Laboratorium wykonuje badania fizykochemiczne, organoleptyczne i mikrobiologiczne próbek wody Laboratorium posiada opracowany i wdrożony system zarządzania zgodny z wymaganiami normy PN-EN ISO/IEC 17025: 2005 + Apl 2007: Ogólne wymagania dotyczące kompetencji laboratoriów badawczych i wzorcujących. Laboratorium posiada zatwierdzenie systemu jakości prowadzonych badań wody Decyzjami Nr HK-161/D/17 z dn. 08.11.2017 r. oraz Nr 161-61/2018 z dnia 11.04.2018 r. wydanymi przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Białymstoku, obowiązującymi do końca 2018 r. Laboratorium posiada siedmiu próbkobiorców z certyfikatem. Pięciu próbkobiorców laboratorium posiada certyfikaty wydane przez Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Białymstoku oraz dwóch próbkobiorców posiada certyfikaty wydane przez Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Warszawie. Laboratorium posiada KSIĘGĘ JAKOŚCI, w której szczegółowo określono system zarządzania laboratorium. Laboratorium posiada niezbędne środki materialne i personalne do wykonania badań oraz stosuje właściwe metody badawcze oparte na normach międzynarodowych, krajowych, instrukcjach producenta lub wytycznych obowiązujących aktów prawnych. O wszelkich odstępstwach klient jest informowany na etapie przeglądu zlecenia i na sprawozdaniu z badań. Klient może uczestniczyć w badaniach związanych z realizacją swojego zlecenia. W celu zapewnienia bezpieczeństwa klientowi oraz utrzymania poufności wyników badań innych klientów określono zasady uczestnictwa. Klient ma obowiązek zapoznać się i przyjąć zasady, potwierdzając ten fakt podpisem. Klient ma prawo składać skargi. Laboratorium uczestniczy w badaniach biegłości poprzez porównania międzylaboratoryjne PT/ILC, w których uzyskuje wyniki w wysokim stopniu zadawalające. estawienie wyników przedstawiono w tabelach 2 i 3. Wartość kwalifikująca z-score oceniana jest na podstawie kryteriów: z-score 2 wynik zadawalający, 2< z-score <3 wynik wątpliwy, z-score 3 wynik niezadowalający. Laboratorium może przedstawić wynik z niepewnością z zastosowaniem współczynnika rozszerzenia k = 2, przy poziomie ufności P = 95%. W przypadku pobierania próbki przez próbkobiorcę z laboratorium wynik podawany jest z niepewnością uwzględniającą etap pobierania próbki. Laboratorium posiada Cennik badania wody (tabela 2) wydany Uchwałą arządu Nr 02/2018 z dn. 10.01.2018 r. Laboratorium zapewnia klientowi bezstronność, prawa własności, ochronę danych osobowych oraz poufność informacji wobec innych klientów. 2/11
Udostępnianie dokumentacji następuje w trybie zapewniającym ochronę danych osobowych zgodnie z aktualnymi przepisami prawa. asady przyjmowania i realizacji zleceń Klient może sam pobrać próbki wody tylko w przypadku, gdy sprawozdania z badań nie przedstawia jednostce nadzorującej, tzn. dla potrzeb własnych. W tym celu klient powinien zgłosić się do laboratorium w godz. 7.30 14.30 po instrukcję oraz stosowne naczynia do pobierania próbek wody. Po ustaleniu terminu badań, próbki wody należy pobrać i dostarczyć w dniu badania do godz. 10.00. Laboratorium nie ponosi odpowiedzialności za pobieranie i warunki transportu próbek wody pobieranych przez klienta. W przypadku konieczności przedstawienia sprawozdania z badań jednostce nadzorującej, próbki wody muszą być pobrane przez certyfikowanego próbkobiorcę. Klient może przyjechać po próbkobiorcę w umówionym terminie lub zlecić pobranie próbek z dojazdem w cenie 3.00 zł brutto za 1 km. Formularz zlecenia umieszczony na stronie internetowej służy tylko do wglądu, gdyż wypełnienia formularza dokonuje się w laboratorium. Klient jest zobowiązany do udostępnienia odpowiednich danych i podpisania zlecenia w formie umowy. Usługę pobrania próbek wody klient może zgłosić telefonicznie. W takim przypadku zlecenie wypełnia się w miejscu pobierania próbek. Termin otrzymania sprawozdania jest zależny przede wszystkim od rodzaju zleconych badań. Sposób odbioru sprawozdania z badań może być: osobisty, przez osobę wskazaną przez zleceniodawcę, pocztą. Formy płatności: gotówką w laboratorium przy odbiorze faktury i sprawozdania z badań, przelewem po wcześniejszym odebraniu faktury. Uwaga! Odbiór sprawozdania z badań po dostarczeniu dowodu dokonania przelewu. Kontakt: Jolanta Bielawska Kierownik ul. Wysockiego 160, 15-126 Białystok tel.: 85 745 82 20 3/11
Tabela 1: Parametry i ich charakterystyka PARAMETR METODA ONACANIA AKRES WORCOWANIA AKRES ROBOCY JEDNOSTKI -SCORE nr protokołu z porównań międzylaboratoryjnych oznaczenie, posiada zatwierdzenie systemu jakości prowadzonych badań wody, decyzja nr HK-161/D/17 z dnia 08.11.2017 r. oraz Nr 161-61/2018 z dnia 11.04.2018 r. wydanymi przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Białymstoku, obowiązującymi do końca 2018 r. P norma wycofana przez Polski Komitet Normalizacyjny bez zastąpienia, oznaczenia wykonane zgodnie z tymi normami spełniają wymagania przepisów prawnych i pozwalają na dokonanie oceny zgodności Antymon Arsen Azotany, P Azotany Azotyny 1) Azotyny 1) Barwa Bor Bromiany Chlor wolny 4) Chlorany 5) Chlorki 3) Chlorki 3) Chloryny 5) Chrom Fluorki Fluorki Glin (Al) 2), P Glin (Al) 2) Jon amonu 1) Kadm Magnez 8) PN-82/C-04576/08 PN-EN 26777: 1999 PN- EN ISO 7887 : 2012 Metoda C Test Merck nr 1.00826.0001 PN-EN ISO 15061:2003 HACH Metoda 8021 / Metoda Standardowa 4500-Cl-G PN-EN ISO 10304-4:2002 PN-ISO 9297: 1994 PN-EN ISO 10304-4:2002 Merck Test nr 1.00809.0001 PN-92/C-04605/02 PN-EN ISO 15586:2005 PN-ISO 7150-1: 2002 PN-EN ISO 7980: 2002 tylko dla próbek o zawartości siarczanów < 250 mg/l (2 12) µg/l (2 12) µg/l (4 20) µg/l (4 100) µg/l (0,10 2,80) mg/l (0,10 200) mg/l (3,0 75) mg /L (3,0 200) mg /L (0,03 0,13) mg/l (0,03 2) mg/l (0,03 1,5) mg /L (0,03 2,0) mg /L (5 80) mg/l Pt (5 350) mg/l Pt (0,1 1,5) mg /L (0,2 1,5) mg /L (2 200) µg /L (2 200) µg /L (0,06 2,0) mg/l (0,06 2,0) mg/l (0,1 1,5) mg /L (0,1 3) mg /L (5,0 150) mg/l (5,0 400) mg/l (3,0 100) mg /L (3,0 400) mg /L (0,1 1,5) mg /L (0,1 3) mg /L (5 20) µg/l (5 100) µg/l (0,10 0,80) mg/l (0,10 3) mg/l (0,03 1,0) mg /L (0,03 3,0) mg /L (40 280) µg/l (40 280) µg/l (20 100) µg/l (20 300) µg/l (0,10 0,80) mg/l (0,10 10,0) mg/l (0.5 5) µg/l (0,5 10) µg/l (0,05 0,5) mg/l (0,05 25) mg/l 1,96 2016/10/08 1,6 0,47 0,44-0,43; 0,22 2016/04/01 0,30 1,26 1,59-0,20 2017/07/01-0,96 2017/07/01 0,44; -0,16 2017/07/01 1,2 0,05 0,30; 0,10 2017/07/01 0,37 2016/10/08 0,36-0,46 0,39 2016/04/01-0,62-1,1-0,073-0,43 4/11
PARAMETR METODA ONACANIA AKRES WORCOWANIA AKRES ROBOCY JEDNOSTKI -SCORE nr protokołu z porównań międzylaboratoryjnych oznaczenie, posiada zatwierdzenie systemu jakości prowadzonych badań wody, decyzja nr HK-161/D/17 z dnia 08.11.2017 r. oraz Nr 161-61/2018 z dnia 11.04.2018 r. wydanymi przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Białymstoku, obowiązującymi do końca 2018 r. P norma wycofana przez Polski Komitet Normalizacyjny bez zastąpienia, oznaczenia wykonane zgodnie z tymi normami spełniają wymagania przepisów prawnych i pozwalają na dokonanie oceny zgodności PN-92/C-04590/03 Mangan tylko dla próbek o zawartości, P żelaza ogólnego < 0,500 mg/l Mangan PN-EN ISO 15586:2005 Mętność PN-EN ISO 7027-1: 2016 z wyłączeniem pkt 5.4 Miedź PN-ISO 8288: 2002 Metoda A Miedź Nikiel Ogólny węgiel organiczny (OWO) 6) PN-EN 1484: 1999 Ołów Przewodność elektryczna 3) PN-EN 27888: 1999 Selen Siarczany 3) Siarczany 3) Smak Sód 9) Stężenie jonów wodoru (ph) 3) Twardość Utlenialność z KMnO 4 7) apach Żelazo 2) Żelazo 2) Żelazo 2), P Merck Test nr 1.14548.0001 PN-EN 1622:2006 PN-ISO 9964-1: 1994+Apl: 2009 PN- EN ISO 10523:2012 PN-ISO 6059: 1999 PN-EN ISO 8467: 2001 PN-EN 1622:2006 PN-ISO 6332: 2001+Apl: 2016-06 PN-EN ISO 15586:2005 PN-C-04570-01:1992 (20 500) µg/l (20 4000) µg/l (9 60) µg/l (10 600) µg/l (0,020 1000) NTU (0,20 1000) NTU (0,1 0,8) mg/l (0,1 5,0) mg/l (0,003 0,03) mg/l (0,003 0,20) mg/l (7 70) µg/l (7 250) µg/l (1 20) mg C/L (1 20) mg C/L (3 50) µg/l (3 50) µg/l (100 3000) µs/cm (3 15) µg/l (3 15) µg/l (5 70) mg/l (5 300) mg/l (4,0 133) mg /L (4,0 300) mg /L (1 8) TFN (0,1 1) mg/l (0,1 200) mg/l 4 10 4 10 (5,0 360) mg/l (5,0 1500) mg/l (0,5 10) mg/l (0,5 80) mg/l (1 8) TON (20 600) µg/l (20 25000) µg/l (20 100) µg/l (20 250) µg/l (100 1000) µg/l (100 5000)µg/L 0,55-0,70-1,51 2016/04/01-0,53-1,3-0,25 0,30 2016/08/07-0,88-0,11 2016/06/05-1,46 2016/10/08-1,12 0,52 1,26-0,32 1,56; 0,72; 1,24 2016/04/01-0,30 2016/06/05-0,38; -0,14 2016/04/01 0,66 0-0,47 2014/12/04-0,33 5/11
PARAMETR METODA ONACANIA AKRES WORCOWANIA AKRES ROBOCY JEDNOSTKI -SCORE nr protokołu z porównań międzylaboratoryjnych oznaczenie, posiada zatwierdzenie systemu jakości prowadzonych badań wody, decyzja nr HK-161/D/17 z dnia 08.11.2017 r. oraz Nr 161-61/2018 z dnia 11.04.2018 r. wydanymi przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Białymstoku, obowiązującymi do końca 2018 r. P norma wycofana przez Polski Komitet Normalizacyjny bez zastąpienia, oznaczenia wykonane zgodnie z tymi normami spełniają wymagania przepisów prawnych i pozwalają na dokonanie oceny zgodności BROMKI FOSFORANY POTAS PN-ISO 9964-2: 1994 WAPŃ PN-EN ISO 7980: 2002 (0,030 1,000) mg /L (0,030 2,000) mg /L (0,30 10,00) mg /L (0,30 10,00) mg /L (0,1 1) mg/l (0,1 100) mg/l (0,5 5) mg/l (0,5 250) mg/l -0,02 2017/07/01 - -0,16-0,42 TLEN ROPUSCONY PN-EN ISO 5814: 2013-04 (2,0 20,0) mg/l walidacja podstawowa NASYCENIE PN-EN ISO 5814: 2013-04 (25 200) % walidacja podstawowa ChT Merck Test nr 1.14540.0001 OON Merck Test nr 1.00607.0001 AGRESYWNY CO 2 ASADOWOŚĆ 3) P, N Ogólna liczba mikroorganizmów (36 ± 2) ºC Ogólna liczba mikroorganizmów w (22± 2) ºC Bakterie grupy coli Bakterie grupy coli Escherichia coli Escherichia coli PN-74/C-04547/03 PN- EN ISO 6222: 2004 PN- EN ISO 6222: 2004 PN-EN ISO 9308-2: 2014-06 PN-EN ISO 9308-1:2014-12+A1:2017-04 PN-EN ISO 9308-2: 2014-06 PN-EN ISO 9308-1:2014 12 (10 100,0) mg/l (10 100,0) mg/l (0,02 1,00) mg/l (0,02 1,00) mg/l mg/l mval/l (0 300) jtk/1 ml (0 300) jtk/1 ml (0 2000) bakterii/100 ml (0 100) jtk/100 ml (0 2000) bakterii/100 ml (0 100) jtk/100 ml 1,4 walidacja podstawowa - 0,07; 0,07-0,20; 0,13 0,27; -0,47; 0,30 0,20; -0,33 2015/05/01 0,00; wynik poprawny; 0,13-0,27; -0,33 2015/05/01 Enterokoki PN-EN ISO 7899-2: 2004 (0 100) jtk/100 ml -0,20; -0,20 Clostridium perfringens (łącznie ze sporami) 10) PN-EN ISO 14189:2016-10 (0 100) jtk/100 ml 1,37; 1,63 2014/05/02 ENTEROKOKI 11) Technologia Wskaźnikowych Substratów Odżywczych (DST) test Enterolert-E firmy IDEXX (0 2000) bakterii/100 ml -0,30; 0,13 1) Niezbędne wtedy, gdy chloraminowanie jest stosowane jako metoda dezynfekcji. 2) Niezbędne wtedy, gdy używane są jako chemikalia do uzdatnienia wody. 3) Parametr powinien być uwzględniony przy ocenie agresywnych właściwości korozyjnych wody. 6/11
4) W punkcie czerpalnym u konsumenta, jeżeli woda jest dezynfekowana chlorem lub jego związkami. 5) W punkcie czerpalnym u konsumenta, jeżeli woda jest dezynfekowana dwutlenkiem chloru. 6) Nie musi być oznaczany dla produkcji wody mniejszej niż 10 000 m3 dziennie. 7) Nie musi być oznaczany, jeżeli badane jest OWO. 8) Nie więcej niż 30 mg/l magnezu, jeżeli stężenie siarczanów jest równe lub większe od 250 mg/l. Przy niższej zawartości siarczanów dopuszczalne stężenie magnezu wynosi 125 mg/l; wartość zalecana ze względów zdrowotnych - oznacza, że jest pożądana dla zdrowia ludzkiego, ale nie nakłada obowiązku uzupełniania minimalnej zawartości podanej w niniejszym załączniku przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne. 9) W metodzie oznaczania sodu nie zastosowano buforu dejonizującego chlorku cezu. (Instrukcja IS/TNW 85 wyd. 2) Należy badać w wodzie pochodzącej z ujęć powierzchniowych i mieszanych, a w przypadku przekroczenia dopuszczalnych wartości należy zbadać, czy nie ma zagrożenia dla zdrowia ludzkiego wynikającego z obecności innych mikroorganizmów chorobotwórczych, np.: Cryptosporidium. Metoda badania nieprzydatna do oceny zgodności w obszarze regulowanym prawnie. (Dz. U. 2017 poz. 2294) 10) 11) 7/11
Parametry objęte monitoringiem A. Parametry grupy A I. 1. Escherichia coli (E. coli) 2. Bakterie grupy coli 3. Ogólna liczb mikroorganizmów w temp. 22 C 4. Barwa 5. Mętność 6. Smak 7. apach 8. Stężenie jonów wodoru (ph) 9. Przewodność elektryczna II. Dodatkowe parametry zidentyfikowane jako istotne do monitorowania danej strefy zaopatrzenia w wodę ustalone w oparciu o wyniki oceny ryzyka przeprowadzonej zgodnie z normą PN-EN 15975 Bezpieczeństwo zaopatrzenia w wodę do spożycia Wytyczne dotyczące zarządzania kryzysowego i ryzyka Część 2: arządzanie ryzykiem, jeżeli ją przeprowadzono, oraz oceny bezpieczeństwa zdrowotnego konsumentów jako niezbędne do celów: - ochrony zdrowia ludzkiego lub - zapewnienia jakości produkcji, dystrybucji i kontroli wody. III. 1. Azotyny 1) 2. Jon amonu 1) 3. Glin (Al) 2) 4. Żelazo 2) 1) 2) niezbędne jedynie wtedy, gdy chloraminowanie jest stosowane jako metoda dezynfekcji niezbędne jedynie wtedy, gdy używane są jako chemikalia do uzdatniania wody 8/11
Tabela 2: Cennik LBW wg Uchwały arządu Nr 02/2018 z dn. 10.01.2018 r. CENNIK obowiązuje od dnia 11 stycznia 2018 r. Lp. Usługa Cena netto PLN Cena brutto PLN 1. Dojazd 2,44 3,00 zł za km 2. Pobieranie próbki - Fizykochemia 13,00 16 3. Pobieranie próbki - Mikrobiologia 13,00 16 4. Wystawienie wyniku 8,13 10 Udostępnienie wyników w formie sprawozdania 5. 73,17 90 z badań Roboczogodzina pracownika w terenie, 6. gdy z przyczyn klienta nie ma pobrania próbki Lp. Parametr Cena netto PLN 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Aluminium Aluminium Jon amonu Anion pojedynczo Anion każdy następny Aniony (azotany, azotyny, fluorki, chlorki, siarczany) Aniony (azotany, azotyny, fluorki, chlorki, siarczany, bromki, fosforany) Metoda IC Antymon Arsen Azotany Azotyny Barwa 10. Bor 11. Bromiany Metoda IC 12. 13. Chlorany + chloryny Metoda IC Chlor wolny Metoda kolorymetryczna / fotometryczna 14. Chlorki Metoda miareczkowa 15. Chrom Cena brutto PLN 19,51 24 45,53 32,52 162,60 227,64 56 40 200 280 26,83 33 13,82 17 203,25 250 203,25 250 81,30 100
16. Fluorki 17. Kadm 18. Magnez 19. Mangan 20. Mangan 21. Mętność Metoda nefelometryczna 22. Miedź 23. Miedź 24. Nikiel 25. Ołów 26. OWO Metoda spektrofotometrii w podczerwieni 27. Ozon 28. Potas 29. Przewodność Metoda konduktometryczna 30. Selen 31. Siarczany 32. Smak Metoda organoleptyczna 33. Sód 34. Stężenie jonów wodoru (ph) Metoda elektrometryczna 35. apach Metoda organoleptyczna 36. Twardość Metoda miareczkowa 37. Utlenialność z KMnO 4 Metoda miareczkowa 38. Wapń 39. Żelazo 40. Żelazo 41. Żelazo 42. Agresywny CO 2 Metoda miareczkowa 43. ChT 40,65 50 13,00 16 11,38 14 13,00 16 81,30 100 11,38 14 14,63 18 11,38 14 39,02 48 52,85 65 16,26 20 35,77 44 10/11
44. Nasycenie tlenem 19,51 24 45. Tlen rozpuszczony 19,51 24 46. asadowość 16,26 20 47. 48. 49. 50. 51. Bakterie grupy coli Metoda enzymatyczna Colilert Bakterie grupy coli Bakterie typu kałowego Escherichia coli Metoda enzymatyczna Colilert Bakterie typu kałowego Escherichia coli Clostridium perfringens (łącznie ze sporami) 52. Enterokoki 53. Enterokoki Metoda enzymatyczna Enterolert 54. 55. Ogólna liczba mikroorganizmów w (36 ± 2) ºC po 48 h, Ogólna liczba mikroorganizmów w (22 ± 2) ºC po 72 h, 48,78 60 48,78 60 21,14 26 21,14 26 40,65 50 48,78 60 atwierdził: Kierownik LBW Data: 04.06.2018 r. Rozdzielnik: 1. Kierownik TNW Jolanta Bielawska - oryginał 2. Główny Technolog TN Henryk Piekutowski -wersja elektroniczna 3. Kierownik TPP Grzegorz ajkowski -wersja elektroniczna 4. Kierownik TPJ Jarosław Jelski -wersja elektroniczna 5. Kierownik TS Waldemar Sokół -wersja elektroniczna 6. Kierownik TSW Daniel Czeszczewik -wersja elektroniczna 7. Specjalista TN Ewa Korzonek -wersja elektroniczna 8. Specjalista TN Dorota Krzewska -wersja elektroniczna 9. Specjalista TN Edyta amaryka -wersja elektroniczna 11/11