Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie w działaniach Ministerstwa Zdrowia.

Transkrypt

1 1 Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie w działaniach Ministerstwa Zdrowia. Dagmara Korbasińska Dyrektor Departamentu Matki i Dziecka Ministerstwa Zdrowia

2 2 Czy rolą lekarza/pielęgniarki/położnej jest zajmowanie się przemocą w rodzinie? Zdrowie to coś więcej niż brak choroby. Według definicji WHO to fizyczny, psychiczny i społeczny dobrostan pacjenta. Przemoc w rodzinie czy to w odniesieniu do współmałżonka, czy do dziecka jest poważnym zakłóceniem tego dobrostanu.

3 3 Personel medyczny: - ma codziennie bezpośredni kontakt z ludźmi, - cieszy się zaufaniem pacjentów, - ma wgląd w środowisko rodzinne. Zanim dziecko rozpocznie edukację szkolną przedstawiciel ochrony zdrowia może być pierwszą osobą, która w toku swoich obowiązków służbowych rozpoznaje niepokojące symptomy przemocy w rodzinie. Jeżeli wykazuje motywację i ma odpowiednią wiedzę, może odegrać ogromną rolę w jej powstrzymaniu.

4 4 Przepisy prawne obligujące pracowników ochrony zdrowia do identyfikowania i przeciwdziałania przemocy w rodzinie.

5 1. Nowelizacja Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w 2010 r. zakaz stosowania kar cielesnych przez osoby wykonujące władzę rodzicielską (ale także sprawujące opiekę lub pieczę nad małoletnim). Bicie dzieci nie jest już dopuszczalną formą wychowania.

6 2. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z dnia 20 września 2005 r., Nr 180, poz. 1493) Osobie dotkniętej przemocą w rodzinie udziela się bezpłatnej pomocy, w szczególności w formie: poradnictwa medycznego, psychologicznego, prawnego, socjalnego, zawodowego i rodzinnego; badania lekarskiego, w celu ustalenia przyczyn i rodzaju uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy w rodzinie oraz wydania zaświadczenia lekarskiego w tym przedmiocie. Wzór zaświadczenia jest określony w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 22 października 2010 r. w sprawie wzoru zaświadczenia lekarskiego o przyczynach i rodzaju uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy w rodzinie (Dz. U. nr 201 poz. 1334).

7 art. 12 a ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. W przypadku bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia dziecka w związku z przemocą w rodzinie, pracownik socjalny wykonujący obowiązki służbowe ma prawo odebrać dziecko z rodziny i umieścić je u innej, niezamieszkującej wspólnie osoby najbliższej, w rozumieniu art ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm. 5), w rodzinie zastępczej lub w całodobowej placówce opiekuńczo-wychowawczej. Decyzję tę pracownik socjalny podejmuje wspólnie z funkcjonariuszem Policji, a także z lekarzem, lub ratownikiem medycznym albo pielęgniarką.

8 Zespoły interdyscyplinarne Art. 9a. Ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie Zespół interdyscyplinarny powołuje wójt, burmistrz albo prezydent miasta. W skład zespołu interdyscyplinarnego wchodzą przedstawiciele: - jednostek organizacyjnych pomocy społecznej; - gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych; - Policji; - oświaty; - ochrony zdrowia; - organizacji pozarządowych; - kuratorzy sądowi; - mogą także wchodzić prokuratorzy oraz przedstawiciele podmiotów działających na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie.

9 Grupy robocze Grupy robocze mogą być powoływane przez Zespół interdyscyplinarny w celu rozwiązywania problemów związanych z wystąpieniem przemocy w rodzinie w indywidualnych przypadkach. W skład grup roboczych wchodzą przedstawiciele: - jednostek organizacyjnych pomocy społecznej; - gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych; - Policji; -oświaty; - ochrony zdrowia. W skład grup roboczych mogą wchodzić także kuratorzy sądowi, a także przedstawiciele innych podmiotów, specjaliści w dziedzinie przeciwdziałania przemocy w rodzinie.

10 Procedura Niebieska Karta Art. 9d. Podejmowanie interwencji w środowisku wobec rodziny dotkniętej przemocą odbywa się w oparciu o procedurę Niebieskie Karty i nie wymaga zgody osoby dotkniętej przemocą w rodzinie. Procedura Niebieskie Karty obejmuje ogół czynności podejmowanych i realizowanych przez przedstawicieli jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, Policji, oświaty i ochrony zdrowia, w związku z uzasadnionym podejrzeniem zaistnienia przemocy w rodzinie.

11 3. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 r. w sprawie procedury Niebieskie Karty oraz wzorów formularzy Niebieska Karta (Dz. U nr 209 poz. 1245). Przedstawicielem ochrony zdrowia uprawnionym do działań w ramach procedury Niebieska Karta jest osoba wykonująca zawód medyczny, w tym lekarz, pielęgniarka, położna i ratownik medyczny.

12 W ramach procedury przedstawiciel ochrony zdrowia osobie, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, udziela: - informacji o możliwościach uzyskania pomocy i wsparcia, - informacji o uprawnieniu do uzyskania bezpłatnego zaświadczenia lekarskiego o ustaleniu przyczyn i rodzaju uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy w rodzinie.

13 W przypadku podejrzenia stosowania przemocy wobec dziecka, czynności podejmowane i realizowane w ramach procedury, przeprowadza się w obecności rodzica, opiekuna prawnego lub faktycznego. Jeżeli osobami, wobec których istnieje podejrzenie, że stosują przemoc w rodzinie wobec dziecka, są rodzice, opiekunowie prawni lub faktyczni, działania z udziałem dziecka przeprowadza się w obecności pełnoletniej osoby najbliższej w rozumieniu art ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny.

14 Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 12 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, osoby, które w związku z wykonywaniem swoich obowiązków służbowych lub zawodowych powzięły podejrzenie o popełnieniu ściganego z urzędu przestępstwa z użyciem przemocy w rodzinie, niezwłocznie powinny zawiadomić o tym policję lub prokuratora. W sprawach związanych z dziećmi należy ponadto rozważyć zasadność wystąpienia do sądu rodzinnego z odpowiednimi wnioskami.

15 Stosowanie procedury Niebieskie Karty przez przedstawicieli Gminnych Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz jednostek organizacyjnych ochrony zdrowia w 2014 r. 1) Przedstawiciele ochrony zdrowia wypełnili: Niebieskich Kart. 2) Przedstawiciele Gminnych Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych wypełnili: Niebieskich Kart.

16 4. Krajowy program przeciwdziałania przemocy w rodzinie W ramach programu Ministerstwo Zdrowia podejmuje działania dotyczące: - profilaktyki i edukacji społecznej, - ochrony i pomocy osobom dotkniętym przemocą w rodzinie, - oddziaływania na osoby stosujące przemoc w rodzinie, - podnoszenia kompetencji służb i przedstawicieli podmiotów realizujących działania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie.

17 5. Działania Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Prowadzenie Ogólnopolskiego Pogotowia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie "Niebieska Linia ( ), powołanie Rady ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w celu usprawnienia realizacji procedury "Niebieskie Karty" oraz przygotowania sesji egzaminacyjnych na specjalistę ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie,

18 organizacja kampanii adresowanych do przedstawicieli ochrony zdrowia pod hasłem : "Lekarzu, reaguj na przemoc", publikacja "Przewodnika dla pracowników ochrony zdrowia" i ulotki promujące stronę internetową dla lekarzy:

19 szkolenia i konferencje adresowane do osób pracujących w obszarze przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w tym m.in. do członków gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, sędziów wydziałów karnych, sądów rejonowych, przedstawicieli ochrony zdrowia, osób pracujących z dziećmi z rodzin z problemem alkoholowym i przemocą.

20 20 Wizyty patronażowe szansa na wczesną identyfikację czynników ryzyka wystąpienia przemocy w rodzinie, szansa na pomoc rodzicom zanim dojdzie do eskalacji przemocy.

21 Wizyty patronażowe regulują następujące przepisy 1)Rozporządzenie Ministra Zdrowia: z dnia 24 września 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (Dz. U., poz.1248 z późn. zm.) 2)Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 4 października 2012 r. w sprawie standardów postępowania oraz procedur medycznych przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki okołoporodowej sprawowanej nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem (Dz. U. z 2012 r. poz. 1100).

22 Pierwsza wizyta położnej powinna odbyć się w ciągu 48 godzin od powrotu matki z dzieckiem ze szpitala do domu. Oprócz obserwacji i oceny rozwoju fizycznego noworodka, w kompetencjach położnej znajduje się również ocena relacji rodzinnych, identyfikacja czynników ryzyka w rodzinie i interwencja w przypadku zaobserwowania przemocy lub innych nieprawidłowości lub zaniedbań w opiece nad dzieckiem.

23 Działania wspierające rodzinę, np. pomoc położnej w sprawowaniu opieki nad dzieckiem, prowadzą do ograniczania stresu i napięcia w rodzinie, a tym samym zapobiegają przemocy emocjonalnej i fizycznej.

24 6. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 września 2015 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie standardów postępowania medycznego przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki okołoporodowej sprawowanej nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem Powyższy przepis zobowiązuje podmiot leczniczy wykonujący działalność leczniczą sprawujący opiekę nad noworodkiem do zawiadomienia powiatowego centrum pomocy rodzinie w przypadku podejrzenia wystąpienia problemów opiekuńczo-wychowawczych i braku współpracy matki lub opiekunów prawnych noworodka, w ustaleniu położnej podstawowej opieki zdrowotnej lub podmiotu wykonującego działalność leczniczą w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej.

25 25 Ochrona i wsparcie karmienia piersią Ochrona i wsparcie karmienia piersią jako profilaktyka przemocy w rodzinie

26 Prolaktyna hormon, produkowany podczas laktacji sprawia, że kobieta jest bardziej zrelaksowana i spokojniejsza. Dzięki temu szybciej wraca do formy. Bliskość związana z karmieniem piersią, buduje wyjątkową więź pomiędzy mamą i dzieckiem, a przy tym naturalnie pogłębiają instynkt macierzyński. Codzienne karmienia stwarzają okazję do uważnego bycia razem i celebracji drobnych chwil.

27 Karmienie piersią jest ekonomiczne i wygodne, nie obciąża budżetu rodziny, jest dostępne dla dziecka w każdym miejscu i o każdej porze. Mama nie musi tracić czasu na przygotowanie dziecku pokarmu lub sterylizowanie butelek.

28 Przepisy prawne chroniące karmienie piersią w Polsce 1. Międzynarodowy Kodeks Marketingu Produktów Zastępujących Mleko Kobiece. przyjęty w 1981 przez zgromadzenie ogólne Światowej Organizacji Zdrowia. 2. Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. 2010, nr 136, poz. 914 j.t.), która reguluje reklamę produktów do początkowego żywienia niemowląt. 3. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 września 2010 r. w sprawie środków specjalnego przeznaczenia żywieniowego (Dz. U. Nr 180, poz. 1214)

29 4. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 4 października 2012 r. w sprawie standardów postępowania oraz procedur medycznych przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki okołoporodowej sprawowanej nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem (Dz. U. z 2012 r. poz. 1100).

30