Wewnętrzny regulamin dydaktyczny dot. studiów stacjonarnych i niestacjonarnych: jednolite studia magisterskie oraz studia I i II stopnia na Wydziale Lekarskim CM UMK obowiązujący od roku akademickiego 2017/2018 (niniejszy regulamin jest stosowany wraz z Regulaminem Studiów UMK w Toruniu z dnia 28 kwietnia 2015 r.) A. Dane ogólne dotyczące jednostki dydaktycznej i realizowanego przedmiotu: 1) Nazwa jednostki dydaktycznej: Katedra i Zakład Patomorfologii Klinicznej 2) Kierownik zespołu dydaktycznego: dr hab. n. med. Dariusz Grzanka 3) Osoba odpowiedzialna za dydaktykę: dr n. med. Joanna Maciejewska 1) Skład zespołu dydaktycznego (wraz ze zdjęciami): a) dr hab. n. med. Dariusz Grzanka b) dr Joanna Maciejewska c) dr Ewa Domanowska d) dr Łukasz Szylberg e) lek.med. Natalia Skoczylas-Makowska f) lek.med. Jakub Jóźwicki 1
g) lek. med. Izabela Neska-Długosz h) lek. med. Marlena Janiczek i) mgr Paulina Antosik j) mgr Martyna Parol k) mgr Dagmara Jabłonowska-Fudzińska l) dr n. med. Anna Klimaszewska-Wiśniewska 2) Nazwa przedmiotu: PATOMORFOLOGIA 3) kierunek: lekarski 4) rok studiów: III, semestr: cały rok 5) Dyżury nauczycieli akademickich: dr hab. Dariusz Grzanka poniedziałek 13:00 14:00 dr Joanna Maciejewska poniedziałek 12:00 14:00 dr Ewa Domanowska środa 12:00 14:00 dr Łukasz Szylberg środa 12:00 14:00 2
lek. med. Natalia Skoczylas Makowska środa 7:00 8:00, czwartek 12:00 13:00 lek. med. Jakub Jóźwicki Wtorek 13:30 14:30, Czwartek 13:30 14:30 lek.med. Izabela Neska-Długosz wtorek 12:00 13:00, piątek 12:00 13:00 lek. med. Marlena Janiczek środa 19:00 20:00, piątek 19:00 20:00 mgr Paulina Antosik środa 12:00 14:00 mgr Martyna Parol piątek 12:00 14:00 mgr Dagmara Jabłonowska-Fudzińska środa 12:00 14:00 dr n. med. Anna Klimaszewska Wiśniewska wtorek 13:00 14:30 B. Forma realizowania przedmiotu: 1) Rodzaj zajęć dydaktycznych: a) wykłady: 64 h b) seminaria: 38 h c) ćwiczenia: 58 h 2) Zajęcia dydaktyczne są realizowane zgodnie z tematyką zawartą w sylabusie i rozkładzie zajęć ( zalącznik nr 1 i 2) ustalonym przez Kierownika jednostki. 3) Zajęcia dydaktyczne w formie wykładu prowadzi nauczyciel z tytułem naukowym profesora lub ze stopniem naukowym doktora habilitowanego posiadający dorobek naukowy związany z wykładanym przedmiotem, a wyjątkowo wykład może być prowadzony przez nauczyciela akademickiego ze stopniem doktora. 4) Uczestnictwo w zajęciach dydaktycznych jest obowiązkowe: obecność studenta na wykładach, ćwiczeniach i seminariach jest kontrolowana. 5) Studenci są zobowiązani do punktualnego stawiania się na zajęcia z odpowiednim przygotowaniem teoretycznym. Spóźnienia przekraczające 15 min. mogą być traktowane jako nieobecność. 6) Niezrealizowane zajęcia dydaktyczne z powodu godzin rektorskich nie podlegają odrabianiu, ale przypisane im treści obowiązują przy weryfikacji wiedzy na kolokwium i egzaminie. 7) Na pierwszych zajęciach Studenci zapoznają się z organizacją zajęć, w tym również z terminami konsultacji z prowadzącym, regulaminem dydaktycznym, zasadami BHP oraz warunkami uzyskania zaliczenia przedmiotu. Zaznajomienie się z obowiązującymi przepisami BHP Student potwierdza własnoręcznym podpisem. 8) Naruszanie przepisów BHP może spowodować niedopuszczenie lub wykluczenie z zajęć dydaktycznych. 3
9) Student ma prawo prowadzenia dyskusji merytorycznej odnośnie poruszanych problemów w trakcie prowadzonych zajęć dydaktycznych i podczas konsultacji. 10) Student okazuje szacunek wobec nauczycieli i innych pracowników Uczelni oraz kolegów i pacjentów, w tym również poprzez odpowiedni do okoliczności strój i godne zachowanie. 11) W ramach ćwiczeń odbywa się sprawdzanie wiedzy oraz przeprowadza się ćwiczenia mikroskopowe, ćwiczenia laboratoryjne lub sekcyjne. Ćwiczenia laboratoryjne: studenci zapoznają się z pobieraniem materiału pooperacyjnego, wykonywaniem rozmazów, badań śródoperacyjnych; zapoznają się z technikami specjalnymi (np. histochemicznymi, immunohistochemicznymi, immunomorfologicznymi, elementami biologii molekularnej, i tp.) Ćwiczenia sekcyjne: mają charakter pokazowy z aktywnym uczestnictwem studentów w secji zwłok. Przed przystąpieniem do sekcji studentów obowiązuje zapoznanie się z historią choroby. Sekcja zakończona jest podsumowaniem klinicznopatomorfologicznym i omówieniem. C. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: 1) Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest uzyskanie całościowej pozytywnej oceny z ćwiczeń, seminariów i wykładów, których treści sa zgodne z efektami kształcenia zawartymi w SYLABUSIE. Material omawiany na wykladach jest egzekwowany podczas kolokwiów czastkowych i na egzaminie, stanowiąc jednocześnie dowód obecności studenta na wykładach. Ponadto wymagane jest przedstawienie zaliczeń w Karcie umiejętności praktycznych. 1) Studenci oceniani są w systemie punktowym bez możliwości poprawy uzyskiwanych wyników. Oceny studentów (w postaci uzyskiwanych punktów) są udostępniane w formie kodowanej na stronie internetowej Studenckiego Koła Naukowego działającego przy Katedrze i Zakładzie Patomorfologii Klinicznej. http://patologia.cm.umk.pl/studenci.html 2) W ramach każdego ćwiczenia na jego początku przeprowadzany jest sprawdzian pisemny (pytania opisowe lub test wielokrotnego wyboru) z zagadnień wyszczególnionych do przygotowania w rozkładzie zajęć. Sprawdzian wiadomości nie jest przeprowadzany na ćwiczeniu pierwszym. Z pisemnego sprawdzianu z każdego dnia ćwiczeń student może uzyskać od 0 do 4 punktów oraz do 1 punktu za aktywność w trakcie ćwiczeń. 4
3) Po 2 tygodniach trwania bloku tj. na ćwiczeniu dziesiątym przeprowadzane jest kolokwium z pierwszej części ćwiczeń w formie testu (20 pytań) i czterech pytań opisowych (każde oceniane od 0 do maksymalnie 5 punktów). Na kolokwium obowiązuje materiał od ćwiczenia 2 do 10 włącznie oraz materiał z wykładów nr 1 i 2. Po 4 tygodniach trwania bloku przeprowadzane jest kolokwium z drugiej części ćwiczeń w formie testu (20 pytań) i 4 pytań opisowych (każde oceniane od 0 do maksymalnie 5 punktów). Na kolokwium obowiązuje materiał od ćwiczenia 11 do 20 włącznie oraz materiał z wykładów nr 3 i 4. 4) Z każdego kolokwium (po 2 i 4 tygodniu) student może uzyskać maksymalnie po 40 punktów. Studenci mają prawo do wglądu - w obecności asystenta - tylko do części opisowej kolokwiów w przeciągu tygodnia od ogłoszenia wyników. 5) W połowie cyklu wykładów (tj. na wykładzie nr 16) oraz na koniec cyklu wykładów (tj. na wykładzie nr 31) odbywa się pisemny sprawdzian wiedzy w formie testu z materiału omawianego na wykładach. Z każdego sprawdzianu z wykładów można zdobyć po 40 punktów. 6) Na sprawdzianach pisemnych, kolokwiach i egzaminie obowiązują wiadomości w zakresie określonym sylabusie, które są zawarte w zalecanych pozycjach literaturowych oraz przekazywane przez asystenta podczas prowadzenia zajęć. 7) Maksymalna liczba punktów do zdobycia w ciągu całego cyklu zajęć wynosi 245 (85 punktów z ćwiczeń, 80 pkt z kolokwiów oraz 80 pkt ze sprawdzianu wiedzy z wykładów) 8) Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest uzyskanie łącznie 60% punktów z wszystkich sprawdzianów, tj. w trakcie ćwiczeń, 2 kolokwiów oraz 2 sprawdzianów z wykładów (147 punktów na 245 możliwych do zdobycia). 9) Warunkiem zwolnienia z egzaminu (Reg. Studiów 31 pkt. 2) jest uzyskanie minimum 60% z każdego ze sprawdzianów i łącznie 80% punktów z wszystkich ćwiczeń i 2 kolokwiów oraz 2 sprawdzianów z wykładów (196 punktów na 245 możliwych do zdobycia). 10) W przypadkach szczególnych istnieje możliwość zwolnienia z egzaminu. Ostateczną decyzję o progach zaliczeń zawsze podejmuje Kierownik Katedry i Zakładu Patomorfologii Klinicznej. 11) W przypadku uzyskania liczby punktów mniejszej niż wymagane 60% na zaliczenie przedmiotu, student musi zaliczyć materiał obowiązujący w całym cyklu zajęć w formie pisemnej (test + część opisowa) przed rozpoczęciem poprawkowej sesji egzaminacyjnej (jeden termin ustalany dla całego roku w porozumieniu ze starostą roku). Z pierwszego 5
terminu egzaminu - w sesji letniej - student uzyskuje ocenę niedostateczną. Nieuzyskanie zaliczenia jest związane z brakiem możliwości przystąpienia do egzaminu końcowego. D. Forma i warunki zaliczenia końcowego przedmiotu: 1) Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest zaliczenie przedmiotu (zgodnie z punktem C). 2) Zakres materiału obowiązującego do egzaminu jest zgodny z efektami kształcenia zawartymi w SYLABUSIE i obejmuje treści prezentowane podczas wykładów i ćwiczeń oraz zawarte w zalecanym piśmiennictwie. 3) Egzamin organizowany jest w jednym terminie dla całego roku w sesji letniej (dokładny termin ustalany jest w porozumieniu ze starostą roku). 4) Studenci przystępujący do egzaminu muszą okazać dokument potwierdzający ich tożsamość. 5) Egzamin trwa 120 min., składa się z części: testowej (80 pytań, 5 odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawdziwa) trwającej 80 minut oraz 5 pytań opisowych punktowanych po 5 punktow 40 minut. Wyniki są ogłaszane najpóźniej w ciągu pięciu dni roboczych od przeprowadzonego egzaminu. 6) Aby zdać egzamin student musi uzyskać ocenę pozytywną z obu części egzaminu (testowej i opisowej) 7) Egzamin jest przeprowadzany w sposób zapewniający anonimowość studenta, także dla egzaminatora. Odtajnienie danych osobowych studentów odbywa się po ogłoszeniu wyników wg numerów kodowych studentów, w obecności wybranego Studenta. 8) Podstawowe przeliczenia procentowe poprawnych odpowiedzi na skalę ocen przedstawiają się następująco: Oceny są wystawiane według liczby uzyskanych punktów zgodnie z poniższą tabelą: liczba punktów odsetek liczby zadań ocena 92% - 100% bdb 84% - 91% db+ 76% 83% db 68% - 75% dst+ 56% - 67% dst 0 55% ndst 6
W przypadku uzyskania przez grupę studentów punktacji uniemożliwiającej rzetelną oceną wyników, dopuszcza się modyfikację w/w kryteriów. 9) Powyższe kryteria obowiązują na wszystkich egzaminach, w tym również poprawkowych. 10) W ciągu 3 dni od ogłoszenia wyników Student w obecności nauczyciela akademickiego ma prawo wglądu do swej pracy i do karty odpowiedzi. 11) Po zakończeniu egzaminu testowego ale przed opuszczeniem sali egzaminacyjnej Student ma prawo złożyć pisemne zastrzeżenie, co do poprawności merytorycznej pytań testowych lub błędów drukarskich. Zgłoszone zastrzeżenia zostaną zweryfikowane przed ogłoszeniem wyników. Przy uznaniu zgłoszonego zastrzeżenia, zastrzeżone pytania testowe będą pomijane, co obniży liczbę możliwych do uzyskania punktów. 12) Student, który nie zdał egzaminu ma prawo przystąpić do jednego egzaminu poprawkowego w takiej samej formie pisemnej (tj. część testowa i opisowa) i w terminie ustalonym przez Kierownika Jednostki w porozumieniu ze Starostą Roku w celu ustalenia jednego terminu dla wszystkich studentów w tej samej sytuacji - podanym do wiadomości z miesięcznym wyprzedzeniem, albo wcześniej przy obopólnej zgodzie. Na wniosek Studenta w uzasadnionych przypadkach Dziekan może wyznaczyć tzw. egzamin komisyjny. 13) Podczas egzaminu zabrania się korzystania z jakichkolwiek pomocy naukowych i notatek oraz urządzeń umożliwiających wizualną rejestrację tekstów egzaminacyjnych lub porozumiewanie się z innymi osobami na odległość (np. telefon komórkowy). Zachowanie Studenta wskazujące na posiadanie pomocy lub urządzeń o których mowa powyżej, albo stwierdzenie takich urządzeń będzie skutkowało automatycznym uzyskaniem oceny niedostatecznej na egzaminie i może powodować skierowanie sprawy do Komisji Dyscyplinarnej dla Studentów. 14) Niezgłoszenie się na egzamin podlega zapisom Regulaminu Studiów (rozdział VIII, 36 pkt. 6). 15) Nieobecność na egzaminie należy usprawiedliwić w sekretariacie Katedry przedstawiając stosowne zaświadczenie najpóźniej w dniu egzaminu, a w wyjątkowych przypadkach (np. ponad 5-dniowe zwolnienie lekarskie) w ciągu 7 dni po terminie egzaminu. (Reg. Studiów, rozdział VIII, 36 pkt. 3 i 4) 16) W przypadku usprawiedliwionej nieobecności na egzaminie ustala się, iż I termin egzaminu odbywa się w dniu terminu poprawki. 7
E. Warunki odrabiania zajęć opuszczonych z przyczyn usprawiedliwionych lub zajęć niezaliczonych z innych powodów 1) Niedozwolone jest opuszczenie zajęć z przyczyn nieusprawiedliwionych. Nieusprawiedliwiona nieobecność na ćwiczeniu uniemożliwia zaliczenie bloku tematycznego. 2) Nieobecność na zajęciach dydaktycznych należy usprawiedliwić bezpośrednio po ustąpieniu jej przyczyny. 3) Nieobecność z przyczyn zdrowotnych wymaga zaświadczenia lekarskiego (jeden dzień może być usprawiedliwiony bez zaświadczenia), a w przypadkach losowych udokumentowanego stosownego potwierdzenia. 4) Usprawiedliwiona nieobecność na ćwiczeniach jest traktowana jako ćwiczenie niezaliczone, i wymaga od studenta zaliczenia materiału w czasie możliwie najkrótszym. 5) W przypadku usprawiedliwionej nieobecności student ma obowiązek zapisać się (nie później niż tydzień po zakończonym bloku) na odrabianie zajęć z inną grupą. Nie ma możliwości dalszego przesuwania wybranego terminu. Odrobienie zaległego ćwiczenia jest możliwe po okazaniu zwolnienia lekarskiego (potwierdzonego przez lekarza Przychodni Akademickiej). Punkty zdobyte na zajęciach odrabianych z inną grupą są dzielone przez 2. W przypadku ostatniej grupy (która nie ma możliwości odrobienia zajęć) będzie ustalony jeden termin napisania sprawdzianu ze wszystkich tematów po zakończonym cyklu zajęć. 6) Nieodrobienie zajęć uniemożliwia przystąpienie do kolokwium/zaliczenia/egzaminu. 7) Obecność na wykładach jest obowiązkowa - obecność studenta potwierdza się znajomością zagadnień wykładowych, uwzględnionych na kolokwiach i egzaminach. F. Zalecane piśmiennictwo: 1) Podręczniki wiodące: Robbins Patologia Wydawnictwo Medyczne Urban&Partner, Wroclaw 2014 (Szczególnie materiał z Patologii Ogólnej) 2) Podręczniki uzupełniające: Stachura J., Domagała W.: Patologia znaczy słowo o chorobie (tom 1-3), PAU, Kraków 2005 (Zagadnienia dotyczace Patologii narządowej ze szczególnym uwzględnieniem zmian morfologicznych). 8
G. Ogólne i szczegółowe przepisy BHP wymagane podczas realizacji procesu dydaktycznego w jednostce: 1) Studenci przed przystąpieniem do zajęć mają obowiązek pozostawiać odzież wierzchnią w szatni oraz bezwzględnie wyłączyć telefony komórkowe. 2) Studentów zobowiązuje się do zakladania fartuchów podczas ćwiczeń mikroskopowych, laboratoryjnych. 3) Na sali sekcyjnej studenci ubierają dodatkowe fartuchy ochronne oraz obuwie ochronne, a w przypadku wykonywania sekcji zwłok ubierają dodatkową odzież ochronną (obuwie, okulary i fartuchy jednorazowe). 4) Podczas zajęć dydaktycznych obowiązuje bezwzględne przestrzeganie czystości, zakaz spożywania pokarmów, palenia tytoniu, pozostawania pod wpływem alkoholu lub substancji odurzających i używania ognia. Student nie stosujący się do tych zaleceń zostanie relegowany z zajęć. 5) Na zajęciach dydaktycznych zabrania się wykonywania zdjęć i/lub nagrywania zajęć dydaktycznych bez zgody wykładowcy przy użyciu aparatów fotograficznych, telefonów komórkowych, smartfonów, tabletów i jakiegokolwiek innego sprzętu elektronicznego wyposażonego w aparat fotograficzny i/lub kamerę. Obowiązuje również zakaz używania urządzeń rejestrujących wyłącznie dźwięk (np. dyktafonów). 6) W czasie ćwiczeń mikroskopowych studenci odpowiadają za swoje miejsce pracy w tym za mikroskop i preparaty. Wszelkie usterki i uszkodzenia należy zgłosić osobie prowadzącej zajęcia. 7) W czasie ćwiczeń laboratoryjnych studenci obserwują czynności prowadzone pod oszklonym dygestorium. 8) Ze wyglądu na szkodliwe związki chemiczne pracować należy obowiązkowo przy włączonej wentylacji. 9) Wszystkie urządzenia medyczne należy obsługiwać zgodnie z obowiązującą instrukcją obsługi, po uprzednim wyjaśnieniu zasad obsługi i zademonstrowaniu przez prowadzącego zajęcia i tylko pod jego ścisłym nadzorem (szczególnie dotyczy to mikrotomów i kriostatów). 10) Z uwagi na kontakt ze szkodliwymi substancjami chemicznymi: formaldehyd, ksylen aceton, alkohol absolutny i alkohol 96% skażony, studenci zobowiązani są zapoznać się z charakterystyką tych szkodliwych związków chemicznych. 11) Z uwagi na zagrożenie biologiczne (HCV, HBV, HIV) wszystkie czynności laboratoryjne należy wykonywać w jednorazowych rękawicach ochronnych. 9
12) Ze względu na bezpieczeństwo własne i innych, prace z odczynnikami wykonywać należy zgodnie z instrukcją postępowania (instrukcja wywieszona w pracowni histopatologicznej). 13) Wszystkie niebezpieczne wydarzenia tj. skaleczenia, oparzenia, itp. natychmiast zgłaszać prowadzącemu zajęcia. 14) Odpowiedzialność finansową za szkody materialne spowodowane postępowaniem niezgodnym z przepisami BHP i P/POŻ ponosi student. H. Informacja o kole naukowym. Opiekunowie: dr n. med. Łukasz Szylberg Liczba czlonków: 7 Tematyka badawcza: Zakres działania SKN Patomorfologii Klinicznej obejmuje wszystkie dziedziny medycyny ze szczególnym uwzględnieniem materiału onkologicznego. Członkowie SKN mają możliwość uzyskania umiejętności w pisaniu publikacji naukowych, pozyskiwania środków na badania naukowe, a także udziałów w konferencjach naukowych. Dostęp do zarchiwizowanego materiału tkankowego oraz autopsyjnego pozwala realizować różnorodne pomysły, jak również przeprowadzenie korelacji z danymi klinicznymi. Ponadto SKN umożliwia dostęp do podstawowych metod badawczych jak badania histologiczne, cytologiczne, a także metod zaawansowanych jak technologie immunohistochemiczne, techniki z zakresu biologii molekularnej i mikromacierze tkankowe (TMA). 1. histopatologiczne - zakres: opracowanie patomorfologiczne materiału nowotworowego i nienowotworowego; 2. cytologiczne - zakres: cytodiagnostyka eksfoliatywna, nieginekologiczna oraz cytodiagnostyka aspiracyjna; odzyskiwanie materiału cytologicznego z BAC; technika cellblock 3. technologie immunohistochemiczne zakres: badania immunohistochemiczne materiału nowotworowego i nienowotworowego 4. techniki z zakresu biologii molekularnej fluorescencyjna hybrydyzacja in situ (FISH), dot-blot, western-blot, PCR, 10
Kierunki badań Katedry i Zakładu Patomorfologii Klinicznej: 1. Znaczenie procesu zapalenia jako czynnika biorącego udział w nowotworzeniu. 2. Opracowanie nowych zestawów biomarkerów do wykrywania chorób nowotworowych. 3. Udział czynnika HIF-1 w nowotworzeniu. 4. Identyfikacja szlaków nowotworzenia w rakach płaskonabłonkowych obszaru głowy i szyi. 5. Wybrane zagadnienia biologii nowotworzenia w rakach krtani i innych nowotworów obszaru głowy i szyi. 6. Udział wybranych białek kontrolujących interakcje pomiędzy nowotworem a podścieliskiem w progresji nowotworów (tumor host-interactions). 7. Identyfikacja szlaków nowotworzenia w rakach endomerialnych. 8. Identyfikacja szlaków nowotworzenia w rakach tarczycy u dzieci oraz dorosłych. 9. Ocena poziomu ekspresji białek szlaków odpowiedzi immunologicznej w tkankach popłodów ciąż mnogich. 10. Diagnostyka wczesnego zawału mięśnia sercowego na materiale autopsyjnym z zastosowaniem technik immunohistochemicznych. 11. Identyfikacja szlaków nowotworzenia w jelicie grubym, na podłożu gruczolaków cewkowych i gruczolaków ząbkowanych badania jakościowe i ilościowe czynników genetycznych i epigenetycznych. 12. Alternatywne drogi nowotworzenia w rakach jelita grubego. 13. Ekspresja wybranych czynników procesu zapalnego w nowotworzeniu w jelicie grubym. 14. Identyfikacja i charakterystyka zaburzeń w funkcjonowaniu genów i białek w przewlekłych zespołach mieloproliferacyjnych. 15. Wpływ podania jednorazowej dawki egzogenego surfaktantu na włóknienie płuc. Czas i miejsce spotkań: Raz w tygodniu środa, godziny 12:00 15:00. Strona www: http://patologia.cm.umk.pl/index.html Bydgoszcz, 2 październik 2017 r.. Podpis Kierownika Dydaktycznego... Rada Samorządu Studenckiego Wydziału Lekarskiego Dziekan Wydziału Lekarskiego 11