POSTĘPOWANIE UPROSZCZONE

POSTĘPOWANIE UPROSZCZONE

Postępowanie uproszczone należy do trybu postępowania procesowego, należącego do właściwości sądu rejonowego i ma charakter postępowania obligatoryjnego, podobnie jak pozostałe postępowania odrębne. Charakter obligatoryjny postępowania uproszczonego polega na konieczności zakwalifikowania do niego i rozpoznania w nim danej sprawy, jeżeli zachodzą przedmiotowe i podmiotowe przesłanki tego postępowania. Cechą charakterystyczną postępowania uproszczonego jest sformalizowanie czynności procesowych stron tego postępowania i uproszczenie tego postępowania polegające min. na zdyscyplinowaniu stron przy podejmowaniu czynności procesowych oraz ujednoliceniu formy tych czynności (m.in. wprowadzenie obowiązkowych formularzy), na usprawnieniu postępowania dowodowego przez szersze odwołanie się do wiedzy, rozsądku i doświadczenia życiowego sędziego, a także na optymalizacji postępowania odwoławczego. Postępowanie uproszczone służyć ma maksymalnemu przyspieszeniu procedowania, tak aby sprawy drobne rozpoznawane były sprawnie i bez zbędnej zwłoki, także wynikającej z aktywności procesowej stron.

ZAKRES ZASTOSOWANIA Postępowanie uproszczone jest procesowym postępowaniem odrębnym w sprawach należących do właściwości rzeczowej sądów rejonowych. Przewodniczący wydziału (upoważniony sędzia) obligatoryjnie i z urzędu dokonuje oceny, czy sprawa podlega rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym (art. 201 1 zdanie drugie). Art. 505 1 Przepisy niniejszego działu stosuje się w następujących sprawach należących do właściwości sądów rejonowych: 1) o roszczenia wynikające z umów, jeżeli wartość przedmiotu sporu nie przekracza dwudziestu tysięcy złotych, a w sprawach o roszczenia wynikające z rękojmi, gwarancji jakości lub z niezgodności rzeczy sprzedanej konsumentowi z umową, jeżeli wartość przedmiotu umowy nie przekracza tej kwoty; 2) o zapłatę czynszu najmu lokali mieszkalnych i opłat obciążających najemcę oraz opłat z tytułu korzystania z lokalu mieszkalnego w spółdzielni mieszkaniowej bez względu na wartość przedmiotu sporu.

Z art. 505 1 k.p.c. wynika, że do postępowania uproszczonego należą tylko sprawy, dla których właściwy jest w I instancji sąd rejonowy; chodzi zatem o te sprawy, które nie zostały zastrzeżone do właściwości sądów okręgowych (art. 17 pkt 4 k.p.c.). Mówiąc inaczej, postępowanie uproszczone może się toczyć w I instancji tylko przed sądem rejonowym, natomiast postępowanie apelacyjne przed sądem okręgowym. Jeśli więc sprawa od strony przedmiotowej kwalifikuje się do postępowania uproszczonego, ale ze względu na wartość przedmiotu sporu przynależy do właściwości rzeczowej sądu okręgowego, wdrożenie postępowania uproszczonego nie jest dopuszczalne. Prawodawca w postępowaniu uproszczonym zrezygnował z kryterium podmiotowego. Oznacza to zatem, że w postępowaniu uproszczonym mogą się toczyć sprawy między osobami fizycznymi, między osobami prawnymi, między osobami fizycznymi i osobami prawnymi, a także z udziałem podmiotów niemających osobowości prawnej, ale mających zdolność sądową na mocy wyraźnego ustanowienia. Brak jakichkolwiek obostrzeń podmiotowych oznacza również, że postępowanie uproszczone może dotyczyć pracowników i pracodawców, a więc, że może zachodzić na postępowanie w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych (por. art. 505 14 1).

Z art. 505 1 pkt 1 k.p.c. wynika, że postępowanie uproszczone stosuje się w sprawach o roszczenia wynikające z umów, jeżeli wartość przedmiotu sporu nie przekracza dwudziestu tysięcy złotych, a w sprawach o roszczenia wynikające z rękojmi lub gwarancji jakości, jeżeli wartość przedmiotu umowy nie przekracza tej kwoty. Sformułowanie z umowy oznacza, że nie należą do postępowania uproszczonego sprawy nawet wówczas, gdy wartość przedmiotu sporu nie przekracza dwudziestu tysięcy złotych w których podłożem roszczeń są czyny niedozwolone, bezpodstawne wzbogacenie oraz fakt istnienia własności rzeczy, współwłasności lub wspólności praw, a także istnienie innych praw rzeczowych, których posiadanie lub używanie stwarza obowiązek zapłaty. Z postępowania odrębnego wyłączono również wszystkie roszczenia wynikające z czynności prawnych innych niż umowy, a więc z czynności prawnych jednostronnych (przyrzeczenie publiczne, zapis i polecenie), z prowadzenia cudzych spraw bez zlecenia, z tytułu zachowku, a także z zobowiązań, których źródłem jest decyzja administracyjna albo bezpośrednio przepis ustawy.

Zgodnie z komentowanym artykułem sprawy, o których mowa, muszą dotyczyć roszczeń wynikających z umów, ergo mających przyczynę w umowie, przy czym nie chodzi wyłącznie o roszczenia mające źródło w samej umowie (w jej treści), lecz także o roszczenia wynikające z reżimu ustanowionego przez ustawę (art. 56 k.c.); por. np. uzasadnienie uchwały SN z dnia 20 listopada 2003 r., III CZP 77/03 oraz uzasadnienie uchwały SN z dnia 22 lipca 2005 r., III CZP 45/05. Chodzi zatem o umowy, które są bezpośrednio źródłem roszczeń. W związku z tym w postępowaniu uproszczonym nie mogą być rozpoznawane sprawy o roszczenia wynikające wprost z innych zdarzeń niż umowa, które tylko ukształtowano w drodze umowy. Z tego względu nie podlegają postępowaniu uproszczonemu np. sprawy o zasądzenie alimentów, nawet po zawarciu przez strony umowy dotyczącej wysokości lub sposobu płatności alimentów, gdyż źródłem obowiązku alimentacyjnego jest ustawa Kodeks rodzinny i opiekuńczy.

Sprawa o odszkodowanie z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania umownego podlega rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym, chyba że wartość przedmiotu sporu przekracza kwotę określoną w art. 505[1] pkt 1 k.p.c. (Uchwała Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 24 lutego 2010 r. III CZP 123/09).

Wszystkie sprawy, jakie ustawodawca opisał w art. 505 1 pkt 2, mieszczą się w definicji ujętej w pkt 1; sprawy o zapłatę czynszu najmu lokali mieszkalnych i opłat obciążających najemcę są bowiem sprawami o roszczenia wynikające z umowy (z umowy najmu). Dotyczy to także spraw o zapłatę opłat z tytułu korzystania z lokalu mieszkalnego w spółdzielni mieszkaniowej, gdyż stosunek nawiązany wskutek przyjęcia do spółdzielni między członkiem i spółdzielnią (niezależnie zresztą od charakteru spółdzielni), zwany stosunkiem członkostwa, jest stosunkiem cywilnoprawnym, mającym u swego podłoża umowę. Sprawy te zostały osobno wymienione, gdyż ustawodawca skierował je do postępowania uproszczonego bez względu na wartość przedmiotu sporu określoną w art. 505 1 pkt 1. Należy wyraźnie podkreślić, że sformułowanie bez względu na wartość przedmiotu sporu dotyczy wartości limitującej właściwość sądu rejonowego (siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych art. 17 pkt 4), gdyż sąd okręgowy nie prowadzi postępowania uproszczonego. Oznacza to, że w sprawie spełniającej znamiona opisu ujętego w pkt 2 komentowanego przepisu, w której wartość przedmiotu sporu przewyższa kwotę siedemdziesięciu pięciu tysięcy złotych, właściwy jest według zasad ogólnych sąd okręgowy w postępowaniu zwykłym.

Postępowanie uproszczone, podobnie jak inne postępowania odrębne, nakłada się na postępowanie w sprawach z zakresu prawa pracy oraz na postępowanie nakazowe i upominawcze (także elektroniczne). Jeżeli zatem konkretna sprawa mieści się w hipotezach art. 485 1 lub 2, art. 498 1 albo art. 505 1, a zarazem jest sprawą z zakresu prawa pracy w rozumieniu art. 476 1, rozpozna ją sąd pracy (wydział pracy), przy czym postępowanie uproszczone będzie wdrożone dopiero wówczas, gdy nakaz zapłaty (w obu postępowaniach) nie mógł być wydany lub gdy wprawdzie nakaz wydano, ale pozwany wniósł od niego zarzuty lub sprzeciw.

Rozpoczęcie rozpoznawania sprawy w postępowaniu uproszczonym powinno być poprzedzone zarządzeniem przewodniczącego wydanym na podstawie art. 201 1 oraz postanowieniem sądu w tym przedmiocie. Decyzje te mają doniosły charakter gwarancyjny i pozwalają zarówno stronom, jak i sądom obu instancji na zachowanie pewności co do tego, jakie postępowanie odrębne zostało przeprowadzone. W związku z tym, jeżeli przewodniczący w zarządzeniu wydanym na podstawie art. 201 1 nie skierował sprawy do rozpoznania w postępowaniu uproszczonym, a następnie sąd nie wydał postanowienia o rozpoznaniu sprawy w tym postępowaniu odrębnym, to należy uznać, że sprawa nie została rozpoznana w postępowaniu uproszczonym, choćby zostały spełnione przesłanki określone w art. 505 1 pkt 1 (postanowienie SN z dnia 16 czerwca 2004 r., I PZP 1/04).

URZĘDOWE FORMULARZE Zgodnie z art. 505 2 k.p.c. pozew, odpowiedź na pozew, sprzeciw od wyroku zaocznego i pismo zawierające wnioski dowodowe wnoszone w postępowaniu uproszczonym powinny być sporządzone na urzędowych formularzach. Skutki związane z zaniechaniem wniesienia pisma procesowego na urzędowym formularzu w wypadkach wskazanych w ustawie, a więc i w przypadkach przewidzianych w przepisie art. 505 1, zostały określone w art. 130 1 k.p.c. W przypadku zatem, gdy pismo procesowe, które powinno być wniesione na urzędowym formularzu, nie zostało wniesione na takim formularzu przewodniczący wzywa stronę do jego poprawienia lub uzupełnienia w terminie tygodniowym, przesyłając złożone pismo. Przy czym, wezwanie powinno wskazywać wszystkie braki pisma oraz zawierać pouczenie, że razie bezskutecznego upływu terminu lub ponownego złożenia pisma dotkniętego brakami przewodniczący zarządzi zwrot pisma, natomiast w przypadku sprzeciwu od wyroku zaocznego, zarzutów od nakazu zapłaty oraz sprzeciwu od nakazu zapłaty sąd odrzuca te środki zaskarżenia.

ZAKAZ KUMULACJI I ROZDRABNIANIA ROSZCZEŃ Artykuł 505 3 1 stanowi, że kumulacja roszczeń w postępowaniu uproszonym co do zasady nie jest dopuszczalna. Art. 505 3 1. Jednym pozwem można dochodzić tylko jednego roszczenia. 2. Połączenie kilku roszczeń w jednym pozwie jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy wynikają z tej samej umowy lub umów tego samego rodzaju. W wypadku niedopuszczalnego połączenia w jednym pozwie kilku roszczeń przewodniczący zarządza zwrot pozwu, stosując art. 130 1. 3. Jeżeli powód dochodzi części roszczenia, sprawa podlega rozpoznaniu w postępowaniu przewidzianym w niniejszym rozdziale tylko wtedy, gdy postępowanie to byłoby właściwe dla całego roszczenia wynikającego z faktów przytoczonych przez powoda. W przeciwnym wypadku sprawa rozpoznawana jest z pominięciem przepisów niniejszego rozdziału.

ZMIANA POWÓDZTWA, POWÓDZTWO WZAJEMNE, POTRĄCENIE Art. 505 4 1. Zmiana powództwa jest niedopuszczalna. Przepisów art. 75-85 oraz art. 194-196 i art. 198 nie stosuje się. 2. Powództwo wzajemne oraz zarzut potrącenia są dopuszczalne, jeżeli roszczenia nadają się do rozpoznania w postępowaniu uproszczonym. W postępowaniu uproszczonym nie są dopuszczalne: a)zmiana powództwa (art. 193), b)interwencja główna (art. 75), c)interwencja uboczna (art. 76 83), d)przypozwanie (art. 84 85), e)przekształcenia podmiotowe (art. 194 198).

Zgłoszony przez stronę wniosek o zmianę powództwa, przypozwanie czy interwencja uboczna zostaną przez sąd odrzucone, natomiast powództwo interwencyjne z art. 75 zostanie przekazane do rozpoznania w odpowiednim wydziale na podstawie 55 ust. 1 reg. sąd. W wypadku gdy powód uzna, że bez dokonania zmiany powództwa zostanie ono oddalone, powinien albo cofnąć pozew, albo dążyć do ugodowego załatwienia sporu. Pozew wzajemny, który nie może być rozpoznany w postępowaniu uproszczonym, nie będzie odrzucony, lecz zostanie przekazany do właściwego postępowania. Pozwany w przypadku rozpoznawania sprawy w postępowaniu uproszczonym może skorzystać z zarzutu potrącenia, tylko jeżeli roszczenia z nich wynikające nadają się do rozpoznania w postępowaniu uproszczonym. Sąd po ustaleniu, że roszczenia objęte zarzutem potrącenia nie nadają się do rozpoznania w postępowaniu uproszczonym, pominie przy rozpoznawaniu sprawy ten zarzut.

Przepis art. 505 4 1 zd. 1 wprowadza odstępstwo od ogólnej zasady wynikającej z treści art. 193 k.p.c, wyłączając dopuszczalność zmian. Tak, więc w postępowaniu uproszczonym zmiana powództwa nie jest dopuszczalna. Niedopuszczalne są zmiany pierwotnie zgłoszonego żądania, ani pod względem jakościowym (poprzez wystąpienie z innego rodzaju żądaniem), ani ilościowym (polegającym na zgłoszeniu żądania w wyższej wysokości). Zakaz przedmiotowej zmiany powództwa jest zakazem bezwzględnym, co oznacza, że dotyczy zarówno zmiany żądania, jak i zmiany podstawy faktycznej żądania zgłoszonego w pozwie. W konsekwencji należy też przyjąć, że czynność procesowa powoda zmierzająca do przedmiotowej zmiany powództwa jest bezskuteczna nawet wtedy, gdy nowe żądanie nadaje się również do rozpoznania w postępowaniu uproszczonym. Ze względu na istotę postępowania uproszczonego nie ma też żadnych podstaw do przekazywania zmienionego powództwa do rozpoznania w innej, oddzielnej sprawie.

Wyłączenie stosowania w postępowaniu uproszczonym art. 75 85 oznacza eliminację w tym postępowaniu interwencji głównej, ubocznej oraz przypozwania. Jeżeli zatem przykładowo osoba trzecia zgłosi przystąpienie do udziału w sprawie rozpoznawanej w postępowaniu uproszczonym po którejkolwiek ze stron, sąd oddali jej wniosek bez potrzeby zgłaszania opozycji (por. postanowienie SN z dnia 8 czerwca 1967 r., I CZ 24/67).

WYŁĄCZENIE DOWODÓW Z OPINII BIEGŁEGO Art. 505 6 1. (uchylony) 2. Przepisów art. 278-291 nie stosuje się. 3. Jeżeli sąd uzna, że ścisłe udowodnienie wysokości żądania jest niemożliwe lub nader utrudnione, może w wyroku zasądzić odpowiednią sumę według swej oceny, opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy.

Dowód z opinii biegłych jest niezbędny, jeżeli zachodzi potrzeba ustalenia wiadomości specjalnych. Dowody te są kosztowne i wydłużają postępowanie, co przeczy idei postępowania uproszczonego. Dlatego z mocy art. 505 6 2 dowody z opinii biegłych nie mogą być dopuszczone i przeprowadzone w postępowaniu uproszczonym, a jeżeli sąd uzna, że wiadomości specjalne są niezbędne, to według art. 505 7 sprawa zostanie rozpoznana we właściwym postępowaniu zwykłym lub odrębnym. Artykuł 505 6 3 rozszerza hipotezę normy z art. 322, umożliwiając stosowanie w postępowaniu uproszczonym szczególnej zasady wyrokowania (tzw. ius moderandi; odstępstwo od zasady, że zgłoszone przez powoda żądanie powinno być ściśle udowodnione.). Ocena sądu nie jest zupełnie dowolna, lecz musi być dokonana na podstawie zasad rozumowania logicznego i całokształtu zebranego w sprawie materiału dowodowego.

POMINIĘCIE TRYBU UPROSZCZONEGO Zgodnie z art. 505 7 k.p.c. jeżeli sąd uzna, że sprawa jest szczególnie zawiła lub jej rozstrzygnięcie wymaga wiadomości specjalnych, w dalszym ciągu rozpoznaje ją z pominięciem przepisów o postępowaniu uproszczonym. W takim wypadku nie pobiera się uzupełniającej opłaty od pozwu. Przepisu art. 130 3 2 nie stosuje się.

UZASADNIENIE WYROKU Art. 505 8 1. Wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku strona może zgłosić również do protokołu bezpośrednio po ogłoszeniu wyroku. 2. Dla strony, która zrzekła się doręczenia uzasadnienia wyroku, termin do wniesienia apelacji biegnie od dnia ogłoszenia wyroku. 3. Strona obecna na posiedzeniu, na którym ogłoszono wyrok, może po jego ogłoszeniu w oświadczeniu złożonym do protokołu zrzec się prawa do wniesienia apelacji. W razie zrzeczenia się prawa do wniesienia apelacji przez wszystkich uprawnionych wyrok staje się prawomocny.

Celem art. 505 8 jest przyspieszenie chwili uprawomocnienia się wyroku. Artykuł 505 8 1 stanowi wyjątek od zasady, że wnioski i oświadczenia stron składane poza rozprawą wymagają sporządzenia pism procesowych (art. 125 1), i nawiązuje częściowo do unormowania z art. 466. Wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku może być zgłoszony do protokołu na posiedzeniu, na którym sąd ogłosił wyrok, przed zamknięciem posiedzenia. Partykuła również oznacza, że przepis nie wyłącza możliwości zgłoszenia wniosku w piśmie procesowym w terminie tygodniowym od ogłoszenia (art. 328 1).

Artykuł 505 8 2 wprowadza do postępowania uproszczonego znaną w trybie nieprocesowym instytucję zrzeczenia się doręczenia uzasadnienia (zob. art. 517 i 519). Dominuje pogląd, że zrzeczenie się doręczenia uzasadnienia możliwe jest tylko w trakcie posiedzenia sądu, na którym wyrok został ogłoszony, choć wykładnia gramatyczna kwestii tej nie przesądza. Należy zauważyć, że zrzeczenie się doręczenia uzasadnienia osiągnie swój cel tylko wówczas, gdy obie strony procesu zgodnie to uczynią. Zrzeczenie się doręczenia uzasadnienia nie pozbawia strony prawa do wniesienia apelacji w terminie 2 tygodni od dnia ogłoszenia wyroku (art. 369 2 w zw. z art. 505 8 2). Artykuł 505 8 3 przewiduje najdalej idący instrument przyspieszenia chwili uprawomocnienia się wyroku przez zrzeczenie się prawa do apelacji. Cel ten zostanie zrealizowany wyłącznie wtedy, gdy wszystkie strony i uczestnicy (np. prokurator) złożą oświadczenia o zrzeczeniu się środka odwoławczego. W piśmiennictwie rozważa się, czy zrzeczenie się prawa do apelacji podlega kontroli według art. 203 4 oraz czy możliwe jest odwołanie zrzeczenia się prawa do apelacji.

PODSTAWY APELACJI Art. 505 9 1. (uchylony) 1 1. Apelację można oprzeć na zarzutach: 1) naruszenia prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie; 2) naruszenia przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć wpływ na wynik sprawy. 2. Po upływie terminu do wniesienia apelacji przytaczanie dalszych zarzutów jest niedopuszczalne.

Komentowany przepis wprowadza istotne ograniczenie w zakresie dopuszczalności apelacji, która nie doznaje takiego zawężenia podstaw w zwykłym postępowaniu, a także w postępowaniach odrębnych. Regulacja ta została wprowadzona w celu przyspieszenia prawomocnego rozstrzygnięcia w tym postępowaniu i jest jednym z przepisów zmierzających do uproszczenia postępowania przed sądem pierwszej instancji. Mimo wprowadzonych ograniczeń, ma w tym przypadku zastosowanie art. 378 1 k.p.c., zgodnie z którym sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę w granicach apelacji, jednak w granicach zaskarżenia bierze z urzędu pod uwagę nieważność postępowania. W postępowaniu uproszczonym pobiera się od apelacji opłatę stałą w takiej samej wysokości jak od pozwu (art. 28 u.k.s.c.), niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia (uchwała SN z dnia 22 lutego 2007 r., III CZP 155/06).

Art. 505 10 1. Sąd rozpoznaje apelację w składzie jednego sędziego. 2. Sąd może rozpoznać apelację na posiedzeniu niejawnym, chyba że strona w apelacji lub w odpowiedzi na apelację zażądała przeprowadzenia rozprawy. 3. (utracił moc) Komentowany przepis stanowi w 1 odstępstwo od określonej w art. 367 3 k.p.c. zasady kolegialnego rozpoznawania spraw w drugiej instancji w składzie trzech sędziów zawodowych. Również w 2 wprowadzono odstępstwo od zasad ogólnych dotyczących postępowania przed sądem drugiej instancji, bowiem w myśl art. 375, poza wypadkami wymienionymi w art. 373 i 374 k.p.c., sąd drugiej instancji wyznacza rozprawę. W odniesieniu do postępowania uproszczonego zasadę rozpoznania sprawy na posiedzeniu niejawnym poszerzono i tylko na wyraźne żądanie strony zgłoszone w jej pierwszym piśmie procesowym złożonym w postępowaniu drugiej instancji przeprowadza się rozprawę.

Sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę w postępowaniu uproszczonym (art. 505 10 ) tylko wówczas, gdy w takim postępowaniu rozpoznał ją sąd pierwszej instancji. Jeżeli przewodniczący w zarządzeniu wydanym na podstawie art. 201 1 nie skierował sprawy do rozpoznania w postępowaniu uproszczonym, a następnie sąd nie wydał postanowienia o rozpoznaniu sprawy w tym postępowaniu odrębnym, to należy uznać, że sprawa nie została rozpoznana w postępowaniu uproszczonym, choćby zostały spełnione przesłanki określone w art. 505 1 pkt 1 k.p.c. (post. SN z 16 czerwca 2004 r., I PZP 1/04).

POSTĘPOWANIE DOWODOWE Art. 505 11 1. Sąd drugiej instancji nie przeprowadza postępowania dowodowego z wyjątkiem dowodu z dokumentu. 2. Przepisu paragrafu poprzedzającego nie stosuje się, jeżeli apelację oparto na późniejszym wykryciu okoliczności faktycznych lub środkach dowodowych, z których strona nie mogła skorzystać przed sądem pierwszej instancji.

W postępowaniu uproszczonym ustawodawca wprowadził założenie, iż czynności sądu drugiej instancji ograniczą się do kontroli orzeczenia wydanego przez sąd pierwszej instancji, natomiast nie będzie on w szerszym zakresie niż sąd niższej instancji badał stanu faktycznego. Stąd ograniczenie dopuszczalności postępowania dowodowego, z zastrzeżeniem 2, do przeprowadzenia dowodu z dokumentu. Takie ograniczenie powoduje, że jeżeli nie zajdą okoliczności wskazane w 2, a sąd drugiej instancji uzna, że należy przeprowadzić ponowne postępowanie dowodowe w szerszym zakresie niż określony w 1, to jedyną możliwością jest zastosowanie art. 505 12 1, a więc uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Okoliczności wyłączające wskazane w 2 podlegają wnikliwej ocenie sądu drugiej instancji, który może nie dopuścić nowych faktów lub dowodów, jeżeli nieprzytoczenie ich przed sądem pierwszej instancji wynikało np. z przyczyn, za które ponosi odpowiedzialność strona (zaniedbania, lekkomyślności itd.).

UCHYLENIE WYROKU Art. 505 12 1. Jeżeli sąd drugiej instancji stwierdzi, że zachodzi naruszenie prawa materialnego, a zgromadzone dowody nie dają wystarczających podstaw do zmiany wyroku, uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania. 2. Uchylając zaskarżony wyrok sąd drugiej instancji może przekazać sprawę do rozpoznania z wyłączeniem przepisów o postępowaniu uproszczonym także wówczas, gdy sprawa stosownie do art. 505 1 podlega rozpoznaniu w tym postępowaniu. 3. Sąd drugiej instancji oddala apelację również wtedy, gdy mimo naruszenia prawa materialnego lub przepisów postępowania albo błędnego uzasadnienia zaskarżony wyrok odpowiada prawu.

Komentowany przepis dotyczy sytuacji, gdy sąd pierwszej instancji rażąco naruszył przepisy praw materialnego, tj.: 1) orzekł na podstawie nieistniejącego przepisu prawa materialnego (np. uchylonego); 2) dokonał niewłaściwej wykładni prawa materialnego; 3) niewłaściwie przyporządkował przepis prawa materialnego do stanu faktycznego, wynikającego ze zgromadzonego materiału dowodowego (np. czyn niedozwolony został potraktowany jako zobowiązanie umowne). Ponadto, musi jednak wystąpić jeszcze jedna okoliczność, a mianowicie sąd drugiej instancji musi uznać, że zgromadzone dowody są niewystarczające do oceny stanu faktycznego w sposób prawidłowy i należy ponownie (w takim samym lub innym zakresie) przeprowadzić postępowanie dowodowe, adekwatnie do wniosków stron (natomiast nie z urzędu). W pozostałych przypadkach, jeżeli dwie okoliczności określone w 1 komentowanego przepisu nie wystąpią, sąd drugiej instancji w postępowaniu uproszczonym orzeka na zasadach ogólnych (art. 384 i n. k.p.c.). Sąd oddala apelację, jeśli mimo stwierdzonych naruszeń prawa materialnego lub procesowego albo błędnego uzasadnienia, wydany wyrok odpowiada prawu.

UZASADNIENIE WYROKU Art. 505 13 1. (uchylony) 2. Jeżeli sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa. 3. (uchylony)

Uzasadnienie musi spełniać wymagania określone w art. 328 2 k.p.c., zgodnie z którym uzasadnienie wyroku powinno zawierać wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, a mianowicie: ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, oraz wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa. Jednak 2 komentowanego przepisu modyfikuje wymogi stawiane sądowi w postępowaniu uproszczonym, wskazując, że jeżeli sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa. W sprawach rozpoznanych w postępowaniu uproszczonym skarga kasacyjna nie przysługuje (art. 398 2 2 pkt 3), chociaż tak sformułowany przepis wskazuje, że w odniesieniu do spraw, które nadają się do rozpoznania w tym postępowaniu, a z różnych przyczyn (np. okoliczności określonych w art. 505 7 k.p.c.) zostały rozstrzygnięte w zwykłym postępowaniu lub w innym postępowaniu odrębnym skarga kasacyjna przysługuje.

W odniesieniu do spraw z zakresu prawa pracy wyłączono w postępowaniu uproszczonym stosowanie uregulowań odnoszących się do: 1) powództwa składanego do protokołu; 2) wstępnego badania sprawy; 3) czynności wyjaśniających; 4) reprezentacji pozwanego; 5) wyznaczenia terminu rozprawy; 6) wezwania do udziału w sprawie; 7) roszczeń alternatywnych. W ten sposób ustawodawca jednoznacznie wykluczył stosowanie takich konstrukcji, które pozostają w sprzeczności z postulatami, jakie dotyczą postępowania uproszczonego: szybkości, zdyscyplinowania stron i ograniczenia czynności sądu do niezbędnego minimum koniecznego do rozstrzygnięcia prostej i drobnej sprawy.

ŹRÓDŁA Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz pod red. A. Zielińskiego, Warszawa 2016 Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz aktualizowany. Tom I. Art. 1-729, pod red. A. Jakubeckiego, LEX/el. 2017 Meritum. Postępowanie cywilne, pod red. E. Marszałkowskiej-Krześ, Warszawa 2017 Postępowanie cywilne, pod red. E. Marszałkowskiej-Krześ, Warszawa 2013 A. Zieliński, Postępowanie cywilne. Kompendium, Warszawa 2017 Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, pod red. E. Marszałkowskiej-Krześ, Warszawa 2017 Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom 1. Postępowanie rozpoznawcze, pod. red. T. Erecińskiego, Warszawa 2016