Informacje dla pracodawców

Transkrypt

1 Informacje dla pracodawców Informacje ogólne Szanowni Państwo Proces profesjonalizacji definitywnie zmienia oblicze wojska. Do historii przeszedł obraz wojskowych koszar pełnych młodych ludzi odbywających obowiązkową służbę wojskową. Polska dołączyła do grona państw posiadających armie zawodowe, w czasie pokoju oparte wyłącznie o ochotniczą formę służby. Utworzenie armii zawodowej, profesjonalnie przygotowanej do wyzwań współczesności oznacza także zmiany istotne dla pracodawców. Od 2009 roku wielotysięczna rzesza młodych pracowników nie ubywa już na wiele miesięcy, aby odbyć obowiązkową, zasadniczą służbę wojskową. Oznacza to dla pracodawców realne zmniejszenie obciążeń z tytułu potrzeb obronnych państwa. Jednak zapewnienie bezpieczeństwa państwa i obywateli to nie tylko sprawa armii. Obronność wymaga zaangażowania i współpracy zarówno instytucji państwowych, jak i wszystkich obywateli. Szczególnie ważna rola przypada w tej mierze pracodawcom. Bo to pracodawcy mogą i powinni tworzyć atmosferę wsparcia dla budowy postaw proobronnych. Harmonijne współdziałanie pomiędzy sferą militarną a pracodawcami i żołnierzami NSR to także przesłanka sprawnego funkcjonowania Narodowych Sił Rezerwowych. Dlatego, zgodnie z intencją resortu Obrony Narodowej, dawny system nakazowy zastępowany jest obecnie formułą partnerskiej współpracy, respektującej nadrzędność potrzeb obronnych państwa. Budowie takich relacji służy włączenie do ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej przepisów o rekompensatach dla pracodawców. Zwracamy się więc do Państwa, jako pracodawców, którym nieobojętne są sprawy dotyczące bezpiecznego bytu kraju i jego obywateli. Zwracam się z apelem o przychylność dla idei Narodowych Sił Rezerwowych i umożliwienie pracownikom łączenia ochotniczej służby wojskowej z pracą zawodową. Czas poświęcony przez pracowników na szkolenie i ćwiczenia wojskowe zostanie Państwu zrekompensowany finansowo. Jednak tak samo ważną korzyścią będą ich umiejętności wyniesione ze szkolenia, a także poczucie bezpieczeństwa, jakie żołnierze ci wniosą do swoich środowisk, w tym do swego miejsca pracy. Osoba wyszkolona do działania w sytuacjach nadzwyczajnych, potrafiąca zorganizować i ukierunkować aktywność współpracowników, działająca rozważnie w chwili zagrożenia to nieoceniona wartość dla pracodawcy. Szczegółowe informacje na temat służby w NSR znajdą Państwo na stronach internetowych: Zachęcamy więc wspierajcie Państwo swoich pracowników, którzy pragną wstąpić do służby w Narodowych Siłach Rezerwowych. Będzie to długofalowa inwestycja w zasoby ludzkie i relacje z otoczeniem organizacji, którą Państwo kierują - dla przedsiębiorców znakomity przejaw idei społecznej odpowiedzialności biznesu. Strona 1

2 Czym są Narodowe Siły Rezerwowe Przyjęty model organizacyjny NSR określa, że tworzą je wyselekcjonowani ochotnicy żołnierze rezerwy, posiadający przydziały kryzysowe na określone stanowiska służbowe w jednostkach wojskowych, nadane w wyniku zawartych kontraktów i pozostający w dyspozycji do wykorzystania w przypadku zagrożeń militarnych i niemilitarnych, zarówno w kraju, jak i w misjach poza granicami państwa. Żołnierze NSR będą mogli brać udział w zwalczaniu klęsk żywiołowych i likwidacji ich skutków, działaniach antyterrorystycznych i z zakresu ochrony mienia, akcjach poszukiwawczych oraz ratowania lub ochrony zdrowia i życia ludzkiego, oczyszczaniu terenów z materiałów wybuchowych i niebezpiecznych pochodzenia wojskowego oraz ich unieszkodliwianiu, a także w realizacji zadań z zakresu zarządzania kryzysowego. Zadania NSR z zakresu zarządzania kryzysowego mogą być realizowane w trybie natychmiastowego stawiennictwa żołnierzy rezerwy Obowiązki żołnierza NSR Podpisanie kontraktu na wykonywanie obowiązków w ramach NSR stanowi zobowiązanie żołnierza NSR do realizacji rocznego programu szkolenia, realizowanego głównie w czasie ćwiczeń wojskowych rotacyjnych. Ćwiczenia te, odbywane w określonych dniach, będą trwały łącznie do 30 dni w ciągu danego roku kalendarzowego. Żołnierze NSR będą mogli odbywać ćwiczenia wojskowe w trybie natychmiastowego stawiennictwa, jednak nie częściej niż jeden raz w ciągu roku kalendarzowego. W razie powołania na te ćwiczenia, czas ich odbywania będzie zaliczany do sumarycznego okresu trwania ćwiczeń wojskowych rotacyjnych. Ponadto, w okresie obowiązywania przydziału kryzysowego, będą mogli zostać zobowiązani do odbycia ćwiczeń wojskowych krótkotrwałych, trwających nieprzerwanie do 30 dni. Zbiorowy wykaz ćwiczeń wojskowych rotacyjnych za jednostkę wojskową na kolejny rok będzie wykonywany przez jej dowódcę, nie później niż na trzydzieści dni przed upływem roku kalendarzowego. Wyciągi z tego wykazu zostaną przesłane wojskowemu komendantowi uzupełnień, właściwemu do powołania żołnierza NSR na te ćwiczenia. Z tym wykazem zostaną także zapoznani żołnierze rezerwy, których obowiązkiem będzie niezwłoczne poinformowanie swoich pracodawców o dniach, w których będą odbywali ćwiczenia wojskowe rotacyjne, o zmianach w wykazie, a także o ich powołaniu na te ćwiczenia. Żołnierze NSR, za ich zgodą, będą mogli być także kierowani na kursy specjalistyczne, na zasadach udziału w ćwiczeniach wojskowych długotrwałych, czyli trwających nieprzerwanie do dziewięćdziesięciu dni. W ramach NSR poszczególni żołnierze rezerwy będą mieli nowe możliwości doskonalenia i rozwoju w służbie wojskowej. W efekcie tego procesu żołnierz NSR będzie mógł zajmować wyższe stanowiska oraz przejść do wyższego korpusu kadry, w zależności od kwalifikacji, umiejętności i predyspozycji oraz stopnia wywiązywania się z obowiązków. Praktycznym sprawdzianem posiadanej wiedzy i umiejętności będzie mogło być pełnienie okresowej służby wojskowej przez określony czas, w razie zagrożenia kryzysowego lub potrzeby wykonywania przez jednostkę wojskową misji pokojowej poza granicami państwa Strona 2

3 Korzyści dla pracodawców zatrudniających żołnierzy NSR Służba wojskowa wymaga specjalistycznych kwalifikacji i umiejętności, sprawności fizycznej i umysłowej, a niekiedy także pokonywania trudności i rozwiązywania problemów. Cechy wymagane od żołnierzy to z jednej strony szybkość podejmowania decyzji, precyzja działania, zdolności przywódcze i odpowiedzialność, a z drugiej strony umiejętność współpracy w zespole, zdyscyplinowanie i zdolność podporządkowania się decyzjom przełożonych. Od żołnierzy rezerwy, szczególnie od byłych żołnierzy zawodowych, wymaga się odpowiedzialności za ludzi i sprzęt na poziomie znacznie wyższym niż w warunkach cywilnych. Ponadto, żołnierze rezerwy pełniący służbę w NSR to ludzie spełniający rygorystyczne kryteria psychofizyczne, na ogół bardzo ambitni, zaangażowani i wykazujący postawy prospołeczne. Takie kompetencje są przydatne także na cywilnym rynku pracy, nie tylko w Polsce. Ważne jest także to, że stosownie do posiadanych kwalifikacji żołnierze NSR będą mogli być kierowani na koszt wojska na kursy i szkolenia specjalistyczne. Kwalifikacje i uprawnienia zdobyte w ich trakcie, to kapitał możliwy do wykorzystania na potrzeby macierzystych firm i instytucji. Dzięki temu rozwiązaniu Siły Zbrojne RP będą dysponowały wysoko wykwalifikowanym żołnierzem na wypadek wyższej potrzeby a pracodawcy będą mogli wykorzystać te kwalifikacje w swoich zakładach, bez ponoszenia nakładów finansowych. Korzystne dla pracodawców są także zmiany w przepisach ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej. Sprecyzowane w niej powinności i uprawnienia pracodawcy w przypadku udziału żołnierza rezerwy w realizacji zadań związanych z obronnością utrzymują obowiązującą od dawna zasadę urlopowania pracownika na czas czynnej służby wojskowej. Jednak w czasie nieobecności takiego pracownika pracodawca nie będzie ponosił kosztów wynikających ze stosunku pracy. Służy temu nowy mechanizm wypłaty rekompensat pracodawcom, których podwładni będą powoływani do służby wojskowej. Świadczenia dla pracodawców żołnierzy NSR Pracodawcom zatrudniającym żołnierzy rezerwy posiadających nadane przydziały kryzysowe przyznano określone świadczenia finansowe, rekompensujące koszty poniesione przez nich z tytułu utrudnień związanych z powołaniem żołnierza rezerwy na ćwiczenia wojskowe lub do okresowej służby wojskowej. Szczegółowe rozwiązania w sprawie NSR określają rozporządzenia, wydane na podstawie przepisów znowelizowanej ustawy. Bezpośrednio pracodawców dotyczy rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 21 lipca 2017 r. (Dz.U z 2017 r. poz.1497) w sprawie świadczenia pieniężnego przysługującego pracodawcom zatrudniającym żołnierzy rezerwy posiadających nadany przydział kryzysowy za okres odbywania przez tych żołnierzy ćwiczeń wojskowych lub pełnienia okresowej służby wojskowej oraz żołnierzy pełniących terytorialną służbę wojskową rotacyjnie(art. 134a ust. 12 ustawy). Precyzuje ono sposób obliczania kosztów przez pracodawców zatrudniających żołnierzy NSR, wzór wniosku o wypłatę świadczenia, sposób i tryb ustalania jego wysokości oraz wypłacania pracodawcy. Strona 3

4 Obowiązki pracodawcy wobec pracowników-żołnierzy NSR W okresie posiadania przydziału kryzysowego przez żołnierza rezerwy będącego pracownikiem stosunek pracy z tym pracownikiem nie może być przez pracodawcę wypowiedziany ani rozwiązany. (Podstawa: art. 118 a ust. 1, Ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej) Mając na uwadze nadrzędność potrzeb obronnych państwa przyjęto ustawowe rozwiązania prawne zapewniające równowagę praw i obowiązków pracodawców i ich pracowników, żołnierzy rezerwy. Wynika z tego potrzeba zapewnienia ochrony stosunku pracy żołnierzy rezerwy, stosunkowo nielicznej w skali kraju grupy obywateli spełniającej ważne zadania z punktu widzenia interesu społecznego. Ochrona stosunku pracy żołnierza NSR polega na ograniczeniu możliwości wypowiedzenia stosunku pracy przez pracodawcę w trybie zwykłym, pamiętając, że zgodnie z art. 45 Kodeksu pracy takie wypowiedzenie nie może być dowolne, lecz musi mieć charakter uzasadniony. To rozwiązanie znane jest pracodawcom. Przez wiele lat stosowane było wobec osób powoływanych do czynnej służby wojskowej, których liczba w przeszłości była zdecydowanie większa, niż przewidywana obecnie liczba żołnierzy NSR. Ww. przepisu nie stosuje się do umów o pracę zawartych na okres próbny, na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy, a także jeżeli pracodawca może rozwiązać stosunek pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika (urzędnika) oraz w przypadku ogłoszenia upadłości lub likwidacji zakładu pracy albo likwidacji stanowiska pracy, Pracodawca udziela pracownikowi powołanemu do odbycia ćwiczeń wojskowych lub pełnienia okresowej służby wojskowej urlopu bezpłatnego na okres trwania tych ćwiczeń lub służby. W czasie trwania urlopu bezpłatnego, pracownik zachowuje wszystkie uprawnienia wynikające ze stosunku pracy, z wyjątkiem prawa do wynagrodzenia. (Podstawa: art. 124 ust. 1 i ust. 2, Ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej) Okres urlopu bezpłatnego udzielonego przez pracodawcę jest wliczany do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze, w tym wymiar urlopu wypoczynkowego za dany rok. (Podstawa: art. 132 d ust. 1 pkt.4, Ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej) W okresie między dniem doręczenia pracownikowi karty powołania do czynnej służby wojskowej a jej odbyciem stosunek pracy nie może być przez pracodawcę wypowiedziany ani rozwiązany. Strona 4

5 (Podstawa: art. 118 ust.1, Ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej) Gdyby okres dokonanego przez pracodawcę lub przez pracownika wypowiedzenia upływał po dniu doręczenia pracownikowi karty powołania do czynnej służby wojskowej, wypowiedzenie staje się bezskuteczne, a rozwiązanie umowy o pracę może nastąpić tylko na wyraźne żądanie pracownika (art. 118 ust. 2 ustawy). Szczególna ochrona przed rozwiązaniem stosunku pracy dotyczy umów o pracę na okres próbny. W razie upływu okresu próbnego po powołaniu pracownika do czynnej służby, umowę o pracę uważa się za zawartą na czas nieokreślony (art. 118 ust. 3 ustawy). Oznacza to, że taka umowa przekształcona z mocy prawa w umowę na czas nieokreślony będzie gwarancją powrotu do pracy po odbyciu służby. Z kolei umowy zawarte na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy ulegają rozwiązaniu z upływem terminu określonego w tych umowach. Na wniosek pracownika, któremu doręczono kartę powołania do czynnej służby wojskowej, pracodawca jest obowiązany udzielić mu zwolnienia od pracy bez zachowania prawa do wynagrodzenia: na dwa dni, jeżeli pracownikowi doręczono kartę powołania do zasadniczej lub okresowej służby wojskowej; na jeden dzień, jeżeli pracownikowi doręczono kartę powołania do odbycia ćwiczeń wojskowych trwających powyżej trzydziestu dni lub pełnienia terytorialnej służby wojskowej. Nie stosuje się dni wolnych, jeżeli doręczona karta powołania zobowiązuje do natychmiastowego stawiennictwa. Na wniosek pracownika, który odbył ćwiczenia wojskowe trwające powyżej trzydziestu dni, pracodawca jest obowiązany udzielić mu zwolnienia od pracy po odbyciu tych ćwiczeń na jeden dzień, bez zachowania prawa do wynagrodzenia. Pracodawca, który zatrudniał pracownika w dniu powołania do czynnej służby wojskowej, jest obowiązany zatrudnić go na poprzednio zajmowanym stanowisku lub na stanowisku równorzędnym pod względem rodzaju pracy oraz wynagrodzenia, jeżeli w ciągu trzydziestu dni od dnia zwolnienia ze służby pracownik zgłosił się do tego zakładu w celu podjęcia pracy. Niezachowanie tego terminu powoduje wygaśnięcie stosunku pracy, chyba że nastąpiło z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy. Pracodawcy są obowiązani zawiadomić, nie później niż przed upływem 14 dni, wojskowych komendantów uzupełnień, właściwych ze względu na miejsce pobytu stałego lub pobytu czasowego trwającego ponad trzy miesiące pracownika, o jedno zatrudnieniu i zwolnieniu oraz kwalifikacjach i zajmowanym stanowisku. Pracodawcy są obowiązani wydawać zaświadczenia w sprawach powszechnego obowiązku obrony na żądanie osób zainteresowanych i właściwych organów wojskowych. Dotyczy to osób, o których pracodawcy mają obowiązek zawiadamiania wojskowych komendantów uzupełnień. Zaświadczenia te wydaje się również na pisemne żądanie wojskowego komendanta uzupełnień, a w stosunku do osób odbywających czynna służbę wojskową- także dowódcy jednostki wojskowej. Strona 5

6 Obowiązki pracownika wobec pracodawcy Żołnierz rezerwy, po zapoznaniu się z wykazem ćwiczeń wojskowych, informuje niezwłocznie swojego pracodawcę o dniach, w których będzie odbywał ćwiczenia wojskowe rotacyjne, oraz o zmianach w tym wykazie, a także powiadamia go o powołaniu na te ćwiczenia. Strona 6