Ćwiczenia I. Podstawowe definicje z zakresu odbywania ćwiczeń wojskowych przez żołnierzy rezerwy: a/ żołnierz rezerwy osoba, która złożyła przysięgę wojskową i została przeniesiona do rezerwy po zwolnieniu z czynnej służby wojskowej, w tym z zawodowej służby wojskowej lub służby kandydackiej, jeżeli w dalszym ciągu podlega obowiązkowi służby wojskowej; b/ kadra rezerwy oficerowie (w tym podchorążowie rezerwy ze zdanym egzaminem na oficera) i podoficerowie rezerwy (w tym podchorążowie rezerwy, którzy nie zdali egzaminu na oficera, a posiadają stopień podoficerski); c/ osoba przeniesiona do rezerwy niebędąca żołnierzem rezerwy osoba podlegająca obowiązkowi odbycia zasadniczej służby wojskowej, niepowołana do jej odbycia i przeniesiona do rezerwy; d/ przydział mobilizacyjny imienne wyznaczenie w czasie pokoju żołnierza czynnej służby wojskowej lub żołnierza rezerwy, zgodnie z posiadaną przez niego specjalnością lub kwalifikacjami zawodowymi, na stanowisko służbowe lub do pełnienia funkcji wojskowych, które są określone w etacie jednostki wojskowej i występują w czasie wojny; e/ przydział kryzysowy wyznaczenie (w formie karty przydziału kryzysowego) żołnierza ochotnika na stanowisko służbowe określone w etacie jednostki wojskowej, na podstawie zawartego kontraktu, na którym będzie pełnił czynną służbę wojskową w ramach Narodowych Sił Rezerwowych; f/ żołnierz w czynnej służbie wojskowej to odbywający lub pełniący: - zasadniczą służbę wojskową; - przeszkolenie wojskowe; - terytorialną służbę wojskową; - ćwiczenia wojskowe; - służbę przygotowawczą; - okresową służbę wojskową; - służbę wojskową w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny. II. Rodzaje i czas trwania ćwiczeń wojskowych. 1. Ze względu na czas trwania ćwiczenia wojskowe dzielą się na następujące rodzaje: a/ jednodniowe, b/ krótkotrwałe trwające od 2 do 30 dni, c/ długotrwałe trwające od 31 do 90 dni, d/ rotacyjne trwające łącznie do 30 dni odbywane z przerwami w określonych dniach w ciągu danego roku kalendarzowego. Na jednodniowe ćwiczenia wojskowe żołnierze rezerwy mogą być powołani nie więcej niż trzy razy w roku, a na pozostałe raz w roku kalendarzowym. 2. Czas trwania ćwiczeń wojskowych nie może przekraczać jednorazowo lub łącznie dziewięćdziesięciu dni w ciągu roku kalendarzowego. W przypadkach, gdy wymaga tego konieczność zapewnienia ochrony lub bezpieczeństwa państwa, Rada Ministrów w drodze rozporządzenia może przedłużyć czas trwania ćwiczeń wojskowych o okres nie przekraczający łącznie sześciu miesięcy w ciągu roku. Strona 1
3. Sumaryczny czas trwania ćwiczeń wojskowych przez cały okres pozostawania żołnierza w rezerwie nie może przekraczać: a/ dla szeregowych, którzy: - odbyli zasadniczą służbę wojskową dwunastu miesięcy - nie odbyli zasadniczej służby wojskowej piętnastu miesięcy, b/ dla podoficerów osiemnastu miesięcy, c/ dla oficerów dwudziestu jeden miesięcy. 4. Powyższych przepisów nie stosuje się do ćwiczeń wojskowych związanych z udziałem w zwalczaniu klęsk żywiołowych i likwidacji ich skutków, akcjami poszukiwawczymi oraz ratowania życia ludzkiego, a także ćwiczeń, na które powołanie nastąpiło w wyniku ochotniczego zgłoszenia się żołnierza rezerwy. Do łącznego czasu trwania ćwiczeń wojskowych nie wlicza się czasu trwania rotacyjnych ćwiczeń wojskowych, na które powołanie nastąpiło w trybie ochotniczym, w wyniku ochotniczego zgłoszenia się żołnierza rezerwy do zawarcia kontraktu. III. Powoływanie na ćwiczenia wojskowe. 1. Na ćwiczenia wojskowe można powołać: a/ żołnierzy rezerwy posiadających nadane przydziały kryzysowe, b/ żołnierzy rezerwy posiadających nadane przydziały mobilizacyjne oraz żołnierzy rezerwy i osoby przeniesione do rezerwy niebędące żołnierzami rezerwy, którym planuje się nadać takie przydziały, w przypadku wprowadzenia obowiązku ich odbywania, c/ żołnierzy rezerwy, na ich wniosek lub za zgodą, w drodze ochotniczego zgłoszenia się na te ćwiczenia, jeśli przemawiają za tym potrzeby Sił Zbrojnych, d/ osoby przeniesione do rezerwy niebędące żołnierzami rezerwy, które ochotniczo zgłosiły się do odbycia ćwiczeń wojskowych, jeśli przemawiają za tym potrzeby Sił Zbrojnych, 2. Powołaniu do odbycia ćwiczeń wojskowych podlegają żołnierze rezerwy: a/ oficerowie i podoficerowie począwszy od dnia, w którym kończą osiemnaście lat życia, do końca roku kalendarzowego, w którym kończą sześćdziesiąt trzy lata życia, uznani za zdolnych pod względem fizycznym i psychicznym do czynnej służby wojskowej w czasie pokoju. b/ szeregowi począwszy od dnia, w którym kończą osiemnaście lat życia, do końca roku kalendarzowego, w którym kończą pięćdziesiąt pięć lat życia, uznani za zdolnych pod względem fizycznym i psychicznym do czynnej służby wojskowej w czasie pokoju. 3. Nie podlegają powołaniu na ćwiczenia wojskowe obywatele: a/ nie spełniający wymogów określonych w powyższym punkcie 2, Strona 2
b/ przeznaczeni do odbycia służby zastępczej lub którzy odbyli tę służbę, c/ prowadzący własną kampanię wyborczą w czasie jej trwania, d/ wybrani na posła, w tym do Parlamentu Europejskiego, albo senatora w czasie trwania kadencji, e/ tymczasowo aresztowani lub odbywający karę aresztu, karę pozbawienia wolności, w tym również zastępczą karę pozbawienia wolności, albo orzeczono wobec nich pozbawienie praw publicznych, f/ reklamowani od obowiązku pełnienia czynnej służby wojskowej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny, g/ posiadający przydziały organizacyjno-mobilizacyjne do jednostek zmilitaryzowanych lub którzy zostali przeznaczeni do służby w obronie cywilnej, z wyjątkiem: - ćwiczeń na stanowiskach, na które przewiduje się nadać im przydziały mobilizacyjne, - ćwiczeń przygotowujących rezerwy osobowe na potrzeby wojennego uzupełniania wojsk, - kursów przeszkalania kadr rezerwy, - kursów przekwalifikowania do innych specjalności wojskowych, h/ stale mieszkający za granicą, i/ pełniący służbę w charakterze funkcjonariusza lub kandydata na funkcjonariusza w Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Biurze Ochrony Rządu, Straży Ochrony Kolei, Służby Więziennej, Służbie Wywiadu Wojskowego, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego lub Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, j/ kobiety: - będące w ciąży oraz w okresie sześciu miesięcy po odbyciu porodu, - sprawujące opiekę nad dziećmi do lat ośmiu, sprawujące opiekę nad: - dziećmi od lat ośmiu do szesnastu, - osobami obłożnie chorymi, - osobą, która ukończyła 75 lat życia, - osobami, wobec których orzeczono stałą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, - osobami, wobec których orzeczono całkowitą niezdolność do pracy oraz samodzielnej egzystencji na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, - osobami zaliczonymi do znacznego stopnia niepełnosprawności w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, jeżeli osoby te wspólnie z nimi zamieszkują i opieki tej nie można powierzyć innym osobom, k/ mężczyźni samotnie sprawujący bezpośrednią opiekę nad członkiem rodziny wspólnie z nim zamieszkałym, który nie ukończył 16 lat życia lub został uznany za całkowicie niezdolnego do pracy i do samodzielnej egzystencji albo ukończył 75 lat życia lub jest obłożnie chory, jeżeli nie ma innego pełnoletniego członka rodziny bliższego lub równego stopniem pokrewieństwa obowiązanego do sprawowania opieki. 4. W przypadku, gdy żołnierz rezerwy albo osoba przeniesiona do rezerwy niebędąca żołnierzem rezerwy, której doręczono kartę powołania, nie może stawić się do odbycia ćwiczeń wojskowych w terminie określonym w tej karcie z powodu obłożnej choroby lub z przyczyn, o których mowa w punkcie 3, niezwłocznie zawiadamia o tym fakcie wojskowego komendanta uzupełnień. 5. W przypadku, gdy żołnierz Narodowych Sił Rezerwowych, nie może stawić się do odbycia rotacyjnych ćwiczeń wojskowych w kolejnych dniach ich odbywania określonych w karcie powołania, z przyczyn określonych w punkcie 4, niezwłocznie zawiadamia o tym fakcie dowódcę jednostki wojskowej w celu zmiany terminów odbywania tych ćwiczeń. Strona 3
6. Powołania żołnierza rezerwy do odbycia ćwiczeń wojskowych dokonuje wojskowy komendant uzupełnień za pomocą Karty powołania, która jest decyzją administracyjną. W przypadku powoływania żołnierza NSR do odbycia rotacyjnych ćwiczeń wojskowych do karty powołania dołącza się jako załącznik, wykaz dni, w których w danym roku kalendarzowym odbywają się te ćwiczenia. UPPRAWNIENIA I OBOWIĄZKI WYNIKAJĄCE Z ODBYCIA ĆWICZEŃ WOJSKOWYCH UPOSAŻENIE Żołnierzom rezerwy odbywającym ćwiczenia wojskowe przysługuje: za każdy dzień trwania ćwiczeń uposażenie zasadnicze według stopnia wojskowego zwrot kosztów dojazdu do jednostki wojskowej oraz powrotu do miejsca zamieszkania. Strona 4
Dodatkowo, żołnierzom rezerwy wyznaczonym na stanowisko służbowe oficera lub podoficera przyznaje się dodatek o charakterze stałym (ofic. do 15%, pdf. do 5%). Ponadto, żołnierzom rezerwy mogą być przyznawane dodatki uzasadnione szczególnymi właściwościami lub warunkami służby wojskowej. NAGRODA Żołnierzom rezerwy posiadającym przydziały kryzysowe, po każdych 12 miesiącach kalendarzowych trwania kontraktu, dowódca jednostki wojskowej może przyznać nagrodę w wysokości do 2000 zł. Warunkiem przyznania nagrody jest odbycie ustalonych w tym okresie ćwiczeń wojskowych oraz uzyskania z nich pozytywnych ocen służbowych. ZWOLNIENIE Z PRACY W okresie posiadania przydziału kryzysowego przez żołnierza rezerwy będącego pracownikiem stosunek pracy z tym pracownikiem nie może być przez pracodawcę wypowiedziany ani rozwiązany. Nie stosuje się tego do umów o pracę zawartych na okres próbny, na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy, a także jeżeli pracodawca może rozwiązać stosunek pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika (urzędnika) oraz w przypadku ogłoszenia upadłości lub likwidacji zakładu pracy albo likwidacji stanowiska pracy, a także w przypadkach określonych w art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (t.j. Dz. U. 2016.1474). W tych przypadkach rozwiązanie stosunku pracy może nastąpić na ogólnych zasadach. Pracodawca udziela pracownikowi powołanemu do odbycia ćwiczeń wojskowych lub pełnienia okresowej służby wojskowej urlopu bezpłatnego na okres trwania tych ćwiczeń lub służby. W czasie trwania urlopu bezpłatnego, o którym mowa w ust. 1, pracownik zachowuje wszystkie uprawnienia wynikające ze stosunku pracy, z wyjątkiem prawa do wynagrodzenia. Okres urlopu bezpłatnego udzielonego przez pracodawcę jest wliczany do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze, w tym wymiar urlopu wypoczynkowego za dany rok. REKOMPENSATA ZA UTRACONE ZAROBKI Żołnierzowi rezerwy, który odbył ćwiczenia wojskowe, z wyjątkiem ćwiczeń trwających do dwudziestu czterech godzin odbywanych w czasie lub dniu wolnym od pracy, przysługuje świadczenie pieniężne rekompensujące utracone wynagrodzenie ze stosunku pracy lub stosunku służbowego albo dochód z prowadzonej działalności gospodarczej, które mógłby uzyskać w okresie odbywania ćwiczeń wojskowych. Świadczenie pieniężne wypłaca się w kwocie pomniejszonej o uposażenie, jakie żołnierz rezerwy otrzymał z tytułu odbytych ćwiczeń wojskowych. Strona 5
Wniosek o ustalenie i wypłatę należnego świadczenia rekompensującego żołnierz składa do wójta, burmistrza, prezydenta miasta. SKŁADKI Opłacone zostaną składki z tytułu ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego w czasie pełnienia czynnej służby wojskowej. AWANS Po odbyciu odpowiedniej ilości dni ćwiczeń wojskowych istnieje możliwość wystąpienia z wnioskiem o mianowanie na kolejny wyższy stopień wojskowy, a co za tym idzie awansowanie na wyższe stanowisko służbowe. INNE UPRAWNIENIA ŻOŁNIERZA REZERWY W CZASIE ODBYWANIA ĆWICZEŃ WOJSKOWYCH Bezpłatne wyżywienie lub równoważnik pieniężny Umundurowanie i wyekwipowanie wojskowe w naturze lub równoważnik pieniężny Żołnierze w czasie ćwiczeń wojskowych objęci są obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego na zasadach określonych w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, w ramach których mają prawo wyboru w miejscu pełnienia służby, spośród świadczeniodawców, którzy zawarli umowy o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej, będących zakładami opieki zdrowotnej utworzonymi przez Ministra Obrony Narodowej: lekarza i pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej; świadczeniodawcy udzielającego ambulatoryjnych świadczeń specjalistycznych; lekarza dentysty; Strona 6
szpitala. OBOWIĄZKI Do czasu wygaśnięcia lub unieważnienia przydziału kryzysowego żołnierze NSR są zobowiązani do wykonywania obowiązków wynikających z tego przydziału. Zasadniczym obowiązkiem żołnierza NSR jest pełnienie czynnej służby wojskowej w określonych przypadkach oraz realizacja rocznego programu szkolenia, w wymiarze do 30 dni w ciągu roku (w ramach rotacyjnych ćwiczeń wojskowych). Żołnierze rezerwy, którym nadano przydział kryzysowy, mają obowiązek powiadamiania dowódcy jednostki wojskowej, w sposób ustalony z tym dowódcą, o aktualnym adresie korespondencyjnym lub sposobie ich zawiadamiania o sprawach związanych z nadanym przydziałem kryzysowym. Żołnierz rezerwy, po zapoznaniu się z wykazem ćwiczeń wojskowych, informuje niezwłocznie swojego pracodawcę o dniach, w których będzie odbywał ćwiczenia wojskowe rotacyjne, oraz o zmianach w tym wykazie, a także powiadamia go o powołaniu na te ćwiczenia. ĆWICZENIA WOJSKOWE ŻOŁNIERZY REZERWY SZANSĄ NA PODNIESIENIE KWALIFIKACJI I OKAZJĄ DO PRZEŻYCIA WSPANIAŁEJ PRZYGODY! Strona 7