LEDyfikacja miast i wsi OŚWIETLENIE DROGOWE Poznań, Nowoczesne technologie LED w oświetleniu drogowym

Transkrypt

1 LEDyfikacja miast i wsi OŚWIETLENIE DROGOWE Poznań, Nowoczesne technologie LED w oświetleniu drogowym Normy, rozwój sprzętu oświetleniowego, istotne parametry, preferencje stosowania opraw LED Małgorzata Górczewska Zakład Techniki Świetlnej i Elektrotermii Politechnika Poznańska luxel@hot.pl

2 Zadanie oświetlenia drogowego - zapewnienie bezpieczeństwa i komfortu widzenia dla wszystkich uczestników ruchu. Wymagania efektywność energetyczna, trwałość, - ograniczenie negatywnego wpływu na otoczenie.

3 Projekt oświetlenia drogowego - dobór racjonalnych wymagań normatywnych, uwzględniających np. możliwość okresowej zmiany poziomu oświetlenia [fot. Philips]

4 Projekt oświetlenia drogowego - dobór racjonalnych wymagań normatywnych, uwzględniających np. możliwość okresowej zmiany poziomu oświetlenia [fot. Philips]

5 Projekt oświetlenia drogowego - dobór odpowiedniego rodzaju źródeł światła

6 Projekt oświetlenia drogowego - dobór odpowiedniego rodzaju opraw oświetleniowych

7 Projekt oświetlenia drogowego - dobór odpowiedniej geometrii montażu opraw oświetleniowych a) - najkorzystniejsza b) - dopuszczalna c) - niekorzystna

8 Projekt oświetlenia drogowego dobór wymagań normy Drogi głównie dla ruchu motorowego z wysoką prędkością

9 Projekt oświetlenia drogowego dobór wymagań normy Drogi głównie dla ruchu motorowego z wysoką prędkością - poziom luminancji - równomierność luminancji

10 Projekt oświetlenia drogowego dobór wymagań normy Drogi głównie dla ruchu motorowego z wysoką prędkością - ograniczenie olśnienia - prowadzenie wzrokowe [fot. Philips]

11 PN-EN 13201:2007 Oświetlenie dróg 1. PKN-CEN/TR :2007 Oświetlenie dróg. Część 1: Wybór klas oświetlenia 2. PN-EN :2007 Oświetlenie dróg. Część 2: Wymagania oświetleniowe 3. PN-EN :2007 Oświetlenie dróg. Część 3: Obliczenia oświetleniowe 4. PN-EN :2007 Oświetlenie dróg. Część 4: Metody pomiarów parametrów oświetlenia

12 ZALECANE PARAMETRY OŚWIETLENIOWE DLA KLAS ME Klasa L m [cd/m2] ME1 2,0 Luminancja jezdni suchej Uo minimum Ul minimum ME2 1,5 0,7 Przyrost wartości progowej TI w % 1) maksimum 10 Stosunek natężenia oświetlenia otoczenia SR 2) minimum ME3a ME3b 1,0 0,4 0,6 0,5 ME3c 0,5 ME4a 0,75 ME4b 0,5 0,6 15 ME5 0,5 ME6 0,3 0,35 0,4 1) Dodatkowy wzrost TI o 5% może być dopuszczony przy stosowaniu źródeł światła o małej luminancji nie wymaga się 2) To kryterium jest tylko do zastosowania, gdy nie graniczy z jezdnią żadna powierzchnia ruchu ze swoimi wymaganiami

13 OŚWIETLENIE OBSZARÓW KOLIZYJNYCH - klasy CE Klasa oświetleniowa Eśr [lx] Uo [Emin/Eśr] CE ,4 CE ,4 CE ,4 CE ,4 CE ,4 CE 5 7,5 0,4 Oświetlenie stref, w których występuje krzyżowanie się strumieni ruchu - np.: - skrzyżowania, ronda, - przejścia dla pieszych, - deptaki na ulicach handlowych, - parkingi.

14 Projekt oświetlenia drogowego dobór wymagań normy Drogi głównie dla ruchu z niską prędkością - poziom natężenia - minimalne natężenie oświetlenia oświetlenia

15 Klasa oświetleniowa OŚWIETLENIE DRÓG - klasy S Eśr [lx] Emin [lx] S S S3 7,5 1,5 S4 5 1 S5 3 0,6 S6 2 0,6 S7 nie wymaga się nie wymaga się Oświetlenie stref, dróg, ulic, ścieżek rowerowych, o małej prędkości poruszania się - np.: - Drogi lokalne, osiedlowe, - Ścieżki rowerowe, - Parki.

16 Oświetlenie obszarów sąsiadujących Niedopuszczalna jest większa niż dwustopniowa różnica porównywalnych klas oświetleniowych dla sąsiadujących obszarów. Jako poziom odniesienia przyjmuje się wyższą z klas oświetleniowych sąsiadujących obszarów Klasy oświetlenia o porównywalnych poziomach oświetlenia ME1 ME2 ME3 ME4 ME5 ME6 CE0 CE1 CE2 CE3 CE4 CE5 S1 S2 S3 S4 S5 S6

17 Komitet Techniczny CEN/TC 169 ( CEN - Europejska Komisja Normalizacyjna) Light and Lighting

18 Wymagania normatywne w fazie opracowywania: FprCEN/TR Oświetlenie dróg. Część 1: Wybór klas oświetlenia termin pren rev Oświetlenie dróg. Część 2: Wymagania oświetleniowe W zatwierdzaniu, termin pren rev Oświetlenie dróg. Część 3: Obliczenia oświetleniowe W zatwierdzaniu, termin pren Oświetlenie dróg. Część 4: Metody pomiarów parametrów oświetlenia W zatwierdzaniu, termin

19 Wymagania normatywne w fazie opracowywania: pren Oświetlenie dróg. Część 5: Wskaźniki dotyczące efektywności energetycznej W zatwierdzaniu, termin pren Światło i oświetlenie Pomiar i prezentacja danych fotometrycznych lamp i opraw Część 4: Źródła światła i oprawy LED» W zatwierdzaniu, termin

20 Dobór odpowiednich parametrów fotometrycznych oświetlenia drogowego jest uzależniony od szeregu czynników zmiennych w czasie, tj. np. od natężenia ruchu pojazdów, jasności otoczenia, zaparkowanych pojazdów. Obecnie obowiązująca norma nie zawiera możliwie prostych procedur doboru wymagań oświetleniowych uwzględniających tę zmienność.

21 Międzynarodowa Komisja Oświetleniowa opublikowała Raport Techniczny [2010r.]. pt. Oświetlenie dróg przeznaczonych dla ruchu motorowego i dla pieszych Publikacja ta zawiera propozycje dotyczące ewaluacji kryteriów stanowiących podstawę doboru klas oświetleniowych dla różnych użytkowników dróg.

22 W Raporcie przedstawiono propozycje modeli doboru odpowiednich klas oświetleniowych, opartych na kryteriach związanych z luminancją i z natężeniem oświetlenia: M (ME) C (CE) P ( S ) Modele te umożliwiają zastosowanie zmiennych w czasie parametrów oświetleniowych.

23 Ul. Niestachowska w Poznaniu w godzinach szczytu

24 Ul. Niestachowska w Poznaniu w godzinach nocnych

25 Przykład: Na drogach przeznaczonych głównie dla ruchu motorowego, na trasach z prędkościami ruchu od średnich do dużych, podstawowe wymagania oświetleniowe oparte są na kryteriach dotyczących poziomu i równomierności luminancji oraz ograniczenia olśnienia, odpowiadających klasom ME (M) Dla określenia klasy M różnym parametrom można przypisać odpowiednie wagi. Suma tych wag Vws umożliwia wyznaczenie klasy M z zależności: Klasa M = 6 - Vws

26 Kryteria dla określenia klasy oświetleniowej M (ME) Parametr Wariant Wartość wagi Vw Prędkość Bardzo wysoka 1 Wysoka 0,5 Umiarkowana 0 Natężenie ruchu Bardzo wysokie 1 Rodzaj ruchu Wysokie 0,5 Umiarkowane 0 Niskie -0,5 Bardzo niskie -1 Mieszany z dużym udziałem niezmotoryzowanych Mieszany 1 Motorowy tylko 0 2 Suma Wybrana Vw Vws

27 Kryteria dla określenia klasy oświetleniowej M (ME) Parametr Wariant Wartość wagi Vw Rozdzielenie jezdni Gęstość skrzyżowań Zaparkowane pojazdy Luminancja otoczenia Prowadzenie wzrokowe Nie 1 Tak 0 Duża 1 Mała 0 Tak 0,5 Nie 0 Wysoka 1 Średnia 0 Niska -1 Złe 0,5 Przeciętne lub dobre 0 Suma Wybrana Vw Vws

28 Zmienne w czasie klasy oświetleniowe M (ME) ul. Piotrowo Ulica wzdłuż budynków PP. Zaparkowane pojazdy, większy ruch wyłącznie w godz. 6:00 22:00 Niewielki ruch lokalny w godz. 22:00 24:00

29 Zmienne w czasie klasy oświetleniowe M (ME) ul. Piotrowo Klasa oświetlenia Parametry oświetlenia drogi Lśr [cd/m2] Uo Ul TI [%] SR M1 Podstawowa klasa oświetleniowa M2 Δt1 od zaświecenia do godz. 22:00 M2 1,5 0,40 0, ,5 Obniżone wymagania dotyczące luminancji średniej M3 1,0 Δt4 od godz. 6:00 do wyłączenia oświetlenia M4 0,75 Δt2 od godz. 22:00 do godz. 24:00 M5 0,50 Δt3 od godz. 24:00 do godz. 6:00 Obniżenie wymagań dotyczy tylko Lśr. Pozostałe parametry - jak dla klasy podstawowej

30 Projekt oświetlenia drogowego - dobór odpowiedniego rodzaju źródeł światła Lampy sodowe Lampy rtęciowe Lampy MH CPO-TW LED

31 Projekt oświetlenia drogowego - dobór odpowiedniego rodzaju źródeł światła - Skuteczność świetlna Lm/W 200 Skuteczność świetlna Lampy Niskoprężne sodowe 150 Wysokoprężne sodowe Metalohalogenkowe Rtęciowe LED Skuteczność świetlna podstawowych rodzajów źródeł światła stosowanych w oświetleniu drogowym

32 2015 Lampy rtęciowe i ich zamienniki

33 2017 Lampy metalohalogenkowe wysokoprężne

34 Po 2017 roku? Lampy sodowe CPO-TW LED

35 Projekt oświetlenia drogowego - dobór odpowiedniego rodzaju źródeł światła - Trwałość stabilność parametrów w czasie eksploatacji

36 Projekt oświetlenia drogowego dobór rodzaju źródeł światła - Trwałość stabilność parametrów w czasie eksploatacji Od 2010 roku producenci muszą podawać na dostępnych witrynach internetowych oraz w innych formach następujące dane: a) nominalną i znamionową moc lampy, b) nominalny i znamionowy strumień lampy c) znamionową skuteczność lampy po 100 godz. pracy, d) znamionowy współczynnik utrzymania strumienia świetlnego po 2000, 4 000, 6 000, 8 000, , , h (8 000 nowe), e) znamionowy współczynnik trwałości lampy po 2000 h, h, h, h, h, h, h (8 000 nowe), f) zawartość rtęci w lampie, w postaci [ X,X mg], g) wskaźnik oddawania barw Ra lampy, h) temperaturę barwową lampy, i) temperaturę otoczenia dla maksymalnego strumienia

37 Projekt oświetlenia drogowego dobór rodzaju źródeł światła - Trwałość stabilność parametrów w czasie eksploatacji Przykładowe dane lampy SON-T Plus 150W LLMF EM 20000h 94 % LLMF EM 16000h 95 % LLMF EM 12000h 96 % LLMF EM 8000h 96 % LLMF EM 6000h 97 % LLMF EM 4000h 98 % LLMF EM 2000h 99 % LSF EM 20000h, cykl 12h 91 % LSF EM 16000h, cykl 12h 96 % LSF EM 12000h, cykl 12h 98 % LSF EM 8000h, cykl 12h 99 % LSF EM 6000h, cykl 12h 99 % LSF EM 4000h, cykl 12h 99 % LSF EM 2000h, cykl 12h 100 % Regulacja str. Świetlnego: Tak Trwałość do 5% uszkodzeń h Trwałość do 10% uszkodzeń h Trwałość do 20% uszkodzeń h Trwałość średnia 50% h dostęp:

38 Lifetime of LED module L70 trwałość do spadku Ф do 70% początkowej wartości L50 trwałość do spadku Ф do 50% początkowej wartości Trwałość LED

39 Projekt oświetlenia drogowego - dobór odpowiedniego rodzaju opraw oświetleniowych: Dostosowanie charakteru rozsyłu do potrzeb oświetleniowych, Wysoka sprawność

40 Projekt oświetlenia drogowego - dobór odpowiedniego rodzaju opraw oświetleniowych: - odpowiedni stopień ochrony IP przed wpływem czynników środowiskowych Bydgoszcz kwiecień 2013

41 Projekt oświetlenia drogowego - dobór odpowiedniego rodzaju opraw oświetleniowych: Odporność na działanie czynników zewnętrznych.

42 Projekt oświetlenia drogowego - dobór odpowiedniego rodzaju opraw oświetleniowych: - ograniczenie emisji światła w górną półprzestrzeń

43 Projekt oświetlenia drogowego - dobór odpowiedniego rodzaju opraw oświetleniowych: Ograniczenie olśnienia

44 Projekt oświetlenia drogowego - dobór odpowiedniej geometrii systemu oświetlenia: - sposobu rozmieszczenia opraw (jednostronne, dwustronne, itd.), - odległości pomiędzy słupami, - wysokości zamontowania opraw oświetleniowych, - długości i kątów pochylenia wysięgników.

45 Projekt oświetlenia drogowego - dobór odpowiedniej geometrii systemu oświetlenia: - wysokości zamontowania opraw oświetleniowych,?

46 Projekt oświetlenia drogowego - dobór odpowiedniej geometrii systemu oświetlenia: - długości i kątów pochylenia wysięgników,?

47 Projekt oświetlenia drogowego - dobór odpowiedniej geometrii systemu oświetlenia: - długości i kątów pochylenia wysięgników,

48 Ograniczenia emisji światła powyżej horyzontu - ULOR

49 Kryterium referencyjne Rozporządzenie 245/2009 Maksymalny udział światła wysyłanego ku górze przez optymalnie zainstalowaną oprawę oświetleniową Kategoria drogi ULOR ME1 do ME6, MEW1 do MEW 6 3% CE0 do CE5, S1 do S6, ES, EV, A lm źródło światła lm źródło światła < lm lm źródło światła < lm -źródło światła < lm 5% 10% 15% 20% Obszary chronione < 1%

50 max 3%??? Kępno droga krajowa

51 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 marca 2009 w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Dz. U nr 56

52 max 5 lx? Poznań

53 Projekt oświetlenia drogowego - oświetlenie przejść dla pieszych Brak ilościowych wymagań normatywnych Załącznik B normy 13201: dla wysokich poziomów luminancji jezdni możliwe jest uzyskanie dobrej widoczności sylwetki pieszego przy uzyskaniu ujemnego kontrastu Uwaga: Jest to możliwe do uzyskania dla dróg o klasie oświetlenia min. ME2

54 Projekt oświetlenia drogowego - oświetlenie przejść dla pieszych Załącznik B normy 13201: W innych warunkach zaleca się montaż opraw o asymetrycznym rozsyle strumienia świetlnego, usytuowanych od strony nadjeżdżających pojazdów, w niewielkiej odległości od przejścia.

55 Projekt oświetlenia drogowego - oświetlenie przejść dla pieszych Załącznik B normy 13201: Powinno się zapewnić pionowe natężenia oświetlenia znacząco wyższe od poziomego natężenia oświetlenia na przejściu. Należy również oświetlić strefę oczekiwania, przed przejściem. Parametrów ilościowych, dotyczących wymaganego poziomu natężenia oświetlenia nie podano

56 Projekt oświetlenia drogowego - oświetlenie przejść dla pieszych Typowe rozwiązania: Sygnalizacja + oprawa nad przejściem

57 Projekt oświetlenia drogowego - oświetlenie przejść dla pieszych zalecany efekt [LRC] Jasna sylwetka na ciemniejszym tle kontrast dodatni

58 Projekt oświetlenia drogowego - oświetlenie przejść dla pieszych Typowe rozwiązania: Tradycyjne oświetlenie U.S. Department of Transportation

59 Projekt oświetlenia drogowego - oświetlenie przejść dla pieszych Poprawne rozwiązania: Poprawne usytuowanie opraw oświetlających przejście: W przeciętnych warunkach drogowych: Ev = 20 lx (na wysokości 1,5m) U.S. Department of Transportation

60 Projekt oświetlenia drogowego - oświetlenie przejść dla pieszych Poprawne rozwiązania: Poprawne usytuowanie opraw oświetlających przejście: Podwyższony poziom (30lx): - możliwość olśnienia od nadjeżdżających pojazdów, - przejście w mocno oświetlonej okolicy - przejście przy oświetlonym skrzyżowaniu Updated: 04/12/2012

61 LED Efektywny, energooszczędny, zapewniający bezpieczeństwo system oświetlenia drogowego jest konsekwencją podjęcia właściwych decyzji projektowych i eksploatacyjnych. Ten proces decyzyjny jest coraz lepiej wspomagany przez nowe regulacje normatywne oraz nowe rozwiązania technologiczne i techniczne w sprzęcie oświetleniowym.

62 Źródła światła - LED krótka historia

63 Źródła światła - LED krótka historia 1993 REWOLUCJA Nakamura - efektywna dioda niebieska 1997 wprowadzenie na rynek białej diody 2000 pierwsze lampy LED z białym światłem 2006 biała LED 100 lm/w (lab) 2010 lampy-oprawy LED ok. 60 lm/w 2013 lampy-oprawy LED ponad 100 lm/w

64 Źródła światła - LED krótka historia LED dużej mocy Philips Diody dużej mocy wykonane w technologii SMD (Surface Mounted Devices)

65 Źródła światła - LED krótka historia 100 Skuteczność źródła światła Lumen/Watt Standardowe źródła światła Data odkrycia Metalohalogenkowe Biała Power LED 2010 Fluorescencyjne 1961 Rtęciowe // 1959 Główny szereg 1981 Halogenowe CFL

66 LED - RGB Światło białe

67 LED RGB światło białe Zalety: Łatwość uzyskiwania barw Możliwość regulacji Tb i Ra Wysoki wskaźnik Ra Brak strat w luminoforze Wady: Skomplikowane zasilanie Różnice w strumieniach Różne charakterystyki termiczne Różne charakterystyki starzeniowe Trudność uzyskania ciepłego światła białego o wysokim Ra

68

69 LED światło białe podstawowa metoda Luminofor Niebieski LED Białe światło Długość fali

70 LED światło białe niebieska dioda Azotek galu luminofor Różny udział promieniowania luminoforu

71 Light output - White Up to W, 85 C Typical CRI for Cool White (5000 K 8300 K CCT) is 70. Typical CRI for Neutral White (3700 K 5300 K CCT) is 75. Typical CRI for Warm White (2700 K 3500 K CCT) is 80 Tb Ra

72 LED niebieski + żółty Luminofor = światło białe Zalety: Prosta budowa Bardzo wysoka skuteczność Wady: Stosunkowo niskie 70< Ra 80 Szczególnie niski R9 (czerwień) Stabilne parametry stosunkowo niska zależność od temperatury

73 LED w oświetleniu drogowym: Ra~70 η >100lm/W

74 LED w oświetleniu wnętrzowym: wysoki Ra > 80 [Philips]

75 LED - zalety duża trwałość sięgająca 100 tys. (30-50) godz.? ukierunkowany rozsył strumienia świetlnego odporność na wstrząsy, łatwe sterowanie procesem ściemniania, brak promieniowania UV, łatwe uzyskiwanie światła barwnego, natychmiastowe, bezzwłoczne zapalanie, niskie napięcie zasilania (bezpieczeństwo), małe wymiary

76 LED soczewki - kształtowanie rozsyłu

77 LED zalety: - mniejsze straty strumienia w oprawie

78 LED - wady niewielki strumień świetlny pojedynczej diody, duża wrażliwość na zmiany temperatury zewnętrznej duża temperatura złącza, problemy z uzyskiwaniem światła białego o dobrej jakości, kątowa niejednorodność barwy eksploatacyjna zmiana barwy wysoka luminancja

79 LED - wady Lm/W Ф Niewielka moc ograniczony prąd - niewielki strumień świetlny pojedynczej diody

80 LED wady: - duża wrażliwość na zmiany temperatury zewnętrznej - wysoka temperatura złącza problemy z odprowadzaniem ciepła

81 Cree XLamp MC-E LED XLamp MK-R Light output Up to W, 85 C XLamp XM-L Color Color (red, green, royal-blue and white in one package) LED wady: - skomplikowane uzyskiwanie światła białego dobrej jakości

82 LED wady - kątowa niejednorodność barwy - eksploatacyjna zmiana barwy

83 LED wady: Wysoka luminancja

84 LED - Światło białe w oświetleniu drogowym Rozkład widmowy promieniowania diody elektroluminescencyjnej

85 Widmowa skuteczność świetlna promieniowania

86 Względna widmowa moc promieniowania Nowoczesne technologie LED w oświetleniu drogowym LED korzystniejsze widmo - przy niskich poziomach oświetlenia 1, ,8 0,6 SON LED 0,4 0,2 0, długość fali [nm]

87 SON vs LED korzystniejsze widmo LED - przy niskich poziomach oświetlenia

88 Strumienie świetlne lamp podawane są dla warunków adaptacji do widzenia dziennego - fotopowego Poziomy oświetlenia, stosowane na drogach, są niższe i leżą w zakresie widzenia mezopowego Przy obniżaniu poziomu oświetlenia maksimum czułości widmowej wzroku przesuwa się w kierunku fal krótszych. Wzrasta również bezwzględna czułość wzroku W uproszczonej metodzie wyznaczania efektywnej luminancji, odpowiadającej aktualnemu poziomowi adaptacji wzroku, wykorzystuje się parametr S/P. S/P jest to stosunek strumieni świetlnych źródła przeliczonych dla oka zaadaptowanego do ciemności (S scotopic) i do jasności (P - photopic).

89 0,005 cd/m 2 widzenie nocne widzenie zmierzchowe 5 cd/m 2 widzenie dzienne Widmowa skuteczność świetlna promieniowania przy różnych poziomach adaptacji wzroku

90 Niska wartość parametru S/P oznacza subiektywnie odczuwane obniżenie poziomu oświetlenia Wysoka wartość parametru S/P oznacza subiektywnie odczuwane podwyższenie poziomu oświetlenia Przykładowe wartości S/P dla wybranych lamp wynoszą [ 0,25 - niskoprężna lampa sodowa 0,66 - wysokoprężna lampa sodowa 250W 1,08 - lampa rtęciowa z luminoforem 1,57 - lampa metalohalogenkowa MH-T 400W 2,04 - LED White 4200K

91 ZALECANE PARAMETRY OŚWIETLENIOWE DLA KLAS ME Luminancja jezdni suchej Przyrost wartości progowej Stosunek natężenia oświetlenia otoczenia Klasa L m [cd/m2] Uo minimum Ul minimum TI w % 1) maksimum SR 2) minimum ME1 2,0 ME2 1,5 0,7 10 ME3a ME3b 1,0 0,4 0,6 0,5 ME3c 0,5 ME4a ME4b 0,75 0,6 15 0,5 ME5 ME6 0,5 0,35 0,4 0,3 1) Dodatkowy wzrost TI o 5% może być dopuszczony przy stosowaniu źródeł światła o małej luminancji nie wymaga się 2) To kryterium jest tylko do zastosowania, gdy nie graniczy z jezdnią żadna powierzchnia ruchu ze swoimi wymaganiami

92 Klasa oświetleniowa OŚWIETLENIE DRÓG - klasy S Eśr [lx] Emin [lx] S S S3 7,5 1,5 S4 5 1 S5 3 0,6 S6 2 0,6 S7 nie wymaga się nie wymaga się Oświetlenie stref, dróg, ulic, ścieżek rowerowych, o małej prędkości poruszania się - np.: - Drogi lokalne, osiedlowe, - Ścieżki rowerowe, - Parki.

93 Klasy oświetlenia o porównywalnych poziomach oświetlenia ME1 ME2 ME3 ME4 ME5 ME6 CE0 CE1 CE2 CE3 CE4 CE5 S1 S2 S3 S4 S5 S6 Luminancja w oświetleniu drogowym: ~ 0,1 cd/m 2-3 cd/m 2 Warunki odpowiadające widzeniu mezopowemu

94

95 Poziom luminancji mezopowej Lamp a S/P Poziom luminancji fotopowej [cd/m 2 ] 0,1 0,3 0,5 1,0 1,5 2,0 3,0 LPS 0,25-29% -18% -14% -9% -6% -5% -2% HPS 0,65-13% -8% -6% -4% -3% -2% -1% LRF 1,05 2% 1% 1% 1% 0% 0% 0% MH ww 1,45 15% 9% 7% 5% 3% 3% 1% LED cw 2,25 38% 24% 19% 12% 9% 7% 4% Zaznaczono zmiany min. ±5% Przyjęto zakres dla widzenie mezopowego: 0,005 cd/m 2 Lmes 5 cd/m 2

96

97 Klasa S Nowoczesne technologie LED w oświetleniu drogowym Drogi o wymaganiach odpowiadających klasom S Zmienne poziomy oświetlenia zależne od współczynnika S/P źródeł światła S/P = nieznane Ra < 60 Poziom natężenia oświetlenia E [lx] zależny od S/P S/P = 1,2 Ra > 60 S/P = 2 Ra > 60 Eśr Emin Eśr Emin Eśr Emin S1 15,0 3,0 13,4 2,7 12,3 2,5 S2 10,0 2,0 8,0 1,7 7,7 1,5 S3 7,5 1,5 6,3 1,3 5,5 1,1 S4 5,0 1,0 4,0 0,8 3,4 0,7 S5 3,0 0,6 2,2 0,4 1,8 0,4 S6 2,0 0,4 1,4 0,4 1,1 0,4 Dla dróg z wymaganiami luminancyjnymi (klasy ME) brak obecnie metod oceny zmiany warunków adaptacyjnych

98 EFEKTYWNOŚĆ i JAKOŚĆ OŚWIETLENIA PODSUMOWANIE Potencjalne źródła obniżenia energochłonności: - dobór właściwych wymagań normatywnych - wykorzystanie systemów regulacji oświetlenia - rodzaj i jakość zastosowanych źródeł światła i opraw - odpowiednia geometria systemu oświetlenia - przyjęte procedury eksploatacji i konserwacji M.Górczewska