1. WAGA I ZNACZENIE DZIAŁANIA SYSTEMU ODBIORU ODPADÓW ZE STATKÓW CZĘŚĆ OGÓLNA... 8

Transkrypt

1

2 Strona 2 z 70

3 SPIS TREŚCI 1. WAGA I ZNACZENIE DZIAŁANIA SYSTEMU ODBIORU ODPADÓW ZE STATKÓW CZĘŚĆ OGÓLNA PRZEDMIOT ORAZ FORMALNO-PRAWNE PODSTAWY OPRACOWANIA PODSTAWOWE INFORMACJE O PODMIOCIE ZARZĄDZAJĄCYM PORTEM MORSKIM W SZCZECINIE ZAKRES OPRACOWANIA INFORMACJE WYKORZYSTANE DLA POTRZEB OPRACOWANIA PLANU INFORMACJE DOTYCZĄCE RODZAJÓW I ILOŚCI ODPADÓW ORAZ POZOSTAŁOŚCI ŁADUNKOWYCH ZE STATKÓW ZAWIJAJĄCYCH DO PORTU MORSKIEGO W SZCZECINIE INFORMACJE O ODPADACH ZNAJDUJĄCYCH SIĘ NA STATKU W LATACH RODZAJE I ILOŚCI ODPADÓW WYTWARZANYCH NA STATKACH W LATACH Odpady olejowe i ich mieszaniny Odpady powstające na statku Ścieki Pozostałości z oczyszczania spalin Pozostałości ładunkowe ze statków RODZAJE I ILOŚCI ODPADÓW ORAZ POZOSTAŁOŚCI ŁADUNKOWYCH ZE STATKÓW PRZEWIDYWANYCH DO ODBIORU W LATACH ZE STATKÓW ZWYKLE ZAWIJAJĄCYCH DO PORTU W SZCZECINIE GOSPODAROWANIE ODPADAMI ORAZ POZOSTAŁOŚCIAMI ŁADUNKOWYMI ZE STATKÓW INFORMACJE OGÓLNE INFORMACJE DOTYCZĄCE FORMALNOŚCI ZWIĄZANYCH Z PROCEDURĄ ODBIORU ODPADÓW ORAZ POZOSTAŁOŚCI ŁADUNKOWYCH ZE STATKÓW Powiadamianie użytkowników portu o trybie i sposobie odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków Powiadamianie podmiotu zarządzającego portem o zamiarze przekazania odpadów wytworzonych na statku poprzez system PHICS Powiadamianie podmiotu zarządzającego portem o zamiarze przekazania odpadów wytworzonych na statku podczas pobytu w porcie Potwierdzenie przez firmę odbierającą odpady o przyjęciu zgłoszenia oraz o dokonaniu odbioru odpadów ze statków Procedura powiadamiania o niemożliwości odbioru odpadów ze statku oraz o zaistniałych nieprawidłowościach w przekazywaniu odpadów Zwolnienia z obowiązku zdawania odpadów przez statki do portowych urządzeń odbiorczych Raporty funkcjonowania i stopnia wykorzystywania portowych urządzeń odbiorczych Strona 3 z 70

4 Wyłączenia ze stosowania przepisów o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków Formalności związane z produktami ubocznymi pochodzenia zwierzęcego Postępowanie z odpadami zainfekowanymi PROCEDURY ODBIORU ODPADÓW ORAZ POZOSTAŁOŚCI ŁADUNKOWYCH Warunki zdawania odpadów przez statki do portowych urządzeń odbiorczych Procedura odbioru odpadów olejowych i ich mieszanin ze statków Procedura odbioru odpadów stałych ze statków Procedura odbioru odpadów innych niż niebezpieczne oraz odpadów niebezpiecznych Procedura odbioru odpadów gastronomicznych stanowiących produkty uboczne pochodzenia zwierzęcego określanych jako materiał kategorii Procedura odbioru ścieków ze statków Procedura odbioru pozostałości z oczyszczania spalin Procedura odbioru pozostałości ładunkowych ze statków SPOSÓB EWIDENCJONOWANIA ODPADÓW ODBIERANYCH ZE STATKÓW INFORMACJE DOTYCZĄCE WSPÓŁPRACY Z INNYMI PRZEDSIĘBIORSTWAMI W ZAKRESIE GOSPODAROWANIA ODPADAMI ORAZ POZOSTAŁOŚCIAMI ŁADUNKOWYMI ZE STATKÓW INFORMACJE DOTYCZĄCE NADZORU NAD GOSPODAROWANIEM ODPADAMI ORAZ POZOSTAŁOŚCIAMI ŁADUNKOWYMI ZE STATKÓW W PORCIE MORSKIM W SZCZECINIE OPIS PRZYJĘTEGO SYSTEMU OPŁAT ZA ODBIÓR I ZAGOSPODAROWANIE ODPADÓW ORAZ POZOSTAŁOŚCI ŁADUNKOWYCH ZE STATKÓW W PORCIE MORSKIM W SZCZECINIE PORTOWE URZĄDZENIA ODBIORCZE INFORMACJE OGÓLNE ZAPOTRZEBOWANIE NA PORTOWE URZĄDZENIA ODBIORCZE PORTOWE URZĄDZENIA ODBIORCZE STANOWIĄCE INFRASTRUKTURĘ PORTOWĄ Lokalizacja Instalacja do unieszkodliwiania i odzysku uwodnionych odpadów ciekłych Linia technologiczna do unieszkodliwiania i odzysku płynnych odpadów ropopochodnych Linia technologiczna do unieszkodliwiania popłuczyn z mycia ładowni statków Instalacja do oczyszczania ścieków sanitarnych ze statków mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia ścieków INNE PORTOWE URZĄDZENIA ODBIORCZE OPIS METOD REJESTROWANIA BIEŻĄCEGO UŻYCIA PORTOWYCH URZĄDZEŃ ODBIORCZYCH PROCEDURA SKŁADANIA SPRAWOZDAŃ O DOMNIEMANYCH NIEPRAWIDŁOWOŚCIACH ZWIĄZANYCH Z FUNKCJONOWANIEM PORTOWYCH URZĄDZEŃ ODBIORCZYCH Strona 4 z 70

5 BIEŻĄCE KONTAKTY Z UŻYTKOWNIKAMI PORTU ZATWIERDZANIE PLANU ORAZ PRZEPROWADZANIE KONSULTACJI SPIS TABEL Tabela 1 Ruch statków i rodzaje statków zdających odpady w okresie r Tabela 2 Ilości i rodzaje odpadów olejowych przekazanych do portowych urządzeń odbiorczych w okresie r r Tabela 3 Ilość i rodzaje odpadów powstających na statku przekazanych do portowych urządzeń odbiorczych w okresie r r Tabela 4 Ilość i rodzaj ścieków przekazanych do portowych urządzeń odbiorczych w okresie r r Tabela 5 Ilość i rodzaje pozostałości ładunkowych odebranych w okresie r Tabela 6 Przewidywana ilość i rodzaje odpadów do odbioru w latach Tabela 7 Użycie portowych urządzeń odbiorczych w 2011 roku Tabela 8 Użycie portowych urządzeń odbiorczych w 2012 roku SPIS MAP Mapa 1 Obszar portu morskiego w Szczecinie SPIS SCHEMATÓW Schemat 1 Schemat systemu gospodarowania odpadami ze statków w porcie morskim w Szczecinie Schemat 2 Schemat odbioru odpadów ze statków Strona 5 z 70

6 SPIS ZAŁĄCZNIKÓW Załącznik 1 Deklaracja zdania odpadów w porcie Załącznik 2 Potwierdzenie odbioru odpadów ze statku w porcie morskim w Szczecinie. 56 Załącznik 3 Zaświadczanie o niemożliwości wykonania odbioru odpadów ze statku w porcie morskim w Szczecinie Załącznik 4 Informacja o zaistniałych nieprawidłowościach w przekazywaniu odpadów w porcie morskim w Szczecinie Załącznik 5 Dokument handlowy Załącznik 6 Formularz zestawienia kwartalnego o rodzajach i ilościach odebranych pozostałosci ładunkowych ze statków Załącznik 7 Potwierdzenie odbioru nieczystości ciekłych Załącznik 8 Karta przekazania odpadu Załącznik 9 Karta ewidencji odpadu Załącznik 10 Formularz raportowania o domniemanych brakach w portowych urządzeniach odbiorczych Strona 6 z 70

7 WAGA I ZNACZENIE DZIAŁANIA SYSTEMU ODBIORU ODPADÓW ZE STATKÓW Zanieczyszczenia ze statków zrzucane do morza i wód portowych szkodzą żywym zasobom wodnych ekosystemów niszcząc ich walory użytkowe i estetyczne. Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście S.A. włączając się w międzynarodowy system odbioru odpadów ze statków oraz stwarzając instrumenty techniczne i ekonomiczne motywuje kapitanów/agentów statków do zdawania odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków do urządzeń odbiorczych dostępnych w porcie, wpływa na minimalizację odpadów zrzucanych do morza przez ich użytkowników, a tym samym przyczynia się do zachowania niezastąpionej wartości ekologicznej środowiska wodnego obszaru Morza Bałtyckiego oraz jego wyjątkowych hydrograficznych właściwości. Działając wspólnie mamy szansę ochrony, a także polepszenia stanu otaczającego nas środowiska przywracając mu jego ekologiczną równowagę. Strona 7 z 70

8 CZĘŚĆ OGÓLNA 2.1. Przedmiot oraz formalno-prawne podstawy opracowania Przedmiotem niniejszego opracowania jest określenie zasad prawidłowej gospodarki odpadami ze statków oraz zasad postępowania z pozostałościami ładunkowymi. W zakresie odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków obowiązującymi aktami prawa krajowego są: 1) ustawa z dnia 12 września 2002 r. o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków (Dz.U. Nr 166 poz z późniejszymi zmianami); 2) ustawa z dnia 16 marca 1995 r. o zapobieganiu zanieczyszczeniu morza przez statki (j.t.: Dz.U. z 2012r. poz. 1244). Obowiązek opracowania i zatwierdzenia niniejszego planu przez podmiot zarządzający portem wynika z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 12 września 2002 r. o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków. Bezpośredni związek z opracowaniem i wdrażaniem planu mają szczegółowe przepisy zawarte w aktach wykonawczych wydanych na podstawie powyższych ustaw tj.: 1) rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 21 grudnia 2002 r, w sprawie portowych planów gospodarowania odpadami oraz pozostałościami ładunkowymi ze statków (Dz. U. Nr 236 poz z późniejszymi zmianami); 2) rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 21 grudnia 2002 r. w sprawie raportów dotyczących funkcjonowania i stopnia wykorzystania portowych urządzeń odbiorczych (Dz. U. Nr 236 poz. 1988); 3) rozporządzenie Ministra Infrastruktury, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 11 stycznia 2013 r. w sprawie przekazywania informacji o odpadach znajdujących się na statku (Dz.U. z 2013r. Poz. 77); 4) rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie udzielania statkom zwolnień z obowiązku zdawania odpadów i pozostałości ładunkowych przed opuszczeniem portu (Dz.U. z 2009 r. Nr 5 poz. 21); 5) rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 października 2003r. w sprawie rozciągnięcia niektórych przepisów ustawy o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki na jednostki pływające marynarki wojennej, straży granicznej i policji oraz okręgowych inspektorów rybołówstwa morskiego (Dz.U. Nr 180, poz. 1760), a także przepisy szczególne dotyczące postępowania z odpadami gastronomicznymi stanowiącymi produkty uboczne pochodzenia zwierzęcego określanymi jako materiał kategorii 1: 1) rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 1069/2009 z dnia 21 października 2009 określające przepisy sanitarne dotyczące produktów Strona 8 z 70

9 ubocznych pochodzenia zwierzęcego, nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi, i uchylajace rozporządzenie (WE) Nr 1774/2002 o produktach ubocznych pochodzenia zwierzęcego, (Dz. U. UE. L z późniejszymi zmianami); 2) rozporządzenie Komisji (WE) Nr 206/2009 z dnia 5 marca 2009 r. w sprawie wprowadzania do Wspólnoty osobistych przesyłek produktów pochodzenia zwierzęcego i zmieniające rozporządzenie (WE) nr 136/2004 (Dz.U. UE L 77.1 z późniejszymi zmianami); 3) rozporządzeniem Komisji (UE) Nr 142/2011 z dnia 25 lutego 2011 r. w sprawie wykonania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1069/2009 określającego przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego, nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi, oraz w sprawie wykonania dyrektywy Rady 97/78/WE w odniesieniu do niektórych próbek i przedmiotów zwolnionych z kontroli weterynaryjnych na granicach w myśl tej dyrektywy (Dz.U. UE L 54.1 z późniejszymi zmianami); 4) ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (j.t: Dz.U. z 2008r. Nr 213, poz z późniejszymi zmianami). W odniesieniu do zagadnień, których nie regulują ww. przepisy mają zastosowanie podstawowe przepisy o ochronie środowiska a w szczególności ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2008r. Nr 25 poz. 150 z późniejszymi zmianami) oraz przepisy dotyczące gospodarowania odpadami tj. ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (j.t.: Dz.U. z 2013r. Poz. 77). Zgodnie z przepisami 3 ust. 1 rozporządzenia MI w sprawie portowych planów gospodarowania odpadami oraz pozostałościami ładunkowymi ze statków, zatwierdzenie planu następuje na wniosek ZMPSiŚ S.A. Natomiast zgodnie z przepisami art. 9 ust. 3 pkt. 1 ustawy o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków, niniejszy plan podlega zatwierdzeniu w trybie decyzji wydanej przez Marszałka Województwa Zachodniopomorskiego po uprzednim uzgodnieniu decyzji przez Dyrektora Urzędu Morskiego w Szczecinie. Plan gospodarowania odpadami oraz pozostałościami ładunkowymi ze statków zgodnie z przepisami art. 9 ust. 3 pkt. 12a ustawy o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków podlega, przed jego zatwierdzeniem, konsultacjom z użytkownikami portu Podstawowe informacje o podmiocie zarządzającym portem morskim w Szczecinie 215 Nazwa: Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście Spółka Akcyjna 216 Siedziba: ul. Bytomska Szczecin 217 Forma prawna: Spółka Akcyjna, zarejestrowana w Rejestrze Przedsiębiorstw Krajowego Strona 9 z 70

10 Zakres opracowania Rejestru Sądowego pod numerem Zakres opracowania jest zgodny z ustaleniami zawartymi w 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 21 grudnia 2002 r. w sprawie portowych planów gospodarowania odpadami oraz pozostałościami ładunkowymi ze statków, z odpowiednim uwzględnieniem specyfiki portu morskiego w Szczecinie i obejmuje m.in.: 1) informacje dotyczące rodzajów i ilości odpadów ze statków zwykle zawijających do portu morskiego w Szczecinie oraz przewidywane do odbioru ilości odpadów w okresie ; 2) sposób gospodarowania odpadami oraz pozostałościami ładunkowymi ze statków zawijających do portu morskiego w Szczecinie; 3) sposób ewidencjonowania odpadów wytwarzanych przez statki i kierowanych do dalszego zagospodarowania; 4) informacje dotyczące współpracy z innymi przedsiębiorstwami w zakresie gospodarowania odpadami oraz pozostałościami ładunkowymi ze statków; 5) informacje dotyczące nadzoru nad gospodarowaniem odpadami oraz pozostałościami ładunkowymi odbieranymi ze statków w porcie morskim w Szczecinie; 6) informacje o portowych urządzeniach odbiorczych; 7) informacje dotyczące przyjętego systemu opłat za odbiór i zagospodarowanie odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków w porcie morskim w Szczecinie; 8) informacje dotyczące oddziaływania portowych urządzeń odbiorczych na środowisko oraz działań w celu ochrony środowiska; 9) informacje dotyczące sposobu kontaktowania się z zarządzającym portem w zakresie systemu odbioru odpadów ze statków oraz sposobu prowadzenia konsultacji z użytkownikami portu; 10) informacje o ponownym zatwierdzaniu planu Informacje wykorzystane dla potrzeb opracowania planu Dla potrzeb niniejszego opracowania wykorzystano informacje uzyskane w wyniku funkcjonowania systemu odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków w porcie morskim w Szczecinie od 1 stycznia 2011 r. do 31 grudnia 2012 r. Strona 10 z 70

11 INFORMACJE DOTYCZĄCE RODZAJÓW I ILOŚCI ODPADÓW ORAZ POZOSTAŁOŚCI ŁADUNKOWYCH ZE STATKÓW ZAWIJAJĄCYCH DO PORTU MORSKIEGO W SZCZECINIE 3.1. Informacje o odpadach znajdujących się na statku w latach W myśl ustawy z dnia 16 marca 1995 r. o zapobieganiu zanieczyszczeniu morza przez statki (j.t.: Dz.U. z 2012r. poz. 1244) statek przed zawinięciem do portu jest obowiązany przekazać podmiotowi zarządzającemu portem informacje o odpadach znajdujących się na statku. Do Działu Koordynacji Obrotu Portowego ZMPSiŚ S.A. wpłynęło w roku , a w roku Informacji ze statków wpływających do portu morskiego w Szczecinie. Do portu morskiego w Szczecinie w roku 2011 wpłynęło łącznie statków a w 2012 roku statki. W tabeli (Tabela 1) poniżej przedstawiono ilość i rodzaje statków zdających odpady, która została określona na na podstawie wystawianego dokumentu tj.: Potwierdzenie odbioru odpadów ze statków. Tabela 1 Ruch statków i rodzaje statków zdających odpady w okresie r. Lp. Rodzaj statku Ilość statków zdających odpady Ilość statków zdających odpady z podziałem na obszary, z których przybyły Obszar Morza Bałtyckiego Obszar wód północnozachodnio europejskich Inne obszary Całkowita ilość statków zawijających do portu CHEMIKALIOWIEC DROBNICOWIEC INNY STATEK KONTENEROWIEC MASOWIEC STATEK PASAŻERSKI STATEK RYBACKI ZBIORNIKOWIEC RAZEM Różnica pomiędzy ilością statków zawijających do portu w analizowanych latach, a liczbą przesłanych Informacji wynika z faktu, iż część statków przysyłających Informację (zgodnie z przepisami na 24 godz. przed wejściem do portu) przesłała informację a nie wpłynęła do portu, jak również ze względu na to, iż informacje przesyłane były również przez Strona 11 z 70

12 jednostki, które poruszają się w obrębie portu (np. dźwigi, holowniki, szalandy) Rodzaje i ilości odpadów wytwarzanych na statkach w latach Rodzaje i kategorie odpadów wytwarzanych na statkach określono zgodnie z przepisami ustawy o odpadach (w szczególności z przepisami rozporządzenia MŚ z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów) oraz z przepisami ustawy o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków, a także przepisami Międzynarodowej Konwencji o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki, zwanej Konwencją MARPOL. Zgodnie z powyższym w niniejszym planie określa się zarówno kategorie odpadów wg ww. Konwencji jak również rodzaje odpadów wg katalogu odpadów Odpady olejowe i ich mieszaniny Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków, ZMPSiŚ S.A. jest zobowiązany zapewnić, przez portowe urządzenia odbiorcze, odbiór odpadów olejowych i ich mieszanin wymienionych w Załączniku I Konwencji MARPOL wytwarzanych w wyniku eksploatacji statków. W związku z tym statki mogą zdać w porcie następujące rodzaje odpadów: 1) pozostałości olejowe, takie jak resztki paliwa olejowego, szlamu, powstającego z odwirowania paliwa i olejów smarnych oraz przecieków olejowych w pomieszczeniach maszynowych; 2) mieszaniny oleiste o jakiejkolwiek zawartości oleju, takie jak zaolejone wody zęzowe i wody po płukaniu zbiorników. W tabeli (Tabela 2) poniżej przedstawiono ilość odebranych odpadów olejowych w latach z klasyfikacją odpadów wg katalogu odpadów Tabela 2 Ilości i rodzaje odpadów olejowych przekazanych do portowych urządzeń odbiorczych w okresie r r. Ilość poszczególnych odpadów zdanych do portowych urządzeń odbiorczych Rodzaje odpadów ze statków Odpady olejowe i ich mieszaniny z wodą (szlamy, wody zęzowe i inne) Grupy odebranych odpadów: * * m 3 Mg/rok m 3 Mg/rok 302 RAZEM 2.480,65 2,480, , ,88 odpady niebezpieczne Strona 12 z 70

13 Odpady powstające na statku Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków, ZMPSiŚ S.A. jest zobowiązany zapewnić, przez portowe urządzenia odbiorcze, odbiór odpadów powstających na statku wymienionych w Załączniku V Konwencji MARPOL oraz wytycznych do wdrożenia tego załącznika, obejmujących odpady związane z ładunkiem, inne niż pozostałości ładunkowe. Zgodnie z zawartą w Załączniku V definicją: Śmieci (Garbage) to odpady powstające na statku, do których zaliczamy wszelkiego rodzaju odpady żywnościowe, odpady bytowe, odpady eksploatacyjne, tworzywa sztuczne, pozostałości ładunku, oleje jadalne, sprzęt łowiecki oraz padłe zwierzęta, które powstają podczas normalnej eksploatacji statku i powinny być usuwane ze statku w sposób ciągły lub okresowy. Śmieci nie obejmują odpadów świeżych ryb i ich części powstających podczas podróży lub w wyniku prowadzonej przez statek działalności. W ramach odbioru powyższych odpadów zapewniony jest odbiór odpadów gastronomicznych stanowiących produkty uboczne pochodzenia zwierzęcego pochodzące ze środków transportu międzynarodowego tzn. statków przypływających z państw trzecich, tj. spoza Unii Europejskiej - sklasyfikowanych jako materiał kategorii 1, zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 1069/2009 z dnia 21 października 2009 (Dz. U. UE. L z późniejszymi zmianami). Odpady gastronomiczne pochodzące ze środków transportu międzynarodowego oznaczają wszystkie odpady żywnościowe zawierające produkty uboczne pochodzenia zwierzęcego, w tym zużyty olej kuchenny pochodzący z restauracji, usług gastronomicznych i kuchni, łącznie z kuchniami zbiorowymi i domowymi. Odpady powstające na statku klasyfikuje się jako: 1) odpady inne niż niebezpieczne; 2) odpady niebezpieczne, w tym zaolejone odpady stałe; 3) odpady gastronomiczne. W ramch tej klasyfikacji statki muszą zdawane śmieci posegregować w następujący sposób: 1) tworzywa sztuczne (A); 2) odpady żywnościowe (B); 3) odpady bytowe (C), posegregowane np. na papier, szkło, metal, drewno itp. lub jako niesegregowane np. odpady zmieszane; 4) oleje jadalne (D); 5) odpady eksploatacyjne (F), posegregowane wg frakcji np. baterie, akumulatory, odpady opakowaniowe po farbach i lakierach, świetlówki zawierające rtęć, zaolejone szmaty i materiały filtracyjne itp.); 6) pozostałości ładunku (G); 7) padłe zwierzęta (H); Strona 13 z 70

14 ) sprzet rybacki (I). Oznaczenia literowe podane obok każdego rodzaju odpadu określają kategorie według Książki Zapisów Śmieciowych, stanowiącej załącznik do Załącznika V Konwencji MARPOL. Z odbioru odpadów powstających na statku wyłączone są, w myśl art. 6 ust.1 ustawy o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków, pozostałości ładunku (G), w tym padłe zwierzęta (H), które zgodnie z definicją podaną w Załączniku V stanowią pozostałość ładunkową. W tabeli (Tabela 3) poniżej przedstawiono ilość odebranych śmieci w latach z klasyfikacją odpadów według katalogu odpadów Tabela 3 Ilość i rodzaje odpadów powstających na statku przekazanych do portowych urządzeń odbiorczych w okresie r r. Śmieci Rodzaje odpadów ze statków Ilość poszczególnych odpadów zdanych do portowych urządzeń odbiorczych m 3 Mg/rok m 3 Mg/rok Odpady inne niż niebezpieczne Grupy odebranych odpadów innych niż niebezpieczne: , , , , , , , , , , Odpady niebezpieczne 1.462,77 241, ,22 225,49 Grupy odebranych odpadów niebezpiecznych: *, *, *, *, * 72,35 6,92 56,09 5,61 RAZEM 1.535,12 248, ,31 231, Ścieki Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków, ZMPSiŚ S.A. jest zobowiązany zapewnić, przez portowe urządzenia odbiorcze, odbiór ścieków wymienionych w Załączniku IV Konwencji MARPOL, określanych jako ścieki fekalne. Są to ścieki i inne odpady z dowolnego rodzaju ustępów i pisuarów, ścieki z pomieszczeń medycznych (izolatki, ambulatoria, itp.) powstające w wyniku korzystania z umywalek, wanien oraz ścieki z przestrzeni, w których znajdują się żywe zwierzęta lub inne wody odpływowe zmieszane ze ściekami określonymi powyżej. W tabeli (Tabela 4) poniżej przedstawiono ilość odebranych ścieków w latach z klasyfikacją odpadu według katalogu odpadów. Strona 14 z 70

15 Tabela 4 Ilość i rodzaj ścieków przekazanych do portowych urządzeń odbiorczych w okresie r r. Ilość poszczególnych odpadów zdanych do portowych urządzeń odbiorczych Ścieki Rodzaje odpadów ze statków m 3 t/rok m 3 t/rok Grupy odebranych odpadów: ,20 309,20 521,57 521,57 RAZEM 830,77 m Zgodnie z przyjętą na posiedzeniu Komitetu Ochrony Środowiska Morskiego w Londynie 15 lipca 2011r. Rezolucją MEPC.200(62) wprowadzającą zmiany w przepisach Załącznika IV Konwencji MARPOL Przepisy o zapobieganiu zanieczyszczaniu ściekami fekalnymi ze statków, przyjęto następujące poprawki: 1) wprowadzono definicję statku pasażerskiego, nowego statku pasażerskiego oraz istniejącego statku pasażerskiego dla potrzeb powyższego załącznika; 2) wprowadzono pojęcie Obszaru Specjalnego (Special Area); 3) wyznaczono obszar Morza Bałtyckiego obszarem specjanym w rozumieniu Załącznika IV Konwencji MARPOL 73/78, który zostanie mianowany obszarem specjalnym po zgłoszeniu przez wszystkie Państwa członkowskie HELCOM posiadania adekwatnych urządzeń do odbioru ścieków w portach; 4) zapewnienie przez porty adekwatnych urządzeń odbiorczych w obszarach specjalnych dla odbioru ścieków fekalnych ze statków pasażerskich po zgłoszeniu jak w punkcie 3; 5) wprowadzono obowiązek posiadania, przez każdy statek pasażerski pływający w obszarze specjalnym, systemu oczyszczania ścieków, bądź zbiornika na te ścieki; 6) zakaz zrzutu zanieczyszczonych ścieków do morza w obszarze specjalnym dla nowych statków pasażerskich z dniem 1 stycznia 2016r., a dla statków pasażerskich istniejących z dniem 1 stycznia 2018r., o ile nie będą posiadać zatwierdzonych systemów oczyszczania ścieków; 7) zakaz zrzutu ścieków ze statków innych niż statki pasażerskie we wszystkich obszarach oraz ze statków pasażerskich poza obszarami specjalnymi, z wyjątkiem gdy statek usuwa rozdrobnione i zdezynfekowane ścieki fekalne korzystając z instalacji uznanej przez Administrację w odległości większej niż 3 mile morskie od najbliższego lądu, lub ścieki fekalne, które nie są rozdrobnione ani zdezynfekowane w odległości większej niż 12 mil morskich od najbliższego lądu, pod warunkiem że w każdym przypadku ścieki, które były przechowywane w zbiornikach retencyjnych, nie będą usunięte momentalnym zrzutem lecz w umiarkowanym tempie oraz gdy statek przemieszcza się Strona 15 z 70

16 z prędkością nie mniejsza niż 4 węzły lub statek posiada działającą oczyszczalnię ścieków fekalnych certyfikowana przez Administrację. Poprawki do Załącznika IV Konwencji MARPOL weszły w życie z dniem 1 stycznia 2013 r. W adekwatne urządzenia odbiorcze powinny być wyposażone wszystkie porty do 2013 roku lub opcjonalnie najpóźniej do 2015 roku. W celu ustalenia warunków adekwatności tych urządzeń Państwa HELCOM pod nadzorem HELCOM i IMO podjęły pracę, w celu opracowania dokumentu "Helcom interim Guidance on technical and operational aspects of sewage delivery to port Reception facilities". Dokument ten, nad którym obecnie trwają prace, ma zawierać wytyczne dotyczące technicznych i eksploatacyjnych aspektów zdawania ścieków do PRF oraz definiować adekwatność urządzeń odbiorczych Pozostałości z oczyszczania spalin Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków, ZMPSiŚ S.A. jest zobowiązany zapewnić odbiór pozostałości z oczyszczania spalin zgodnie z Załącznikiem VI Konwencji MARPOL. W okresie od 1 stycznia 2011 r. do 31 grudnia 2012 r. przypływające do portu statki nie deklarowały potrzeby użycia portowych urządzeń odbiorczych w zakresie pozostałości z oczyszczania spalin. Przypuszcza się, że statki przypływające do portu morskiego w Szczecinie prawdopodobnie nie posiadają systemów oczyszczania spalin zatwierdzonych zgodnie z rezolucją MEPC.184(59) z dnia 17 lipca 2009 r. pt. Wytyczne dla instalacji oczyszczania gazów spalinowych z SOx (EGCS). Odpadami powstającymi z tego typu instalacji będą szlam olejowy, woda przepłukująca instalację z zawarością sadzy, pyłu i innych substancji zawartych w spalinach, która po oczyszczeniu może być kierowana do zbiorników wodnych przy zachowaniu odpowiedniego poziomu ph, zawartości węglowodorów aromatycznych, cząstek zawieszonych, w tym metali ciężkich, popiołów. Inne odpady mogące powstawać w związku z eksploatacją takich systemów to katalizatory, filtry zawierające sadze z osadzonymi na niej metalami ciężkimi. Zakwalifikowanie odpadu zgodnie z katalogiem odpadów oraz dalsze z nimi postępowanie jest uzależnione od rodzaju odpadu, jaki statek zgłosi do zdania w porcie Pozostałości ładunkowe ze statków W świetle przepisów międzynarodowych (Konwencja MARPOL, Dyrektywa 2000/59/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 27 listopada 2000 r. w sprawie portowych urządzeń do odbioru odpadów wytwarzanych przez statki i pozostałości ładunku, z późniejszymi zmianami) oraz ustawy o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków tego rodzaju odpady są definiowane jako: pozostałości jakiegokolwiek ładunku na pokładzie, w ładowniach lub zbiornikach statku, które powstają po zakończeniu operacji przeładunkowych i czyszczenia, jak również nadwyżki ładunku i rozlewy substancji ciekłych powstałe podczas operacji Strona 16 z 70

17 przeładunkowych. Padłe zwierzęta, które stanowiły ładunek, który padł, bądź został poddany eutanazji podczas podróży również stanowi pozostałość ładunkową. W świetle obowiązujących przepisów ustawy o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków odbiór i zagospodarowanie tego rodzaju odpadów nie należy do obowiązków podmiotu zarządzającego portem ich właściwe zagospodarowanie należy do odbiorcy ładunku. Pozostałościami ładunkowymi mogą być różnego rodzaju odpady, klasyfikowane zgodnie z katalogiem odpadów w stanie stałym jak i pozostałości po myciu ładowni. Generalną zasadą jest, że pozostałości ładunku pozostają dołączone do towaru lub są odzyskiwane i przekazywane do gospodarczego wykorzystania tylko w szczególnych przypadkach muszą być one kierowane do unieszkodliwiania. W tabeli (Tabela 5) poniżej przedstawiono ilość odebranych pozostałości ładunkowych w latach z klasyfikacją odpadu we katalogu odpadów. Tabela 5 Ilość i rodzaje pozostałości ładunkowych odebranych w okresie r. Ilość [m 3 ] Rodzaj odpadu Pozostałości ładunkowe Grupy odebranych odpadów: , RAZEM 1.104, , odpady niebezpieczne Strona 17 z 70

18 Rodzaje i ilości odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków przewidywanych do odbioru w latach ze statków zwykle zawijających do portu w Szczecinie W oparciu o dane dotyczące ilości i rodzajów odpadów zdanych do portowych urządzeń odbiorczych w latach oraz w III kwartale 2013 roku, a także w oparciu o prognozę zawinięć statków do portu Szczecinie na lata Poniżej przedstawiono ilość przewidzianych do odbierania odpadów na lata Prognoza nie uwzględnia ewentualnego wzrostu ilości zdawanych ścieków ze statków pasażerskich. Tabela 6 Przewidywana ilość i rodzaje odpadów do odbioru w latach Rodzaj odpadu Ilość [m 3 ] Odpady olejowe i ich mieszaniny z wodą (szlamy, wody zęzowe i inne 1.765, , ,77 Śmieci 1.100, , ,00 Odpady inne niż niebezpieczne 1.065, , ,78 Odpady niebezpieczne 35,05 34,64 34,22 Ścieki 187,26 185,02 182, RAZEM 3.053, , ,57 Strona 18 z 70

19 GOSPODAROWANIE ODPADAMI ORAZ POZOSTAŁOŚCIAMI ŁADUNKOWYMI ZE STATKÓW 4.1. Informacje ogólne ZMPSiŚ S.A. w celu wypełnienia ustawowego obowiązku zapewnienia statkom korzystającym z portu morskiego Szczecin dostępu do portowych urządzeń do odbioru odpadów ze statków oraz pozostałości ładunkowych stworzył system odbioru odpadów ze statków, który został opisany w poniższym rodziale. ZMPSiŚ S.A. zapewnia przez portowe urządzenia odbiorcze odbiór: odpadów olejowych i ich mieszanin, ścieków, odpadów powstających na statku oraz pozostałości z oczyszczania spalin. Zapewnienie odbioru odbywa się poprzez wybór firmy odbierającej, posiadającej odpowiednie urządzenia odbiorcze, spełniającej wymagania określone przepisami ustawy o odpadach i gwarantującej, iż odbierane odpady przekazywane są do dalszego zagospodarowania (odzysku lub unieszkodliwiania) innym przedsiębiorstwom lub osobom fizycznym, zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy o odpadach. W myśl wyżej wymienionej ustawy, firma odbierająca odpady jest pierwszym posiadaczem odpadów na terytorium RP i jest odpowiedzialna za prawidłowe gospodarowanie odpadami odbieranymi ze statków, zwłaszcza w zakresie prowadzenia ewidencji odpadów oraz przekazywania ich do dalszego zagospodarowania. ZMPSiŚ S.A. nie zapewnia przez urządzenia odbiorcze pozostałości ładunkowych ze statków. Odbiór ten zapewnia odbiorca ładunku. ZMPSiŚ S.A. dokonuje jedynie weryfikacji potencjalnych odbiorców pozostałości ładunkowych na zasadach opisanych w dalszej części Planu. Ponadto ZMPSiŚ S.A. pełni rolę nadzorującą nad całością działania systemu odbioru odpadów ze statków w porcie, zwłaszcza w zakresie prawidłowości gospodarowania odpadami oraz zgodności z obowiązującymi przepisami, niezależnie od ustawowej odpowiedzialności spoczywającej na firmie odbierającej odpady. Wprowadzony w porcie Szczecinie System odbioru odpadów ze statków jest obligatoryjny, co oznacza, iż wszystkie podmioty działające na terenie portu morskiego w Szczecinie oraz wszystkie statki korzystające z nabrzeży zlokalizowanych w granicach ww. portu są zobowiązane do jego stosowania. System odbioru odpadów ze statków w porcie morskim w Szczecinie obejmuje jednostki pływające Marynarki Wojennej, Straży Granicznej i Policji oraz statki pełniące specjalną służbę państwową, którena mocy 1-4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 października 2003 r. w sprawie rozciągnięcia niektórych przepisów ustawy o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki na jednostki pływające Marynarki Wojennej, Straży Granicznej i Policji oraz okręgowych inspektorów rybołówstwa morskiego (Dz.U. Nr 180, poz. 1760), zobowiązane są, podczas postoju w porcie, zdać do portowych urządzeń odbiorczych wszystkie odpady i pozostałości ładunkowe, których zrzut do morza nie jest dozwolony na Morzu Bałtyckim. Strona 19 z 70

20 W system odbioru odpadów ze statków w porcie morskim w Szczecinie mogą zostać włączone również statki służb portowych, pracujące w obrębie portu. Odbiór odpadów ze statków śródlądowych uregulowany jest rozporzadzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 21 maja 2003 r. w sprawie warunków gromadzenia, przechowywania i usuwania odpadów i ścieków ze statków żeglugi śródlądowej (Dz.U. Nr 104, poz. 973). System odbioru odpadów ze statków w porcie morskim w Szczecinie dla statków żeglugi śródlądowej może odbywać się zgodnie z zapisami niniejszego planu, bądź według zatwierdzonej procedury przez Dyrektora Urzędu Morskiego w Szczecinie dla poszczególnych statków. W przypadku, gdy statek żeglugi śródlądowej wpływa na wody morskie i zamierza lub musi zdać odpady w granicach portu morskiego Szczecin może przekazać odpady na zasadach przyjętych w niniejszym Planie. Wówczas zostaje właczony do systemu odbioru odpadów ze statków obowiązującym w porcie morskim w Szczecinie. W przypadku przyjęcia innych zasad w przekazywaniu odpadów w porcie, sposób ten winien być zatwierdzony przez Urząd Morski w Szczecinie (m.in. korzystanie z urządzeń odbiorczych, rodzaje zdawanych odpadów). Gdy jednak nie zamierza lub nie musi zdawać odpadów, może z nimi wypłynąć, jeżeli spełnia warunki określone w Art. 10. ust. 5 ustawy o zapobieganiu zanieczyszczeniu morza przez statki, patrz punkt System gospodarowania odpadami ze statków oraz odbioru odpadów ze statków przedstawia odpowiednio Schemat 1 i Schemat 2. Strona 20 z 70

21 Informacje dotyczące formalności związanych z procedurą odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków Powiadamianie użytkowników portu o trybie i sposobie odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków Informacje o trybie i sposobie odbioru odpadów ze statków zgodnie z art. 8 ust. 1-6 ustawy z dnia 12 września 2002 r. o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków przekazywane są przez ZMPSiŚ S.A. armatorom, kapitanom statków lub agentom reprezentującym armatora poprzez umieszczenie na stronie Dodatkowo, w przypadku ich uaktualniania, przesyłane są armatorom i agentom drogą mailową oraz, dostępne są na stronie internetowej ZMPSiŚ S.A., a także w Dziale Ochrony Środowiska i BHP ZMPSiŚ S.A. w godzinach pracy tj oraz całodobowo w Dziale Koordynacji Obrotu Portowego. Zakres Informacji jest zgodny z art. 8 ust. 3 ww. ustawy i obejmuje: I. Wagę i znaczenie działania systemu odbioru odpadów ze statków II. Podmiot upoważniony przez ZMPSiŚ S.A. do odbioru odpadów ze statków III. Procedurę informowania o odpadach wytwarzanych na statkach, odbiorze odpadów ze statków oraz o niewystarczającej przepustowości portowych urządzeń odbiorczych IV. Lokalizację portowych urządzeń odbiorczych V. Rodzaje odpadów ze statków przyjmowanych do portowych urządzeń odbiorczych VI. Warunki zdawania odpadów przez statki do portowych urządzeń odbiorczych VII. System opłat za odbiór odpadów ze statków VIII. Informację dotyczącą odbioru pozostałości ładunkowych IX. Słowniczek X. Ważne adresy i telefony XI. Podstawę prawną Powiadamianie podmiotu zarządzającego portem o zamiarze przekazania odpadów wytworzonych na statku poprzez system PHICS Obowiązki w zakresie poinformowania podmiotu zarządzającego portem o odpadach znajdujących się na statku zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki spoczywają na kapitanie statku, bądź reprezentującym go armatorze lub agencie. Szczegółowy sposób podawania ww. informacji, w tym terminy ich przesyłania zostały określone w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 11 stycznia 2013 r. w sprawie przekazywania informacji o odpadach znajdujących się na statku (Dz.U. z 2013r. Poz. 77). Zgodnie z tym rozporządzeniem, kapitan statku, przed zawinięciem statku do portu znajdującego się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przekazuje informacje podmiotowi Strona 21 z 70

22 zarządzającemu portem za pomocą systemu kontrolno-informacyjnego dla portów polskich (PHICS). Informacje o odpadach znajdujących się na statku do przekazania przed zawinięciem do portu wypełniane są elektronicznie w systemie PHICS. Zakres danych wprowadzanych do systemu PHICS określono w powyższym rozporządzeniu. Zgodnie z ww. rozporządzeniem kapitan statku ma obowiązek przekazać informacje do systemu PHICS w następujących terminach: 1) przynajmniej na 24 godziny przed zawinięciem statku do portu; 2) jeżeli port przeznaczenia nie jest znany lub zmienia się podczas podróży niezwłocznie po uzyskaniu informacji o porcie przeznaczenia; 3) najpóźniej w chwili, gdy statek opuszcza poprzedni port jeżeli podróż trwa krócej niż 24 godziny. Na podstawie art. 10 ust. 8a ustawy z dnia 16 marca 1995r. o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki (j.t.: Dz.U. z 2012r. poz. 1244), promy i statki pasażerskie, które posiadają zwolnienie Dyrektora Urzędu Morskiego w Szczecinie z obowiązku każdorazowego zdawania odpadów przed opuszczeniem portu, mogą ubiegać się o zwolnienie Dyrektora Urzędu Morskiego w Szczecinie z obowiązku każdorazowego informowania portu o odpadach znajdujących się na statku. Statki posiadające takie zwolnienie zobowiązane są do przekazywania informacji o odpadach znajdujących się na statku jedynie przed zamierzonym okresowym zdawaniem odpadów do portowych urządzeń odbiorczych Powiadamianie podmiotu zarządzającego portem o zamiarze przekazania odpadów wytworzonych na statku podczas pobytu w porcie Kapitan/agent statku nie zawijającego do portu m.in. statku służb portowych (dźwigi, holowniki, szalandy, pontony etc.), statku na postoju lub remoncie oraz statku zamierzającego zdać dodatkowe ilości odpadów, powiadamia ZMPSiŚ S.A. o chęci ich zdania do portowych urządzeń odbiorczych poprzez wypełnienie elektronicznego formularza Deklaracji zdania odpadów w porcie morskim Szczecinie, stanowiącego Załącznik 1 do Planu, dostępnego do pobrania na stronie internetowej w zakładce Procedura odbioru. Wypełniony formularz deklaracji kapitan/agent statku przesyła na adres dyspozytor@port.szczecin.pl Działu Koordynacji Obrotu Portowego ZMPSiŚ S.A Potwierdzenie przez firmę odbierającą odpady o przyjęciu zgłoszenia oraz o dokonaniu odbioru odpadów ze statków Dział Koordynacji Obrotu Portowego pobraną (z komponentu PRE-ARRIVAL) systemu PHICS Informację o odpadach znajdujących się na statku do przekazania przed zawinięciem do portu Szczecin oraz otrzymaną od kapitana/agenta statku Deklarację zdania odpadów w porcie morskim Szczecin przekazuje firmie odbierającej odpady. Informacja o odpadach znajdujących się na statku do przekazania przed zawinięciem do portu Szczecin oraz Deklaracja zdania odpadów w porcie morskim Szczecin stanowi zlecenie wykonania usługi odbioru odpadów ze statku. Strona 22 z 70

23 Firma odbierająca odpady uzgadnia z kapitanem statku, bądź agentem reprezentującym statek miejsce, termin i warunki odbioru odpadów. Po dokonaniu odbioru, firma odbierająca odpady, wystawia Potwierdzenie odbioru odpadów ze statku w porcie morskim w Szczecinie (dwa oryginały i jedną kopię) z wyszczególnieniem ilości i rodzajów odebranych odpadów (zgodnie z odpowiednimi Załącznikami Konwencji MARPOL i rozporządzeniem w sprawie katalogu odpadów) oraz zaznaczonymi niespełnionymi warunkami odbioru w przypadku ich wystąpienia. Jeden oryginał otrzymuje kapitan statku, drugi firma odbierająca, natomiast kopia potwierdzenia przekazywana jest do ZMPSiŚ S.A. w sposób i w trybie określonym w zawartej umowie pomiędzy firmą odbierającą odpady a ZMPSiŚ S.A. Potwierdzenie jest dokumentem stosowanym na potrzeby ewidencji odpadów prowadzonej przez firmę odbierającą odpady. Dla kapitana stanowi dowód dostarczenia odpadów w porcie. Wzór Potwierdzenia stanowi Załącznik 2 do niniejszego Planu. Firma odbierająca odpady klasyfikuje odebrane odpady nadając odpadom odpowiedni kod zgodnie z katalogiem odpadów, potwierdza fakt przejęcia odpadów, wprowadza dane odnośnie terminu przekazania odpadów. Kapitan statku potwierdza przekazanie odpadów oraz niespełnione warunki odbioru, a w przypadku śmieci kategoryzuje przekazane odpady zgodnie z Książką Zapisów Śmieciowych Procedura powiadamiania o niemożliwości odbioru odpadów ze statku oraz o zaistniałych nieprawidłowościach w przekazywaniu odpadów Jeżeli odbiór odpadów ze statków wskazanych w Informacji o odpadach znajdujących się na statku do przekazania przed zawinięciem do portu morskiego w Szczecinie nie jest możliwy w terminie pobytu statku w porcie, bądź nie istnieje alternatywa odbioru danego rodzaju odpadu, firma odbierająca powiadamia o tym fakcie kapitana /agenta statku. Następnie przesyła Informację o niemożliwości wykonania odbioru odpadów ze statku do Działu Koordynacji Obrotu Portowego ZMPSiŚ S.A., który wydaje kapitanowi/ agentowi statku Zaświadczenie o niemożliwości wykonania odbioru odpadów ze statku w porcie morskim w Szczecinie (w języku polskim i angielskim) ze wskazaniem najbliższego portu lub przystani morskiej gotowej do odbioru odpadów lub pozostałości ładunkowych ze statków. Załącznik 3 stanowi Zaświadczenie o niemożliwości wykonania odbioru odpadów ze statku w porcie morskim w Szczecinie. Zaświadczenie jest wystawiane statkom, jeśli wystąpią następujące sytuacje: 1) niewystarczająca przepustowość portowych urządzeń odbiorczych; 2) awaria portowego urządzenia odbiorczego; 3) brak odpowiednich urządzeń do odbioru odpadów ze statków; 4) brak możliwości bezpiecznego podjazdu urządzenia odbiorczego pod burtę statku wynikający z ograniczeń technicznych, bądź trwającego przeładunku towarów; 5) inne: np.: powódź, bardzo złe warunki pogodowe w porcie itp., bądź inne nieprzewidziane okoliczności. W przypadku wystąpienia nieprawidłowości w przekazywaniu odpadów z winy leżącej Strona 23 z 70

24 po stronie kapitana/agenta statku, firma odbierająca odpady przesyła do Działu Koordynacji Obrotu Portowego formularz z zaznaczeniem zaistniałej nieprawidłowości tj.: 1) statek zdał mniejsze ilości odpadów niż deklarował w Informacji ; 2) statek odmówił zdania odpadów, pomimo wcześniejszego pisemnego zgłoszenia oraz uzgodnienia terminu ich odbioru w porcie; 3) inne. Urząd Morski w Szczecinie (Inspektorat Ochrony Środowiska Morskiego w Szczecinie) powiadamiany jest o nieprawidłowościach za pomocą Informacji o zaistniałych nieprawidłowościach w przekazywaniu odpadów w porcie stanowiącej Załącznik Zwolnienia z obowiązku zdawania odpadów przez statki do portowych urządzeń odbiorczych Na podstawie art. 10 ust. 4 ustawy z dnia 16 marca 1995r. o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki (j.t.:dz.u. z 2012r. poz. 1244), statek podczas postoju w porcie, przystani morskiej lub stoczni na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest zobowiązany, z zastrzeżeniem ust. 5 i 8, zdać do portowych urządzeń odbiorczych wszystkie odpady i pozostałości ładunkowe, których zrzut do morza nie jest dozwolony na Morzu Bałtyckim. Zwolnienie z każdorazowego zdawania odpadów do portowych urządzeń odbiorczych przed opuszczeniem portu polega na tym, że zwolniony statek musi dopełnić dwa obowiązki (ust. 5 ustawy o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki), tj.: 1) kapitan statku przed zawinięciem do portu poinformował port o odpadach znajdujących się na statku, zgodnie z procedurą podaną w punkcie Planu, oraz 2) z informacji, o której mowa w pkt 1, wynika, że statek ma pojemność zbiorników wystarczającą do składowania odpadów znajdujących się na statku i odpadów, które zostaną wytworzone do czasu zawinięcia statku do następnego portu. Zasady te dotyczą wszystkich statków wpływających do portu w Szczecinie. W praktyce odbywa się to w ten sposób, iż statek, który nie zamierza w porcie Szczecinie zdać odpadów, przekazuje, poprzez system PHICS Informacje o odpadach z zaznaczeniem, iż nie zamierza korzystać z portowych urządzeń odbiorczych. Dane wprowadzane do systemu PHICS są na bieżąco kontrolowane przez pracowników Urzędu Morskiego w Szczecinie i w przypadku jakichkolwiek nieprawidłowości ze stony statku, jego zgłoszenie nie jest akceptowane i wymaga poprawy ze strony agenta statku lub jego kapitana. Dodatkowo ustawodawca przewidział możliwość ubiegania się przez armatora statku o stałe zwolnienie z obowiązku każdorazowego zdawania odpadów i pozostałości ładunkowych przed opuszczeniem portu oraz informowania portu o odpadach znajdujących się na statku. Zwolnienie wydawane jest na okres dwóch lat statkom odbywającym, bez Strona 24 z 70

25 zawijania do innych portów, podróże morskie na stałych liniach żeglugowych między: 1) jednym portem położonym w polskich obszarach morskich a innym portem położonym w obszarze Morza Bałtyckiego lub Morza Północnego; 2) dwoma portami położonymi w polskich obszarach morskich; 3) jednym portem. W praktyce zwolnionymi statkami są głównie jednostki uprawiające stałą żeglugę np.: promy, wodoloty. Kwestię udzielania zwolnień z obowiązku każdorazowego zdawania odpadów przez statki przed opuszczeniem portu reguluje rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie udzielania zwolnień z obowiązku zdawania odpadów przed opuszczeniem portu (Dz.U. z 2009 Nr 5, poz. 21). Rozporządzenie to określa zasady i tryb udzielania zwolnień. Zgodnie z tym rozporządzeniem oraz wypracowaną praktyką w porcie w Szczecinie obowiązują następujące zasady wydawania stałych zwolnień: 1) armator statku zgłasza do Zarządu Morskich Portów Szczecin i Świnoiujście S.A., iż będzie w ramach obowiązującego systemu odbioru odpadów w porcie morskim w Szczecinie zdawał wszystkie odpady do portowych urządzeń odbiorczych; 2) Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoiujscie S.A. wystawia Zaświadczenie (w języku polskim i angielskim) będące potwierdzeniem, iż statek zdaje odpady zgodnie z zasadami ustalonymi w niniejszym Planie, które armator statku dołącza do wniosku o udzielenie zwolnienia; 3) jeżeli armator statku nie zamierza zdawać odpadów w porcie morskim w Szczecinie, wtedy do wniosku o zwolnienie dołącza kopię umowy lub umów o świadczenie usług odbioru i gospodarowania odpadami odbieranymi ze statku, zawartych w innym porcie, a także kopię zezwoleń na prowadzenie działalności plegajacej na odbiorze i gospodarowaniu odpadami ze statków, wydanych przez właściwe organy administracji publicznej podmiotowi widniejącemu w umowie, do wniosku należy dołączyć tłumaczenie tych dokumentów; 4) Dyrektor Urzędu Morskiego w Szczecinie udziela zwolnienia w formie decyzji administracyjnej Raporty funkcjonowania i stopnia wykorzystywania portowych urządzeń odbiorczych Podmiot zarządzający portem zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 21 grudnia 2002 r. w sprawie raportów dotyczących funkcjonowania i stopnia wykorzystywania portowych urządzeń odbiorczych sporządza raport co 5 lat. Ostatni raport został opracowany za okres od do r. i został zatwierdzony przez Dyrektora Urzędu Morskiego w Szczecinie. Następny raport zostanie sporządzony za okres Strona 25 z 70

26 od do r Wyłączenia ze stosowania przepisów o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków Zgodnie z art. 4 ust. 3 punkt 2 ustawy z dnia 12 września 2002 r. o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków (Dz.U. Nr 166, poz. 1361, z póź. zm.) minister właściwy do spraw gospodarki morskiej może wyłączyć, w drodze rozporządzenia, stosowanie przepisów ustawy w stosunku do podmiotów zarządzających stoczniami i bazami przeładunkowymi. Na dzień opracowywania planu rozporządzenie takie nie zostało opublikowane. W przypadku, gdy statek wpływa na wody morskie i zamierza lub musi zdać odpady w granicach portu morskiego Szczecin winien zatwierdzić sposób zdawania odpadów w Urzędzie Morskim w Szczecinie (m.in. korzystanie z portowych urządzeń odbiorczych, rodzaje odpadów). Gdy jednak nie zamierza lub nie musi zdawać odpadów, może z nimi wypłynąć, jeżeli spełnia warunki określone w Art. 10. ust. 5 ustawy o zapobieganiu zanieczyszczeniu morza przez statki, patrz punkt ZMPSiŚ S.A. dokonuje odbioru odpadów ze statków cumujących przy nabrzeżach należących do terenów podmiotów zarządzających stoczniami i bazami przeładunkowymi, jeżeli w Informacji o odpadach znajdujących się na statku przed zawinięciem do portu morskiego statek/agent nie zaznaczył, iż odbioru dokona ww. stocznia. Z doświadczenia wynika, iż odpady ze statków zawijających do stoczni remontowych są odbierane w ramach umowy na usługę remontową. System odbioru odpadów ze statków w porcie morskim w Szczecinie dla statków korzystających ze stoczni może odbywać się na zasadach przyjętych w niniejszym Planie, w przypadku przyjęcia innych zasad przekazywania odpadów, sposób odbioru przez stocznię winien być zatwierdzony przez Urząd Morski w Szczecinie Formalności związane z produktami ubocznymi pochodzenia zwierzęcego Zgodnie z przepisami Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 1069/2009 określajacego przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego, nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi, produktami ubocznymi pochodzenia zwierzęcego są m.in. odpady gastronomiczne pochodzące ze środków przewozu międzynarodowego, czyli ze statków przypływających z państw trzecich tj. spoza Unii Europejskiej. Odpady te stanowią materiałkategorii 1 i zgodnie z przepisami tego rozporządzenia powinien być on usuwany w drodze składowania na zatwierdzonym składowisku odpadów. Zgodnie z z art. 4 ust 3 ustawy o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt wymagania weterynaryjne dla prowadzenia działalności nadzorowanej w zakresie zbierania, transportowania, przechowywania, operowania, przetwarzania oraz wykorzystywania lub usuwania ubocznych produktów zwierzęcych określają przepisy Unii Europejskiej ustanawiające przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi, a mianowicie Rozporządzenie Parlamentu Strona 26 z 70

27 Europejskiego i Rady Nr 1069/2009. W myśl tego rozporządzenia działalność firmy odbierającej podlega rejestracji, firma odbierająca odpady, bądź jej podwykonawca, powinna posiadać zezwolenie na prowadzenie takiej działalności dla zakładu pośredniego kategorii 1. Podmiot, który dokonuje składowania na zatwierdzonym składowisku odpadów lub utylizacji termicznej musi być zatwierdzonym zakładem przetwórczym kategorii 1. Kontrolę w zakresie spełniania obowiązków spoczywających na tych zakładach prowadzą właściwi powiatowi lekarze weterynarii. Statki przypływające z państw trzecich, deklarujące chęć zdawania w porcie odpadów gastronomicznych stanowiących materiał kategorii 1 zobowiązane są spełniać następujące wymagania: 1) poinformować Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście S.A. o odpadach stanowiących produkty uboczne pochodzenia zwierzęcego poprzez formularz Informacji o odpadach znajdujących się na statku do przekazania przed zawinięciem do portu przekazywanej do systemu kontrolnoinformacyjnego dla portów polskich (PHICS). Dane odnośnie odpadu tj.: odpady gastronomiczne - kategoria 1 należy wpisać w pozycji inne w punkcie 2 Śmieci; 2) odpady gastronomiczne umieścić w hermetycznych opakowaniach lub zakrytych, zabezpieczonych przed wyciekami bezzwrotnych pojemnikach opatrzonych etykietą z napisem kat. 1 - wyłącznie do usunięcia i przekazać je bezpośrednio firmie odbierającej na nabrzeżu; 3) potwierdzić przekazanie odpadu w dokumencie handlowym, który towarzyszy przekazywanemu odpadowi oraz przechowywać ten dokument przez okres co najmniej dwóch lat w celu przedstawienia go właściwym władzom. Dokument handlowy stanowi Załącznik 5 do niniejszego planu. W przypadku niespełnienia ww. warunków firma odbierająca nie dokona odbioru odpadów gastronomicznych kategorii Postępowanie z odpadami zainfekowanymi W przypadku, kiedy statek zgłasza, że na pokładzie znajdują się odpady zainfekowane (statek przypływa z obszaru, gdzie stwierdzono zagrożenie epidemiologiczne) powiadamiany jest Państwowy Graniczny Inspektor Sanitarny, który ustala sposób gospodarowania tymi odpadami. Bez ustaleń Państwowego Granicznego Inspektora Sanitarnego nie można dokonać odbioru odpadów z takiego statku Procedury odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych Warunki zdawania odpadów przez statki do portowych urządzeń odbiorczych W porcie w Szczecinie zostały określone warunki zdawania odpadów do portowych urządzeń odbiorczych. Poniżej wypunktowano najważniejsze warunki obowiazujące w porcie. Szczegółowy opis warunków zdawania odpadów zamieszczono Strona 27 z 70

28 w Informacji o trybie i sposobie odbioru odpadów ze statków korzystających z nabrzeży zlokalizowanych w granicach portu morskiego w Szczecinie i w Świnoujściu : 1) segregacja śmieci według frakcji. Odpady niebezpieczne oddzielone od odpadów innych niż niebezpieczne; 2) odpady gastronomiczne kategorii 1 ze statków przypływających z państwa nie będącego członkiem UE, umieszczone w hermetycznych opakowaniach lub zakrytych, zabezpieczonych przed wyciekami bezzwrotnych pojemnikach opatrzonych etykietą z napisem kat. 1 wyłącznie do usunięcia, lub w języku angielskim cat. 1 strictly to removal ; brak przygotowania odpadów do zdania w powyższy sposób skutkuje nieodebraniem; 3) obowiązek posiadania przez statek pomp zdawczych dla odpadów olejowych w postaci płynnej; 4) sprawne pompy statkowe dla odbioru odpadów w postaci płynnej; 5) standardowe przyłączenia kołnierzowe zgodne z wymaganiami przepisów konwencji MARPOL; 6) odpady nie mogą być zakażone drobnoustrojami chorobotwórczymi mogącymi spowodować zagrożenie epidemiologiczne; 7) przekazywanie odpadów zgodnie z danymi zamieszczonymi w systemie PHICS w formularzu "Informacji o odpadach znajdujących się na statku do przekazania przed zawinięciem do portu", która jest równoznaczna z wystawieniem zlecenia na odbiór tych odpadów; 8) przesłanie "Informacji o odpadach znajdujących się na statku do przekazania przed zawinięciem do portu" oraz "Deklaracji zdania odpadów w porcie morskim " na 6 godzin przed wyjściem statku z portu, może skutkować nieodebraniem odpadów, w szczególności płynnych odpadów olejowych Procedura odbioru odpadów olejowych i ich mieszanin ze statków W planie przyjęto, że w zakresie sposobów i urządzeń stosowanych przy odbiorze płynnych odpadów olejowych oraz ich przekazywaniu do dalszego zagospodarowania zastosowane zostaną następujące rozwiązania tj.: 1) przedstawiciel statku dokonuje podłączenia na statku do urządzeń podawczych płynnych odpadów olejowych węża firmy odbierającej; 2) odbiorca odpadu podłącza wąż do urządzenia odbiorczego tj. cysterny; 3) statek własnymi pompami pompuje odpady, a w przypadku ich braku, awarii lub zbyt małej wydajności firma odbierająca wykorzystuje własne pompy; 4) czas urochomienia pomp statkowych lub firmy odbierającej jest odnotowywany; 5) odpady w postaci zaolejonych wód zęzowych oraz szlamów z odwirowywania paliw przekazywane są do dalszego zagospodarowania do stacjonarnego portowego urządzenia odbiorczego, jakim jest instalacji do unieszkodliwiania Strona 28 z 70

29 i odzysku uwodnionych odpadów ciekłych zlokalizowana na terenie portu morskiego w Szczecinie Ostrów Grabowski; 6) pozostałe odebrane płynne odpady olejowe ze statków np. w postaci olejów smarnych, olejów przepracowanych oraz resztek paliw, firma odbierająca przekazuje odpady do dalszego zagospodarowania/ przetwarzania (odzysku lub unieszkodliwiania) podmiotowi posiadającemu odpowiednie zezwolenie na prowadzenie tego rodzaju działalności wydane na podstawie przepisów ustawy o odpadach; 7) w przypadku braku mocy przerobowych instalacji do unieszkodliwiania i odzysku uwodnionych odpadów ciekłych zlokalizowanej na Ostrowie Grabowskim odbiorca odpadów ma obowiązek przekazać te odpady do zagospodarowania innemu podmiotowi posiadającemu odpowiednie zezwolenie na prowadzenie tego rodzaju działalności wydane na podstawie przepisów ustawy o odpadach). Sposób postępowania firmy odbierającej odpady przy odbiorze płynnych odpadów olejowych: 1) po zgłoszeniu przez kapitana/agenta statku zamiaru zdania odpadów, w trybie określonym przez ZMPSiŚ S.A., patrz punkt , firma odbierająca odpady uzgadnia z kapitanem/agentem statku miejsce (nabrzeże) oraz termin (dzień i godzinę) przekazywania odpadów; 2) na podstawie uzyskanych informacji firma odbierająca odpady, w umówionym dniu, dokonuje odbioru odpadów w sposób bezpieczny i zgodny z przepisami ustawy o odpadach do odpowiednich portowych urządzeń odbiorczych, tj. do autocystern lub jednostek pływających; 3) na dowód odebrania odpadów firma odbierająca wystawia Potwierdzenie odbioru odpadów ze statku (dwa oryginały i jedną kopię) zgodnie z procedurą podaną w p Procedura odbioru odpadów stałych ze statków Odpady powstające na statku opisane w punkcie firma odbierająca odpady klasyfikuje jako: 1) odpady inne niż niebezpieczne; 2) odpady niebezpieczne, w tym zaolejone odpady stałe; 3) odpady gastronomiczne Procedura odbioru odpadów innych niż niebezpieczne oraz odpadów niebezpiecznych W planie przyjęto, że w zakresie sposobów i urządzeń stosowanych przy odbiorze śmieci oraz ich przekazywaniu do dalszego zagospodarowania zastosowane zostaną następujące rozwiązania tj.: Strona 29 z 70

30 ) odpady będą przekazywane przez statek firmie odbierającej odpady bezpośrednio na nabrzeżu w trwałych i szczelnych opakowaniach (np. w workach z tworzywa sztucznego, w pojemnikach z tworzywa sztucznego lub innego materiału); 2) firma odbierająca odpady przekazuje odpady do dalszego zagospodarowania (przetwarzania tj. poddanie procesom odzysku lub unieszkodliwiania) podmiotowi posiadającemu odpowiednie zezwolenie na prowadzenie tego rodzaju działalności wydane na podstawie przepisów ustawy o odpadach. Sposób postępowania firmy odbierającej odpady przy odbiorze śmieci: 1) po zgłoszeniu przez kapitana/agenta statku zamiaru zdania odpadów, w trybie określonym przez ZMPSiŚ S.A., patrz punkt lub firma odbierająca odpady uzgadnia z kapitanem/agentem statku miejsce (nabrzeże) oraz termin (dzień i godzinę) przekazywania odpadów; 2) na podstawie uzyskanych informacji firma odbierająca odpady, w umówionym dniu, dokonuje odbioru odpadów, w sposób bezpieczny i zgodny z przepisami ustawy o odpadach, do odpowiednich portowych urządzeń odbiorczych, tj. do pojazdów samochodowych; 3) firma odbierająca odpady zapewnia, aby śmieci, gromadzone i przekazywane przez statek po wcześniej przeprowadzonej segregacji na statku, były magazynowane w sposób selektywny, tak aby umożliwić ich optymalne wykorzystanie gospodarcze; 4) firma odbierająca odpady zapewnia, aby wszystkie odpady, a szczególnie niebezpieczne, znajdujące się w odpadach ze statków i przekazywane po segregacji u źródła (tj. na statku) były odbierane, magazynowane i przekazywane do dalszego zagospodarowania w sposób szczegółowo określony odpowiednimi przepisami ustawy o odpadach; 5) na dowdód odebrania odpadów firma odbierająca odpady wystawia Potwierdzenie odbioru odpadów ze statku (dwa oryginały jedna kopię) zgodnie z procedura podana w p Procedura odbioru odpadów gastronomicznych stanowiących produkty uboczne pochodzenia zwierzęcego określanych jako materiał kategorii 1 W planie przyjęto, że w zakresie sposobów i urządzeń stosowanych przy odbiorze odpadów gastronomicznych stanowiących produkty uboczne pochodzenia zwierzęcego określanych jako materiał kategorii 1 oraz ich przekazywaniu do dalszego zagospodarowania zastosowane zostaną następujące rozwiązania: 1) odpady będą przekazywane przez statek firmie odbierającej odpady lub jej podwykonawcy bezpośrednio na nabrzeżu w hermetycznych opakowaniach lub zakrytych, zabezpieczonych przed wyciekami bezzwrotnych pojemnikach, opatrzonych etykietą z napisem kat. 1 wyłącznie do usunięcia ; 2) bezpośrednio po odbiorze ze statku firma odbierająca odpady lub jej Strona 30 z 70

31 podwykonawca przetransportuje je do miejsca tymczasowego gromadzenia; 3) tymczasowe gromadzenie odpadów będzie prowadzone w urządzeniach umożliwiających przetrzymywanie w odpowiednich warunkach termicznych tych odpadów przed dalszym przekazaniem do unieszkodliwienia; 4) pojemniki i kontenery na odpady oraz pojazdy je przewożące, będą myte oraz dezynfekowane; 5) po zmagazynowaniu ilości ekonomicznie uzasadnionej, odpady będą usuwane w drodze składowania na zatwierdzonym składowisku odpadów lub przekazywane do dalszego zagospodarowania do zatwierdzonego zakładu przetwórczego materiału kat. 1. Sposób postępowania firmy odbierającej odpady lub jej podwykonawcy przy odbiorze odpadów gastronomicznych (kat. 1): 1) po zgłoszeniu przez kapitana/agenta statku zamiaru zdania odpadów, w trybie określonym przez ZMPSiŚ S.A., patrz punkt , firma odbierająca odpady uzgadnia z kapitanem/agentem statku miejsce (nabrzeże) oraz termin (dzień i godzinę) przekazywania odpadów; 2) na podstawie uzyskanych informacji firma odbierająca odpady, w umówionym dniu, dokonuje odbioru odpadów, w sposób bezpieczny i zgodny z przepisami dotyczącymi postępowania z tego rodzaju odpadami, do odpowiednio przygotowanych techniczne, portowych urządzeń odbiorczych (tj. do pojazdów samochodowych); 3) po odbiorze odpadów gastronomicznych, firma odbierająca odpady wystawia co najmniej w trzech egzemplarzach dokument handlowy (jeden oryginał i dwie lub więcej kopii) i przedkłada do podpisu, kapitanowi/agentowi statku, przekazując mu jedną kopię. Drugą kopię odbiorca odpadów pozostawia dla siebie. Oryginał dokumentu handlowego towarzyszy odebranym odpadom do ostatecznego miejsca przeznaczenia i otrzymuje go odbiorca zatwierdzone przedsiębiorstwo lub zakład uprawniony do prowadzenia czynności z produktami ubocznymi pochodzenia zwierzęcego materiał kategorii 1. Dokumenty handlowe firma odbierająca odpady przechowuje przez okres co najmniej dwóch lat w celu przedstawienia go właściwym władzom; 4) Na dowód odebrania odpadów firma odbierająca odpady wystawia Potwierdzenie odbioru odpadów ze statku (dwa oryginały i jedną kopię) zgodnie z procedurą podaną w p Procedura odbioru ścieków ze statków W planie przyjęto, że w zakresie sposobów i urządzeń stosowanych przy odbiorze ścieków oraz ich przekazywaniu do dalszego zagospodarowania zastosowane zostaną następujące rozwiązania tj.: 1) przedstawiciel statku dokonuje podłączenia węża firmy odbierającej do urządzeń podawczych ścieków na statku; Strona 31 z 70

32 ) odbiorca ścieków podłącza wąż do urządzenia odbiorczego tj. wozów asenizacyjnych; 3) statek własnymi pompami podaje ścieki, a w przypadku ich braku lub niesprawności firma odbierająca wykorzystuje własne pompy; 4) czas urochomienia pomp firmy odbierającej jest odnotowywany; 5) odebrane ścieki są przekazywane przez firmę odbierającą do unieszkodliwiania w instalacji przeznaczonych do tego celu (oczyszczalnia Ścieków Ostrów Grabowski ). Ich przekazanie jest potwierdzone w sposób zgodny z obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawa. 6) W przypadku niemożliwości przyjęcia ścieków przez oczyszczalnię (np. awaria) odbiorca ścieków ma obowiązek przekazać je do zagospodarowania do innych instalacji, zgodnie z własnym wyborem i powszechnie obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawa. Sposób postępowania firmy odbierającej odpady przy odbiorze ścieków ze statków: 1) po zgłoszeniu przez kapitana/agenta statku zamiaru zdania ścieków, w trybie określonym przez ZMPSiŚ S.A., patrz punkt , firma odbierająca odpady uzgadnia z kapitanem/agentem statku firma odbierająca odpady uzgadnia z kapitanem/agentem statku miejsce (nabrzeże) oraz termin (dzień i godzinę) przekazywania ścieków; 2) na podstawie uzyskanych informacji firma odbierająca odpady, w umówionym dniu, dokonuje odbioru ścieków w sposób bezpieczny i zgodny z przepisami ochrony środowiska, do odpowiednich portowych urządzeń odbiorczych tj. wozów asenizacyjnych lub do bezodpływowych zbiorników magazynowych); 3) Na dowód odebrania odpadów firma odbierająca odpady wystawia Potwierdzenie odbioru odpadów ze statku (dwa oryginały i jedną kopię) zgodnie z procedurą podaną w p Procedura odbioru pozostałości z oczyszczania spalin Przyjęto, że w zakresie sposobów i urządzeń stosowanych przy odbiorze pozostałości z oczyszczania spalin zastosowane zostaną te same urządzenia, co przy odbiorze płynnych odpadów olejowych oraz śmieci. Główne zasady odbioru zostały wymienione w p. punktach i 0. Odpady te w zależności od rodzaju (katalizatory, sadze, filtry, szlamy olejowe, wody zaolejone) będą przekazywane przez firmę odbierającą odpady podmiotom posiadającym stosowne zezwolenia wydane na podstawie przepisów ustawy o odpadach Procedura odbioru pozostałości ładunkowych ze statków Przepisy międzynarodowe oraz ustawa o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków nie nakładają na podmiot zarządzający portem obowiązku odbioru i zagospodarowania pozostałości ładunkowych ze statków. Zgodnie z przepisami art. 6 ust. 2 ww. ustawy obowiązek ten spoczywa na odbiorcy ładunku. Strona 32 z 70

33 Odbiór pozostałości ładunkowych zlecany jest przez statek/agenta bezpośrednio firmie prowadzącej działalność w zakresie transportu i/lub zbierania tego rodzaju odpadów. W niniejszym planie przyjęto, iż ZMPSiŚ S.A., prowadzi nadzór nad sposobem zagospodarowania pozostałości ładunkowych odbieranych ze statków na terenie portu morskiego w Szczecinie porzez umieszczenie w Informacji o trybie i sposobie odbioru wykazu firm, które mogą świadczyć w porcie usługę odbioru pozostałości ładunkowych. Wymagania jakie muszą spełniać odbiorcy pozostałości ładunkowych, aby znaleźć się w tym wykazie, to: 1) posiadanie zezwolenia na transport i/lub zbieranie odpadów niebezpiecznych lub innych niż niebezpieczne, bądź działalność jej została zarejestrowana w rejestrze prowadzonym przez marszałka województwa zgodnie z przepisami ustawy o odpadach z dnia 14 grudnia 2012 r. (Dz.U. z 2013r. poz.21); 2) poinformowanie w formie pisemnej Dyrektora Urzędu Morskiego w Szczecinie o podjęciu i prowadzeniu takiej działalności na obszarze portu morskiego w Szczecinie. Po przeprowadzonej przez Dział Ochrony Środowiska i BHP ZMPSiŚ S.A. pozytywnej ocenie dostarczonych dokumentów odbiorca pozostałości zostaje umieszczony w wykazie dostępnym na stronie internetowej oraz w Informacji o trybie i sposobie. Odbiorcy pozostałości ładunkowych umieszczeni w wykazie mają obowiązek, w terminie jednego miesiąca od zakończenia kwartału do przekazywania do ZMPSiŚ S.A. informacji o ilościach i rodzajach odebranych pozostałości ładunkowych ze statków oraz sposobów dalszego postępowania z nimi. Zakres tych danych przedstawia formularz stanowiący Załącznik 6 o niniejszego planu. Niespełnienie ww. warunków powoduje usunięcie odbiorcy z wykazu, a tym samym zakaz wykonywania tego rodzaju działalności na terenie portu. Odbiorca pozostałości ładunkowych prowadzi działalność na własny koszt i ryzyko z uwzględnieniem wymagań wynikających z obowiązujących przepisów prawa, w szczególności przepisów w zakresie transportu odpadów. Ponadto odpowiedzialny jest za ewentualne szkody w środowisku wynikłe z nieprawidłowego wykonania usługi odbioru pozostałości ładunkowych ze statków. Odbiorca ładunku ma obowiązek wybrać firmę do odbioru pozostałości ładunkowych z wykazu prowadzonego przez ZMPSiŚ S.A Sposób ewidencjonowania odpadów odbieranych ze statków Firma odbierająca odpady prowadzi ewidencję odpadów uwzględniając zarówno przepisy międzynarodowe (zwłaszcza Konwencji MARPOL określające kategorie odbieranych odpadów wg odpowiednich Załączników) jak też szczegółowe przepisy wynikające z ustawy o odpadach, w tym m.in.: 1) rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. Nr 112, poz. 1206); Strona 33 z 70

34 ) rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 8 grudnia 2010 r. w sprawie wzorów dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów (Dz.U. Nr 249, poz. 1673); 3) rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 17 października 2002 r. w sprawie warunków wprowadzania nieczystości ciekłych do stacji zlewnych (Dz.U. Nr 188, poz z 2002 r.). Potwierdzenie przekazania nieczystości ciekłych do dalszego przetwarzania stanowi Załącznik 7, karta przekazania odpadu do dalszego przetwarzania stanowi Załącznik 8, natomiast karta ewidencji odpadu stanowi Załącznik 9. Na potrzeby działania systemu odbioru odpadów ze statków ZMPSiŚ S.A. opracował dokument pn: Potwierdzenie odbioru odpadów ze statku w porcie morskim w Szczecinie (Załącznik 2), który zawiera w szczególności wszystkie informacje ujęte w karcie przekazania odpadu. Po dokonaniu odbioru, firma odbierająca odpady, wystawia Potwierdzenie odbioru odpadów ze statku w porcie morskim w Szczecinie (dwa oryginały i jedną kopię). Jeden oryginał otrzymuje kapitan statku, drugi firma odbierajaca, natomiast kopia potwierdzenia przekazywana jest do ZMPSiŚ S.A. w sposób i w trybie określonym w zawartej umowie pomiędzy firmą odbierającą odpady a ZMPSiŚ S.A. Potwierdzenie jest dokumentem stosowanym na potrzeby ewidencji odpadów odbieranych ze statków przez firmę odbierającą odpady. Dla kapitana stanowi dowód dostarczenia odpadów w porcie. Dane z Potwierdzenia wprowadzane są do elektronicznej bazy danych ewidencji odpadów przekazywanych przez statki prowadzonej przez ZMPSiŚ S.A. Na tej podstawie ZMPSiŚ S.A. sporządza okresowe raporty dotyczących funkcjonowania i stopnia wykorzystania portowych urządzeń odbiorczych, jak również są źródłem informacji o sposobach postępowania z odebranymi odpadami przez firmę odbierającą Informacje dotyczące współpracy z innymi przedsiębiorstwami w zakresie gospodarowania odpadami oraz pozostałościami ładunkowymi ze statków Zgodnie z założeniami ustawy o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków, systemem odbioru odpadów ze statków objęte są wszystkie statki korzystające z nabrzeży zlokalizowanych w granicach portu morskiego w Szczecinie, w tym z nabrzeży własnych ZMPSiŚ S.A. jak i innych podmiotów, chyba, że przepisy wykonawcze ww. ustawy szczegółowo określą zakres i tryb wyłączeń podmiotów zarządzających terenami znajdującymi się w granicach portów lub przystani morskich ze stosowania jej przepisów. Do dnia opracowywania niniejszego planu nie wydano takiego przepisu. W chwili obecnej dzięki współpracy ZMPSiŚ S.A. z innymi przedsiębiorstwami w zakresie gospodarowania odpadami oraz pozostałościami ładunkowymi ze statków Strona 34 z 70

35 zapewniony jest odbiór odpadów ze statków zawijających do nabrzeży innych podmiotów leżących w granicach portu morskiego w Szczecinie. W przypadku statków zawijających do nabrzeży stoczni remontowych odbiór jest dokonywany w ramach systemu odbioru odpadów ze statków zarządzanym przez ZMPSiŚ S.A., jeżeli w Informacji o odpadach znajdujących się na statku przed zawinięciem do portu morskiego nie jest zaznaczone, iż odbiór zostanie dokonany przez te firmy. System odbioru odpadów ze statków w porcie morskim w Świnoujściu dla statków korzystających z nabrzeży stoczni może odbywać się na zasadach przyjętych w niniejszym Planie, bądź w przypadku przyjęcia innych zasad w przekazywaniu odpadów, sposób odbioru odpadów przez stocznie powinien być zatwierdzony przez Urząd Morski w Szczecinie Informacje dotyczące nadzoru nad gospodarowaniem odpadami oraz pozostałościami ładunkowymi ze statków w porcie morskim w Szczecinie Zgodnie z przyjętymi w planie założeniami dotyczącymi systemu organizacji odbioru i gospodarowania odpadami ze statków zawijających do portu morskiego w Szczecinie, firma odbierająca odpady jest odpowiedzialna za prawidłowe dokonywanie odbioru odpadów ze statków, a także prowadzenie ewidencji odbieranych odpadów ze statków oraz przekazywanie ich do dalszego zagospodarowania. ZMPSiŚ S.A. w myśl powyższego oraz w aspekcie obowiązujących przepisów ustawy o odpadach nie jest wytwórcą ani posiadaczem odpadów wytwarzanych na statkach a jedynie podmiotem, który zapewnia odbiór odpadów ze statków poprzez wybór specjalistycznej firmy, dokonującej odbioru, transportu oraz przekazywania tych odpadów do dalszego zagospodarowania (odzysku lub unieszkodliwiania). Firma odbierająca odpady w momencie ich odbioru staje się ich posiadaczem. Kontroli w zakresie prowadzenia prawidłowej działalności polegającej na zbieraniu, transporcie oraz przekazywaniu do dalszego unieszkodliwiania odpadów ze statków podlega firma odbierająca odpady, w trybie określonym odpowiednimi przepisami ustawy o odpadach. Natomiast nadzór nad prawidłowością funkcjonowania systemu odbioru odpadów ze statków spoczywa na ZMPSiŚ S.A., a w szczególności nadzór nad właściwym wykonywaniem obowiązków przez firmę odbierającą odpady spoczywa na Dziale Ochrony Środowiska i BHP. Osobą wyznaczoną do kierowania całością systemu gospodarowania odpadami oraz pozostałościami ładunkowymi ze statków jest Zastępca Dyrektora ds. Nadzoru Majątkowego Pan Robert Sokulski. Z kolei nadzór nad przestrzeganiem obowiązujących przepisów prawa w zakresie gospodarowania odpadami oraz pozostałościami ładunkowymi ze statków prowadzą właściwe organy administracji państwowej, w trybie i w zakresie określonym odpowiednimi przepisami. Strona 35 z 70

36 OPIS PRZYJĘTEGO SYSTEMU OPŁAT ZA ODBIÓR I ZAGOSPODAROWANIE ODPADÓW ORAZ POZOSTAŁOŚCI ŁADUNKOWYCH ZE STATKÓW W PORCIE MORSKIM W SZCZECINIE Zgodnie z art. 10 ustawy o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków, odbiór odpadów ze statków do portowych urządzeń odbiorczych w porcie morskim w Szczecinie odbywa się za opłatą, wnoszoną przez statek, stanowiącą część opłaty tonażowej. Opłata jest pokrywana przez statek, bez względu na to, czy korzysta on, czy nie korzysta z portowych urządzeń odbiorczych. Statki zawijające do portu w Szczecinie mają prawo zdać w ramach opłaty tonażowej określone rodzaje i ilości odpadów ze statków. Ilość odpadów uzależniona jest od rejonu przybycia statku tj. lokalizacji poprzedniego portu. Lokalizacja ustalana jest na podstawie danych zawartych w Informacji o odpadach znajdujących się na statku do przekazania przed zawinięciem do portu morskiego przekazywanej przez statek wg określonej procedury w punkcie Po ustaleniu obszaru, z którego przybył statek przyznawany jest limit ilości odpadów, jakie statek może zdać w porcie morskim w Szczecinie w ramach opłaty tonażowej. Rejony przybycia statku podzielone są na trzy obszary, na podstawie Konwencji MARPOL: 1) Obszar Morza Bałtyckiego określony wg Konwencji MARPOL jest to obszar właściwego Morza Bałtyckiego wraz z Zatoką Botnicką i Fińską oraz wejściem na Morze Bałtyckie ograniczonym przez równoleżnik przechodzący przez Skaw w Skagerraku na szerokości północnej 57 44,8 N 2) Obszar wód północno-zachodnio europejskich (północno-zachodnich wód europejskich) określony wg Konwencji MARPOL jest to obszar obejmujący Morze Północne i jego podejście, Morze Irlandzkie i jego podejście, Morze Celtyckie, Kanał La Manche (Kanał Angielski) i ich podejścia oraz północnowschodnia część Oceanu Atlantyckiego bezpośrednio przylegająca do zachodniej Irlandii. Obszar ograniczony jest liniami łączącymi następujące punkty: N na francuskim wybrzeżu, N; 6 25 W, N; 7 44 W, N; 12 W, N; 12 W, 62 N; 3 W, 62 N na norweskim wybrzeżu 57 44,8 N na duńskich i szwedzkich wybrzeżach Strona 36 z 70

37 ) Inne Obszary są to pozostałe obszary morskie, z wyjątkiem wymienionych w punkcie 1) i 2). Limit ilości i rodzajów odpadów przyznawany jest tylko raz na wejściu statku do portu i upoważnia on do zdania odpadów wytworzonych w czasie podróży statku od ostatniego portu do portu morskiego w Szczecinie. Statki wpływające do portu morskiego w Świnoujściu, a następnie do portu morskiego w Szczecinie obciążane są jedną opłatą tonażową, w związku z tym, statek otrzymuje tylko jeden limit ilości i rodzajów odpadów na wejściu do portu. Promy i statki pasażerskie w ramach opłaty tonażowej mają wyznaczony inny limit ilości odpadów niż pozostałe statki, co jest związane z odmiennym charakterem tych statków. Ponadto limit ten jest przyznawany tylko promom i statkom pasażerskim, które posiadają zwolnienie Dyrektora Urzędu Morskiego w Szczecinie z obowiązku każdorazowego zdawania odpadów przed opuszczeniem portu. Podczas jednego pobytu statku w porcie, statek może zdać odpady, bez dodatkowych opłat, w ilości nieprzekraczającej przyznanego limitu. Za każdą ilość zdanych odpadów ponad przyznany limit, statek ponosi opłatę dodatkową. Statki zwolnione z ponoszenia opłat portowych oraz specjalne jednostki pływające, których opłata tonażowa wynosi 0,0 PLN nie mają przyznanego limitu ilości i rodzajów odpadów i wnoszą opłaty za odbiór odpadów ze statków według obowiązującej stawki opłat dodatkowych za odbiór danych rodzajów odpadów. Statki ponoszące opłaty portowe w innych portach ujścia Odry ponoszą opłatę tonażową w wysokości 50% i mają przyznany limit ilości i rodzajów odpadów w wysokości 50%. Jednostki pływające Strażak-24 i Strażak-25 zwolnione są z opłat za odbiór odpadów ze statków. Statki zdające odpady są zobowiązane spełniać warunki zdawania odpadów ustalone w porcie morskim w Szczecinie, które wyszczególniono w Informacji o trybie i sposobie odbioru odpadów ze statków korzystajacych z nabrzeży zlokalizowanych w granicach portu morskiego w Szczecinie i w Świnoujściu. Nie spełnienie przez statek czasu i warunków odbioru skutkuje naliczeniem opłaty specjalnej. Zgodnie z art. 6 ust. 2 ustawy o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków, odbiór pozostałości ładunkowych zapewnia odbiorca ładunku. ZMPSiŚ S.A. w ramach systemu odbioru odpadów ze statków nie zapewnia odbioru ww. odpadów. Odbiór pozostałości ładunkowych ze statków odbywa się na podstawie bezpośrednich umów zawieranych pomiędzy odbiorcą ładunku a firmą, która może świadczyć tego rodzaju usługi na terenie portu morskiego w Szczecinie. Wykaz firm podany jest w Informacji o trybie i sposobie odbioru odpadów ze statków korzystajacych z nabrzeży zlokalizowanych w granicach portu morskiego w Szczecinie i w Świnoujściu. Opłaty za usługę odbioru i zagospodarowania pozostałości ładunkowych ze statku ustala zlecający usługę bezpośrednio z odbiorcą tych odpadów. Stawki opłat dodatkowych i specjalnych oraz limity rodzajów i ilości odpadów ujętych Strona 37 z 70

38 w opłacie tonażowej oraz zasady ich przyznawania zamieszczone są w Taryfie opłat za usługi oraz w Informacji o trybie i sposobie odbioru odpadów ze statków korzystających z nabrzeży zlokalizowanych w granicach portu morskiego w Szczecinie i w Świnoujściu, które dostępne są na stronie internetowej ZMPSiŚ S.A Strona 38 z 70

39 PORTOWE URZĄDZENIA ODBIORCZE 6.1. Informacje ogólne W myśl art. 3 ust. 9 ustawy z dnia 12 września 2002 r. o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków - portowymi urządzeniami odbiorczymi są wszelkie urządzenia stałe, ruchome i pływające, przeznaczone do odbioru i gospodarowania odpadami ze statków oraz pozostałościami ładunkowymi. Są to urządzenia służące do odbierania, magazynowania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów. Portowe urządzenia odbiorcze dzielą się na: 1) portowe urządzenia odbiorcze stanowiące infrastrukturę portową, oraz 2) inne portowe urządzenia odbiorcze Zapotrzebowanie na portowe urządzenia odbiorcze Na podstawie analizy dobowych ilości poszczególnych rodzajów odpadów odbieranych ze statków, przeprowadzono ocenę zapotrzebowania na portowe urządzenia odbiorcze. Użycie portowych urządzeń odbiorczych w roku 2011 i 2012 dla poszczególnych rodzajów odpadów przedstawiają poniższe tabele (Tabela 7 i Tabela 8): Tabela 7 Rodzaj odpadu Odpady olejowe i ich mieszaniny z wodą Użycie portowych urządzeń odbiorczych w 2011 roku Ilość statków korzystajacych z PRF [szt.] Ilość użycia urządzenia odbiorczego [szt.] Min. ilość dobowa przyjętego odpadu, do którego użyto urządzenia odbiorczego [m 3 /dobę] Maks. ilość dobowa odpadu do którego użyto urządzenia odbiorczego [m 3 /dobę] Ilość dni pracy urządzenia odbiorczego [szt./rok] Średnio dobowa ilość odebranego odpadu [m 3 /dobę] ,4 Od strony lądu ,5 47, ,4 Od strony wody Ścieki sanitarne ,0 20,3 51 6,06 Odpady powstające na statku ,44 Odpady inne niż niebezpieczne ,04 23, ,97 Odpady niebezpieczne ,001 4,0 36 0,3 Odpady stałe olejowe ,01 3, ,27 Pozostałości z oczyszczania spalin Strona 39 z 70

40 1215 Tabela 8 Użycie portowych urządzeń odbiorczych w 2012 roku Rodzaj odpadu Odpady olejowe i ich mieszaniny z wodą Ilość statków korzystajacych z PRF [szt.] Ilość użycia urządzenia odbiorczego [szt.] Min. ilość dobowa przyjętego odpadu, do którego użyto urządzenia odbiorczego [m 3 /dobę] Maks. ilość dobowa odpadu do którego użyto urządzenia odbiorczego [m 3 /dobę] Ilość dni pracy urządzenia odbiorczego [szt./rok] Średnio dobowa ilość odebranego odpadu [m 3 /dobę] ,34 Od strony lądu ,1 73, ,34 Od strony wody Ścieki sanitarne , ,71 Odpady powstające na statku Odpady inne niż niebezpieczne Odpady niebezpieczne , ,05 46, , ,002 1, ,17 Odpady stałe olejowe ,01 3, ,22 Pozostałości z oczyszczania spalin Na podstawie powyższych danych można stwierdzić, iż zapotrzebowanie na portowe urządzenia odbiorcze w porcie Szczecinie kształtuje się następująco: 1) odpady olejowe i ich mieszaniny z wodą: a) od strony lądu ~ 10 m 3 /d b) od strony wody ~ 0 m 3 /d 2) ścieków sanitarnych od strony lądu ~ 15 m 3 /d 3) odpadów powstających na statku - śmieci od strony lądu ~ 4,5 m 3 /d Firma odbierająca odpady, zgodnie z umową, zobowiązana jest odbierać odpady ze statków od strony lądu za pomocą specjalistycznych pojazdów samochodowych oraz od strony wody za pomocą specjalistycznych jednostek pływających, które zapewnią w ciągu doby odbiór z co najmniej 10 statków. Podane powyżej ilości dobowe mogą się wahać, ze względu na wydajność statkowych urządzeń podających odpady olejowe i ścieki sanitarne, a także od czasu, jaki jest potrzebny na przygotowanie odbioru od momentu otrzymania informacji o odpadach znajdujących się na statku. Z doświadczeń wynika, iż czas odbioru odpadów ze statków, zwłaszcza olejowych jest szacowany od 2 do 6 godzin i jest uzależniony głównie od czasu dotarcia urządzenia na nabrzeże, odpowiedniego przygotowania przez załogę statku odpadów do zdania, prowadzonych operacji załadunkowych i wyładunkowych, bądź innego typu prac prowadzonych w rejonie cumowania statku. Strona 40 z 70

41 Portowe urządzenia odbiorcze stanowiące infrastrukturę portową Portowym urządzeniem odbiorczym wchodzącym w skład infrastruktury portowej jest Oczyszczalnia Ścieków Ostrów Grabowski. Oczyszczalnia składa się dwóch odrębnych instalacji służących do odbioru i oczyszczania ścieków, to jest: 1) mechaniczno-biologicznej oczyszczalni ścieków komunalnych; 2) instalacji do unieszkodliwiania i odzysku uwodnionych odpadów ciekłych. W skład instalacji do unieszkodliwiania i odzysku uwodnionych odpadów ciekłych wchodzą dwie linie technologiczne: 1) linia technologiczna do unieszkodliwiania i odzysku płynnych odpadów ropopochodnych; 2) linia technologiczna do unieszkodliwiania popłuczyn z mycia ładowni (wód zanieczyszczonych pozostałościami po ładunkach ziarnistymi). W dalszej części planu zostaną podane bardziej szczegółowe informacje dotyczące charakterystyki techniczno-technologicznej powyższych instalacji. Prowadzącym instalację jest Spółka Wodna Międzyodrze, która wybudowała i eksploatuje oczyszczalnię ścieków Ostrów Grabowski. ZMPSiŚ S.A. jest członkiem ww. Spółki oraz współwłaścicielem wytworzonego majątku oczyszczalni ścieków. ZMPSiŚ S.A. sfinansował 43,33 % majątku wytworzonego przez Spółkę Międzyodrze Lokalizacja Oczyszczalnia Ścieków Ostrów Grabowski zlokalizowana jest na terenie portu morskiego w Szczecinie na działce 4/2 Szczecin, Obręb 1084 (Śródmieście 84). Wieczystym użytkownikiem działki jest ZMPSiŚ S.A. Działka położona jest na Wyspie Ostrów Grabowski. Od wschodu, północy i zachodu otoczona jest polami narefulowanymi a od południa rzeką Duńczyca Instalacja do unieszkodliwiania i odzysku uwodnionych odpadów ciekłych Instalacja działa na podstawie pozwolenia zintegrowanego nr SR-Ś-8/6619/28/06 z dnia 29 września 2006 r. wydanego przez Wojewodę Zachodniopomorskiego Linia technologiczna do unieszkodliwiania i odzysku płynnych odpadów ropopochodnych Instalacja przeznaczona jest do odbioru i oczyszczania zanieczyszczeń ropopochodnych odpadów olejowych w postaci wód zaolejonych, szlamów z odwirowywania paliw i olejów smarnych. Zdolności przerobowe (przepustowość) instalacji: 1) odbiór wód zaolejonych: m 3 /rok przepływ średni: 50 m 3 /dobę przepływ maksymalny: 140 m 3 /dobę Strona 41 z 70

42 ) wydajność: 20 m 3 /h Instalacja zapewnia oczyszczenie ww. wód zaolejonych do poziomu poniżej 5 ppm substancji ropopochodnych w odpływie ścieku z instalacji kierowanego do oczyszczalni biologicznej. W skład instalacji wchodzą: 1) dalbowa stacja odbiorcza składająca się z dalbowego stanowiska cumowniczego oraz z pomostu technologicznego, z rurociągami i stacją odbiorczą zanieczyszczeń z barek; 2) stacja odbiorcza zanieczyszczeń z autocystern; 3) taca przeciwrozlewowa na której znajdują się zbiorniki magazynowe zanieczyszczeń ropopochodnych; 4) zbiorniki magazynowe zanieczyszczeń ropopochodnych (usytuowane na tacy przeciwrozlewowej): zbiornik buforowy o pojemności 250 m 3, dwa odstojniki o pojemności 75 m 3 każdy, dwa zbiorniki na olej slopowy o pojemności 80 m 3 każdy. 5) budynek procesowy z częścią administracyjno-socjalną. W budynku procesowym prowadzone są procesy mechanicznego (koalescencja) i fizykochemicznego (flokulacja i flotacja) oczyszczania wód zaolejonych podczyszczonych w zbiornikach na tacy. Wyposażenie i parametry pracy instalacji zostały dostosowane do wymagań Bałtyckiej Strategii dotyczącej portowych urządzeń odbiorczych (przy jednoczesnym spełnieniu obowiązujących w Polsce przepisów w tym zakresie). Oczyszczanie płynnych odpadów olejowych na instalacji oczyszczania zanieczyszczeń ropopochodnych ze statków obejmuje trzy główne etapy: 1) oczyszczanie mechaniczne polegające na prostej, wspomaganej cieplnie, sedymentacji grawitacyjnej w zbiorniku buforowym i w zbiornikach osadnikach oraz zintensyfikowanej separacji grawitacyjnej w separatorze przepływu laminarnego. Odseparowanie maksymalnie dużej ilości wolnego oleju pod wpływem działania sił grawitacji jest podstawowym warunkiem w oczyszczaniu płynnych odpadów olejowych; 2) oczyszczanie fizyko-chemiczne polegające na usuwaniu zdyspergowanego i zemulgowanego oleju w urządzeniu flokulacyjno-flotacyjnym; 3) oczyszczanie biologiczne polegające na usuwaniu obciążeń podstawowych, eutroficznych i nieorganicznych Linia technologiczna do unieszkodliwiania popłuczyn z mycia ładowni statków Instalacja do oczyszczania wód po myciu ładowni statków zrealizowana została razem z instalacją do oczyszczania wód zaolejonych. Instalacja ta stanowi odrębną linię Strona 42 z 70

43 technologiczną przeznaczoną do odbioru i oczyszczania wód z mycia ładowni statków (masowców, chemikaliowców) po ładunkach takich jak: apatyty, fosforyty, węgiel, ruda żelaza, zboże itp. nie stanowiących substancji agresywnych i szkodliwych. Według założeń projektowych zdolność przerobowa (przepustowość) instalacji wynosi: 1) maksymalny odbiór wód popłucznych ze statków m 3 /rok przepływ średni: 50 m 3 /dobę przepływ maksymalny: 140 m 3 /dobę 2) wydajność: 20 m 3 /h 3) maksymalna jednorazowa partia popłuczyn dowożonych ze statków 12 m 3 W skład instalacji wchodzą (obok innych obiektów i urządzeń całego obiektu): 1) węzeł odbioru wód popłucznych z ładowni statków; 2) węzeł oddzielania fazy stałej z wód popłucznych w celu jej odwodnienia (separator bębnowy, transporter ślimakowy - prasa); 3) urządzenia do zawrotu odcieków z ww. operacji do separatora bębnowego (recyrkulacja); 4) układ do odprowadzania oddzielonej frakcji wodnej do zbiornika uśredniającego przepompowni wewnętrznej i dalej - do sekcji biologicznego oczyszczania ścieków oraz do odprowadzenia oczyszczonych ścieków do wód powierzchniowych rz. Duńczyca). Wody po płukaniu ładowni statków podlegają dwóm stopniom oczyszczania: 1) oczyszczanie mechaniczne polega na usuwaniu większych cząstek stałych w separatorze bębnowym zamontowanym w oddzielnym pomieszczeniu budynku procesowego instalacji do oczyszczania zanieczyszczeń ze statków; 2) oczyszczanie biologiczne polega na usunięciu obciążeń organicznych i odseparowaniu mniejszych cząstek zawiesiny w mechaniczno-biologicznej oczyszczalni ścieków komunalno-bytowych Instalacja do oczyszczania ścieków sanitarnych ze statków mechanicznobiologiczna oczyszczalnia ścieków Przedmiotowa oczyszczalnia ścieków przyjmuje do oczyszczenia ścieki komunalne poprzez system kanalizacji ciśnieniowej i grawitacyjnej poprowadzonej na terenie szczecińskiego Międzyodrza, w tym, w dużym zakresie na terenie portu z przedsiębiorstw tam zlokalizowanych oraz ścieki tzw. dowożone z terenu miasta i ze statków zawijających do portu morskiego w Szczecinie. Zdolność przerobowa instalacji (tzw. ilość ścieków do oczyszczania) wynosi: 1) RLM=9 133, Q max.h. = 500 m 3 /h, Q śr dob. =2 000 m 3 /d (w tym 160 m 3 / d wód zaolejonych i wód z mycia ładowni); Strona 43 z 70

44 ) maksymalny odbiór ścieków ze statków m 3 /rok; 3) maksymalna jednorazowa partia ścieków dowożonych ze statków 30 m 3, maksymalna dobowa partia ścieków dowożonych ze statków 200 m 3, (ograniczenia te wynikają z pojemności retencyjnej studni ścieków dowożonych przepompowni ścieków dowożonych, w której można prowadzić w razie konieczności dezynfekcję ścieków, oraz z przepustowości stacji odbiorczej ścieków dowożonych z autocystern). Zgodnie z posiadanym przez SW Międzyodrze pozwoleniem wodnoprawnym nr WOŚ.II MU. z d dnia r. stężenia zanieczyszczeń ścieków oczyszczonych nie mogą być większe niż: BZT 5 : 25 mg / dm3 ChZT : 125 mg / dm3 Zawiesina ogólna: 35 mg / dm3 Węglowodory ropopochodne: 15 mg / dm3 Chlorki 1000 mg Cl/l Siarczany 500 mg SO3/l Miedź 0,5 mg Cu/l Cynk 2 mg Zn/I Nikiel 0,5 mg Ni/l Odczyn 6,59,0 ph W skład instalacji wchodzą: 1) stacja odbiorcza ścieków dowożonych z systemem identyfikacji i rejestracji dostawców, z pomiarem i rejestracją przepływu, ph, przewodności i temperatury oraz z automatyczną stację poboru prób o działaniu ustalonym i proporcjonalnym; 2) hermetyczna instalacja do mechanicznej separacji skratek ze ścieków dowożonych na kracie mechanicznej gęstej; 3) zbiornik retencyjny przepompowni ścieków dowożonych o pojemności 50 m 3 (uśrednienie i zmagazynowanie ścieków w celu dozowania partiami do ciągu technologicznego oczyszczania ścieków komunalnych); 4) krata mechaniczna gęsta do mechanicznej separacji skratek ze ścieków dopływających kanalizacją ściekową; 5) prasopłuczka skratek usuwanych na kratach mechanicznych w głównym ciągu technologicznym oraz w stacji odbiorczej ścieków dowożonych; 6) piaskownik o kubaturze czynnej 70 m 3 z napowietrzaniem wyposażony w cztery pompy mamutowe do usuwania piasku i zgarniacz powierzchniowy do usuwania tłuszczów do usuwania części stałych i tłuszczów (odpady te są przekazywane do dalszego unieszkodliwiania); 7) separator - płuczka piasku usuwanego z piaskownika; Strona 44 z 70

45 ) zbiornik defosfatacji o kubaturze czynnej 748 m 3 podzielony na 4 komory beztlenowe, wyposażone w 4 mieszadła szybkoobrotowe stanowiący pierwszy stopień biologicznego oczyszczania ścieków poprzez usuwania fosforu; 9) reaktor biologiczny o łącznej kubaturze m 3 - obiegowa komora osadu czynnego w której zachodzi drugi stopień biologicznego oczyszczania ścieków (redukcja związków azotu i BZT 5 ), z centralnie umieszczonym radialnym osadnikiem wtórnym w którym zachodzi proces sedymentacji grawitacyjnej osadu z jego częściową recyrkulacją; wyposażona w 12 rusztów napowietrzających z dyfuzorami rurowymi, 2 mieszadła wolnoobrotowe, zgarniacz obrotowy denny i powierzchniowy; 10) instalacje i urządzenia technologiczne w budynku maszynowni o całkowitej powierzchni użytkowej 398,7 m 2 i kubaturze 2.969,7 m 3 (dmuchawy do natleniania ścieków w komorze osadu czynnego i do napowietrzania piaskownika, uruchamiania pomp mamutowych i natleniania osadu w zagęszczaczu, instalacja dozowania PIX, pompy osadu recyrkulowanego i osadu nadmiernego, elementy systemu zasilania i sterowania); 11) linia technologiczna obróbki osadu ściekowego (nadmiernego) z grawitacyjnym zagęszczaniem i mechanicznym odwadnianiem osadu w wirówce dekantacyjnej - odwodniony osad (18 % suchej masy) przekazywany jest do zagospodarowania (m.in. dla potrzeb rekultywacyjnych). Zbiornik zagęszczacza osadu nadmiernego z napowietrzaniem o kubaturze 218 m 3 ; 12) układ odprowadzania ścieków oczyszczonych do rz. Duńczyca wraz opomiarowaniem; 13) sieci technologiczne zewnętrzne; 14) drogi i place o łącznej powierzchni m 3. Obecnie oczyszczalnia przyjmuje nieznaczne ilości ścieków sanitarnych ze statków z uwagi na możliwość zrzutu tych ścieków w odległości, co najmniej 12 mil od brzegu oraz posiadania przez niektóre statki urządzeń oczyszczających ścieki sanitarne, które to urządzenia oczyszczają ścieki do poziomu pozwalającego na ich swobodny zrzut do morza. Ścieki sanitarne podlegają następującym procesom oczyszczania: 1) oczyszczanie mechaniczne polega na eliminacji zanieczyszczeń stałych w oparciu o cedzenie na kracie mechanicznej; 2) buforowanie prowadzone jest w zbiorniku przepompowni ścieków dowożonych w celu ujednolicenia składu ścieków i zapewnienia ich równomiernego dozowania do podstawowego ciągu technologicznego oczyszczalni biologicznej; 3) oczyszczanie biologiczne polega na dalszym odseparowaniu cząstek zawiesiny i usunięciu obciążeń organicznych Inne portowe urządzenia odbiorcze Do innych portowych urządzeń odbiorczych zalicza się urządzenia, którymi zarządza firma odbierająca odpady oraz jej podwykonawcy, a służące do odbioru oraz transportu odpadów z miejsc ich czasowego magazynowania do miejsc dalszego zagospodarowania Strona 45 z 70

46 odpadów Opis metod rejestrowania bieżącego użycia portowych urządzeń odbiorczych Obecnie ZMPSiŚ S.A. prowadzi rejestr bieżącego użycia portowych urządzeń odbiorczych przy użyciu programu komputerowego o nazwie roboczej Odpady, który jest centralnym rejestrem ilości i rodzajów odpadów odbieranych ze statków w ramach systemu odbioru odpadów ze statków, bazą danych o statkach zdających odpady w porcie oraz bazą danych portowych urządzeń odbiorczych, magazynowych, transportowych oraz urządzeń i instalacji do dalszego zagospodarowania odpadów. Dane tj. nazwa statku, data zdania odpadów, rodzaj statku, obszar z którego statek przypłynął, ilość osób na pokładzie, tonaż oraz rok produkcji statku, nabrzeże do którego przybył statek w porcie oraz ilość i rodzaj zdanych przez statek odpadów wraz z rodzajem urządzeń odbiorczych, magazynowych, transportowych etc. wprowadzane są do programu Odpady przez firmę odbierającą odpady i na bieżąco weryfikowane przez Dział Ochrony Środowiska i BHP ZMPSiŚ S.A. Obowiązek wprowadzania danych do programu Odpady wynika z odpowiednich zapisów w umowie zawartej pomiędzy ZMPSiŚ S.A. a firmą odbierającą odpady. Dane odnośnie statku oraz ilości i rodzajów zdanych odpadów w porcie wprowadzane są do programu Odpady z formularza Potwierdzenie odbioru odpadów, które wystawiane jest kapitanowi statku przez firmę odbierającą odpady po wykonaniu usługi odbioru odpadów ze statku. Urządzenia i instalacje wykorzystywane przez firmę odbierającą odpady w odbiorze, magazynowaniu, transportowaniu i dalszym zagospodarowaniu odpadów zostały umieszczone w komputerowej bazie danych wg ich przeznaczenia. Stworzono cztery katalogi urządzeń wykorzystywanych w systemie odbioru odpadów ze statków: 1) katalog 1 urządzenia do odbioru odpadów; 2) katalog 2 urządzenia do okresowego magazynowania (np. na terenie bazy firmy odbierającej odpady); 3) katalog 3 urządzenia do transportu odpadów do miejsc magazynowania lub do innych urządzeń i instalacji, w których prowadzone będzie ich dalsze zagospodarowanie; 4) katalog 4 urządzenia do odzysku i unieszkodliwiania odpadów. Katalog 1 zawiera zestawienie urządzeń służących do odbioru odpadów z miejsca ich wytworzenia, tj. statku. Urządzeniami tymi są: barki, autocysterny, samochody dostawcze i inne urządzenia mobilne. W katalogu tym każde z urządzeń opisane jest specjalnym kodem identyfikacyjnym, podana jest jego nazwa rodzajowa wraz z numerem rejestracyjnym, parametrami technicznymi, takimi jak pojemność, wydajność oraz nazwa zarządzającego urządzeniem. Katalog 2 zawiera zestawienie urządzeń służących do czasowego magazynowania odpadów odebranych z miejsca ich wytworzenia, tj. statku. Do kategorii tej zaliczane są urządzenia takie jak: kontenery, zbiorniki, place składowe, barki traktowane jako zbiorniki itp. Podobnie jak w poprzednim katalogu, każde urządzenie opisane jest kodem Strona 46 z 70

47 identyfikacyjnym, nazwą, parametrami technicznymi oraz nazwą zarządzającego urządzeniem. Katalog 3 zawiera zestawienie urządzeń tj. środków transportu odpadów z miejsc czasowego ich gromadzenia (magazynowania) do miejsc magazynowania lub do innych urządzeń i instalacji, w których prowadzone będzie ich dalsze zagospodarowanie. W tej kategorii występują urządzenia takie same jak w kategorii 1 i podobnie zostały one opisane w bazie. Katalog 4 zawiera zestawienie urządzeń i instalacji do odzysku lub unieszkodliwiana odpadów, w których prowadzone jest dalsze zagospodarowanie odpadów. W niniejszym planie metodę rejestracji bieżącego użycia urządzeń odbiorczych oparto o dane dotyczące ilości (wyrażone w m 3 bądź w Mg) odebranych, zmagazynowanych, przetransportowanych oraz odzyskanych lub unieszkodliwionych, bądź zagospodarowanych odpadów danym urządzeniem odbiorczym. Strona 47 z 70

48 Procedura składania sprawozdań o domniemanych nieprawidłowościach związanych z funkcjonowaniem portowych urządzeń odbiorczych Kapitan statku, który zawinął do portu morskiego w Szczecinie i stwierdził niewłaściwe funkcjonowanie portowych urządzeń odbiorczych, bądź stwierdził, iż zarządzający portem nie poinformował go o tym fakcie, ma prawo zgłosić nieprawidłowości do dyrektora właściwego urzędu morskiego, zgodnie z art. 8 b ustawy o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków, korzystając z formularza stanowiącego Załącznik Bieżące kontakty z użytkownikami portu Na potrzeby bieżących kontaktów z agentami i innymi użytkownikami portu, na stronie internetowej zostały podane telefony kontaktowe do Działu Ochrony Środowiska i BHP, udzielającego wszelkich niezbędnych informacji dotyczących systemu odbioru odpadów ze statków w porcie morskim w Szczecinie. Na stronie internetowej w zakładce odpady ze statków podano adres mailowy, pod który można przesyłać informacje w przypadku uwag odnośnie funkcjonowania systemu odbioru odpadów ze statków. Ponadto umieszczono również informacje dla podmiotów zainteresowanych świadczeniem usług w zakresie odbioru pozostałości ładunkowych ze statków. Na bieżąco, codziennie utrzymywany jest kontakt z firmą odbierającą odpady. Wszelkie wątpliwości, problemy w zakresie odbioru odpadów ze statków są analizowane oraz wyjaśniane na bieżąco. 9. Zatwierdzanie planu oraz przeprowadzanie konsultacji Plan gospodarowania odpadami oraz pozostałościami ładunkowymi ze statków w porcie morskim w Szczecinie, przed zatwierdzeniem przez Marszałaka Województwa Zachodniopomorskiego w Szczecinie jest konsultowany z użytkownikami portu. Projekt planu zamieszczany jest na stronie internetowej Zarządu Morskich Portów Szczecin i Świnoujście S.A. pod adresem W wyznaczonym terminie zainteresowane podmioty mają możliwość zapoznania się z projektem planu oraz mają prawo zgłaszania wniosków i uwag. Ponadto agentom portowym rozsyłana jest informacja o umieszczeniu projektu planu na portowej stronie internetowej. Uwagi i wnioski otrzymane w wyniku przeprowadzonych konsultacji społecznych ZMPSiŚ S.A. przekazuje do organu zatwierdzającego plan. Te same procedury konsultacji przeprowadza się w przypadku wprowadzania zmian do zatwierdzonego planu Strona 48 z 70

49 M A P Y Strona 49 z 70

50 Mapa 1 Obszar portu morskiego w Szczecinie Strona 50 z 70

51 S C H E M A T Y Strona 51 z 70

52 Fizyczne przekazanie odpadów Fizyczne przekazanie odpadów Schemat 1 Schemat systemu gospodarowania odpadami ze statków w porcie morskim w Szczecinie KAPITAN STATKU (7) (6) (1) (2) (5) (6) AGENT STATKU (5) (9) (3) (1) PHICS (2) (1) (3)(5) (9) FIRMA ODBIERAJĄCA ODPADY ZE STATKÓW (1), (2) (3), (4) DZIAŁ KOORDYNACJI OBROTU PORTOWEGO ZMPSiŚ SA (3) URZĄD MORSKI W SZCZECINIE (11) (7) (8) (1) (2) (3) (4) (5) (7) (10 U DZIAŁ OCHRONY ŚRODOWISKA I BHP ZMPSiŚ S.A. INSTALACJA ODZYSKU LUB UNIESZKODLIWIANIA ODPADÓW (1) Informacja o odpadach znajdujących się na statku do przekazania przed zawinięciem do portu (2) Deklaracja zdania odpadów w porcie morskim w Szczecinie (3) Informacja o zaistniałych nieprawidłowościach w przekazywaniu odpadów ze statku w porcie morskim w Szczecinie (4) Informacja o niemożliwości wykonania odbioru odpadów ze statku (5) Zaświadczenie o niemożliwości wykonania odbioru odpadów ze statku (6) Telefoniczne potwierdzenie możliwości odbioru odpadów ze statku bądź zgłoszenie niemożliwości wykonania odbioru odpadów ze statku (7) Potwierdzenie odbioru odpadów ze statku (8) Rozliczenie opłat dodatkowych i specjalnych w ramach systemu odbioru odpadów ze statków (9) Faktura wystawiana na statek za odbiór odpadów z zastosowaniem opłaty dodatkowej i specjalnej (10) Faktura za odbiór i zagospodarowanie odpadów ze statków (11) Karta przekazania odpadu Strona 52 z 70

53 Schemat 2 Schemat odbioru odpadów ze statków Strona 53 z 70

54 Z A Ł Ą C Z N I K I Strona 54 z 70

55 Załącznik 1 Deklaracja zdania odpadów w porcie Strona 55 z 70