PODSTAWY INFORMATYKI 1 PRACOWNIA NR 2

Transkrypt

1 PODSTAWY INFORMATYKI 1 PRACOWNIA NR 2 TEMAT: Obsługa pakietu - środowiska do tworzenia, analizy i uruchomienia programów w języku C/C++: Dev-C++. Ogólna struktura programu w języku C, stałe i zmienne, typy danych, operatory matematyczne, wyrażenia arytmetyczne. Środowisko Dev-C++: - produkcja: Bloodshed Software - internet: - licencja: Free Software distributed under the GNU General Public License - wersja: 5.0 beta 9.2 ( ) (9.0 MB) with Mingw/GCC download: _setup.exe Wymagania sprzętowe (minimalne): - Microsoft Windows 95, 98, NT 4, 2000, XP - 8 MB RAM with a big swapfile MHz Intel compatible CPU, 30 MB free disk space Wymagania sprzętowe (zalecane): - Microsoft Windows 2000, XP - 32 MB RAM MHz Intel compatible CPU, 200 MB free disk space Domyślna instalacja: - ok. 60 MB Wybrane cechy: - środowisko typu IDE (ang. Integrated Development Environment) dla języka C/C++, - umożliwia stworzenie programów typu: - Windows application - program dla systemu Windows wykorzystujący Win32 API, - Console application - program uruchamiany w konsoli (oknie tekstowym), - Static library - biblioteka statyczna, - DLL - biblioteka dynamiczna (ang. Win32 Dynamic Link Library), - polskojęzyczne menu

2 Okno główne programu Menu główne programu 2 - Paski narzędzi (Główny, Edycja, Przeszukiwanie, Projekt, Kompilowanie i uruchamianie, Opcje, Dodatki, Klasy) 3 - Przeglądarka projektu / klas 4 - Edytor 5 - Pasek Zakładek 6 - Pasek stanu - 2 -

3 Menu główne programu: - zawiera wszystkie polecenia programu, - dostęp do wybranych pozycji w menu możliwy jest także poprzez przyciski na pasku narzędzi, skróty klawiszowe (ang. hot keys) i menu kontekstowe. Paski narzędzi: - zawierają najczęściej wywoływane polecenia programu. Główny: Projekt... - stworzenie nowego projektu, Otwórz projekt lub plik... (Ctrl+O) - otwarcie istniejącego pliku lub projektu, Plik źródłowy (Ctrl+N) - stworzenie nowego pustego pliku i ewentualne dodanie go do projektu - nowy plik otrzymuje domyślnie nazwę BezNazwyx, gdzie x jest kolejnym numerem, Zapisz (Ctrl+S) - zapisanie edytowanego pliku, Zapisz wszystko - zapisanie wszystkich otwartych plików, Zamknij (Alt+F4) - zamknięcie edytowanego pliku, Drukuj (Ctrl+P) - wydrukowanie edytowanego pliku. Edycja: Cofnij (Ctrl+Z) - cofnięcie ostatniej operacji edytorskiej, Powtórz (Shift+Ctrl+Z) - powtórzenie ostatniej operacji edytorskiej. Przeszukiwanie: Znajdź (Ctrl+F) - wyszukanie ciągu znaków, Zamień (Ctrl+R) - wyszukanie i zamiana ciągu znaków, Szukaj ponownie (F3) - ponowne szukanie ciągu znaków, Przejdź do wiersza... (Ctrl+G) - przejście w edytowanym pliku do wiersza o podanym numerze

4 Projekt: Dodaj do projektu - dodanie istniejącego pliku do projektu, Usuń z projektu - usunięcie pliku z projektu, Opcje projektu (Alt+P) - wyświetlenie opcji projektu. Kompilowanie i uruchamianie: Kompiluj (Ctrl+F9) - kompilacja programu, Uruchom (Ctrl+F10) - uruchomienie wcześniej skompilowanego programu, Kompiluj i uruchom (F9) - kompilacja i uruchomienie programu, Przebuduj wszystko (Ctrl+F11) - ponowna kompilacja wszystkich plików tworzących projekt, Odpluskwiaj (F8) - uruchomienie odpluskwiania programu. Opcje: Indeks pomocy Dev-C++ - uruchomienie systemu pomocy, O Dev-C wyświetlenie informacji o programie. Dodatki: Zawiera cztery opcje: - Plik źródłowy (Ctrl+N), - Projekt, - Plik zasobów, - Szablon... Zawiera dwie opcje: - Data/Czas - wstawia do pliku źródłowego aktualną datę i czas w postaci: dd-mm-yy hh:mm, - Komentarz nagłówkowy - wstawia do pliku źródłowego nagłówek zawierający pola: Name, Copyright, Author, Date, Description, Umożliwia zdefiniowanie w pliku źródłowym do 9 zakładek, Umożliwia przejście do wcześniej zdefiniowanych zakładek

5 Przeglądarka projektu / klas: - zawiera trzy zakładki: Projekt, Klasy, Odpluskwiacz. Zakładka Projekt Zakładka Klasy Zakładka Odpluskwiacz Zakładka Projekt: - zawiera listę wszystkich plików tworzących projekt (jeśli projekt nie został stworzony, to zakładka ta jest pusta), - kliknięcie nazwy pliku na liście powoduje otwarcie go w edytorze. Zakładka Klasy: - zawiera listę klas, struktur, funkcji i zmiennych globalnych zdefiniowanych w programie, - kliknięcie wybranej nazwy powoduje przeniesienie w edytorze kursora do miejsca deklaracji wybranego elementu. Zakładka Odpluskwiacz: - w zakładce tej wyświetlane są wartości zmiennych obserwowanych podczas odpluskwiania programu. Edytor: - umożliwia jednoczesną edycję kilku plików źródłowych, każdy plik wyświetlany jest na oddzielnej zakładce, - umożliwia wykonywanie typowych operacji edytorskich, np. zaznaczanie, wycinanie, kopiowanie, zastępowanie tekstu, - 5 -

6 - wyświetla kod źródłowy odpowiednio kolorując go (np. słowa kluczowe języka C są pogrubione, łańcuchy znaków mają kolor czerwony zaś dyrektywy preprocesora - zielony), - jeśli edytowany plik zmienił się, ale nie został zapisany na dysku, to przed nazwą pliku pojawia się symbol [*]. Kompilator: - wyświetla listę błędów, które wystąpiły podczas kompilacji programu. Log kompilacji: - wyświetla przebieg kompilacji programu zawierający wszystkie wywoływane polecenia. Odpluskwiacz: - zawiera polecenia wykorzystywane podczas odpluskwiania programu

7 Wyniki poszukiwań: - zawiera wyniki poszukiwań wyrażeń, ale tylko wtedy, gdy dotyczy ono kilku plików. Pasek stanu: Liczba wierszy w edytowanym pliku Wstaw / Nadpisz - tryb edycji (Wstawianie / Nadpisywanie) Pojawienie się słowa Modyf. oznacza, że edytowany plik zmienił się, ale nie został zapisany na dysku Pozycja kursora w edytowanym pliku (numer wiersza i numer kolumny) Przykład programu w języku C #include <stdio.h> int main(void) { printf( Witaj swiecie\n ); } return 0; - 7 -

8 Ogólna struktura programu w języku C/C++ #include <....h> - dołączenie pliku nagłówkowego, int main() - główna funkcja programu, zawsze musi występować { w programie, można nie podawać typu int (jest to... domyślny typ wartości zwracanej przez funkcję), treść programu, return (0); - wartość zwracana przez funkcję main, wartość } można zapisać także bez nawiasów, np. return 0; Komentarze /* komentarz w języku C i C++ */ // komentarz do końca linii tylko w języku C++ Zmienne - służą do reprezentacji danych, mogą przyjmować różne wartości, - zbiór wartości jakie mogą przyjmować zmienne nazywa się typem, - zmienne przechowywane są w pamięci operacyjnej komputera, więc każda z nich posiada swój adres, - aby móc skorzystać z danej zmiennej trzeba ją zadeklarować. Deklarowanie zmiennych int a; średnik nazwa zmiennej nazwa typu int a; float b,c; Elementarne typy arytmetyczne nazwa typu zakres wartości danych rozmiar * uwagi char małe liczby całkowite, znaki ASCII int liczby całkowite float -3, , liczby rzeczywiste, 7 cyfr znaczących double -1, , liczby rzeczywiste, 15 cyfr znaczących * Wszystkie rozmiary podane są dla kompilatora Borland C

9 Dodatkowe słowa kluczowe: - short, long - dla typu int oznaczają krótką lub długą liczbę całkowitą, - long - dla typu double pozwala zwiększyć precyzję (liczbę miejsc po przecinku), - signed, unsigned - stosowane do typów całkowitych, określają czy zmienna ma być ze znakiem czy bez znaku. nazwa typu zakres wartości danych rozmiar * uwagi signed char = char liczby całkowite unsigned char liczby całkowite signed int = int liczby całkowite unsigned = unsigned int liczby całkowite short = signed short int liczby całkowite short unsigned liczby całkowite = unsigned short int long = signed long int long unsigned = unsigned long int liczby całkowite liczby całkowite float -3, , cyfr znaczących double -1, , cyfr znaczących long double 3, , cyfr znaczących * Wszystkie rozmiary podane są dla kompilatora Borland C Rozmiar zmiennej a kompilator Kompilator int long double Borland C Dev-C Microsoft Visual C Borland C++ Builder Nazwy zmiennych - nazwa zmiennej może składać się z liter i cyfr, pierwszym znakiem nazwy musi być litera, - znak podkreślenia traktowany jest jak litera, - jako nazw zmiennych nie można używać słów kluczowych języka C (np. if, else, int, float, class, private, this, sizeof, try, static, register)

10 Deklaracje zmiennych w programie zmienne globalne #include <stdio.h> int a; double b; int main() {... return 0; } zmienne lokalne #include <stdio.h> int main() { int a; double b;... return 0; } Przypisywanie wartości zmiennej (inicjlizacja) przy deklaracji zmiennej void main() { int a = 10; float b = ;... } w treści programu void main() { int a; float b,c,d;... a = 10; b = c = d = 10.12;... } = - operator przypisania Literały liczbowe Typy literałów liczbowych wynikają z formy ich zapisu i wartości jakie reprezentują. - liczby całkowite (int, long int, unsigned long int) 1 - liczba całkowita, typ int, liczba całkowita, typ int, liczba całkowita, typ long (bo przekracza maksymalną wartość dla typu int), liczba całkowita, typ unsigned long int (bo przekracza long), Liczby całkowite można zapisywać także w formie ósemkowej (0 na początku) lub szesnastkowej (0x lub 0X na początku), np w systemie ósemkowym to 9 w systemie dziesiętnym, 0x11-11 w systemie szesnastkowym to 17 w systemie dziesiętnym

11 - liczby rzeczywiste (double) liczba rzeczywista, typ double, 1.312e2 - liczba rzeczywista 1, , typ double, E-1 - liczba rzeczywista -2, , typ double. Zmiana typu literału liczbowego Typy literałów liczbowych mogą być zmieniane przez programistę poprzez użycie przyrostków: - dla typów całkowitych: u lub U - wartość ma być potraktowana jako unsigned (int lub long), l lub L - wartość ma być potraktowana jako long (int lub unsigned int). - dla typów rzeczywistych: l lub L - wartość ma być potraktowana jako long double, f lub F - wartość ma być potraktowana jako float. Przykłady: 5L - liczba całkowita typu long, 4.52f - liczba rzeczywista typu float (a nie long), 2.5L - liczba rzeczywista typu long double. Literały znakowe Literały znakowe (pojedyncze znaki) zapisywane są za pomocą apostrofów, np. char c = a ; c = 1 ; Operatory arytmetyczne - jednoargumentowe: + - plus, znak liczby, - - minus, zmienia wartość wyrażenia na przeciwną, ++ - operator inkrementacji (zwiększa wartość zmiennej o 1), -- - operator dekrementacji (zmniejsza wartość zmiennej o 1). Operatory ++, -- mogą występować jako: - przedrostek (przed nazwą zmiennej): ++i, --i wartość zmiennej modyfikowana jest przed jej wykorzystaniem, - przyrostek (po nazwie zmiennej): i++, i-- wartość zmiennej modyfikowana jest po jej wykorzystaniu

12 - dwuargumentowe multiplikatywne: * - mnożenie, / - dzielenie (zastosowany do liczb całkowitych obcina część ułamkową), % - dzielenie modulo (reszta z dzielenia), może być stosowany tylko dla typów całkowitych (char, int, unsigned, long), - dwuargumentowe addytywne: + - dodawanie, - - odejmowanie. Priorytet operatorów arytmetycznych Najwyższy (jednoargumentowe) Najniższy * / % + - (dwuargumentowe) W wyrażeniach arytmetycznych można oczywiście stosować nawiasy, które zmieniają priorytet operatorów. Przykłady: a = b+c; d = a*b + d*c; k = k+1; z = (a+d)*c; Operatory przypisania (złożone) Operatory te zapisywane są jako: += -= *= /= %= Zamiast i = i + 10; i = i - 20; i = i * 40; i = i / 15; i = i % 5; można napisać i += 10; i -= 20; i *= 40; i /= 15; i %= 5;

13 Funkcja printf printf( tekst opcjonalny + sp_for,argumenty); Funkcja printf wyprowadza tekst, gdy w tekście występuje sp_for (specyfikator formatu) zaczynający się od %, to następuje przekształcenie - w miejsce specyfikatora wstawiana jest wartość argumentu. Liczba specyfikatorów formatu musi być zgodna z liczbą argumentów. sp_for = %[znacznik][szerokość][.precyzja][modyfikator]typ [znacznik] przed liczbą stawiany jest znak (plus lub minus), - - wyrównanie wyświetlanych znaków do lewej strony, [szerokość].precyzja typ d,i u x,x o f e,e g s c - określa minimalną liczbę wyprowadzanych znaków, jeśli znaków jest mniej to pole jest z lewej strony uzupełniane spacjami, jeśli więcej - podana szerokość jest ignorowana, - liczba znaków po kropce dziesiętnej, - określa rodzaj i typ argumentu: - liczba całkowita ze znakiem, dziesiętna, - liczba całkowita bez znaku, dziesiętna, - liczba całkowita bez znaku, szesnastkowa, - liczba całkowita bez znaku, ósemkowa, - liczba rzeczywista w postaci [-]ddd.ddd, - liczba rzeczywista w formacie naukowym (z użyciem e lub E), - liczba rzeczywista (format f lub e), - ciąg znaków, - pojedynczy znak. [modyfikator] - służy do zmodyfikowania podstawowego typu podawanego przez znak typu: l - stosowany tylko do liczb całkowitych do wyświetlania wartości typu long (może stać przed d, i, o, u, x, X, o, np. %ld, %li), L - stosowany do wyświetlania wartości rzeczywistych typu long double Przykłady: int a = -10; float b = 10.23; char imie[5] = Jan ; printf( liczba1 = %d, liczba2 = %f \n,a,b); printf( Imie: %s Nazwisko: %s \n,imie, Kowalski );

14 Funkcja scanf scanf( sp_for,argumenty); Funkcja scanf wczytuje znaki ze standardowego wejścia (klawiatura), interpretuje je zgodnie z zadanym sp_for (specyfikatorem formatu) i przypisuje wyniki argumentom w odpowiedniej kolejności. sp_for = %[szerokość_pola][modyfikator]typ [szerokość_pola] - określa ile znaków zostanie przeczytanych typ - określa rodzaj i typ argumentu: d - liczba całkowita dziesiętna, typ int, D - liczba całkowita dziesiętna, typ long, o - liczba całkowita ósemkowa, typ int, O - liczba całkowita ósemkowa, typ long, x - liczba całkowita szesnastkowa, typ int, X - liczba całkowita szesnastkowa, typ long, i - liczba całkowita dziesiętna, ósemkowa lub szesnastkowa, typ int, I - liczba całkowita dziesiętna, ósemkowa lub szesnastkowa, typ long, u - liczba całkowita dziesiętna bez znaku, typ unsigned, U - liczba całkowita dziesiętna bez znaku, typ unsigned long, f,e,e - liczba rzeczywista, typ float, g,g - liczba rzeczywista, typ float, s - ciąg znaków, c - pojedynczy znak, typ char. [modyfikator] - służy do zmodyfikowania podstawowego typu podawanego przez znak typu: l L h - zmienia wszystkie typy całkowitoliczbowe na ich długie wersje; zastosowany do znaków typu f, e, E, g, G spowoduje interpretację zawartości pól wejściowych jako liczb typ double, - zastosowany do znaków typu f, e, E, g, G spowoduje interpretację zawartości pól wejściowych jako liczb typ long double, - typy całkowitoliczbowe będą traktowane jako short. Argumenty funkcji scanf są adresami obszarów w pamięci, dlatego też muszą być poprzedzone znakiem & (nie dotyczy ciągu znaków). Przykłady: int a; scanf( %d,&a); int a; float b,c; scanf( %d %f %f,&a,&b,&c); char name[20]; scanf( %s,name);

15 Plik nagłówkowy math.h abs() - wartość bezwzględna (liczby całkowitej), acos() - arcus cosinus (zwraca kąt w radianach), asin() - arcus sinus (zwraca kąt w radianach), atan() - arcus tanges (zwraca kąt w radianach), cabs() - moduł liczby zespolonej, ceil() - zaokrąglenie w górę, cos() - cosinus (kąt w radianach), cosh() - cosinus hiperboliczny (kat w radianach), div() - iloraz dwóch liczb całkowitych, exp() - liczba e do potęgi argument, fabs() - wartość bezwzględna argumentu (liczby rzeczywistej), floor() - zaokrąglenie w dół, fmod() - dzielenie modulo, log() - logarytm naturalny, log10() - logarytm dziesiętny, modf() - udostępnia część całkowitą i ułamkową argumentu, pow() - funkcja wykładnicza (oblicza x do potęgi y), pow10() - udostępnia liczbę 10 do wybranej potęgi, rand() - udostępnia liczbę pseudolosową z zakresu ( ), random() - udostępnia liczbę pseudolosową z podanego zakresu, randomize() - inicjacja generatora liczb pseudolosowych, sin() - sinus (kąt w radianach), sinh() - sinus hiperboliczny (kąt w radianach), tan() - tangens (kąt w radianach), tanh() - tangens hiperboliczny (kąt w radianach). M_PI - stała określająca liczbę π (π = 3, ), M_E - stała określająca liczbę e (e = 2, ),