Z ŻYCIA PTB POLISH BOTANICAL SOCIETY NEWS

Transkrypt

1 Z ŻYCIA PTB POLISH BOTANICAL SOCIETY NEWS Wiadomości Botaniczne 60(3/4): , 2016 SPRAWOZDANIE Z 57. ZJAZDU POLSKIEGO TOWARZYSTWA BOTANICZNEGO (LUBLIN, 27 CZERWCA 3 LIPCA 2016) The report of the 57th Congress of the Polish Botanical Society (Lublin, 27 June 3 July 2016) Po 36 latach Lubelscy Botanicy mieli zaszczyt zorganizowania kolejnego Zjazdu Polskiego Towarzystwa Botanicznego. Ostatni z czterech zjazdów PTB organizowanych wcześniej w Lublinie miał miejsce w roku Zjazd Polskiego Towarzystwa Botanicznego pod hasłem Botanika tradycja i nowoczesność odbył się w Lublinie w dniach od 27 czerwca do 3 lipca 2016 roku. Głównym organizatorem tej ogólnopolskiej konferencji naukowej był Oddział Lubelski Polskiego Towarzystwa Botanicznego, a współorganizatorami były cztery największe uczelnie Lublina: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Uniwersytet Przyrodniczy, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II i Uniwersytet Medyczny. W skład Komitetu Naukowego Zjazdu wchodzili przewodniczący 14 Sekcji z Prezesem Polskiego Towarzystwa Botanicznego dr hab. Adamem Rostańskim, prof. UŚ na czele. Przewodniczącą Komitetu Organizacyjnego, liczącego kilkadziesiąt osób, była dr hab. Ewa Szczuka, prof. UMCS. Wśród organizatorów na podkreślenie zasługuje zaangażowanie doktorantów Wydziału Biologii i Biotechnologii UMCS w Lublinie: mgr Joanny Gębury (obecnie doktor), mgr Anny Kasprzyk-Pawelec (obecnie doktor), mgr Agaty Leszczuk (obecnie doktor), mgr Rafała Marcińca, mgr Grzegorza Stanisławskiego, mgr Magdaleny Śmigały i mgr Mikołaja Kostryco doktoranta Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie oraz tegorocznej absolwentki UMCS (Wydział Biologii i Biotechnologii) mgr Marleny Huskowskiej. Odbywające się cyklicznie (obecnie co 3 lata) zjazdy Polskiego Towarzystwa Botanicznego (PTB) mają zasięg ogólnokrajowy. Kierowane są one przede wszystkim do pracowników i studentów uczelni wyższych, jednostek naukowych, organizacji pozarządowych i innych instytucji powiązanych z szeroko pojętą botaniką i ochroną środowiska. Stanowią znakomitą okazję do naukowych spotkań botaników z różnych krajowych i zagranicznych jednostek badawczych. Biorą w nich udział nie tylko pracownicy naukowi, doktoranci i studenci, lecz także sympatycy nauk botanicznych. Zjazdy charakteryzują się wysokim poziomem naukowym i organizacyjnym, a spotkania botaników z kraju i zagranicy na stałe wpisały się w blisko 100-letni kalendarz (Polskie Towarzystwo Botaniczne działa od 1922 roku) zdarzeń naukowych nie tylko PTB. Tematyka 57. Zjazdu PTB obejmowała zagadnienia będące przedmiotem badań nie tylko w zakresie nauk botanicznych, ale również nauk dotyczących innych grup organizmów bezpośrednio z nimi związanych (np. grzybów, porostów). Udział w konferencji zgłosiło ponad 400 uczestników, a bezpośrednio brało udział ponad 500 naukowców i studentów, w tym także 5 specjalistów z zagranicy: Czech, Belgii, Islandii, Wielkiej Brytanii i Ukrainy. W konferencji udział wzięli również Członkowie Honorowi PTB. W trakcie uroczystego otwarcia konferencji wygłoszono 7 wykładów, a komunikaty oraz postery prezentowano w ramach 15 następujących Sekcji PTB: Aerobiologicznej, Briologicznej, Dendrologicznej, Fizjologii i Biochemii Roślin, Fykologicznej, Geobotaniki i Ochrony Szaty Roślinnej, Historii Botaniki, Kultur Tkankowych Roślin, Lichenologicznej, Mikologicznej, Ogrodów Botanicznych i Arboretów, Paleobotanicznej, Pteridologicznej, Struktury i Rozwoju Roślin oraz Taksonomii Roślin Naczyniowych. Ogólnopolskie spotkanie botaników odbyło się w Centrum Kongresowym Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie i salach Wydziału Biologii i Biotechnologii UMCS oraz w obiektach towarzyszących na terenie kampusu UMCS i UP This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution 3.0 License (creativecommons.org/licenses/by/3.0/), which permits redistribution, commercial and non-commercial, provided that the article is properly cited. The Author(s) 2016 Published by Polish Botanical Society 132

2 Ryc. 1. Sesja terenowa Roztocze ochrona przyrody na obszarze transgranicznym Polski i Ukrainy. Roztocze Wschodnie, 1 lipca 2016 (fot. M. Górecka). Fig. 1. Field session Roztocze protection of nature in the Polish and Ukrainian cross-border area. Eastern Roztocze, 1 July 2016 (photo M. Górecka). Ryc. 2. Sesja terenowa Roztocze ochrona przyrody na obszarze transgranicznym Polski i Ukrainy. Jaworowski Park Narodowy, 1 lipca 2016 (fot. M. Górecka). Fig. 2. Field session Roztocze protection of nature in the Polish and Ukrainian cross-border area. Jaworowski National Park, 1 July 2016 (photo M. Górecka). 133

3 Ryc. 3. Uroczyste Otwarcie Zjazdu. Dr hab. Ewa Szczuka, prof. UMCS i Prezes PTB dr hab. Adam Rostański, prof. UŚ. 28 czerwca 2016 (fot. H. Wójciak). Fig. 3. Congress Opening Ceremony. Ewa Szczuka and Adam Rostański Chairman of PTB. 28 June 2016 (photo H. Wójciak). Ryc. 4. Władysław Szarski wnuk wybitnego botanika prof. Władysława Szafera. 28 czerwca 2016 (fot. H. Wójciak). Fig. 4. Władysław Szarski grandson of distinguished botanist Professor Władysław Szafer. 28 June 2016 (photo H. Wójciak). 134

4 w Lublinie. 57. Zjazd PTB obejmował: zebrania organizacyjne (posiedzenie Prezydium Zarządu Głównego PTB, posiedzenie Zarządu Głównego PTB, Walne Zgromadzenie Delegatów i Wybory Zarządu Głównego PTB na najbliższą trzyletnią kadencję), uroczystość otwarcia Zjazdu połączoną z nadaniem godności Członka Honorowego oraz wręczeniem medali okolicznościowych i wyróżnień Towarzystwa, uroczystą sesję poświęconą pamięci prof. Władysława Szafera, sesję plenarną z 5 wykładami, dwudniowe obrady w sekcjach naukowych oraz 1 3-dniowe sesje terenowe. Wykłady na uroczystą sesję poświęconą pamięci profesora Władysława Szafera przygotowali prof. dr hab. Alicja Zemanek (Instytut Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego) i Władysław Szarski (wnuk profesora Władysława Szafera). Oba wykłady były tak interesujące, że z pewnością pozostaną na długo słuchaczom w pamięci. Wnuk profesora Władysława Szafera jest do tego stopnia doskonałym gawędziarzem, że koncentrował uwagę obecnych opowiadając o swoim wspaniałym Dziadku bez prezentacji przygotowanej w programie PowerPoint i bez notatek. Referaty plenarne na konferencję przygotowali wybitni naukowcy z kraju i zagranicy: prof. Elżbieta Romanowska (Zakład Molekularnej Fizjologii Roślin, Uniwersytet Warszawski), prof. Zofia Szweykowska-Kulińska (Zakład Ekspresji Genów, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu), prof. Milan Chytry (Masaryk University, Brno, Czechy), prof. Ian C. Trueman (Universty of Wolverhampton, Wielka Brytania) i prof. Jaco Vangronsveld (Hasselt University, Belgia). W trakcie konferencji przeprowadzono konkursy na najlepsze prezentacje wyników badań przedstawionych w trakcie obrad poszczególnych sesji. Wyróżniono kilkadziesiąt osób za wystąpienia ustne i prezentacje posterowe w ramach poszczególnych sekcji oraz w ramach konkursów w trakcie sesji terenowych. Obok okolicznościowego dyplomu laureaci otrzymali wydawnictwa albumowe i różnorodne gadżety zebrane przez pracowników Zakładu Ekologii i Zakładu Geobotaniki Instytutu Biologii UMCS w Lublinie. W czasie 57. Zjazdu PTB zaprezentowano najnowsze osiągnięcia naukowe polskich botaników i gości zagranicznych, reprezentujących różne specjalności, a także uwzględniono aspekty związane z historią nauk botanicznych, poświęcając 2 wykłady klasykowi polskiej botaniki, Profesorowi Władysławowi Szaferowi ( ). Profesor należy do najsławniejszych polskich przyrodników i był jednym z założycieli Polskiego Towarzystwa Botanicznego. Kolejnych 5 wykładów w czasie sesji plenarnej dotyczyło tematyki aktualnie prowadzonych badań. Wygłosili je zarówno polscy naukowcy, jak też goście z zagranicy. Obejmowały one nie tylko najnowsze osiągnięcia, lecz także perspektywy rozwoju poszczególnych poddyscyplin botaniki. Prof. dr hab. Elżbieta Romanowska z Uniwersytetu Warszawskiego w wykładzie pt. Inżynieria drogi C4 w ryżu przedstawiła możliwości modyfikacji szlaków metabolicznych w organach ryżu, prowadzące do zwiększenia plonów tej ważnej rośliny uprawnej. Prof. Jaco Vangronsveld z Belgii w swoim wykładzie stwierdził, że rośliny wykazują intensywne interakcje z kolonizującymi je mikroorganizmami. Zwrócił uwagę na niezwykle ważną rolę bakterii aktywnie uczestniczących w biodegradacji i detoksykacji zanieczyszczeń organicznych. W tematyce wielu prezentacji podkreślano wzrastającą rolę badań interdyscyplinarnych oraz znaczenie umiędzynarodawiania projektów badawczych. Zwrócono także uwagę, że podniesieniu rangi czasopism naukowych oraz publikowanych w nich prac sprzyja tworzenie międzynarodowych rad redakcyjnych. Obrady odbywały się w 15 Sekcjach istniejących w Towarzystwie, co ułatwiało wymianę poglądów i doświadczeń naukowych. Rozważano możliwości aplikacyjne nowych osiągnięć. Wygłoszono łącznie 156 referatów i przedstawiono 262 postery, których tematyka obejmowała szerokie spektrum nauk botanicznych. Najwięcej referatów (48) i plakatów (83) zaprezentowano w Sekcji Geobotaniki i Ochrony Szaty Roślinnej, co wynika z dużej liczby osób prowadzących badania w tej dziedzinie. Do bardzo interesujących i ważnych należy zaliczyć referaty dotyczące 135

5 Ryc. 5. Uroczyste Otwarcie Zjazdu. Jego Magnificencja Rektor Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie prof. dr hab. Stanisław Michałowski. 28 czerwca 2016 (fot. H. Wójciak). Fig. 5. Congress Opening Ceremony. His Magnificence Rector of Maria Curie-Skłodowska University in Lublin prof. dr hab. Stanisław Michałowski. 28 June 2016 (photo H. Wójciak). Ryc. 6. Uroczyste Otwarcie Zjazdu. Prezes PTB dr hab. Adam Rostański, prof. UŚ i Członkowie Zarządu PTB. 28 czerwca 2016 (fot. H. Wójciak). Fig. 6. Congress Opening Ceremony. Adam Rostański Chairman of PTB and members of the PTB Board. 28 June 2016 (photo H. Wójciak). 136

6 Ryc. 7. Uroczyste Otwarcie Zjazdu. Nadanie Członkostwa Honorowego PTB. Od lewej: prof. Beata Zagórska-Marek, prof. Elżbieta Kuta, prof. Elżbieta Romanowska, prof. Milan Chytry, prof. Martin C. Trueman. 28 czerwca 2016 (fot. H. Wójciak). Fig. 7. Congress Opening Ceremony. Honorary PTB Membership. Left to right: Beata Zagórska-Marek, Elżbieta Kuta, Elżbieta Romanowska, Milan Chytry, Martin C. Trueman. 28 June 2016 (photo H. Wójciak). Ryc. 8. Uroczyste Otwarcie Zjazdu. Mazur w wykonaniu Zespołu Tańca Ludowego UMCS. 28 czerwca 2016 (fot. H. Wójciak). Fig. 8. Congress Opening Ceremony. Mazur dance performed by UMCS Folk Dance Band. 28 June 2016 (photo H. Wójciak). 137

7 Ryc. 9. Sesja terenowa Walory przyrodnicze i kulturowe Poleskiej Doliny Bugu, 2 lipca 2016, Pod dębem Bolko. Fig. 9. Field session Natural and cultural values of Polesie Bug River Valley, 2 July Stoją od lewej pod dębem Bolko / Standing left to right under Bolko oak: Rafał Szymczyk, Dariusz Kubiak, Rafał Mól, Julian Chmiel, Adam Rostański, Dominika Bielec, Grzegorz Leśniański, Tomasz Jerczyński, Zygmunt Kącki, Mariusz Hahułka, Milan Chytry, Piotr Zaniewski, Katarzyna Marciszewska, Agnieszka Błońska, Anna Bogucka-Kocka, Ian Trueman, Gabriela Woźniak, Eleanor Cohn, Barbara Tokarska-Guzik, Emil Hernik, Jarosław Proćków, Danuta Urban, Józef Bednara; klęczą/ they are kneeling: Marian Jędrzej Giertych, Anna Zalewska, Maria Rudawska, Paweł Czarnota (fot./photo H. Wójciak). inwazji różnych gatunków roślin na obszarze kraju, co stwarza duże niebezpieczeństwo dla rodzimej szaty roślinnej. Zjazdy Polskiego Towarzystwa Botanicznego są jedną z nielicznych okazji do spotkania się w gronie pracowników naukowych, doktorantów i sympatyków zajmujących się szeroko pojętą botaniką. Jest to także szansa na prezentację swoich badań i dyskusję naukową nie tylko o problemach, które rozwiązują i przed którymi stoją poszczególne subdyscypliny botaniki, ale także o perspektywach jej rozwoju. Dyskusja ta wydaje się konieczna wobec zmian, które zachodzą obecnie w nauce polskiej. Zmiany te, inspirowane konkurencyjnym modelem nauki zachodniej, wiążą się z wprowadzaniem nowych mechanizmów finansowania i organizacji nauki, który opiera się m.in. na konkursowym finansowaniu projektów badawczych, umiędzynarodowieniu procesu badawczego i dystrybucji wyników prac badawczych do praktyki oraz rosnącej wadze interdyscyplinarności. Celem konferencji naukowej związanej ze Zjazdem była prezentacja najnowszych osiągnięć polskich botaników w zakresie wszystkich specjalności botanicznych, ze szczególnym uwzględnieniem wiodących problemów badawczych. Założeniem konferencji była również wymiana myśli, poglądów oraz doświadczeń naukowych i aplikacyjnych pomiędzy ośrodkami badawczymi 138

8 z Polski i z zagranicy, a także instytucjami państwowymi, samorządowymi i podmiotami gospodarczymi. Konferencje Polskiego Towarzystwa Botanicznego są wydarzeniami tak dużej rangi, że Patronat Honorowy nad Zjazdem w Lublinie objęli: Jarosław Gowin Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Sławomir Sosnowski Marszałek Województwa Lubelskiego, Krzysztof Żuk Prezydent Miasta Lublin, prof. dr hab. Stanisław Michałowski JM Rektor Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, prof. dr hab. Marian Wesołowski JM Rektor Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie, prof. dr hab. n. med. Andrzej Drop JM Rektor Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, ks. prof. dr hab. Antoni Dębiński JM Rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, prof. dr hab. Artur Korobowicz Prezes Lubelskiego Towarzystwa Naukowego, a Patronat Medialny Radio Lublin i Dziennik Wschodni. Organizację Zjazdu wsparli darczyńcy i sponsorzy. Zaliczają się do nich przede wszystkim instytucje państwowe: Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie, Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego, Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Lublinie, Roztoczański Park Narodowy, Lasy Państwowe Nadleśnictwo Sobibór, uczelnie: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Wydziału Biologii i Biotechnologii UMCS, Ogród Botaniczny UMCS, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Polskie Towarzystwo Botaniczne oraz firmy: OSM Krasnystaw, Stryjno-Sad Zrzeszenie Producentów Owoców, Perła Browary Lubelskie, A&A Biotechnology, Delta Optical, PH Krautex, Remzap Sp. z o.o., Energezap Sp. z o.o. Informacje o sponsorach i darczyńcach zostały umieszczone we wszystkich materiałach promocyjnych i wydawnictwach zjazdowych. Szczegółowe informacje dotyczące 57. Zjazdu Polskiego Towarzystwa Botanicznego ukazywały się na stronie internetowej Polskiego Towarzystwa Botanicznego Przyjmowanie zgłoszeń uczestnictwa w Zjeździe odbyło się wyłącznie poprzez interaktywny, elektroniczny formularz zamieszczony na stronie internetowej Polskiego Towarzystwa Botanicznego w zakładce 57. Zjazd PTB. W ramach Zjazdu odbyło się 8 sesji terenowych: 1. Lublin miasto zieleni (27 czerwca 2016) 2. Lubelszczyzna dawniej architektura i rośliny ogrodowe Lubelszczyzny skansen w Lublinie (28 czerwca 2016) 3. Ogród Botaniczny UMCS Królestwo roślin z różnych regionów świata (28 czerwca 2016) 4. Szlakiem lessowych wąwozów Płaskowyż Nałęczowski Nałęczów, Kazimierz, Puławy terenami o wyjątkowych walorach przyrodniczych 1-dniowa sesja terenowa (1 lipca 2016) 5. Roztocze Zachodnie i Środkowe: śladami Ordynacji Zamojskiej 1-dniowa sesja terenowa (1 lipca 2016) 6. Walory przyrodnicze i kulturowe Poleskiej Doliny Bugu 2-dniowa sesja terenowa (1 2 lipca 2016) 7. Krajobrazy roślinne Roztocza Środkowego 2-dniowa sesja terenowa (1 2 lipca 2016) 8. Roztocze ochrona przyrody na obszarze transgranicznym Polski i Ukrainy 3-dniowa sesja terenowa (1 3 lipca 2016). Sesje terenowe są nieodłącznym elementem Zjazdów Polskiego Towarzystwa Botanicznego. Ich trasy zaplanowano w sposób umożliwiający pokazanie najpiękniejszych obszarów i najbardziej interesujących obiektów przyrodniczych naszego regionu Lubelszczyzny. Jednocześnie były okazją do zaprezentowania terenów badań realizowanych przez lubelskich naukowców. W trakcie sesji zaprezentowano również zabytki historii i kultury Lubelszczyzny oraz Roztocza Południowego na terenie Ukrainy. W sesjach terenowych, łącznie z organizatorami sesji, wzięło udział ponad 300 osób. Wydawnictwa towarzyszące zazwyczaj konferencjom naukowym tzn. streszczenia wykładów plenarnych, komunikatów i posterów (w języku polskim i angielskim) opublikowano w wersji drukowanej oraz elektronicznej, jako Streszczenia Referatów i Plakatów 57. Zjazdu Polskiego Towarzystwa Botanicznego Lublin

9 czerwca 3 lipca Program Zjazdu ukazał się w wersji drukowanej, a wersja elektroniczna została zamieszczona na stronie internetowej PTB. Interesujące, recenzowane artykuły o tematyce dotyczącej sesji terenowych opublikowano w postaci monografii zatytułowanej Na międzyrzeczu Wisły i Bugu. Krajobrazy roślinne i dziedzictwo kulturowe środkowowschodniej Polski i zachodniej Ukrainy. Stanowi ona źródło wiedzy o roślinności Lubelszczyzny i Roztocza Wschodniego na terenie Ukrainy. Pełne noty bibliograficzne wydawnictw zjazdowych są następujące: Czarnecka B. (red.) Na międzyrzeczu Wisły i Bugu. Krajobrazy roślinne i dziedzictwo kulturowe środkowowschodniej Polski i zachodniej Ukrainy. Sesje terenowe 57. Zjazdu Polskiego Towarzystwa Botanicznego Botanika tradycja i nowoczesność, 27 czerwca 3 lipca 2016, Lublin. Towarzystwo Wydawnictw Naukowych LIBROPOLIS, Lublin, 306 s., ISBN , Szczuka E., Szymczak G., Śmigała M., Marciniec R. (red.) Streszczenia referatów i plakatów 57. Zjazdu Polskiego Towarzystwa Botanicznego Botanika tradycja i nowoczesność, 27 czerwca 3 lipca 2016, Lublin. Towarzystwo Wydawnictw Naukowych LIBROPOLIS, Lublin, 311 s., ISBN , Czarnecka J., Wójcik M Program 57. Zjazdu Polskiego Towarzystwa Botanicznego Botanika tradycja i nowoczesność, 27 czerwca 3 lipca 2016, Lublin. Towarzystwo Wydawnictw Naukowych LIBROPOLIS, Lublin, 50 s. Wszystkie wydawnictwa, podobnie jak fotorelacje i materiały filmowe ze Zjazdu są dostępne w formacie pdf na stronie internetowej Polskiego Towarzystwa Botanicznego org.pl/. Zjazd umożliwił przegląd aktualnych zainteresowań i dorobku badawczego polskich i zagranicznych botaników. Badania naukowe z zakresu szeroko pojętej botaniki mają charakter wybitnie interdyscyplinarny, dlatego szczególnie cenne były prezentacje wyników najnowszych badań botanicznych łączące różne dyscypliny i dziedziny naukowe, jak również ich aspekt praktyczny. W celu zapoznania się z informacjami dotyczącymi Zjazdu oraz Polskiego Towarzystwa Botanicznego zapraszam na stronę internetową Serdecznie dziękuję Uczestnikom Zjazdu, Komitetowi Naukowemu, Organizatorom, Sponsorom, Darczyńcom i Wystawcom. Bez Was 57. Zjazd Polskiego Towarzystwa Botanicznego nie mógłby się odbyć. Ewa Szczuka 140