboty budowlane prowadzone przy montażu i demontażu ciężkich elementów prefabrykowanych roboty, których masa przekracza 1,0 t wykonywanie komór. Inne roboty a) prowadzenie robót w chodnikach dezorganizujące lub uniemożliwiające ruch pieszy, b) prowadzenie robót po trasie przecinającej kierunki przemieszczania się pieszych, c) prowadzenie robót w pobliżu stacji benzynowych d) prowadzenie robót w sąsiedztwie osiedli mieszkaniowych hałas pracującego sprzętu oraz ciągły ruch dużych samochodów ciężarowych, e) wykonanie dezynfekcji stwarza zagrożenia związane z pracą przy środkach chemicznych, 5. WYMAGANIA OGÓLNE WYKONANIA INSTALACJI ELEKTRYCZNYCH, AKPiA a) Instalacje elektryczne wykonane powinny być przy użyciu materiałów takich jak: kable, przewody, osprzęt posiadający znak bezpieczeństwa lub dopuszczenie do stosowania w budownictwie. 75
Te same wymogi dotyczą urządzeń i aparatury rozdzielczej i pomiarowej, b) Wszystkie urządzenia wraz z okablowaniem powinny być tak zainstalowane, aby możliwe było ich swobodne funkcjonowanie oraz dostęp do nich w czasie remontów i przeglądów konserwacyjnych, c) Jakość i sposób wykonania instalacji AKPiA powinny zapewniać ich ciągłą i niezawodną pracę, d) Trasy przewodów należy wykonywać w liniach prostych, równoległych do krawędzi ścian i stropów, e) W instalacjach AKPiA należy wykonać następujące obwody elektryczne: zasilania, sygnalizacji, sterowania, blokad itp. oraz pomiarowe, do przesyłania sygnałów niskoprądowych (np. 0/4 20 ma), niskonapięciowych od 1 mv do kilku woltów, zmian rezystancji itp. f) Obwody pomiarowe nie mogą być prowadzone w jednym wspólnym kablu z obwodami sterowniczymi, sygnalizacyjnymi lub zasilającymi, gdyż może to spowodować znaczne zakłócenia sygnałów pomiarowych. Na długich odcinkach tras, kable pomiarowe powinny być ułożone w większej odległości (200 mm) od innych kabli, g) Wykonanie instalacji powinno zapewniać ich bezkolizyjność z innymi instalacjami oraz powinno umożliwiać ich wymianę bez naruszania konstrukcji budynku lub obiekty inżynierskiego, h) Aparaturę należy zamontować tak, aby zapewnić możliwość łatwego demontażu. Miejsce montażu aparatów trzeba oznaczyć w sposób widoczny i trwały pełnym symbolem obwodu pomiarowego lub automatyki i numerem elementu obwodu, i) Urządzenia rozdzielcze, tablice z aparatami zabezpieczającymi oraz szafy sterownikowe i centrale systemów bezpieczeństwa należy ustawiać lub wieszać w taki sposób, aby zapewnić łatwą obsługę i zabezpieczenie przed dostępem niepowołanych osób. j) Należy sprawdzić, czy parametry zaprojektowanych zabezpieczeń i środków ochrony przeciwpożarowej są zgodne z aktualnymi przepisami i normami. k) Należy sprawdzić, czy środki ochrony przed przepięciami są zgodne z aktualnymi przepisami i normami. l) Instalacje elektryczne należy wykonać i zabezpieczyć w taki sposób, aby nie były źródłem pożarów w budynkach. 6. WYDZIELENIE I OZNAKOWANIE MIEJSC PROWADZENIA ROBÓT Cały teren budowy powinien być ogrodzony i zabezpieczony przed dostępem osób postronnych. Budowa będzie oznakowana tablicą informacyjną oraz tablicami ostrzegawczymi, 76
stosownie do rodzaju występujących zagrożeń.na terenie budowy będą wydzielone tymczasowe drogi, z odpowiednim ich oznakowaniem. Wykopy będą wydzielone taśmami ostrzegawczymi. 7. PROWADZENIE INSTRUKTAŻU DLA PRACOWNIKÓW PRZED PRZYSTĄPIENIEM DO ROBÓT a) Dla pracowników będzie zorganizowane szkolenie w zakresie BHP, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie szczegółowych zasad szkoleń w dziedzinie BHP (Dz U. 1996/62/285) to znaczy : - szkolenie wstępne ogólne - szkolenie stanowiskowe - szkolenia okresowe W dokumentacji budowy będą znajdować się wszystkie dokumenty, potwierdzające przeprowadzenie właściwych szkoleń BHP, jak i z przeprowadzonych kontroli. Na każdym etapie szkolenia pracownicy będą zapoznawani z ryzykiem związanym z pracą na poszczególnych stanowiskach, sposobami przeciwdziałania zagrożeniom, a w szczególności stosowania środków ochrony osobistej taki jak : - używanie odzieży ochronnej, rękawic i odpowiedniego obuwia - używanie kasków ochronnych, okularów, masek spawalniczych, nauszników dźwiękochronnych - kamizelek ostrzegawczych, szelek i t p Zapoznawani również będą ze sposobem udzielania pierwszej pomocy, powiadamiania odpowiednich służb ( medycznej, straży pożarnej) w razie powstania wypadku, czy innego zagrożenia. Tablice z telefonami alarmowymi będą rozmieszczone przynajmniej w dwóch miejscach na budowie. Budowa będzie zaopatrzona w apteczkę, wyposażoną w podstawowe środki opatrunkowe oraz farmaceutyczne ogólnego dostępu Opracowany plan BIOZ będzie do wglądu dla pracowników u kierownika robót. Informacja o tym będzie umieszczona na tablicy ogłoszeń b) Bezpośredni nadzór nad stosowaniem BHP na stanowiskach pracy będzie sprawował odpowiednio kierownik robót oraz mistrzowie, stosownie do zakresu obowiązków c) Kierownictwo przedstawi wykaz prac szczególnie niebezpiecznych, występujących w zakresie robót technologicznych i wskaże sposoby ich bezpiecznego prowadzenia, poprzez zaznajomienie pracowników z instrukcjami z zakresu wykonywanych przez nich prac. 77
d) Na stanowiskach, gdzie jest to wymagane, zatrudniani będą tylko ci pracownicy, którzy posiadają odpowiednie uprawnienia np.: - SEP przy urządzeniach elektrycznych - spawalnicze przy pracach rozbiórkowych i montażowych - operatorskie przy pracach na urządzeniach, wymagających uprawnień ( koparki, dźwigi) 8. SPOSÓB PRZECHOWYWANIA I PRZEMIESZCZANIA MATERIAŁÓW, WYROBÓW I SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNYCH W czasie prowadzenia prac rozruchowych stacji dezynfekcji będzie stosowana substancja niebezpieczna (podchloryn sodu). Warunki magazynowania i stosowania podchlorynu sodu 1. Chlorownie oraz magazyny, w których stosuje się podchloryn sodowy, mogą stanowić oddzielne budynki lub wydzielone pomieszczenia w budynkach technologicznych stacji wodociągowych i oczyszczalni ścieków. 2. Pomieszczenia magazynu podchlorynu sodowego powinny mieć odrębne wejścia z zewnątrz budynku. 3. Temperatura pomieszczeń składowania podchlorynu sodowego powinna wynosić co najmniej +5 C i nie powinna przekraczać +25 C. Pojemniki z podchlorynem sodowym należy chronić przed światłem słonecznym, zamalowując szyby farbą ochronną. 4. Pomieszczenia, w których jest składowany i stosowany podchloryn sodowy, powinny być wyposażone w wentylację naturalną i mechaniczną, zapewniającą co najmniej 5 wymian na godzinę. 5. Do przechowywania podchlorynu sodowego należy używać pojemników z tworzywa sztucznego lub balonów ze szkła ciemnego. Balony szklane z podchlorynem sodowym należy przechowywać i przemieszczać w koszach wyścielonych materiałem chroniącym je przed uszkodzeniem. 6. Pojemniki z podchlorynem sodowym o pojemności do 100 dm3 należy przewozić wózkami przystosowanymi do tego celu, a do ich opróżniania stosować ręczne pompki. 7. Pojemniki o większej pojemności niż 100 dm3 należy opróżniać za pomocą stałej instalacji pompowej. 8. Pracownicy dokonujący przelewania podchlorynu sodowego powinni być wyposażeni w ubrania kwasoodporne, w osłony cellonowe twarzy oraz fartuchy, rękawice i buty kwasoodporne. 78
9. Do obsługi i konserwacji chloratorów na podchloryn sodowy dopuszcza się obsługę dwuosobową, wyposażoną w maski przeciwgazowe z pochłaniaczami par kwaśnych. 10. Pojemniki z podchlorynem sodowym należy składać w odległości nie mniejszej niż 1 m od grzejników. 11. Pojemniki z podchlorynem sodowym nie mogą być magazynowane i transportowane razem z materiałami palnymi, wybuchowymi, gazami sprężonymi i ciekłymi, olejami, kwasami oraz środkami żrącymi. 12. Magazyny podchlorynu sodowego, w których przechowuje się pojemniki większe niż 0,2 m3, powinny być wyposażone w specjalne zbiorniki retencyjne, z których ścieki po zneutralizowaniu mogą być odprowadzone do kanalizacji. Instrukcja postępowania w przypadku zatrucia podchlorynem sodu Podchloryn sodu jest substancją żrącą wywołującą poparzenia, działa drażniąco na układ oddechowy, oczy, skórę. Przed każdorazowym wejściem do chlorowni należy włączyć wentylację mechaniczną. Obsługa powinna być również wyposażona w odzież ochronną, okulary ochronne, fartuchy gumowe, rękawice przemysłowe, maski tlenowe. OBJAWY ZATRUCIA Spożycie roztworu podchlorynu sodu powoduje silne podrażnienia i nadżerki jamy ustnej oraz przewodu pokarmowego połączone z bólem i wymiotami. Następuje spadek ciśnienia krwi, majaczenie, śpiączka. Wdychanie par podchlorynu sodu może doprowadzić do obrzęku płuc. Roztwory podchlorynu sodu powodują oparzenia i podrażnienie skóry przechodząc w stany zapalne. Objawy zatrucia ostrego : w stężeniach ok. 4 mg/m3 powoduje piekący ból oczu, łzawienie, przekrwienie spojówek, w większych- uszkodzenie rogówki, ból gardłą. W stężeniach ok. 80 mg/m3- napady kaszlu, niekiedy z wymiotami i krwistą wydzieliną, uczuciem duszenia się, ucisk w klatce piersiowej, ból za mostkiem. W stężeniach 120-150mg/m3- obrzęk płuc, spadek ciśnienia tętniczego, zatrzymanie akcji serca. Gaz w stężeniu ok. 300 mg/m3 może spowodować śmierć po paru głębokich wdechach. PIERWSZA POMOC W przypadku zatrucia jak najszybciej wyjść z pomieszczenia, gdzie znajduje się źródło podchlorynu sodu, zdjąć odzież, obmyć skórę w wodzie. Pierwszą niezbędną pomocą jest podanie tlenu osobom, które uległy zatruciu tą substancją. Objawy zatrucia charakteryzują się zmniejszeniem wydolności oddechowej, zmiany w rogówce oczu, utrata węchu, zmiany skórne, obrzęk krtani, płuc. Gaz w stężeniu ok. 300 mg/m3 może spowodować śmierć. 79
W każdym przypadku zatrucia podchlorynem sodu wskazana jest konsultacja z lekarzem. Niezbędne leki: tlen, deksametazon do podawania inhalacyjnego, hedrokortyzon, furo-semid. ZATRUCIE INHALACYJNE Pierwsza pomoc przed przybyciem lekarza Wynieść osobę zatrutą z miejsca narażenia. Zapewnić bezwzględny spokój (bezruch) w pozycji półleżącej lub siedzącej (wysiłek fizyczny może wyzwolić obrzęk płuc). Chronić przed utratą ciepła. Podawać tlen najlepiej przez maskę. W razie trudności w oddychaniu i/lub chrypką, świszczącym oddechem- podawać Atrovent do wdychania. Wezwać lekarza. Pomoc lekarska Jeżeli utrzymuje się obrzęk krtani (bezgłos) pomimo podania Atroventu, założyć stałą drogę dożylną hydrokortizon. Brak poprawy uzasadnia natychmiastowy transport do szpitala karetką reanimacyjną PR pod nadzorem lekarza bez przerywania leczenia. SKAŻENIE SKÓRY Pierwsza pomoc przed przybyciem lekarza Zdjąć odzież, obmyć skórę dużą ilością letniej wody, najlepiej bieżącej. Nie stosować środków zobojętniających. Założyć na oparzenia jałowy opatrunek. Wezwać lekarza. Pomoc lekarska W zależności od lokalizacji i rozległości oparzeń transport do szpitala karetką PR w obecności lekarza. Można podawać pozajelitowe leki przeciwbólowe (np. pyralginę). SKAŻENIE OCZU Pierwsza pomoc przed przybyciem lekarza Płukać oczy co najmniej 15 min. dużą ilością chłodnej wody, najlepiej bieżącej (unikać silnego strumienia wody ze względu na ryzyko mechanicznego uszkodzenia rogówki) Pomoc lekarska W każdym przypadku skażenia oczu konieczna pilna konsultacja okulistyczna. Dalsze postępowanie zgodnie z zaleceniami okulisty. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU Podchloryn sodu toksyczna i żrąca, niepalna ciecz. Podczas rozkładu wydzielają się toksyczne gazy. Obłok gazu jest cięższy od powietrza i gromadzi się przy powierzchni ziemi oraz w dolnych partiach pomieszczeń. W kontakcie z wieloma substancjami organicznymi, wodorem, stwarzają zagrożenie pożarowo-wybuchowe. Zalecenia ogólne 80
Zawiadomić otoczenie o awarii. Usunąć z obszaru zagrożenia wszystkie osoby nie biorące udziału w likwidacji awarii; w razie potrzeby zarządzić ewakuację. Wezwać Państwową Straż Pożarną i Policję. Zbiorniki narażone na działanie ognia i wysokiej temperatury chłodzić intensywnie wodą, aby zapobiec rozkładowi podchlorynu sodu, jeśli to możliwe, usunąć je z obszaru zagrożenia. Osoby biorące udział w usuwaniu awarii muszą być wyposażeni w odzież ochronną gazoszczelną z aparatem izolującym drogi oddechowe. Wszystkie prace związane z napełnianiem zbiorników podchlorynem sodu powinna wykonywać wyspecjalizowana firma. Pracownicy obsługi powinni posiadać kurs BHP I stopnia oraz powinni być przeszkoleni na stanowisku pracy. Obsługa musi znać i przestrzegać terminów przeglądów, napraw, kontrolować zawartość podchlorynu w zbiorniku, sprawność wentylacji. Obsługa wszystkich urządzeń musi odbywać się zgodnie z zaleceniami D.T.R. oraz instrukcji obsługi jak również z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 27 stycznia 1994 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy stosowaniu środków chemicznych do uzdatniania i oczyszczania ścieków (Dz.U. nr 21 poz. 73) 9. ŚRODKI TECHNICZNE I ORGANIZACYJNE ZAPOBIEGAJĄCE NIEBEZPIECZEŃSTWOM WYNIKAJĄCYM Z WYKONYWANIA ROBÓT. Podczas prowadzenie robót konieczne jest stosowanie środków ochrony indywidualnej. Roboty należy wykonywać zgodnie z obowiązującymi normami i przepisami p.poż oraz bhp. Szczególną uwagę należy zwrócić na: Rozmieszczenie stanowisk pracy uwzględniając odpowiednio do nich dostęp oraz rozplanowanie dróg, stref pracy i przemieszczania maszyn, Organizację pracy ze szczególnym uwzględnieniem robot ziemnych i montażowych (praca w asyście), Warunki dostępu do materiałów używanych do wykonywania prac, Utrzymanie właściwego stanu technicznego instalacji, urządzeń, sprzętu i maszyn, Powiadomienie odpowiednich użytkowników uzbrojenia podziemnego o przystąpieniu do robót na danych odcinkach, Sposób przechowywania, składowania i usuwania odpadów, Zapewnienie na budowie porządku i czystości, 81
Organizacja terenu budowy powinna zapewniać sprawną i skuteczną komunikację, a materiały budowlane winny być składowane w taki sposób, aby nie narażać przebywających tam osób na przypadkowe urazy. W miejscu widocznym należy wywiesić numery telefonów alarmowych, z podaniem osób, które należy powiadomić o zaistniałym wypadku. 10. ROBOTY ROZBIÓRKOWE Sposoby bezpiecznego wykonywania Robót rozbiórkowych reguluje Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robot budowlanych (Dz. U. 2003, nr 47, poz. 401). b) Nie wolno prowadzić Robót rozbiórkowych, jeżeli zachodzi możliwość przewrócenia części konstrukcji obiektu przez wiatr. Roboty należy przerwać podczas wiatru o szybkości większej niż 10 m/sek. c) W czasie rozbiórki zabronione jest przebywanie ludzi na niżej położonych kondygnacjach. Przy usuwaniu gruzu z rozbieranego obiektu należy stosować zsuwnice pochyle lub rynny zsypowe, które powinny mieć zabezpieczenie przed spadaniem lub wypadaniem gruzu. Nie wolno gromadzić gruzu na stropach, balkonach, klatkach schodowych i innych konstrukcyjnych częściach obiektu, a także obalać ścian lub innych części obiektu przez podkopywanie i podcinanie. d) Podczas wykonywania Robót rozbiórkowych konieczne jest stosowanie środków ochrony indywidualnej. W razie niemożności uniknięcia w czasie trwania Robót większych ilości pyłu pracowników należy zaopatrzyć w okulary ochronne. f) W czasie trwania Robót rozbiórkowych wszyscy pracownicy powinni stale pracować w kaskach. g) Przy przewracaniu ścian należy pracować w rękawicach ochronnych. h) W przypadku rozbijania kilofami części konstrukcji, pracownicy muszą bezwzględnie być zabezpieczeni szelkami bezpieczeństwa, amortyzatorem bezpieczeństwa i linami umocowanymi do mocnej części konstrukcji. 11. ROBOTY NA WYSOKOŚCIACH Sposoby bezpiecznego wykonywania Robót na wysokościach reguluje Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robot budowlanych (Dz. U. 2003, nr 47, poz. 401) oraz Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 roku w sprawie rodzajów prac, które powinny być wykonywane co najmniej przez dwie osoby (Dz. U. Nr 62, pozy. 288). 82
a) Na powierzchniach wzniesionych na wysokości powyżej 1,0 m nad poziomem podłogi, na których mogą przebywać pracownicy, lub służących jako przejścia, powinny być zainstalowane balustrady składające się z poręczy ochronnych umieszczonych na wysokości co najmniej 1,1m i krawężników o wysokości co najmniej 0,15 m. Pomiędzy poręczą i krawędziami powinna być umieszczona w połowie wysokości poprzeczka w celu wyeliminowania możliwości wypadnięcia osób. b) Roboty na wysokościach powinny być organizowane i wykonywane w sposób nie zmuszający pracownika do wychylenia się poza poręcz balustrady. c) Przy pracach na drabinach, rusztowaniach i innych podwyższeniach na wysokościach do 2 m nad poziomem podłogi należy bezwzględnie zapewnić aby: c1) drabiny, rusztowania, pomosty i inne urządzenia były stabilne i zabezpieczone przed nieprzewidzianą zmianą położenia oraz posiadały odpowiednią wytrzymałość na przewidywane obciążenie, c2) pomosty robocze posiadały podłogę równą, trwale umocowaną do elementów konstrukcyjnych pomostów oraz wystarczającą powierzchnię dla wszystkich pracowników, narzędzi i niezbędnych materiałów, d) Rusztowania i podesty ruchome wiszące powinny spełniać wymagania określone odpowiednio w odrębnych przepisach oraz Polskich Normach. e) Przy wykonywaniu Robót na słupach, konstrukcjach wieżowych, konstrukcjach budowlanych bez stropów, a także przy ustawianiu i rozbiórce rusztowań należy bezwzględnie: e1) przed rozpoczęciem Robót sprawdzić stan techniczny konstrukcji, na której mają być wykonywane prace, w tym jej stabilność, stan techniczny stałych elementów konstrukcji mających służyć do mocowania linek bezpieczeństwa, wytrzymałość na przewidywane obciążenia oraz zabezpieczenia przed nie przewidywaną zmianą położenia, e2) zapewnić stosowanie przez pracowników, odpowiednio do rodzaju wykonywanych Robót, sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości szelki bezpieczeństwa z linką bezpieczeństwa, szelki bezpieczeństwa z pasem biodrowym. E3) Zapewnić stosowanie przez pracowników kasków ochronnych przeznaczonych do prac na wysokościach. 12. SKŁADOWANIE MATERIAŁÓW Materiały do wykonania w/w robót elektrycznych stosowane będą zgodnie z Dokumentacją Projektową, opisami technicznymi, rysunkami i obowiązującymi normami. Dostawa materiałów przeznaczonych do robót elektrycznych nastąpi dopiero po odpowiednim przygotowaniu miejsca montażu. Będą one zabezpieczone od zewnętrznych wpływów atmosferycznych. W czasie transportu i składowania końce wszystkich rodzajów kabli i przewodów będą zabezpieczone przed zawilgoceniem i innymi wpływami środowiska. 83
Materiały, wyroby i urządzenia, dla których wymaga się świadectwo jakości, np.: aparaty, kable, urządzenia prefabrykowane itp., dostarczone zostaną wraz ze świadectwami jakości, kartami gwarancyjnymi lub protokołami odbioru technicznego. Materiały i urządzenia tymczasowo składowane na budowie będą zabezpieczone przed uszkodzeniem 13. OCHRONA P.POŻ. Na terenie pomieszczeń biurowych, w magazynach, szatniach w pomieszczeniach socjalnych będą rozmieszczone środki sprzętu przeciwpożarowego ( np. 1 gaśnica 12 kg na 150 m2, koce gaśnicze). Maszyny i pojazdy będą zaopatrzone w wymagany sprzęt gaśniczy w ilości odpowiadającej przepisom. Na terenie budowy będą rozmieszczone tablice z instrukcjami p/poż, zawierającymi telefony alarmowe. Każdy z pracowników zostanie w obowiązującym zakresie przeszkolony w ramach ochrony przeciwpożarowej 14. OCHRONA WŁASNOŚCI PUBLICZNEJ I PRYWATNEJ Wykonawca Robót ponosi pełną odpowiedzialność za ochronę instalacji na powierzchni ziemi i za urządzenia i instalacje podziemne, tj.: rurociągi, kable, itp. oraz zobowiązany jest do potwierdzenia informacji dostarczonych od Zamawiającego w ramach planu ich lokalizacji przez odpowiednie władze będące właścicielami lub użytkownikami tych urządzeń. Wykonawca ponosi również odpowiedzialność za wszelkie uszkodzenia zabudowy mieszkaniowej powstałe w sąsiedztwie budowy spowodowane jego działalnością. przed przystąpieniem do prac zostanie właściwie oznakowane i zabezpieczone wszelkich urządzenia i instalacji podziemnych przed uszkodzeniami w czasie trwania budowy prace będą prowadzone w sposób powodujący minimalne niedogodności dla mieszkańców, w szczególności zapewnienie bezpiecznego dojścia i dojazdu do posesji oraz bezpiecznego poruszania się w pobliżu prowadzonych robót. 15. ZASADY BHP a) wszyscy pracownicy zobowiązani są do przestrzegania przepisów BHP b) kierownictwo ma obowiązek organizowania, a pracownicy mają obowiązek uczestnictwa w szkoleniach z dziedziny BHP c) praca pod wpływem lub po spożyciu alkoholu jest kategorycznie zabroniona d) każdy pracownik ma obowiązek używania właściwego osobistego wyposażenia ochronnego e) przebywanie na terenie prowadzenia prac technologicznych osobom postronnym jest zabronione 84
f) przed rozpoczęciem prac technologicznych miejsca ich wykonywania będą odpowiednio wydzielone i oznakowane g) wszelkie maszyny budowlane, transportowe i specjalistyczne będą obsługiwane wyłącznie przez wykwalifikowanych pracowników, posiadających stosowne uprawnienia h) pracownicy zobowiązani są do używania narzędzi, sprzętu i urządzeń zgodnie z ich przeznaczeniem, dbać o ustawiczną ich sprawność techniczną między innymi poprzez: - dokonywanie oględzin - bieżące naprawy - wymianę zużytych części - przestrzeganie zasad obsługi urządzeń podanych między innymi w instrukcjach ich obsługi i) pracownicy zobowiązani są do powiadamiania kierownictwa o zauważonych zagrożeniach i ewentualnych wypadkach 16. OCHRONA I UTRZYMANIE ROBÓT a) wszelkie prowadzone roboty, instalowane materiały, sprzęt, urządzenia będą chronione aż do wydania Świadectwa Przejęcia, poprzez wprowadzenie indywidualnej odpowiedzialności za powierzane zadania, b) utrzymanie robót powinno być prowadzone w taki sposób, aby obiekty lub ich elementy były w zadawalającym stanie podczas trwania budowy aż do czasu wydania Świadectwa Przejęcia. 17. DOKUMENTY ODNIESIENIA 1. Ustawa Prawo Budowlane z dn. 07 lipca 1994 z późniejszymi zmianami ( DZ.U nr 106 poz 1126 / 2000 r / 11.07 2003 r.) 2. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dn. 23 czerwca 2004 w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia ( Dz U nr 120 poz. 1126 z dn 10 07 2003 r.) 3. rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 06 lutego 2003 r w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych ( DzU. Nr 47 poz.401 z dn 06 lutego 2003 r.) UWAGA! Wszystkie elementy i materiały budowlane zastosowane w projekcie powinny posiadać obowiązujące atesty i certyfikaty dopuszczenia do użytkowania w budownictwie. Opracował: inż. Iwona Liżewska mgr inż. Iwona Regulska 85