Wrocław, 23 lutego 2015 r. Ocena jakości wody w 2014 roku przeprowadzona dla wody z wodociągu sieciowego miasta Wrocławia. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny we Wrocławiu dokonał oceny jakości wody w 2014 roku produkowanej, rozprowadzanej i dostarczanej mieszkańcom miasta Wrocławia z wodociągów sieciowych zarządzanych przez Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji S.A. ul. Na Grobli 14/16 we Wrocławiu. Wielkość produkcji wody w 2014 r. wynosiła: Zakład Produkcji Wody Nr 1 Mokry Dwór 23 608 930 m 3 /rok, Zakład Produkcji Wody Nr 2 Na Grobli 20 961 360 m 3 /rok. Z wody produkowanej przez Zakład Produkcji Wody Nr 1 i Nr 2 korzystało ok. 620 000 mieszkańców Wrocławia przy przyjętym tzw. zwodociągowaniu miasta na poziomie 98%. Przyjmuje się, że 50% mieszkańców zaopatrywanych jest w wodę produkowaną przez ZPW Nr 1 Mokry Dwór poprzez strefę bezpośredniego zasilania oraz strefę mieszaną, 50% w wodę produkowaną przez ZPW Nr 2 Na Grobli. Z wody produkowanej przez ZPW Nr 1 korzystało ok. 6 000 mieszkańców gmin Siechnice, Kobierzyce (Węzeł Bielański), Długołęka ( Z-d Bosch), Czernica. W 2014 r rejony ww. gmin skierowana została woda przeznaczona do spożycia w ilości ok. 1 741 050 m 3. Długość sieci wodociągowej z wykorzystaniem, której odbiorcom dostarczana jest woda z przeznaczeniem do spożycia wynosiła 1548,4 km w tym sieć magistralna stanowiła 225,6 km, sieć rozdzielcza 1322,8 km. Ocenę roczną jakości wody przeprowadzono korzystając z wyników badań próbek kontrolnych pobranych i badanych w ramach powadzonego przez Inspekcję Sanitarną monitoringu jakości wody. Kontrolne próbki wody pobrano z miejsc uzdatniania wody i wprowadzania wody do sieci wodociągowej, z rozprowadzającej sieci wodociągowej oraz punktów czerpania wody przez konsumentów. Pobierane do badań laboratoryjnych próbki kontrolne wody badano w zakresie przewidzianym dla monitoringu przeglądowego i monitoringu kontrolnego. W 2014 roku wykonano 694 oznaczenia parametrów mikrobiologicznych oraz 2932 oznaczenia parametrów fizykochemicznych. Częstotliwość i zakres badań przewidziany dla monitoringu kontrolnego stanowiły podstawę sprawowanego bieżącego nadzoru sanitarnego nad jakością wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. W tabeli nr 1 zamieszczono zakresy wykonywanych kontrolnych próbek w ramach monitoringu kontrolnego i nadzoru sanitarnego. Tabela nr 1 MONITORING KONTROLNY Woda przeznaczona do spożycia przez ludzi pochodząca z ujęć powierzchniowych i infiltracyjnych Wskaźniki fizyczne i organoleptyczne 1. Barwa 2. Mętność 3. ph 4. Przewodność w temp. 25 o C
5. Zapach 6. Amonowy jon 7. Chlor wolny Parametry mikrobiologiczne 1. Bakterie gr. coli 2. Escherichia coli 3. Clostridium perfringens (łącznie ze sporami) Badania wykonane w zakresie monitoringu przeglądowego obejmowały parametry i wskaźniki stanowiące materiał do dokonania oceny porównawczej jakości wody produkowanej i dostarczanej odbiorcom w kolejnych analizowanych latach. Zakres wykonanych badań obejmujących parametry i wskaźniki monitoringu przeglądowego zamieszczono w tabeli nr 2 Tabela nr 2 MONITORING PRZEGLĄDOWY* Woda przeznaczona do spożycia przez ludzi pochodząca z ujęć powierzchniowych i infiltracyjnych. Parametry chemiczne 1. Azotyny 2. Azotany 3. Żelazo ogólne 4. Mangan ogólny 5. Twardość 6. Chlorki 7. Indeks nadmanganianowy 8. Siarczany 9. Wapń 10. Magnez 11. Fluorki 12. Antymon 13. Ołów 14. Kadm 15. Chrom ogólny 16. Arsen 17. Bor 18. Bromiany 19. Sód 20. Glin 21. Miedź 22. Nikiel 23. Rtęć 24. Chloryny 25. Chlorany 26. chlorynów i chloranów 27. Trichloroetenu i tetrachloroetenu 28. 1,2 Dichloroetan 29. Dibromachlorometan 2
30. Trichlorometan 31. Trichloroeten 32. Tetrachloroeten 33. Tribromometam 34. Bromodichlorometan 35. THM 36. Benzen 37. Benzo/a/piren 38. WWA 39. Pestycydy 40. Cyjanki 41. Ogólny węgiel organiczny 42. Całkowita aktywność alfa 43. Całkowita aktywność beta 44. Stężenie aktywności Cs-137 Parametry mikrobiologiczne 45. Ogólna liczba mikroorganizmów w temp.(22±2)ºc po 72h 46. Liczba enterokoków *Analiza próbki wody wykonywana w zakresie monitoringu przeglądowego obejmuje wszystkie parametry i wskaźniki wchodzące w zakres monitoringu kontrolnego. W 2014 r. do badań laboratoryjnych w zakresie monitoringu kontrolnego i monitoringu przeglądowego wody uzdatnionej przeznaczonej do spożycia, pobrano 220 próbek kontrolnych wody. Próbki wody uzdatnionej do analiz pobierano z punktów wyznaczonych w Zakładzie Produkcji Wody Nr 1 Mokry Dwór i Zakładzie Produkcji Wody Nr 2 Na Grobli oraz z 36 stałych punktów wyznaczonych na rozprowadzającej sieci wodociągowej i w miejscach czerpania wody przez konsumentów. Punkty kontrolne na rozprowadzającej sieci wodociągowej i punkty usytuowane u odbiorców wody, rozmieszczono w 5 dzielnicach miasta Wrocławia, najczęściej w obiektach użyteczności publicznej (przedszkola, szkoły, szpitale, przychodnie, budynki zamieszkania zbiorowego). Badania laboratoryjne zgodnie z ustalonym rocznym harmonogramem, PPIS we Wrocławiu wykonywał w próbkach kontrolnych pobranych z 17 wyznaczonych, punktów monitoringowych. Z 17 wytypowanych punktów monitoringowych, próbki pobierał i wykonywał badania zarządzający wodociągiem sieciowym Wrocławia - MPWiK w Wrocławiu W każdym miesiącu ze stałych 36 punktów, rotacyjne wyznaczano jeden punkt skąd pobierano do badań laboratoryjnych 1 próbkę wody w zakresie monitoringu przeglądowego. Z ogólnej liczby 220 pobranych kontrolnych próbek wody przeznaczonej do spożycia: w 3 próbkach stwierdzono przekroczenia parametrów mikrobiologicznych, co stanowi 1,4% wszystkich przeprowadzonych badań w ciągu roku, w 7 próbkach stwierdzono przekroczenia wskaźników organoleptycznych i parametrów fizykochemicznych, co stanowi 3,2% wszystkich analizowanych próbek w ciągu roku. Zestawienie liczbowe kontrolnych próbek wody (z podziałem na półrocza) pobranych z wodociągu sieciowego miasta Wrocławia do badań laboratoryjnych w 2013 r. zamieszczono w tabeli nr 3. 3
Procentowe zestawienie próbek wody, które nie spełniały obowiązujących norm, z podziałem na parametry mikrobiologiczne i parametry fizykochemiczne w 2014 r. zilustrowano na diagramie nr 1. 4
Zestawienie liczbowe kontrolnych próbek wody uzdatnionej, pobranych w 2014 r. z wodociągu sieciowego miasta Wrocławia z punktów: w zakładach produkcji wody, z rozprowadzającej sieci wodociągowej i miejsc czerpania wody przez konsumentów. Tabela nr 3. L.p. Kwartał Liczba próbek ogółem Liczba próbek niespełniających sanitarnychparametry mikrobiologiczne % próbek niespełniających sanitarnychparametry mikrobiologiczne Liczba próbek niespełniających sanitarnychparametry fizykochemiczne % próbek niespełniających sanitarnychparametry fizykochemiczne Ogólna liczba próbek niespełniających sanitarnych Ogólna liczba próbek spełniających sanitarnych % próbek ocenionych negatywnie % próbek ocenionych pozytywnie 1 I półrocze 108 0 0 3 2,8 3 105 2,8 97,2 2 II półrocze 112 3 2,7 4 3,6 7 105 6,3 93,7 RAZEM 220 3 1,4 7 3,2 10 210 4,6 95,4 5
W wykonanych badaniach laboratoryjnych 2014 r. stwierdzono przekroczenia w zakresie parametrów fizykochemicznych: w 6 badaniach stwierdzono przekroczenia dotyczące mętności, w 7 badaniach przekroczenia dotyczyły poziomu żelaza, w 1 badaniu odnotowania podwyższony poziom manganu, w 2 badaniach oznaczono niskie poziomy chloru (pon. 0,01 mg/l przy jednoczesnym pogorszeniu parametrów mikrobiologicznych) W zakresie parametrów mikrobiologicznych w 2014 r. przekroczenia dotyczyły: ogólnej liczby mikroorganizmów w 22 ±2 0 C po 72 godzinach inkubacji 1 próbka, liczby bakterii grupy coli 2 próbki. W tabeli nr 4 zamieszczono zestawienie przekroczonych parametrów mikrobiologicznych i fizykochemicznych z podaniem maksymalnych oznaczonych wartości, w próbkach wody pobranych z wodociągu sieciowego miasta Wrocławia w 2014 r. 6
liczba badań max określona wartość [NTU] liczba badań max określona wartość [mg/l] liczba badań max określona wartość [mg/l] liczba badań max określona wartość [jtk100ml] liczba badań max określona wartość [jtk/1ml] Zestawienie przekroczonych parametrów w badaniach wody pobranych z wodociągu sieciowego miasta Wrocławia w 2014 roku. Tabela nr 4. Przekroczone parametry fizykochemiczne Przekroczony parametr mikrobiologiczny L.p. Półrocze Mętność Żelazo Mangan Liczba bakterii grupy coli Ogólna liczba mikro organizmów wyhodowanych w temp. (22±2)ºC 1. I 2 10,5 3 2,14 1 0,061 0 0 0 0 2. II 4 3,0 4 0,73 0 0 2 56 1 279 RAZEM 6 7 1 2 1 Pozostałe oznaczane wskaźniki fizyczne i organoleptyczne były zgodne z wymaganiami obowiązujących norm. Nie stwierdzono również w badanych próbkach wody w zakresie monitoringu kontrolnego przekroczeń parametrów mikrobiologicznych dotyczących bakterii Escherichia coli i Clostridium perfringens. Analizując parametry chemiczne z zakresu monitoringu przeglądowego oznaczone w 2014 r. i porównując ich wartości z wartościami parametrów uzyskanymi w 2013 r. nie stwierdzono przekroczeń obowiązujących norm określonych dla tych parametrów. Parametry chemiczne z zakresu monitoringu przeglądowego w latach 2013 i 2014 r. charakteryzowały się stabilnością a oznaczone ich wartości w dwóch kolejnych latach były wartościami porównywalnymi. Wartości parametrów chemicznych z zakresu monitoringu przeglądowego w latach 2013 i 2014 umieszczono w tabeli nr 5. 7
Tabela nr 5. Wartości parametrów chemicznych z zakresu monitoringu przeglądowego oznaczone w 2013 i 2014 r. Rok L.p. Parametr chemiczny Jednostka 2013 2014 Wynik 1. Azotyny [mg/l] <0,001 0,001 2. Azotany [mg/l] 8,68 6,6 3. Żelazo ogólne [mg/l] 0,20 0,246 4. Mangan ogólny [mg/l] 0,016 0,014 5. Twardość [mg/l CaCO 3 ] 240,7 256,84 6. Chlorki [mg/l] 44,95 40,73 7. Indeks nadmanganianowy [mg/l O 2 ] 1,42 1,37 8. Siarczany [mg/l] 99,8 89,08 9. Wapń [mg/l] 91,7 85,94 10. Magnez [mg/l] 10,2 10,30 11. Fluorki [mg/l] 0,31 0,32 12. Antymon [μg/l] <2,5 <2,5 13. Ołów [μg/l] <5,0 <5,0 14. Kadm [μg/l] <4,0 <4,0 15. Chrom ogólny [μg/l] <1,5 <1,5 16. Arsen [μg/l] 1,37 1,03 17. Bor [mg/l] <0,200 <0,200 18. Sód [mg/l] 23,9 25,89 19. Miedź [mg/l] 0,016 0,030 20. Nikiel [μg/l] <3 3,36 21. Rtęć [μg/l] <0,5 <0,25 22. Glin [μg/l] 22,5 24,29 23. Chlorany [mg/l] 0,06 0,075 24. Chloryny [mg/l] 0,11 0,089 25. chloranów i chlorynów [mg/l] 0,15 0,161 26. Bromiany [μg/l] <10 <10 27. Trichloroetenu i tetrachloroetenu [μg/l] pgo pgo 28. Dibromochlorometa [μg/l] 6,1 7,39 29. Trichlorometan [μg/l] <3,5 <3,5 30. Tetrachloroeten [μg/l] <2 <2 31. Trichloroeten [μg/l] <2 <2 32. Tribromometan [μg/l] <3,5 nb 33. Bromodichlorometan [μg/l] 5,8 5,5 34. THM [μg/l] 8,9 16,15 35. Benzen [μg/l] <0,55 <0,55 36. Benzo(a)piren [μg/l] <0,002 <0,002 37. WWA [ g/l] pgo pgo 38. Cyjanki [mg/l] <1,0 <1,0 39. Pestycydy [μg/l] pgo pgo 40. Ogólny węgiel organiczny [mg/l] 2,6 2,27 8
41. Całkowita aktywność alfa [Bq/l] <0,025 <0,025 42. Całkowita aktywność beta [Bq/l] 0,105 <100 43. Stężenie aktywności Cs-137 [Bq/dm 3 ] <12,500 nie badano 44. Tryt [Bq/dm 3 ] nie badano 18,30 Parametr mikrobiologiczny 45. Ogólna liczba mikroorganizmów w temp.(22±2)ºc po 72h [jtk/1 ml] 25 26 46. Clostridium perfringens ( łącznie ze sporami) [jtk/100 ml] 0 0 47. Liczba enterokoków [jtk/100 ml] 0 0 wartości podana w tabeli to wartości średnie uzyskane z wszystkich wykonanych oznaczeń dla danego parametru w roku 2013 i 2014. wynik z znakiem "<" wartość poniżej granicy oznaczenia ilościowego w stosowanej, referencyjnej metodzie analitycznej. WWA - suma wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych: B(a)p, B(b)f, B(k)f, B(g,h,i)p, Indenol(1,2,3)c,d,p, THM - suma stężeń związków: trichlorometan, dichlorobromometan, dibromochlorometan, tribromometan, Pestycydy suma poszczególnych pestycydów wykrywanych i oznaczanych ilościowo w ramach monitoringu. Rodzaje oznaczonych w 2014 r. pestycydów: permetryna, deltametryna, α-hch-sześciochlorocykloheksan, β HCH (sześciochlorocykloheksan), winklozolina, heptachlor, dieldryna, bifentryna, dichlorofluamid, tolilofluanid, o,p` DDD, o,p` DDE, o,p` DDT, fenpropatryna, L-cyhalotryna, fenarimol, cypermetryna, lindan. W 2014 roku z ogólnej liczby 220 próbek, pobranych do badań laboratoryjnych, 10 próbek nie spełniało przewidzianych dla wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Liczba próbek negatywnych stanowiła 4,6% wszystkich poddanych analizie próbek kontrolnych wody przeznaczonej do spożycia. Ogólna liczba próbek spełniających wymagania sanitarne wyniosła 210 i stanowiła 95,4% wszystkich pobranych do badań próbek kontrolnych. Procentowy udział próbek wody niespełniających sanitarnych w odniesieniu do próbek wody spełniających wymagania sanitarne przedstawiono na diagramie nr 2. (dane liczbowe zawarte w tabeli nr 3) Diagram nr 2. Udział procentowy próbek wody niespełniających stanitarnych w odniesienu do próbek spełniających wymagania sanitarne w 2014 roku 1.4% 3.2% 95.4% % próbek niespełniających sanitarnych - parametry mikrobiologiczne % próbek niespełniających sanitarnych - parametry fizykochemiczne % próbek ocenionych pozytywnie 9
Jakość wody rozprowadzanej i dostarczanej mieszkańcom miasta Wrocławia w 2014 r., w zakresie parametrów mikrobiologicznych z uwzględnieniem liczby próbek kontrolnych, w których stwierdzono przekroczenia (łącznie 3 próbki w roku) nie budziła zastrzeżeń sanitarnych. Procentowy udział próbek niespełniających norm sanitarnych dotyczących parametrów mikrobiologicznych wynosił 1,4%. W zakresie parametrów fizykochemicznych w całym 2014 r., 7 próbek nie spełniało norm przewidzianych dla wody przeznaczonej do spożycia. Udział procentowy próbek kontrolnych wody niespełniających sanitarnych w zakresie parametrów fizykochemicznych w 2014 roku wyniósł 4,6%. W zakresie wskaźników fizykochemicznych jakość wody nie budziła zastrzeżeń sanitarnych. Jakość wody w 2014 roku w zakresie oznaczonych parametrów mikrobiologicznych, wskaźników organoleptycznych i parametrów chemicznych, z uwzględnieniem liczby i częstotliwości występujących przekroczeń w ciągu roku, oceniono jako przydatną do spożycia przez ludzi. Sporządziła: Grażyna Grzeczyńska Oddział Higieny Komunalnej PSSE we Wrocławiu 10